Nghiên cứu thành phần hóa học của loài Ngải cứu (Artemisia vulgaris L.) ở Thành phố Thái Nguyên

i

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM

TỐNG THỊ HOA

NGHIÊN CỨU THÀNH PHẦN HÓA HỌC CỦA LOÀI NGẢI CỨU

(ARTEMISIA VULGARIS L.) Ở THÀNH PHỐ THÁI NGUYÊN

LUẬN VĂN THẠC SĨ HÓA HỌC

THÁI NGUYÊN - 2018

i

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM

TỐNG THỊ HOA

NGHIÊN CỨU THÀNH PHẦN HÓA HỌC CỦA LOÀI NGẢI CỨU

(ARTEMISIA VULGARIS L.) Ở THÀNH PHỐ THÁI NGUYÊN

Hóa hữu cơ

Mã số: 8 44 01 14

LUẬN VĂN THẠC SĨ HÓA HỌC

THÁI NGUYÊN - 2018

ii

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan đề tài:“Nghiên cứu thành phần hóa học của loài Ngải cứu

(Artemisia vulgaris L.) ở Thành phố Thái Nguyên” đây là công trình nghiên cứu của

riêng tôi, các số liệu, kết quả nêu trong luận văn là trung thực và chưa từng được công

bố trong bất kì công trình nào khác.

Học viên

Tống Thị Hoa

XÁC NHẬN CỦA NHẬN XÉT CỦA GIÁO VIÊN

KHOA CHUYÊN MÔN HƯỚNG DẪN

iii

LỜI CẢM ƠN

Trong thời gian qua, em đã nhận được nhiều sự giúp đỡ của thầy cô, gia đình và

bạn bè. Những điều đó hết sức quý báu giúp em nỗ lực hoàn thành khóa luận này.

Với lòng kính trọng và biết ơn sâu sắc, em xin gửi lời cảm ơn chân thành tới TS.

Mai Thanh Nga, giảng viên bộ môn Hóa hữu cơ trường Đại học sư phạm – Đại học

Thái Nguyên, người thầy đã tận tình hướng dẫn, chỉ bảo em trong suốt quá trình hoàn

thành khóa luận. Em xin chân thành cảm ơn các thầy cô giáo bộ môn, các thầy cô kỹ

thuật viên tại bộ môn Hóa hữu cơ đã giúp đỡ và tạo điều kiện thuận lợi cho em thực

hiện khóa luận tại bộ môn.

Do bước đầu mới làm quen với nghiên cứu khoa học và do một số yếu tố khách

quan khác nên đề tài nghiên cứu khoa học của em không thể tránh khỏi những thiếu

sót. Em rất mong nhận được sự góp ý và chỉ bảo của các thầy giáo, cô giáo và các bạn

để đề tài được hoàn thiện hơn.

Và cuối cùng, em xin chân thành cảm ơn gia đình, bạn bè, người thành đã ở bên

động viên, giúp đỡ em thực hiện khóa luận.

Thái Nguyên, tháng 6 năm 2018

Học viên

Tống Thị Hoa

iv

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN ..............................................................................................................i

LỜI CẢM ƠN ..................................................................................................................iii

DANH MỤC CÁC KÍ HIỆU VÀ CHỮ VIẾT TẮT.....................................................iv

DANH MỤC CÁC BẢNG................................................................................................ v

DANH MỤC CÁC HÌNH ...............................................................................................vi

DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ.............................................................................................vii

MỞ ĐẦU............................................................................................................................ 1

1. Lý do chọn đề tài ............................................................................................................ 1

2. Mục tiêu của đề tài ......................................................................................................... 2

3. Nội dung nghiên cứu ...................................................................................................... 2

4. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài........................................................................ 2

5. Bố cục đề tài ................................................................................................................... 2

CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN............................................................................................ 3

1.1. Giới thiệu về chi Artemisia.......................................................................................... 3

1.2. Tổng quan về cây ngải cứu......................................................................................... 3

1.2.1. Tên khoa học............................................................................................................. 3

1.2.2. Đặc điểm thực vật học .............................................................................................. 4

1.2.3. Nguồn gốc................................................................................................................. 4

1.2.4. Công dụng của cây Ngải cứu ................................................................................... 5

1.2.5. Thành phần hóa học ................................................................................................. 6

1.2.6. Các nghiên cứu về hoạt tính sinh học ...................................................................... 7

1.3. Tổng quan về tinh dầu ................................................................................................. 9

1.3.1. Khái niệm.................................................................................................................. 9

1.3.2. Phân loại................................................................................................................... 9

1.3.3. Vai trò....................................................................................................................... 9

1.3.4. Cách sử dụng.......................................................................................................... 12

1.3.5. Tính chất vật lý của tinh dầu .................................................................................. 13

1.3.6. Thành phần chủ yếu của tinh dầu........................................................................... 13

1.3.7. Kiểm định và cách bảo quản tinh dầu.................................................................... 16

1.4. Tổng quan về flavonoid .............................................................................................16

1.4.1.Đại cương ................................................................................................................16

1.4.2. Vai trò của flavonoid trong cây ..............................................................................17

1.4.3.Vai trò của flavonoid trong y học ............................................................................18

1.4.4. Phân loại.................................................................................................................19

CHƯƠNG II: THỰC NGHIỆM....................................................................................26

2.1. Đối tượng nghiên cứu ................................................................................................26

2.2. Hóa chất, dụng cụ và thiết bị nghiên cứu ..................................................................26

2.2.1. Hóa chất..................................................................................................................26

2.2.2. Thiết bị ....................................................................................................................26

2.3. Phương pháp định tính các chất trong dịch chiết ......................................................27

2.3.1. Định tính flavonoid .................................................................................................27

2.3.2. Định tính cumarine .................................................................................................28

2.3.3. Định tính saponine..................................................................................................28

2.3.4. Định tính alkaloid ...................................................................................................29

2.3.5. Định tính tanine ......................................................................................................29

2.3.6. Định tính glycosid tim.............................................................................................30

2.3.7. Định tính đường khử...............................................................................................31

2.3.8. Định tính acid amin ................................................................................................31

2.3.9. Định tính polysaccharide........................................................................................31

2.3.10. Định tính chất béo.................................................................................................32

2.3.11. Định tính sterols....................................................................................................32

2.4. Phương pháp chưng cất lôi cuốn hơi nước (tách tinh dầu) .......................................32

2.4.1. Xử lý nguyên liệu ....................................................................................................32

2.4.2. Khảo sát yếu tố ảnh hưởng đến lượng tinh dầu ......................................................33

2.5. Phương pháp chiết tách và xác định cấu trúc hợp chất phân lập được......................35

2.5.1. Xử lý mẫu thực vật..................................................................................................35

2.5.2. Chiết và phân lập hợp chất hữu cơ.........................................................................36