Thị trường hàng hoá sức lao động chất lượng cao: Những vấn đề lý luận và thực tiễn ở Việt Nam trong giai đoạn hiện nay

HỌC VIỆN CHÍNH TRỊ - HÀNH CHÍNH QUỐC GIA

HỒ CHÍ MINH

*********

BÁO CÁO TỔNG HỢP KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU

ĐỀ TÀI CẤP BỘ NĂM 2008

Mã số: B 08 – 05

THỊ TRƯỜNG HÀNG HOÁ SỨC LAO ĐỘNG

CHẤT LƯỢNG CAO: NHỮNG VẤN ĐỀ

LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN Ở VIỆT NAM

TRONG GIAI ĐOẠN HIỆN NAY

Cơ quan chủ trì: Viện Kinh tế chính trị

Chủ nhiệm đề tài: TS. Nguyễn Minh Quang

Thư ký đề tài: Ths. Trần Hoa Phượng

7253

26/3/2009

HÀ NỘI - 2008

DANH SÁCH THÀNH VIÊN THAM GIA NGHIÊN CỨU

1. TS NguyÔn Minh Quang (CN ®Ò tµi) ViÖn kinh tÕ chÝnh trÞ

2. ThS Nguyễn Huy Bắc Vụ Quản lý đào tạo

3. TS. Mai Văn Bảo Viện Kinh tế chính trị

4. NguyÔn Xu©n B×nh Líp Cao häc T©y B¾c bé

5. ThS NguyÔn ThÞ Hång CÈm Tr−êng §H C«ng ®oµn

6. TS NguyÔn ThÞ Nh− Hµ Viện Kinh tế chính trị

7. ThS Nguyễn Đức Hải Viện Kinh tế chính trị

8. TS. NguyÔn V¨n HËu Viện Kinh tế chính trị

9. Lª V¨n Huy Líp Cao häc T©y B¾c bé

10. PGS.TS NguyÔn §×nh Kh¸ng ViÖn kinh tÕ chÝnh trÞ

11. PGS.TS.Hoµng ThÞ BÝch Loan Viện Kinh tế chính trị

12. TS Ph¹m ThÞ Liªn Tr−êng §H C«ng §oµn

13. ThS Ng« TuÊn NghÜa Viện Kinh tế chính trị

14. ThS TrÇn Hoa Ph−îng Viện Kinh tế chính trị

15. ThS TrÇn Thanh Quang Häc viÖn Kü thuËt Qu©n sù

16. ThS Lª B¸ T©m Viện Kinh tế chính trị

17. ThS NguyÔn ThÞ Minh T©n Viện Kinh tế chính trị

18. PGS.TS NguyÔn Kh¾c Thanh Viện Kinh tế chính trị

19. TS Vũ Thị Thoa Viện Kinh tế chính trị

20. TS Đoàn Xuân Thủy ViÖn kinh tÕ chÝnh trÞ

21. CN Hồ Thanh Thủy Viện Kinh tế chính trị

22. PGS.TS Ph¹m Quèc Trung Viện Kinh tế chính trị

23. NguyÔn MËu Trung Líp CH T©y B¾c bé

24. TS Ph¹m ThÞ Tuý Viện Kinh tế chính trị

Môc lôc

Më ®Çu 1

Ch−¬ng 1: Nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn c¬ b¶n vÒ hµng ho¸ søc lao

®éng chÊt l−îng cao vµ thÞ tr−êng hµng ho¸ søc lao

®éng chÊt l−îng cao

13

1.1. Nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn chung vÒ thÞ tr−êng hµng ho¸ søc

lao ®éng

13

1.2. ThÞ tr−êng hµng ho¸ søc lao ®éng chÊt l−îng cao 41

1.3. Vai trß cña thÞ tr−êng hµng ho¸ søc lao ®éng chÊt

l−îng cao ®èi víi qu¸ tr×nh ®Èy m¹nh c«ng nghiÖp

ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ vµ héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ ë ViÖt

Nam vµ kinh nghiÖm ph¸t triÓn thÞ tr−êng søc lao

®éng chÊt l−îng cao cña mét sè n−íc

54

Ch−¬ng 2: Thùc tr¹ng vÒ thÞ tr−êng hµng ho¸ søc lao ®éng

chÊt l−îng cao ë n−íc ta nh÷ng n¨m qua

68

2.1. Qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn thÞ tr−êng hµng ho¸

søc lao ®éng ë ViÖt Nam

2.2. Thùc tr¹ng thÞ tr−êng hµng ho¸ søc lao ®éng chÊt l−îng

cao ë ViÖt Nam nh÷ng n¨m qua

76

2.3. Nh÷ng vÊn ®Ò ®Æt ra vµ nguyªn nh©n trong ph¸t triÓn

thÞ tr−êng hµng ho¸ søc lao ®éng chÊt l−îng cao

ViÖt Nam nh÷ng n¨m qua

116

Ch−¬ng 3: Nh÷ng ph−¬ng h−íng vµ gi¶i ph¸p chñ yÕu ph¸t

triÓn thÞ tr−êng hµng ho¸ søc lao ®éng chÊt l−îng

cao ë ViÖt Nam Trong bèi c¶nh héi nhËp kinh tÕ

quèc tÕ

126

3.1. Ph−¬ng h−íng ph¸t triÓn thÞ tr−êng hµng ho¸ søc lao

®éng chÊt l−îng cao ë ViÖt Nam

126

3.2. Nh÷ng gi¶i ph¸p ph¸t triÓn thÞ tr−êng hµng ho¸ søc

lao ®éng chÊt l−îng cao ë ViÖt Nam

141

KÕt luËn 185

Danh môc tµi liÖu tham kh¶o 187

Danh môc c¸c biÓu

BiÓu 2.1. Tû lÖ nh©n lùc ®¹i häc, cao ®¼ng trong tæng sè nh©n lùc

cña ngµnh kinh tÕ quèc d©n

78

BiÓu 2.2. §¸nh gi¸ kÕt qu¶ thùc hiÖn c«ng viÖc theo kü n¨ng cña

®éi ngò c¸n bé l·nh ®¹o, qu¶n lý

81

BiÓu 2.3. Ngµnh ®µo t¹o cña nh©n lùc khoa häc - c«ng nghÖ

chÊt l−îng cao

82

BiÓu 2.4. Lao ®éng cã tr×nh ®é chuyªn m«n kü thuËt cña ViÖt Nam

giai ®o¹n 1999 - 2005

87

BiÓu 2.5. Tr×nh ®é chuyªn m«n kü thuËt cña lao ®éng tr×nh ®é cao

giai ®o¹n 1996 - 2005

88

BiÓu 2.6. Nguån nh©n lùc chÊt l−îng cao cã tr×nh ®é sau ®¹i häc ë

ViÖt Nam ph©n theo ngµnh nghÒ ®µo t¹o thêi kú 2002 -

2003

89

BiÓu 2.7. Nh©n lùc l·nh ®¹o, qu¶n lý nhµ n−íc vµ ho¹ch ®Þnh

chÝnh s¸ch theo møc ®é ®¸p øng yªu cÇu c«ng viÖc.

90

BiÓu 2.8. N¨ng lùc nh©n lùc khoa häc - c«ng nghÖ chÊt l−îng cao

n−íc ta.

92

BiÓu 2.9. Qu¸ tr×nh ®iÒu chØnh l−¬ng tèi thiÓu 96

BiÓu 2.10. Thu nhËp b×nh qu©n/ lao ®éng/th¸ng thuéc khu vùc nhµ

n−íc

109

BiÓu 2.11. C¬ cÊu thu nhËp cña c«ng chøc mét sè ngµnh kinh tÕ 113

BiÓu 3.1. Dù b¸o chØ tiªu vÒ ph¸t triÓn nh©n lùc ®Õn n¨m 2020 127

Biểu 3.2. Mức lương phân theo chức danh 163

1

më ®Çu

1. TÝnh cÊp thiÕt cña ®Ò tµi

Xu h−íng toµn cÇu ho¸ kinh tÕ ph¸t triÓn ngµy cµng s©u réng, trong

®ã c¸c ho¹t ®éng liªn kÕt kinh tÕ gi÷a c¸c quèc gia, c¸c khu vùc, c¸c khèi

t¹o thµnh chuçi gi¸ trÞ gia t¨ng toµn cÇu ngµy cµng lín. Trong qu¸ tr×nh

tham gia vµo ph©n c«ng lao ®éng quèc tÕ, ®Ó tËn dông ®−îc lîi thÕ vµ gi¶m

thiÓu khã kh¨n, tr¸nh tôt hËu, c¸c quèc gia cÇn ph¶i tËp trung vµo nh÷ng

kh©u, nh÷ng chuçi cã gi¸ trÞ gia t¨ng cao vµ mang tÝnh phæ biÕn. §iÒu ®ã

chØ cã thÓ cã ®−îc khi cã nguån nh©n lùc chÊt l−îng cao vµ t−¬ng øng víi

nã lµ thÞ tr−êng søc lao ®éng chÊt l−îng cao víi ®Çy ®ñ c¸c yÕu tè cÊu thµnh

cña nã.

Toµn cÇu ho¸, héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ víi viÖc h×nh thµnh nhiÒu tæ

chøc hîp t¸c song ph−¬ng, ®a ph−¬ng... Trong ®ã Tæ chøc Th−¬ng m¹i thÕ

giíi (WTO) mµ ViÖt Nam lµ thµnh viªn chÝnh thøc tõ ®Çu n¨m 2007 ®· thóc

®Èy qu¸ tr×nh di chuyÓn lao ®éng quèc tÕ ph¸t triÓn m¹nh, trong ®ã cã nh©n

lùc tr×nh ®é, chÊt l−îng cao tõ c¸c n−íc ph¸t triÓn sang c¸c n−íc ®ang ph¸t

triÓn ®Ó chiÕm gi÷ nh÷ng vÞ trÝ quan träng then chèt vÒ khoa häc - c«ng

nghÖ, qu¶n lý, kinh doanh, dÞch vô. §ång thêi còng lµm tham gia t¨ng hiÖn

t−îng "ch¶y m¸u chÊt x¸m" tõ c¸c n−íc ®ang ph¸t triÓn sang c¸c n−íc ph¸t

triÓn. Trong qu¸ tr×nh giao l−u Êy, c¸c n−íc ®ang ph¸t triÓn cÇn ph¶i ®Èy

m¹nh ph¸t triÓn nh©n lùc, ph¸t triÓn thÞ tr−êng søc lao ®éng chÊt l−îng cao

vµ h¹n chÕ "ch¶y m¸u chÊt x¸m" ®Ó cã ®iÒu kiÖn tiÕp cËn khoa häc vµ kinh

nghiÖm qu¶n lý s¶n xuÊt hiÖn ®¹i, tiÕp cËn chuyÓn giao c«ng nghÖ ®Ó n¾m

b¾t tiÕn tíi lµm chñ qu¸ tr×nh s¶n xuÊt tæ chøc qu¶n lý vµ c«ng nghÖ, tõng

b−íc n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh vµ c¹nh tranh th¾ng lîi ngay t¹i thÞ

tr−êng trong n−íc.

