Thành phần hóa học của một số loại vật liệu hữu cơ che tủ đất trồng chè ở Phú Hộ, tỉnh Phú Thọ

KHOA HQC C6H0 NOHt

THANH PHAIM HOA HQC CUA M 0T SO LOAI V A T L lfU

HUU CO CHE TU OAT TROIVG CHE O PHLI HO,

TilMH PHU THO

Trin Thj Tuy£t Thu1, Nguy&i V4n Todi

t 6 m t At

Kdt qua nghidn cuu thanh phan hoa hpc cua vat li£u che tu (canh la che don, td gupt va lac dai) dupe su

dung bo sung vao dat trong che a Phu Hp, tinh Phu Thp co sy khac nhau rit r6. Trong do, tong ham lupng

cdc bon trong canh la che don (62,67%) > td gupt (58,21%) > lac dai (50,34%); nita trong lac dai (1,82%) > canh

la che don (1,26%) > td gupt (0,84%); phot pho trong lac dai (0,74%) > td gupt (0,51) > canh la che don (0,26%)

va kali trong lac dai (2,30%) > canh la che don (0,87%) > ttf gupt (0,71%). Ham lupng CaO, MgO va Fe cao

nhat trong lac dai > td gupt > canh la che don, Mn cao nhat trong td gupt > canh la che don > lac d?i. Ty l£

C/N cua td! gupt Ion nhat la 69,3; canh la che don la 49,7 va thip nhit trong lac dgi li 27,7. Tong ham lupng

cac polysacarit (hemixenlulo, xenlulo, linhin) trong t£ gupt la cap nhit (80,11%), ti^p d£n la canh li chi don

(79,47%) va thap nhat trong lac dai la 54,27%. Ham lupng hemixenlulo thip nhit trong l?c d?i (4,38%) < canh

la che don (15,69%) < t£ gupt cao nhit (26,43%). Ham lupng xenlulo trong cic vit li^u khdng co su sai khic

nhau nhi^u v£ ty l£, thip nhit la lac dai (22,75%), tidp ddn la t£ guot (23,11%) va cao nhit li canh li che ddn

(24,55%). Ham lupng linhin thip nhit trong lac d?i (27,14%), hep ddn la t£ gu^t (30,57%) vi cao nhat (39,23%)

trong canh li che don. Sir dung hi£u qua cic tin du thuc vit che tii sd mang l?i lpi ich kinh t£ Ion nhat li l?c

dau > canh li che don > tdi gupt

Tu kh6a: Canh la che don, Iq c dai (Arachis pintoi), tiguQt (Gleichenia linearis), v$tli$u che tii.

1. BAT VAN BE

Che la mot trong nhung cay cong nghidp quan

trpng cua Vi£t Nam dugc trong chu yeu a cac vung

doi nui cua nuoc ta tu dau th£ ky XX den nay. Trai

qua lich su trong va canh tac che hang tram nam

qua, da co nhi^u vong doi cay che duoc hoi sinh va

phat trien. K£ thua nhung ket qua nghien cuu ma

nguoi Phap de lai, Phu Ho (tinh Phu Tho) dugc coi la

mot trong nhung vung chuydn canh che co ky thuat

tham canh cao d nuoc ta. Viec su dung ngay cang

nhieu phan bon hoa hgc, thuoc bao ve thuc vat da va

dang lam cho nhieu doi che cua cac ho gia dinh

chuyin canh che tir 30 d£n 40 nam suy thoai v£ chat

lugrng dat dan den su suy giam nang suat va chat

luong san pham (5).

D<? dap ung cac y£u cau san xuat che b£n vung,

mot trong nhi£u biin phap gop phan dac bi£t quan

trgng nhdm phuc hoi cac doi che bi thoai hoa la bo

sung phan huu co va cdc vat lieu che phu dat de thuc

day cai thien cac yeu to do phi dat trong che cung

nhu tang cucmg qua trinh hoan tra cac bon dat. D&i

nay da co mot so cong trinh nghidn cuu v£ vai tro

tich cuc cua vdt li£u che tu doi voi vi$c gia tang nang

| Khoa Moi trudng, Trudng D?i hpc Khoa hpc Ty nhien

2 Vifn KHKT Nong lam nghi? p mien nui phia Bic

suat chat lugng chi, dong thoi cai thi£n mgt s6 tinh

chat cua dat (3,5,6,7,8). Tuy nhiin, vim chua c6 nhi£u

ket qua nghidn cuu sau hon v£ thanh phan hoa hgc

cua chung de lam co so luan giai cho cac qua trinh

bien doi ly hoa sinh hgc cua dat trong che cung nhu

vai tro dac biit quan trgng la kha nang cung cip cdc

chat dinh dudng d£ tiiu sinh hgc cho nhu cdu phdt

trien cua cay che.

Keft qua nghidn cuu v£ thanh phdn hoa hgc cua

mot so vat li£u che tu la t£ guot, lac dai va canh la chi

don tai Vien KHKTNLN mi£n nui phia Bic dugc coi Id

mot phan dong gop rat co y nghia doi vdi cong tdc

nghi£n cuu v£ nguon vat li£u huu co thudng xuyin

dugc su dung trong cai tao vd bao v£ ddt trong chi.

2. BOI TUQNG VA PHUONG PHAP NGHBV CM

2.1. D6i tugng vd dja di£m nghien cuu

2.1.1. Ddi tupng nghien cuu

Doi tugng nghiin cuu Id thdnh phdn vd ham

lugrng cua mot so chat hoa hgc (C, N, P, K, cung mQt

so nguyen to khoang khde) vd ham lugng cua cdc

polysacarit (hemixenlulo, xenlulo va linhin) trong

mgt so vgt li£u che tu cho ddt trong che.

Than canh Id che don dugc ldy d cdc doi che khi

thyc hi£n cac chu ky don phdt vd ddn dau vao giai

doan thdng 12 hdng nam.

104 N6NG NGHIEP VA PHAT TRlffN NdNG TH6 N - KY 1 + 2 - THANG 2/ ^14