Thành phần bọ trĩ hại hoa hồng, hoa cúc đặc điểm sinh thái của loài bọ trĩ chủ yếu và biện pháp phòng trừ trong vụ xuân 2008, tại hải phòng

Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sỹ khoa học Nông nghiệp ………………………1

BỘ GIÁO DỤC VÀ ðÀO TẠO

TRƯỜNG ðẠI HỌC NÔNG NGHIỆP HÀ NỘI

------------------

NGUYỄN VIỆT HÀ

THÀNH PHẦN BỌ TRĨ HẠI HOA HỒNG, HOA CÚC;

ðẶC ðIỂM HÌNH THÁI, SINH HỌC CỦA LOÀI BỌ TRĨ

CHỦ YẾU VÀ BIỆN PHÁP PHÒNG TRỪ TRONG

VỤ XUÂN 2008, TẠI HẢI PHÒNG

LUẬN VĂN THẠC SĨ NÔNG NGHIỆP

Chuyên ngành: BẢO VỆ THỰC VẬT

Mã số: 60.62.10

Người hướng dẫn khoa học: GS.TS. HÀ QUANG HÙNG

HÀ NỘI - 2008

i

LỜI CAM ðOAN

Tôi xin cam ñoan số liệu và kết quả nghiên cứu trong luận văn này là

trung thực và chưa hề ñược sử dụng ñể bảo vệ một học vị nào.

Tôi xin cam ñoan mọi sự giúp ñỡ cho việc thực hiện luận văn ñã ñược

cám ơn và các thông tin trích dẫn ñã ñược chỉ rõ nguồn gốc.

Tác giả luận văn

Nguyễn Việt Hà

ii

LỜI CẢM ƠN

ðể hoàn thành luận văn này, tôi ñã nhận ñược sự giúp ñỡ của cơ quan,

các thầy cô, gia ñình và bạn bè. Tôi xin bày tỏ lòng kính trọng và biết ơn sâu

sắc ñến

- Lãnh ñạo Cục bảo vệ thực vật, Chi cục kiểm dịch thực vật vùng I.

- Khoa ñào tạo sau ñại học , Bộ môn Côn trùng trường ðại học nông

nghiệp Hà Nội.

Tôi xin ñặc biệt cảm ơn GS.TS. Hà Quang Hùng người thầy ñã trực tiếp

hướng dẫn, ñộng viên, giúp ñỡ tôi về tri thức khoa học trong suốt quá trình

tiến hành nghiên cứu và hoàn thành luận văn.

Tôi xin chân thành cảm ơn TS. Hà Thanh Hương ñã giúp tôi giám ñịnh

thành phần loài bọ trĩ trong quá trình thực hiện ñề tài.

Tôi xin chân thành cảm ơn sự ñộng viên, khích lệ, giúp ñỡ của các thầy

cô, bạn bè ñồng nghiệp.

Tôi cũng xin ñược cảm ơn những người thân trong gia ñình, ñã giành

nhiều tình cảm và ñiều kiện thuận lợi cho tôi trong quá trình thực hiện luận

văn.

Hài Phòng, ngày 15 tháng 09 năm 2008

Tác giả luận văn

Nguyễn Việt Hà

iii

MỤC LỤC

Lời cam ñoan i

Lời cảm ơn ii

Mục lục iii

Danh mục chữ viết tắt v

Danh mục các bảng vi

Danh mục các hình vii

1. Mở ñầu 1

1.1. ðặt vấn ñề 1

1.2. Mục ñích và yêu cầu của ñề tài 3

1.3. ý nghĩa khoa học và thực tiễn của ñề tài 3

1.4. ðối tượng và phạm vi nghiên cứu của ñề tài 4

2. Cơ sở khoa học của ñề tài và tổng quan tài liệu 5

2.1. Cơ sở khoa học của ñề tài 5

2.2. Những nghiên cứu trong và ngoài nước 9

3. ðịa ñiểm, thời gian, vật liệu, nội dung và phương pháp nghiên

cứu 32

3.1. ðịa ñiểm, thời gian và vật liệu nghiên cứu 32

3.2. Nội dung nghiên cứu 33

3.3. Phương pháp nghiên cứu 33

4. Kết quả và thảo luận 42

4.1. Thành phần loài bọ trĩ trên hoa cúc, hoa hồng vụ xuân 2008 tại

Lũng ðông, ðằng Hải, Hải Phòng 42

4.1.1. Thành phần loài bọ trĩ trên hoa cúc, vụ xuân 2008 tại Lũng ðông,

ðằng Hải, Hải Phòng 42

iv

4..1.2. Thành phần bọ trĩ hại hoa hồng vụ xuân 2008 tại Lũng ðông,

ðằng Hải, Hải Phòng 43

4.1.3. Tỷ lệ thành phần các loài bọ trĩ trên hoa cúc vàng theo thời gian

sinh trưởng, vụ xuân 2008 tại Lũng ðông, ðằng Hải, Hải Phòng 44

4.2. Triệu chứng gây hại, ñặc ñiểm hình thái, sinh học của một số loài

bọ trĩ chủ yếu hại hoa cúc và hoa hồng, vụ xuân 2008 tại Lũng

ðông, ðằng Hải, Hải Phòng 47

4.2.1. Triệu chứng gây hại, ñặc ñiểm hình thái, sinh học của loài Thrips

palmi Karny 47

4.2.2. Triệu trứng gây hại, ñặc ñiểm hình thái, sinh học của loài bọ trĩ

vàng Scirtothrips dorsalis Hood 50

4.2.3. