Thiết kế sách điện tử (e BOOK) chương dao động cơ chương sóng cơ và sóng âm (chương trình vật lí 12

Thiết kế sách điện tử (E-BOOK) chƣơng "dao

động cơ" chƣơng "sóng cơ và sóng âm"

(chƣơng trình vật lí 12 trung học phổ thông)

theo hƣớng tăng cƣờng năng lực tự học của

học sinh

Lê Thị Phƣơng Dung

Trƣờng Đại học Giáo dục

Luận văn Thạc sĩ ngành: Lý luận và phƣơng pháp dạy học; Mã số: 60 14 10

Ngƣời hƣớng dẫn: GS.TS. Tôn Tích Ái, TS. Tôn Quang Cƣờng

Năm bảo vệ: 2009

Abstract: Nghiên cứu và lựa chọn các tài liệu hƣớng dẫn sử dụng các phần mềm thiết

kế và hỗ trợ cho việc xây dựng E-book. Nghiên cứu lý luận về quá trình dạy học, các

xu hƣớng đổi mới phƣơng pháp dạy học, đổi mới kiểm tra đánh giá, ứng dụng CNTT

trong dạy học Vật lí. Nghiên cứu nội dung chƣơng trình Vật lí 12 trung học phổ thông

(SGK xuất bản năm 2008) chƣơng “Dao động cơ”, chƣơng “Sóng cơ và sóng âm”.

Thiết kế E-book chƣơng “Dao động cơ”, chƣơng “Sóng cơ và sóng âm” (chƣơng trình

Vật lí 12 trung học phổ thông SGK xuất bản năm 2008) dƣới dạng website với nhiều

kênh thông tin, hình thức đa dạng - giao diện đơn giản, dễ sử dụng. Đánh giá năng lực

tự học của HS khi sử dụng E-book trên trong học tập thông qua thực nghiệm sƣ phạm.

Keywords: Lớp 12; Năng lực tự học; Sách điện tử; Vật lý

Content

MỞ ĐẦU

1. Lý do chọn đề tài

Thế kỷ 21, thế kỷ của sự bùng nổ thông tin và khoa học kỹ thuật thể hiện là sự phát

triển nhƣ vũ bão của công nghệ truyền thông vào các mặt của đời sống xã hội. Trong xã hội

tri thức, con ngƣời là chủ thể kiến tạo nên xã hội, lấy tri thức xác định vị thế xã hội. Yêu cầu

xã hội đặt ra đối với giáo dục phải giải quyết mâu thuẫn là tri thức phát triển rất nhanh mà

thời gian đào tạo có hạn, giáo dục phải tạo ra con ngƣời mới có năng lực đáp ứng thị trƣờng

lao động, có khả năng hoà nhập, cạnh tranh quốc tế.

Trong những năm gần đây, chúng ta chú trọng đặc biệt đến việc áp dụng CNTT trong dạy

học nhƣ là một hƣớng đổi mới phƣơng pháp dạy học (PPDH) tích cực góp phần nâng cao chất

lƣợng và hiệu quả của quá trình dạy học. Chỉ thị số 29/2001/CT- BGD&ĐT của Bộ trƣởng

BGD&ĐT ngày 30/07/2001 về việc ứng dụng CNTT trong giáo dục giai đoạn 2001-2005. Một

trong bốn mục tiêu là:”Đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin (CNTT) trong giáo dục và đào

tạo ở các cấp học, bậc học, ngành học theo hƣớng sử dụng CNTT nhƣ là một công cụ hỗ trợ đắc

lực nhất cho đổi mới phƣơng pháp giảng dạy học tập ở tất cả các môn học”.

2

Cùng với sự bùng nổ thông tin, sự phát triển đi lên của xã hội lƣợng kiến thức mà mỗi

học sinh phải học ngày càng nhiều do đó việc rèn luyện cho các em phƣơng pháp học tập là

cần thiết. Một trong những phƣơng pháp học tập tích cực nhất là tự học. Chỉ có tự học học

sinh mới có lòng say mê học tập phát huy hết năng lực sáng tạo của mình. Có nhiều hình thức

tự học khác nhau trong đó có thể sử dụng E-book trong tự học. E-book có những lợi thế mà

sách in thông thƣờng không thể có đƣợc đó là: rất gọn nhẹ, có thể tinh chỉnh về kích cỡ, màu

sắc và các thao tác cá nhân tùy theo sở thích của ngƣời học. Một đặc điểm nổi bậc đó là khả

năng lƣu trữ thông tin, chuyển tải đƣợc thông tin kiến thức đầy đủ thông qua các media. Tuy

nhiên trong quá trình dạy học có những điểm khác biệt giữa học tập theo lớp học có GV giảng

dạy và học tập từ xa thông qua E-book.

Vật lí là một môn khoa học thực nghiệm, việc áp dụng các phƣơng tiện trực quan vào

quá trình dạy học là cần thiết, đặc biệt là việc sử dụng các thí nghiệm. Tuy nhiên trong quá

trình dạy học không phải lúc nào giáo viên cũng có thể dùng các mô hình, tranh vẽ hay thí

nghiệm cho HS sử dụng nhất là các thí nghiệm phức tạp không thể thực hiện do các điều kiện

về thời gian, CSVC. Nhờ sự phát triển của CNTT ứng dụng vào quá trình dạy học sử dụng

các video ghi lại các quá trình Vật lí (bằng các chức năng quay nhanh, chậm, làm dừng hình

và có thể xem nhiều lần nhờ MTĐT), cho phép ta quan sát cẩn thận và có thể nghiên cứu

(dƣới dạng khảo sát) sâu và rộng hơn, xoá bỏ ngăn cách giữa nhà trƣờng và tự nhiên gây hứng

thú học tập cho học sinh, tiết kiệm thời gian, giải phóng học sinh khỏi những thao tác không

cần thiết.

Về phần mềm dạy học có thể khai thác từ nhiều nguồn: Sản phẩm nƣớc ngoài hiện bán

tự do trên thị trƣờng khá phong phú và rẻ, nhƣng nói chung không sát hợp với chƣơng trình

giáo dục Việt nam; sản phẩm nội địa, chuyên nghiệp có bản quyền nhƣ “sách giáo khoa điện

tử”, “Gia sƣ”, Phần mềm dạy học Vật lí của các tác giả Phạm Xuân Quế, Nguyễn Thƣợng

Chung, phần mềm dạy học Vật lí của Công ty thiết bị giáo dục II- Bộ GD&ĐT phát hành,

phần mềm dạy Vật lí do trờng Đại học Bách khoa Hà Nội sản xuấtv.v..., phần mềm dạy học

có thể khai thác trên Net (Internet, Intranet...) miễn phí; sản phẩm do giáo viên tự làm nhƣ

VatLy_Student_Soft của thầy giáo Nguyễn Thành Tƣơng. Thực tế ở Việt Nam các tài liệu

hƣớng dẫn tự học đặc biệt là E-book Vật lí chƣa nhiều . Trong các E-book Vật lí 12 thì có E￾book nội dung theo SGK cũ, có E-book chƣa chú ý tới nội dung luyện tập cho HS, chƣa

hƣớng dẫn HS cách tự học, chƣa sát chƣơng trình sách giáo khoa Vật lí 12 xuất bản năm

2008… Từ những lý do trên để góp phần nâng cao chất lƣợng dạy học Vật lí, chúng tôi lựa

chọn đề tài:

Thiết kế sách điện tử (E-book) chương “Dao động cơ”, chương “Sóng cơ và sóng

âm” (chương trình Vật lí 12 trung học phổ thông) theo hướng tăng cường năng lực tự học

của học sinh

2. Mục tiêu nghiên cứu

2.1. Mục tiêu chung

Đề xuất một cách thiết kế sách điện tử (E-book), đƣa ra giải pháp hoàn thiện sách điện

tử (E-book) chƣơng “Dao động cơ”, chƣơng “Sóng cơ và sóng âm” (chƣơng trình Vật lí 12

trung học phổ thông) nâng cao năng lực tự học của học sinh.

2.2. Mục tiêu cụ thể:

- Nghiên cứu và lựa chọn các tài liệu hƣớng dẫn sử dụng các phần mềm thiết kế và hỗ

trợ cho việc xây dựng E-book.

- Nghiên cứu lý luận về quá trình dạy học, các xu hƣớng đổi mới phƣơng pháp dạy

học, đổi mới kiểm tra đánh giá, ứng dụng CNTT trong dạy học Vật lí.

- Nghiên cứu nội dung chƣơng trình Vật lí 12 trung học phổ thông (SGK xuất bản năm

2008) chƣơng “Dao động cơ”, chƣơng “Sóng cơ và sóng âm”. Tìm kiếm các tƣ liệu hỗ trợ .