Ngµy nay víi sù ph¸t triÓn m¹nh mÏ cña c¸ch m¹ng khoa häc - c«ng

nghÖ, mét sè n−íc ph¸t triÓn ®ang tõng b−íc ph¸t triÓn kinh tÕ tri thøc. ThÕ

2

giíi ®ang chuyÓn tõ nÒn v¨n minh c«ng nghiÖp sang nÒn v¨n minh tri thøc,

t¹o ra nhiÒu viÖc lµm kÓ c¶ trùc tiÕp vµ gi¸n tiÕp trong nhiÒu ngµnh c«ng

nghÖ cao. Tõ ®ã ®Æt ra nhu cÇu søc lao ®éng chÊt l−îng cao ngµy cµng lín

vµ kÐo theo nhiÒu viÖc lµm kh¸c. Trong nh÷ng ngµnh c«ng nghÖ cao, kiÕn

thøc trë nªn l¹c hËu nhanh chãng. §ång thêi, c¸c ngµnh nghÒ còng biÕn ®æi

liªn tôc, nhiÒu ngµnh cò mÊt ®i, nhiÒu ngµnh nghÒ míi xuÊt hiÖn, yªu cÇu

kü n¨ng tæng hîp vµ thay cho kü n¨ng hÑp... Tõ ®ã ®ßi hái tr×nh ®é vµ kü

n¨ng cña ng−êi lao ®éng kh«ng ngõng n©ng lªn vµ thay ®æi cho phï hîp b¾t

kÞp víi c¸i míi cña v¨n minh tri thøc ®em l¹i. Muèn cã ®−îc tèc ®é ph¸t

triÓn nhanh, v−ît bËc ph¶i t¹o ra n¨ng suÊt lao ®éng cao, trong ®ã vai trß

cña chÊt x¸m, trÝ tuÖ chiÕm tû träng lín trong cÊu thµnh s¶n phÈm. §iÒu ®ã

chØ cã ®−îc khi cã nguån nh©n lùc chÊt l−îng cao, cã thÞ tr−êng hµng ho¸

søc lao ®éng chÊt l−îng cao. §Ó ®¹t ®−îc tèc ®é t¨ng tr−ëng kinh tÕ cao

liªn tôc trong nhiÒu n¨m, kinh nghiÖm cña Mü vÒ ph¸t triÓn thÞ tr−êng søc

lao ®éng cã tr×nh ®é cao vµ ®Æc biÖt kinh nghiÖm cña c¸c n−íc thµnh c«ng

trong c«ng nghiÖp ho¸ rót ng¾n: Hµn Quèc, §µi Loan, Singapore... chØ cã

c¸ch quan träng nhÊt lµ dùa vµo tri thøc, vµo tiÕn bé khoa häc - c«ng nghÖ,

tøc lµ dùa vµo nguån nh©n lùc trÝ tuÖ vµ chÊt l−îng cao hoµn thiÖn vµ ph¸t

triÓn, ®¶m b¶o c©n b»ng cung - cÇu hµng ho¸ søc lao ®éng chÊt l−îng cao

cho nÒn kinh tÕ.

ViÖt Nam sau 20 n¨m ®æi míi víi nh÷ng thµnh tùu to lín vÒ ph¸t

triÓn kinh tÕ - x· héi. Thêi kú 2001 - 2005 cña nhiÖm kú §¹i héi IX, GDP

t¨ng b×nh qu©n gÇn 7,5%. Kinh tÕ vÜ m« t−¬ng ®èi æn ®Þnh, c¸c quan hÖ vµ

c©n ®èi chñ yÕu trong nÒn kinh tÕ ®−îc c¶i thiÖn. Tæng vèn ®Çu t− vµo nÒn

kinh tÕ t¨ng ®¸ng kÓ. C¬ cÊu kinh tÕ chuyÓn dÞch theo h−íng c«ng nghiÖp

ho¸, hiÖn ®¹i ho¸. C¸c thµnh phÇn kinh tÕ ®Òu ph¸t triÓn, ho¹t ®éng kinh tÕ

®èi ngo¹i vµ héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ cã b−íc ph¸t triÓn míi rÊt quan träng,

thÓ chÕ kinh tÕ thÞ tr−êng ®Þnh h−íng x· héi chñ nghÜa b−íc ®Çu ®−îc x©y

dùng. B−íc vµo thêi kú ®Èy m¹nh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ g¾n víi

3

ph¸t triÓn kinh tÕ tri thøc víi môc tiªu ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi ViÖt Nam

thêi kú 2006 - 2010 vµ tÇm nh×n 2020 ®¹t tèc ®é t¨ng tr−ëng kinh tÕ kho¶ng

8%/n¨m. §Õn n¨m 2010, ®−a ®Êt n−íc tho¸t khái t×nh tr¹ng kÐm ph¸t triÓn

víi møc GDP b×nh qu©n ®Çu ng−êi kho¶ng h¬n 1.100 USD. ChÝnh phñ cÊu

kinh tÕ chuyÓn dÞch nhanh theo h−íng tiÕn bé víi tû träng khu vùc phi n«ng

nghiÖp chiÕm trªn 90% GDP. §Õn n¨m 2020, phÊn ®Êu ViÖt Nam c¬ b¶n

trë thµnh mét n−íc c«ng nghiÖp theo h−íng hiÖn ®¹i víi GDP b×nh qu©n

®Çu ng−êi kho¶ng 2.500 USD.

NghÞ quyÕt §¹i héi IX (2001 - 2005) cña §¶ng ®· chØ râ: "T¹o lËp

®ång bé c¸c yÕu tè thÞ tr−êng... ph¸t triÓn thÞ tr−êng søc lao ®éng, ng−êi

lao ®éng t×m vµ t¹o viÖc lµm ë mäi n¬i trong n−íc, ®Èy m¹nh xuÊt khÈu lao

®éng víi sù tham gia cña c¸c thµnh phÇn kinh tÕ... Ph¸t triÓn c¸c lo¹i thÞ

tr−êng dÞch vô khoa häc, c«ng nghÖ, s¶n phÈm trÝ tuÖ, dÞch vô b¶o hiÓm,

c¸c dÞch vô t− vÊn kinh doanh". Tõ ®ã ®Õn nay, mÆc dï ho¹t ®éng thÞ

tr−êng søc lao ®éng d−íi nhiÒu h×nh thøc vµ ®· phÇn nµo gi¶i quyÕt quan hÖ

cung - cÇu hµng ho¸ søc lao ®éng cho c¸c ngµnh, c¸c lÜnh vùc kinh tÕ - x·

héi, gãp phÇn gi¶i quyÕt c«ng ¨n viÖc lµm vµ æn ®Þnh ®êi sèng ng−êi lao

®éng. Nh−ng vÊn ®Ò bøc thiªt ®· vµ ®ang ®Æt ra hiÖn nay tr−íc yªu cÇu ph¸t

triÓn nhanh cña nÒn kinh tÕ. Víi yªu cÇu nguån nh©n lùc chÊt l−îng cao ë

nhiÒu ngµnh, nhiÒu lÜnh vùc kinh tÕ - x· héi.

ë n−íc ta hiÖn nay vµ dù b¸o ®Õn 2020, trªn ph¹m vi c¶ n−íc sÏ x©y

dùng vµ ph¸t triÓn nhanh c¸c khu c«ng nghÖ cao, nhiÒu khu c«ng nghiÖp,

khu kinh tÕ cïng víi ®Èy nhanh tèc ®ä ph¸t triÓn c¸c ngµnh c«ng nghiÖp c¬

b¶n (c«ng nghiÖp ®iÖn, c¬ khÝ chÕ t¹o, c«ng nghÖ tù ®éng ho¸, vËt liÖu míi,

ho¸ chÊt, dÇu khÝ, luyÖn kim, c«ng nghÖ sinh häc, c«ng nghÖ th«ng tin...).

vµ c¸c ngµnh dÞch vô c¬ b¶n víi chÊt l−îng cao ®Ó c¹nh tranh th¾ng lîi víi

c¸c c«ng ty n−íc ngoµi (vËn t¶i, th«ng tin liªn l¹c, tµi chÝnh, ng©n hµng, tÝn

dông, du lÞch, th−¬ng m¹i, gi¸o dôc - ®µo t¹o, y tÕ, khoa häc - c«ng nghÖ).

§ång thêi, sÏ tiÕp thu vµ øng dông quy tr×nh c«ng nghÖ, m¸y mãc, thiÕt bÞ

4

hiÖn ®¹i víi hµm l−îng khoa häc - c«ng nghÖ cao, nhiÒu lÜnh vùc ë møc

trung b×nh, tiªn tiÕn vµ hiÖn ®¹i cña thÕ giíi. Tr−íc yªu cÇu bøc thiÕt ®ã ®ßi

hái nhanh chãng ph¶i cã ®−îc ®éi ngò nh©n lùc chÊt l−îng cao, cã tri thøc

vµ kü n¨ng cao... NghÞ quyÕt §¹i héi X ®· chØ râ: "Ph¸t triÓn thÞ tr−êng søc

lao ®éng trong mäi khu vùc kinh tÕ, t¹o sù g¾n kÕt cung - cÇu lao ®éng... §a

d¹ng ho¸ c¸c h×nh thøc giao dÞch viÖc lµm, ph¸t triÓn hÖ thèng th«ng tin vÒ

thÞ tr−êng søc lao ®éng trong n−íc vµ thÕ giíi. Cã chÝnh s¸ch nhËp khÈu

lao ®éng cã chÊt l−îng cao trong lÜnh vùc c«ng nghÖ vµ qu¶n lý ë nh÷ng

ngµnh, nghÒ cÇn −u tiªn ph¸t triÓn". §Ó ®¹t ®−îc ®iÒu ®ã n−íc ta cÇn ®æi

míi toµn diÖn, s©u s¾c ®−êng lèi, chÝnh s¸ch ph¸t triÓn nh©n lùc mµ trong

®ã ph¸t triÓn thÞ tr−êng søc lao ®éng chÊt l−îng cao lµ vÊn ®Ò cÊp thiÕt ®Æt

ra. V× vËy, vÊn ®Ò: ThÞ tr−êng hµng ho¸ søc lao ®éng chÊt l−îng cao:

Nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn vµ thùc tiÔn ë ViÖt Nam trong giai ®o¹n hiÖn nay

®−îc chän lµm chñ ®Ò nghiªn cøu.

2. T×nh h×nh nghiªn cøu cña ®Ò tµi

2.1. VÒ thÞ tr−êng søc lao ®éng nãi chung

ThÞ tr−êng søc lao ®éng lµ mét trong nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn vµ thùc

tiÔn quan träng cña c¸c ngµnh khoa häc kinh tÕ v.v.. V× vËy, ®· cã nhiÒu ®Ò

tµi, c«ng tr×nh nghiªn cøu vÊn ®Ò nµy víi nh÷ng néi dung chñ yÕu bµn vÒ

hµng ho¸ søc lao ®éng, lµm râ thªm thuéc tÝnh gi¸ trÞ vµ gi¸ trÞ sö dông cña

søc lao ®éng trong ®iÒu kiÖn toµn cÇu ho¸. §iÒu kiÖn søc lao ®éng trë thµnh

hµng ho¸ trong ®iÒu kiÖn ngµy nay ë c¸c n−íc t− b¶n vµ ë ViÖt Nam. Bµn vÒ

tr×nh ®é ng−êi lao ®éng, vÒ c¸c yÕu tè ¶nh h−ëng ®Õn cung - cÇu søc lao

®éng. NhiÒu ®Ò tµi tËp trung vµo ®¸nh gi¸ vµ ph©n tÝch nh÷ng bÊt cËp trong

®µo t¹o hiÖn nay nh− nhiÒu tr−êng ®¹i häc, trong khoa qu¸ chó ý ®µo t¹o lý

thuyÕt mµ Ýt quan t©m ®Õn ®µo t¹o kü n¨ng thùc hµnh. §ång thêi, còng chØ

ra nh÷ng mÊt c©n ®èi trong ngµnh nghÒ ®µo t¹o, thêi gian qua qu¸ tËp trung

vµo c¸c ngµnh dÞch vô, kÕ to¸n, qu¶n trÞ kinh doanh, th−¬ng m¹i... trong khi

®µo t¹o kü thuËt c¬ b¶n Ýt... Mét sè ®Ò tµi ®i s©u vµo nh÷ng nh÷ng mÊt c©n

5

®èi vÒ bËc ®µo t¹o. ChØ ra mÊt c©n ®èi lín vÒ quy m« ®µo t¹o ®¹i häc qu¸

nhiÒu trong khi ®µo t¹o nghÒ Ýt, tõ ®ã ®Ò xuÊt gi¶i ph¸p kh¾c phôc ®Õn nay

b−íc ®Çu cã kÕt qu¶. Mét sè ®Ò tµi tËp trung ph©n tÝch sö dông lao ®éng cã

nhiÒu bÊt cËp vÒ c¬ chÕ, chÝnh s¸ch, vÒ tiÒn l−¬ng, b¶o hiÓm, nhµ ë, dÞch vô

c«ng céng. Mét sè ®Ò tµi tËp trung ph©n tÝch tèc ®é ®« thÞ ho¸ vµ ph¸t triÓn

c¸c khu c«ng nghiÖp g©y søc Ðp vÒ cung lao ®éng gi¶n ®¬n, tr×nh ®é thÊp

g©y mÊt c©n ®èi cung - cÇu thÞ tr−êng søc lao ®éng trong c¶ n−íc, ë mét sè

vïng miÒn vµ mét sè tØnh, thµnh phè nh−:

- Tsunesaburo Makiguchi, Gi¸o dôc v× cuéc sèng s¸ng t¹o, Nxb TrÎ.

Ph©n tÝch m« h×nh gi¸o dôc NhËt B¶n, so s¸nh m« h×nh gi¸o dôc mét sè

n−íc ph−¬ng T©y: Anh, Ph¸p. Tõ ®ã ph©n tÝch kh¶ n¨ng cung cÊp lao ®éng

cho yªu cÇu ph¸t triÓn c¸c ngµnh nghÒ kinh tÕ trong n−íc vµ di chuyÓn lao

®éng gi÷a c¸c n−íc ph¸t triÓn.

- §ç Minh C−¬ng (1997), T¸c ®éng x· héi cña c¶i c¸ch kinh tÕ: viÖc

lµm vµ thÞ tr−êng lao ®éng, T¹p chÝ Nghiªn cøu kinh tÕ sè 224, th¸ng1, tr.25.

Bµn vÒ t¸c ®éng c¶i c¸ch kinh tÕ ViÖt Nam ®Õn viÖc lµm vµ mÊt c©n ®èi thÞ

tr−êng lao ®éng. Nh÷ng sè liÖu thèng kª cho thÊy mÊt c©n ®èi cung - cÇu lao

®éng ë n«ng th«n - thµnh thÞ, ngµnh n«ng nghiÖp vµ c¸c ngµnh c«ng nghiÖp,

dÞch vô... ®Ò xuÊt gi¶i ph¸p kh¾c phôc tr−íc m¾t vµ ®Þnh h−íng 2010.

- §¨ng §¹i (1998), ThiÕu - thõa lao ®éng vµ nh÷ng mèi lo, b¸o Tuæi

trÎ. Ph©n tÝch nh÷ng mÊt c©n ®èi nghiªm träng trªn thÞ tr−êng lao ®éng.

Trong khi thÞ tr−êng lao ®éng ViÖt Nam ®ang h×nh thµnh cßn s¬ khai manh

món, rÊt nhiÒu bÊt cËp.

- Andrew Streer and Homi Kharas (Ng©n hµng ThÕ giíi) c¸c trô cét

cña sù ph¸t triÓn ViÖt Nam tiÕn vµo thÕ kû 21 ®Ò cËp ®Õn chÊt l−îng ®µo t¹o

vµ d¹y nghÒ cña ViÖt Nam vµ chÊt l−îng dÞch vô gi¸o dôc. ChØ ra sù ®Þnh

h−íng cña Nhµ n−íc lµ chñ yÕu, qu¶n lý manh món, ®−îc nhiÒu tµi trî n−íc

ngoµi gióp ®ì song kh«ng cã sù phèi hîp víi nhau vµ kh«ng ®¸p øng mét

6

c¸ch hÖ thèng nhu cÇu thÞ tr−êng lao ®éng. §ång thêi, ®Ò xuÊt gi¶i ph¸p

hiÖn ®¹i ho¸ ngµnh gi¸o dôc phæ th«ng, ph¸t triÓn ®µo t¹o nghÒ c¶ c«ng vµ

t− gi¶i quyÕt cung - cÇu lao ®éng trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn.

- NguyÔn ThÞ Lan H−¬ng, ThÞ tr−êng lao ®éng ViÖt Nam, ®Þnh h−íng

vµ ph¸t triÓn, Nxb Lao ®éng x· héi, Hµ Néi, 2002. T¸c gi¶ tr×nh bµy c¸c

luËn cø c¬ b¶n ®Þnh h−íng ph¸t triÓn thÞ tr−êng lao ®éng ViÖt Nam, sù h×nh

thµnh vµ ph¸t triÓn thÞ tr−êng lao ®éng, c¸c gi¶i ph¸p ®Þnh h−íng lao ®éng

cña ViÖt Nam giai ®o¹n 2001 - 2010;

- Lª Xu©n B¸, NguyÔn ThÞ Kim Dung, TrÇn H÷u H©n, Mét sè vÊn ®Ò

ph¸t triÓn thÞ tr−êng lao ®éng ë ViÖt Nam, Nxb Khoa häc vµ kü thuËt, Hµ

Néi, 2003. C¸c t¸c gi¶ ®· lµm râ thªm mét sè vÊn ®Ò lý luËn vµ thùc tiÔn

ho¹t ®éng cña thÞ tr−êng lao ®éng ViÖt Nam, nh÷ng thuËn lîi, khã kh¨n,

mÆt ®−îc vµ ch−a ®−îc trong qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn thÞ tr−êng

lao ®éng; c¸c gi¶i ph¸p cÇn thiÕt ®Ó ph¸t triÓn lo¹i thÞ tr−êng ®Æc biÖt nµy

trong thêi gian tíi;

- NguyÔn H÷u Dòng, ThÞ tr−êng søc lao ®éng vµ ®Þnh h−íng nghÒ

nghiÖp cho thanh niªn ë n−íc ta, Nxb Lao ®éng x· héi, Hµ Néi, 2004. Tæng

thuËn nh÷ng néi dung c¬ b¶n vÒ cung - cÇu lao ®éng ë n−íc ta. Nh÷ng mÊt

c©n ®èi lín vÒ ngµnh nghÒ, tr×nh ®é vµ gi¶i ph¸p kh¾c phôc.

- Ph¹m §øc ChÝnh, ThÞ tr−êng lao ®éng, c¬ së lý luËn vµ thùc tiÔn ë

ViÖt Nam, Nxb ChÝnh trÞ quèc gia, Hµ Néi, 2006. T¸c gi¶ ph©n tÝch nh÷ng

c¬ së lý luËn cña thÞ tr−êng lao ®éng, vÒ nguån lao ®éng, nh÷ng yÕu tè cÊu

thµnh vµ ®iÒu tiÕt thÞ tr−êng lao ®éng, mèi quan hÖ cung - cÇu søc lao ®éng

vµ tiÒn l−¬ng; sù vËn dông linh ho¹t lý luËn vÒ thÞ tr−êng lao ®éng vµo ®iÒu

kiÖn ViÖt Nam.

- §ç ThÞ Xu©n Ph−¬ng, Ph¸t triÓn thÞ tr−êng søc lao ®éng, gi¶i quyÕt

viÖc lµm (qua thùc tÕ ë Hµ Néi), LuËn ¸n TiÕn sÜ Kinh tÕ, Häc viÖn ChÝnh

trÞ quèc gia Hå ChÝ Minh, 2000. LuËn gi¶i thùc tiÔn trong ph¹m vi thµnh

phè Hµ Néi.

7

- Bïi SÜ Lîi, Ph¸t triÓn nguån nh©n lùc phôc vô sù nghiÖp c«ng

nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ë tØnh Thanh Ho¸ ®Õn n¨m 2010, LuËn ¸n TiÕn sÜ

Kinh tÕ, Tr−êng §¹i häc Kinh tÕ quèc d©n, 2003. Ph¹m vi nghiªn cøu thùc

tiÔn vµ c¸c gi¶i ph¸p cña tØnh Thanh Ho¸.

- V−¬ng Thanh Tó, thÞ tr−êng lao ®éng trong thêi kú qu¸ ®é lªn chñ

nghÜa x· héi ë ViÖt Nam, LuËn v¨n Th¹c sÜ Kinh tÕ, Häc viÖn ChÝnh trÞ quèc

gia Hå ChÝ Minh, 2004. Nghiªn cøu trªn gãc ®é lý luËn thêi kú qu¸ ®é.

- TrÇn V¨n Nga, Sö dông nguån nh©n lùc trong qu¸ tr×nh c«ng

nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ qua thùc tiÔn tØnh Phó Thä, LuËn v¨n Th¹c sÜ

Kinh tÕ, Häc viÖn ChÝnh trÞ quèc gia Hå ChÝ Minh, 2004;

S¸ch tham kh¶o "ThÞ tr−êng lao ®éng ViÖt Nam, thùc tr¹ng vµ gi¶i

ph¸p" cña tiÕn sÜ NguyÔn ThÞ Th¬m, Khoa Kinh tÕ ph¸t triÓn chñ biªn - Häc

viÖn ChÝnh trÞ quèc gia Hå ChÝ Minh, Nxb ChÝnh trÞ quèc gia, Hµ Néi,

2006, ®· tËp hîp ®−îc nhiÒu nhµ nghiªn cøu kinh tÕ, nhiÒu nhµ qu¶n lý vÒ

thÞ tr−êng søc lao ®éng thêi kú ®æi míi ®· kh¸i qu¸t c¸c yÕu tè cÊu thµnh

thÞ tr−êng søc lao ®éng, tõ ®ã ®−a ra c¸c gi¶i ph¸p ph¸t triÓn.

N¨m 2004, Bé Lao ®éng - Th−¬ng binh vµ X· héi x©y dùng ®Ò ¸n:

"Ph¸t triÓn thÞ tr−êng lao ®éng ë ViÖt Nam ®Õn n¨m 2010" ®· thèng nhÊt

kh¸i niÖm thÞ tr−êng lao ®éng theo nghÜa réng, nghÜa hÑp, kh¸i qu¸t qu¸

tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña thÞ tr−êng søc lao ®éng ë ViÖt Nam, tõ ®ã

®−a ra c¸c gi¶i ph¸p cã tÝnh kh¶ thi ®Ó ph¸t triÓn thÞ tr−êng søc lao ®éng ë

ViÖt Nam.

Th¸ng 4 n¨m 2006, Bé KÕ ho¹ch vµ §Çu t− x©y dùng "ChiÕn l−îc

ph¸t triÓn nh©n lùc ViÖt Nam ®Õn n¨m 2020", tµi liÖu nµy nªu lªn vÞ trÝ, vai

trß cña nguån nh©n lùc, ®Æc biÖt lµ nguån nh©n lùc tr×nh ®é cao, kh¸i qu¸t

thùc tr¹ng nguån nh©n lùc ë ViÖt Nam vµ ®−a ra c¸c gi¶i ph¸p ph¸t triÓn

®Õn n¨m 2020.

8

ThÞ tr−êng søc lao ®éng ë ViÖt Nam cßn ®−îc thÓ hiÖn trong c¸c chñ

tr−¬ng, ®−êng lèi cña §¶ng vµ Nhµ n−íc vµ ®· tõng b−íc ®−îc thÓ chÕ ho¸

b»ng hÖ thèng c¸c v¨n b¶n ph¸p luËt, tr−íc hÕt lµ trong Bé luËt lao ®éng,

ph¸p lÖnh, nghÞ ®Þnh, th«ng t− quy ®Þnh vÒ vÞªc lµm, d¹y nghÒ, xuÊt khÈu

lao ®éng, tiÒn l−¬ng, b¶o hiÓm x· héi, b¶o hé lao ®éng, vÒ ®×nh c«ng, gi¶i

quyÕt tranh chÊp lao ®éng... t¹o hµnh lang ph¸p lý cho thÞ tr−êng søc lao

®éng theo quy luËt kh¸ch quan.

2.2. VÒ thÞ tr−êng søc lao ®éng tr×nh ®é cao

GÇn ®©y søc Ðp vÒ cÇu hµng ho¸ søc lao ®éng chÊt l−îng cao ngµy

cµng lín, trong khi nguån cung h¹n hÑp g©y mÊt c©n ®èi nghiªm träng hµng

ho¸ søc lao ®éng chÊt l−îng cao. Trong khi søc lao ®éng chÊt l−îng thÊp th×

t×nh tr¹ng d− thõa ë møc b¸o ®éng g©y søc Ðp lín cho nÒn kinh tÕ. §· cã

mét sè c«ng tr×nh nghiªn cøu vÒ vÊn ®Ò nµy theo h−íng ph©n tÝch, ®¸nh gi¸,

luËn gi¶i vÒ nh÷ng b»ng cÊp, bËc thî, nhãm ngµnh, c¸ch ph©n lo¹i, tiªu chÝ

xÕp lo¹i søc lao ®éng tr×nh ®é cao. MÊt c©n ®èi gi÷a ®µo t¹o lý thuyÕt víi

thùc hµnh kh¾c phôc ®µo t¹o chay, ng−êi lao ®éng cã b»ng cÊp, häc vÞ

nh−ng kh«ng lµm ®−îc viÖc t−¬ng øng. Mét sè c«ng tr×nh ph©n tÝch sö dông

lao ®éng chÊt l−îng cao, chØ ra nh÷ng h¹n chÕ vÒ thu nhËp, ®éi ngò vµ c¬

chÕ chÝnh s¸ch ch−a phï hîp. Cã ®Ò tµi ®Ò cËp ®Æc ®iÓm, xu h−íng di

chuyÓn lao ®éng vµ nh÷ng khã kh¨n khi nhËp khÈu lao ®éng chÊt l−îng cao

hiÖn nay ë n−íc ta. Néi dung ®−îc ®Ò cËp nhiÒu nhÊt trong c¸c c«ng tr×nh

nµy h−íng vµo ®µo t¹o nguån nh©n lùc cã tr×nh ®é cao, chÊt l−îng cao.

Nh÷ng ®Æc ®iÓm, xu h−íng vµ gi¶i ph¸p kh¾c phôc mÊt c©n ®èi cung lao

®éng chÊt l−îng cao hiÖn nay ë n−íc ta c¶ ë gãc ®é vi m« (doanh nghiÖp,

ngµnh) vµ vÜ m« (Nhµ n−íc)... Cô thÓ nh−:

- Landanov and Pronicov, TuyÓn chän vµ qu¶n lý c«ng nh©n viªn

chøc ë NhËt B¶n, Nxb Sù thËt - §¹i häc vµ gi¸o dôc chuyªn nghiÖp, Hµ

Néi, 1991. S¸ch tham kh¶o tËp trung vµo quy tr×nh b¾t buéc khi tuyÓn chän

lao ®éng víi c«ng chøc NhËt B¶n. §ång thêi, nªu nh÷ng yªu cÇu c¬ b¶n

9

buéc khi qu¶n lý c«ng nh©n viªn chøc, ph©n tÝch nh÷ng −u ®iÓm cña quy

tr×nh, ®ång thêi nªu nh÷ng h¹n chÕ ®· vµ ®ang béc lé cña quy tr×nh trªn.

§æi míi, ®µo t¹o, båi d−ìng vµ sö dông nguån nh©n lùc tr×nh ®é cao

®¼ng, ®¹i häc nh»m ph¸t triÓn thÞ tr−êng lao ®éng ë ViÖt Nam, luËn ¸n tiÕn sÜ

kinh tÕ - §¹i häc Kinh tÕ quèc d©n, Hµ Néi, 1996, ®· b−íc ®Çu kh¸i qu¸t trong

thùc tr¹ng cña viÖc ®µo t¹o cao ®¼ng, ®¹i häc ë ViÖt Nam, t×nh h×nh viÖc lµm

sau khi ra tr−êng vµ c¸c gi¶i ph¸p ®æi míi gi¸o dôc cao ®¼ng, ®¹i häc.

§µo t¹o nguån nh©n lùc tr×nh ®é cao cho kû nguyªn kinh tÕ tri thøc

cña Ph¹m Sü TiÕn ®¨ng trªn T¹p chÝ Khoa häc - Tæ quèc, sè 18/151 n¨m

2000 ®· ®Ò cËp ®Õn thùc tr¹ng søc lao ®éng tr×nh ®é cao ë n−íc ta vµ c¸c

gi¶i ph¸p ph¸t triÓn.

- Christian Batal, Qu¶n lý nguån nh©n lùc trong khu vùc nhµ n−íc, Nxb

ChÝnh trÞ quèc gia, Hµ Néi, 2002. S¸ch tham kh¶o. Néi dung chñ yÕu ph©n

tÝch vÒ n¨ng lùc lµm viÖc c¸n bé, c«ng chøc, khèi doanh nghiÖp nhµ n−íc. X©y

dùng khung n¨ng lùc tiªu chuÈn trªn c¬ së ®ã ph©n lo¹i n¨ng lùc. §ång thêi,

m« t¶ c«ng viÖc chuyªn m«n cña mét sè c«ng viÖc chuyªn tr¸ch yªu cÇu nh©n

lùc chÊt l−îng cao nh−: Phô tr¸ch ®µo t¹o trong mét c¬ quan nhµ n−íc, c«ng

viÖc cña mét thñ tr−ëng ®¬n vÞ trong doanh nghiÖp nhµ n−íc.

- Bushmarrin, TrÝ tôª ho¸ lao ®éng ë c¸c n−íc cã nÒn kinh tÕ thÞ

tr−êng. Th«ng tin khoa häc x· héi vµ nh©n v¨n quèc gia, 2002. Träng t©m

cña c«ng tr×nh nghiªn cøu lµ luËn ®iÓm vÒ vai trß quyÕt ®Þnh cña c¸ nh©n

trong ho¹t ®éng sèng cña c«ng ty. C¸c c«ng ty hiÖn nay ®Òu mong muèn

nãi ®Õn chÝnh s¸ch c¸n bé cã tÝnh chÊt chiÕn l−îc, nh»m ®µo t¹o, tiÕp nhËn

vµ cung cÊp lùc l−îng lao ®éng chÊt l−îng cao, cã kh¶ n¨ng s¸ng t¹o ®Õn tÊt

c¶ c¸c kh©u s¶n xuÊt.

- Barry Eihngvin, Ansgarr Rumler, N−íc §øc: ChÝnh s¸ch trªn thÞ

tr−êng lao ®éng... Trung t©m Th«ng tin khoa häc x· héi vµ nh©n v¨n quèc

gia, 2002. Bµn vÒ quan niÖm vÒ ®µo t¹o chuyªn m«n, n©ng cao tr×nh ®é

10

chuyªn m«n vµ ®µo t¹o l¹i nh÷ng c«ng nh©n ®¸p øng yªu cÇu cµng cao cña

thÞ tr−êng. §Æc biÖt ph©n tÝch vai trß dÞch vô cña c¸c c¬ quan dÞch vô viÖc

lµm trong lÜnh vùc h−íng nghiÖp, lÜnh vùc d¹y nghÒ vµ ®¶m b¶o ph−¬ng

ph¸p khoa häc cho viÖc d¹y nghÒ, qu¶n lý hÖ thèng d¹y nghÒ hiÖn ®¹i...

Tri thøc gi¸o dôc ®¹i häc ViÖt Nam thêi kú ®Èy m¹nh c«ng nghiÖp

ho¸, hiÖn ®¹i ho¸, Nxb ChÝnh trÞ quèc gia, Hµ Néi, 2002 ®· kh¸i qu¸t l·nh

®¹o h×nh thµnh tri thøc gi¸o dôc ViÖt Nam vµ nªu lªn thùc tr¹ng, c¸c gi¶i

ph¸p ®Ó ph¸t triÓn gi¸o dôc ®¹i häc, cao ®¼ng trong thêi gian tíi.

