thông tin cho các doanh nghiệp ở trung tâm thông tin thương mại thuộc bộ thương mại – hiện trạng và

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ QUỐC DÂN

KHOA THƯƠNG MẠI

------o 0 o------

LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP

Thông tin cho các doanh nghiệp ở Trung tâm Thông tin Thương

mại thuộc Bộ Thương mại - Hiện trạng và phương hướng phát triển.

Sinh viên: Trịnh Thị Bảo Linh

Lớp : QTKD Thương Mại 45A

Khóa : 45

Hệ : Chính Qui

GVHD : GS.TS Hoàng Đức Thân

Hà Nội – 2007

LỜI NÓI ĐẦU

Trải qua 20 năm đổi mới, đất nước ta đã có rất nhiều biến chuyển và

đạt được nhiều thành tựu. Trong suốt 20 năm ấy, chúng ta luôn cố gắng hội

nhập với nền kinh tế thế giới và khu vực nhưng vẫn giữ đặc thù riêng của kinh

tế Việt nam là nền kinh tế thị trường có sự điều tiết của Nhà nước. Năm 2006

qua đi, đánh dấu một bước ngoặt lớn cho nền kinh tế Việt nam với nhiều

thành tựu đạt được trong lĩnh vực ngoại giao cũng như kinh tế: chúng ta tổ

chức thành công hội nghị APEC, ứng cử thành viên không thường trực Hội

đồng Bảo an Liên Hợp Quốc, trở thành thành viên chính thức thứ 150 của tổ

chức Thương mại Thế giới (WTO) khi được Đại hội đồng WTO phê chuẩn tư

cách thành viên của Việt nam ngày 7/11/2006 và chính thức kết nạp vào ngày

11/1/2007. Chúng ta đã thực sự tham dự vào sân chơi chung của thế giới.

Bước vào sân chơi chung ấy, chúng ta có được nhiều điều kiện thuận

lợi mới để phát triển nền kinh tế nhưng cũng đồng thời đối mặt với muôn vàn

khó khăn. Trong khi đó, chúng ta vẫn phải thừa nhận rằng trình độ kinh tế

nước ta vẫn còn thua kém nhiều nước ngay cả các nước trong khu vực Đông

Nam Á. Nguyên nhân của những tồn tại đó của nền kinh tế Việt nam thì có

nhiều và một phần là do hệ thống thông tin nước ta đã có những bước tiến

đáng kể nhưng thông thông tin vẫn còn rời rạc, thiếu đồng bộ, kém hiệu quả,

chưa thật kịp thời để nắm bắt các cơ hội nên chưa phát huy được hết vai trò

của nó trong thúc đẩy phát triển nền kinh tế. Nếu hệ thống thông tin Việt nam

cũng như của các tổ chức chuyên tin đầy đủ hơn, kịp thời hơn, chính xác hơn

và cung ứng đúng đối tượng phục vụ hơn, hiệu quả hơn thì chắc chắn nền

kinh tế của chúng ta sẽ còn tiến những bước xa và nhanh hơn trong quá trình

phát triển.

Sinh viên: Trịnh Thị Bảo Linh 2

Trong khi đó, với thời đại ngày nay thì thông tin chính là công cụ hiện

đại và là một tài sản vô hình nhưng tạo nên sức bật cho các nước đang phát

triển rút ngắn khoảng cách với các nước phát triển. Về phương diện thương

mại, công nghiệp dịch vụ thông tin đã trở thành một nền công nghiệp mới mẻ

mang tính toàn cầu. Nó trở thành một công cụ và là một vũ khí sắc bén trong

việc thúc đẩy phát triển kinh tế, giao lưu thương mại và hòa nhập với thị

trường quốc tế.

Nhận thức được tình hình đó cùng với sự nghiên cứu xâm nhập vào

môi trường thực tiễn tại Bản tin Thông tin Thương mại của Trung tâm Thông

tin Thương mại thuộc Bộ Thương mại em đã chọn đề tài: “Thông tin cho các

doanh nghiệp ở Trung tâm Thông tin Thương mại thuộc Bộ Thương mại –

Hiện trạng và phương hướng phát triển”.

Mục tiêu của luận văn:

Đi sâu phân tích thực trạng tình hình cung cấp thông tin nói chung và

chủ yếu là tình hình cung cấp thông tin cho các doanh nghiệp nói riêng của

Trung tâm Thông tin Thương mại thuộc Bộ Thương mại để rút ra các mặt

mạnh và các mặt yếu trong quá trình hoạt động của Trung tâm. Từ đó đề xuất

các phương hướng và giải pháp nhằm phát triển hệ thống thông tin cho các

doanh nghiệp ở Trung tâm.

Phương pháp nghiên cứu:

Sử dụng phương pháp biện chứng, tổng hợp, phân tích, so sánh các số

liệu thực tế trong hoạt động của Trung tâm Thông tin Thương mại thuộc Bộ

Thương mại và trên cơ sở các kết quả để đưa ra các kết luận và các giải pháp.

Kết cấu của luận văn:

Nội dung của luận văn gồm 3 chương:

Sinh viên: Trịnh Thị Bảo Linh 3

Chương 1: Những vấn đề cơ bản về thông tin trong hoạt động của

doanh nghiệp và nền kinh tế.

Chương 2: Thực trạng về hoạt động cung cấp thông tin cho các doanh

nghiệp của Trung tâm Thông tin Thương mại - Bộ Thương mại

Chương 3: Phương hướng và biện pháp phát triển hệ thống thông tin

cho các doanh nghiệp ở Trung tâm Thông tin Thương mại - Bộ Thương mại.

Sinh viên: Trịnh Thị Bảo Linh 4

Mặc dù đã rất cố gắng song do tính chất phức tạp của vấn đề, sự hạn

chế về thời gian và kiến thức nên bản luận văn không thể tránh khỏi những sai

sót. Em rất mong nhận được sự góp ý và chỉ bảo của thầy cô và các bạn.

Qua đây, em xin chân thành cảm ơn GS.TS Hoàng Đức Thân - người

đã trực tiếp tận tâm hướng dẫn em hoàn thành luận văn tốt nghiệp này. Đồng

thời, em cũng xin cảm ơn sự giúp đỡ nhiệt tình của các cô chú, anh chị Ban

biên tập Bản tin Thông tin Thương mại trong suốt quá trình thực tập.

Em xin chân thành cảm ơn!

Sinh viên: Trịnh Thị Bảo Linh 5

CHƯƠNG I: NHỮNG VẤN ĐỀ CƠ BẢN VỀ THÔNG TIN

TRONG HOẠT ĐỘNG CỦA DOANH NGHIỆP VÀ NỀN KINH TẾ

1.1. THÔNG TIN VÀ VAI TRÒ CỦA NÓ TRONG NỀN KINH TẾ

QUỐC DÂN

Thông tin (Information) là khái niệm cơ bản của khoa học cũng là khái

niệm trung tâm của xã hội trong thời đại ngày nay. Mọi quan hệ, mọi hoạt

động của con người đều dựa trên một hình thức giao lưu thông tin nào đó.

Mọi tri thức đều bắt nguồn bằng một thông tin về những điều đã biết, đã nói

và đã làm.

Cùng với sự phát triển của khoa học và công nghệ kết hợp với sự ảnh

hưởng ngày càng sâu rộng của truyền hình và internet vào đời sống của loài

người, thông tin đã trở thành nguồn tài nguyên đặc biệt và là nguồn lực phát

triển của mỗi quốc gia. Nếu biết cách sử dụng thì thông tin sẽ trở thành công

cụ điều hành sản xuất và quản lý xã hội rất hiệu quả cho Nhà nước nói chung

và từng tổ chức nói riêng.

1.1.1. Khái niệm, phân loại vai trò của thông tin:

a) Khái niệm thông tin:

Thông tin theo tiếng La tinh là “informatio” chính là gốc của từ hiện

đại “information” có hai nghĩa. Thứ nhất, nó chỉ một hành động rất cụ thể là

tạo ra một hình dạng (forme). Thứ hai, tùy theo tình huống, nó có nghĩa là sự

truyền đạt một ý tưởng, một khái niệm hay một biểu tượng. Tuy nhiên, xã hội

ngày càng phát triển thì khái niệm về thông tin cũng phát triển theo; mỗi

ngành, mỗi lĩnh vực lại có cách hiểu thông tin theo những cách khác nhau.

Theo nghĩa thông thường thì Thông tin là tất cả các sự việc, sự kiện, ý

tưởng, phán đoán làm tăng thêm sự hiểu biết của con người được con người

Sinh viên: Trịnh Thị Bảo Linh 6

thu thập, xử lý và bảo quản, truyền đạt cho nhau nhằm thực hiện các mục đích

nhất định.

Theo quan điểm triết học: thông tin là sự phản ánh của tự nhiên và xã

hội (thế giới vật chất) bằng ngôn từ, ký hiệu, hình ảnh v.v…hay nói rộng hơn

bằng tất cả các phương tiện tác động lên giác quan của con người.

Theo quan điểm quản lý thì thông tin là các dữ liệu phản ánh thế giới

khách quan được tập hợp, trình bày dưới một hình thức cụ thể và cung cấp

cho người nhận tin để họ có thể ra một quyết định hoặc đảm trách một công

việc cụ thể

Còn theo quan điểm tin học thì thông tin được phân biệt ở hai mức độ:

dữ liệu và thông tin. Dữ liệu là các số liệu, sự kiện, hình ảnh ban đầu thu thập

được qua điều tra, khảo sát. Và khi dữ liệu đã qua xử lý, phân tích, tổng hợp

và được cho là có ý nghĩa cho một đối tượng, một công việc nào đó thì chúng

sẽ trở thành thông tin.

Như vậy, có rất nhiều quan niệm khác nhau về thông tin và mỗi khái

niệm đều có cách giải thích riêng của mình tùy thuộc vào lĩnh vực mà quan

điểm đó nghiên cứu. Và từ các quan điểm này, chúng ta có thể nhận thấy:

- Trước hết, thông tin là tri thức bởi nó được rút ra từ các sự

kiện, sự việc cụ thể của tự nhiên và xã hội của thế giới khách quan.

- Thứ hai, thông tin là kết quả của một quá trình thông tin như

thu thập, xử lý, điều tra, khảo sát, phân tích, tổng hợp, bảo quản và truyền

đạt…

- Thứ ba, thông tin chỉ phát huy đựơc sức mạnh khi nó có một ý

nghĩa nhất định đối với người nhận tin.

Tóm lại, thông tin là tri thức được hình thành qua quá trình thông tin

để tạo thành các dữ liệu phù hợp và có ý nghĩa đối với người nhận tin.

Sinh viên: Trịnh Thị Bảo Linh 7

Một quá trình thông tin có thể biểu diễn dưới dạng sơ đồ sau:

Sơ đồ 1: Quá trình thông tin

b) Phân loại thông tin:

Có rất nhiều cách để phân loại thông tin:

- Theo giá trị và quy mô sử dụng, thông tin được phân thành:

+ Thông tin chiến lược

+ Thông tin tác nghiệp

+ Thông tin thường thức

- Theo nội dung của thông tin:

+ Thông tin khoa học và kỹ thuật: là các kết quả nghiên

cứu phát minh, các phương pháp, các sản phẩm, các tính chất công nghệ, các

tiêu chuẩn, các trang thiết bị,…

Sinh viên: Trịnh Thị Bảo Linh 8

Xác định nhu

cầu thông tin

NGƯỜI NHẬN TIN

Xử lý thông tin: phân

tích, tổng hợp,…

Truyề

n tin

Thu

thập

thông

tin

Lưu trữ thông tin

Nhiễu

Nhiễu

Nhiễu

Nhiễu

+ Thông tin kinh tế: tài chính, giá cả, thị trường, quản lý,

cạnh tranh,…

+ Thông tin pháp luật: luật, quy định, quy tắc,…

+ Thông tin văn hóa và xã hội: giáo dục, y tế, nghệ thuật,

thể thao, …

- Theo đối tượng sử dụng:

+ Thông tin đại chúng: dành cho mọi người.

+ Thông tin khoa học: dành cho người dùng tin (khách

hàng).

- Theo mức độ xử lý nội dung:

+ Thông tin cấp một: thông tin gốc

+ Thông tin cấp hai: thông tin tín hiệu và chỉ dẫn

+ Thông tin cấp ba: tổng hợp các thông tin cấp một

- Theo hình thức thể hiện thông tin:

+ Thông tin nói

+ Thông tin viết

+ Thông tin bằng hình ảnh

+ Thông tin điện tử hay thông tin số

+ Thông tin đa phương tiện (multimedia)

1.1.2. Đặc điểm thông tin trong lĩnh vực kinh tế:

Thông tin kinh tế là những dữ liệu phản ánh lĩnh vực hoạt động kinh tế

của xã hội được thu thập, xử lý và cung cấp cho những chủ thể trong quá trình

quản lý và thực hiện các hoạt động kinh tế của họ.

Sinh viên: Trịnh Thị Bảo Linh 9

Nó phản ánh các hiện tượng, các quá trình kinh tế diễn ra ở cả 3 lĩnh

vực: sản xuất, lưu thông và tiêu dùng.

Thông tin kinh tế bao gồm những thông tin kinh tế - xã hội và kinh tế -

kỹ thuật. Đó là những số liệu, những sự kiện, tin tức và các tài liệu khác trên

cơ sở nhận thức ban đầu về chất lượng và sự ưu thế về mặt số lượng, phản

ánh những quan hệ kinh tế - xã hội và được dùng để phân tích, quản lý, lập kế

hoạch và dự báo sự phát triển kinh tế xã hội. Thông tin kinh tế phản ánh các

hiện tượng kinh tế khách quan . Nó khác với các thông tin khoa học tự nhiên,

thiên văn, sinh học là những thông tin về các hiện tượng tự nhiên trong thế

giới khách quan.

a) Đặc điểm của thông tin trong lĩnh vực kinh tế:

Thứ nhất, thông tin kinh tế là thông tin trong lĩnh vực hoạt động kinh tế

giúp các chủ thể kinh tế ra quyết định thực hiện các hoạt động kinh tế của

mình. Thông tin kinh tế trước hết và chủ yếu phục vụ quá trình ra quyết định

về các hành vi kinh tế trong nền kinh tế. Đồng thời thông tin cũng là công cụ

truyền đạt các ý đồ của các chủ thể quản lý tới các đối tượng quản lý

Thứ hai, sự phát triển của thông tin kinh tế gắn liền với sự phát triển

của hoạt động kinh tế . Các hoạt động kinh tế càng diễn ra sôi động và mau lẹ

thì sự phát triển của thông tin kinh tế càng nhanh hơn và cũng khó kiểm soát

hơn. Đây chính là nguyên nhân của hiện tượng bùng nổ thông tin và gây ra

các nhiễu thông tin đặc biệt với các nước đang phát triển.

Thứ ba, giá trị của thông tin kinh tế gắn liền với mức sinh lợi của doanh

nghiệp. Các doanh nghiệp hiện đại rất cần thiết và bắt buộc phải coi thông tin

kinh tế là một điều kiện, tiền đề của xây dựng chiến lược kinh doanh, chiến

lược thị trường.

Sinh viên: Trịnh Thị Bảo Linh 10