Ph¸t triÓn nguån nh©n lùc chÊt l−îng cao trong sù nghiÖp c«ng

nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ vµ héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ cña t¸c gi¶ NguyÔn

H÷u Dòng ®¨ng trªn T¹p chÝ Nghiªn cøu lý luËn, sè 8-2002, ë ®©y, t¸c gi¶

®· nªu lªn kh¸i niÖm søc lao ®éng chÊt l−îng cao, kh¸i qu¸t t×nh h×nh ®µo

t¹o nguån nh©n lùc vµ c¸c gi¶i ph¸p chñ yÕu ®Ó ph¸t triÓn nguån nh©n lùc

tr×nh ®é cao ë n−íc ta.

N©ng cao chÊt l−îng nguån nh©n lùc tiÕp cËn kinh tÕ tri thøc cña

ViÖt Nam, luËn ¸n tiÕn sÜ kinh tÕ - Häc viÖn ChÝnh trÞ quèc gia Hå ChÝ

Minh, Hµ Néi, 2005 ®· ®Ò cËp thùc tr¹ng nguån nh©n lùc chÊt l−îng cao

chuÈn bÞ ®iÒu kiÖn cho nÒn kinh tÕ tri thøc vµ ®−a ra c¸c gi¶i ph¸p ®Ó ph¸t

triÓn nguån nh©n lùc.

§µo t¹o vµ ph¸t triÓn lao ®éng chuyªn m«n kü thuËt - TiÒn ®Ò quan

träng ®Ó sö dông hiÖu qu¶ nguån nh©n lùc cña NguyÔn TiÖp ®¨ng trªn T¹p

chÝ Kinh tÕ sè 333 n¨m 2006 nªu lªn sù cÇn thiÕt ph¶i ph¸t triÓn lao ®éng

chuyªn m«n kü thuËt, mét yªu cÇu sèng cßn ®èi víi n−íc ta, ®Æc biÖt lµ

trong xu thÕ héi nhËp.

Thùc tr¹ng nguån nh©n lùc chÊt l−îng cao cña ViÖt Nam hiÖn nay

cña th¹c sÜ Vò ThÞ Ph−¬ng ®¨ng trªn T¹p chÝ Lao ®éng x· héi, sè 303 n¨m

2007 ®· nªu lªn thùc tr¹ng viÖc thiÕu lao ®éng tr×nh ®é cao ë n−íc ta vµ yªu

cÇu cÊp thiÕt ph¶i ®µo t¹o nguån nh©n lùc nµy.

11

ThÞ tr−êng søc lao ®éng ë ViÖt Nam míi h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn

trong giai ®o¹n ®Çu nªn cßn nhiÒu h¹n chÕ. C¸c c«ng tr×nh nghiªn cøu vµ

bµi viÕt nãi trªn míi chØ ®Ò cËp ®Õn tõng mÆt, tõng gãc c¹nh cña thÞ tr−êng

lao ®éng nh− cung cÇu søc lao ®éng, sè l−îng, chÊt l−îng søc lao ®éng,

chÝnh s¸ch sö dông lao ®éng, sù h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña thÞ tr−êng søc lao

®éng ë ViÖt Nam. C¸c nghiªn cøu vÒ thÞ tr−êng hµng ho¸ søc lao ®éng chÊt

l−îng cao míi chØ ®−îc ®Ò cËp ë møc ®é ph¸c th¶o, ý kiÕn ®Ò xuÊt. Do giíi

h¹n lÞch sö mét sè gi¶i ph¸p ®Ò xuÊt ý nghÜa thùc tiÔn ch−a cao. §Õn nay ë

n−íc ta ch−a cã c«ng tr×nh nghiªn cøu chuyªn s©u vÒ thÞ tr−êng hµng ho¸ søc

lao ®éng chÊt l−îng cao. Do vËy, vÊn ®Ò "ThÞ tr−êng hµng ho¸ søc lao ®éng

chÊt l−îng cao: Nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn vµ thùc tiÔn" lµ c¸ch tiÕp cËn míi

kh«ng trïng lÆp víi c¸c c«ng tr×nh ®· c«ng bè.

3. Môc tiªu cña ®Ò tµi

- LuËn gi¶i râ c¬ së lý luËn vµ thùc tiÔn hµng ho¸ søc lao ®éng chÊt

l−îng cao vµ thÞ tr−êng hµng ho¸ søc lao ®éng chÊt l−îng cao. §Æc ®iÓm,

vai trß, néi dung vµ c¸c nh©n tè ¶nh h−ëng cña thÞ tr−êng hµng ho¸ søc lao

®éng chÊt l−îng cao ®èi víi yªu cÇu ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi võa phï hîp

víi yªu cÇu héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ vµ khu vùc, võa phï hîp víi yªu cÇu

thêi kú ®Èy m¹nh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ nÒn kinh tÕ quèc d©n.

- Tõ c¬ së lý luËn lµm c¨n cø ®Ó ®¸nh gi¸ kh¸ch quan khoa häc vÒ thÞ

tr−êng hµng ho¸ søc lao ®éng chÊt l−îng cao ë n−íc ta hiÖn nay (chñ yÕu tõ

2000 ®Õn nay), kh¸i qu¸t thµnh tùu, kÕt qu¶ ®¹t ®−îc. ChØ ra nh÷ng yÕu

kÐm, tån t¹i vµ nguyªn nh©n cña t×nh tr¹ng trªn.

- Kh¸i qu¸t nh÷ng quan ®iÓm, ®Þnh h−íng c¬ b¶n cña §¶ng, Nhµ

n−íc vÒ ph¸t triÓn thÞ tr−êng hµng ho¸ søc lao ®éng chÊt l−îng cao tr−íc

yªu cÇu héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ. §−a ra nh÷ng dù b¸o vÒ thÞ tr−êng nµy

®Õn n¨m 2020. §ång thêi ®Ò xuÊt nh÷ng gi¶i ph¸p cô thÓ, cã tÝnh kh¶ thi ®Ó

ph¸t triÓn thÞ tr−êng hµng ho¸ søc lao ®éng chÊt l−îng cao ë n−íc ta, ®¸p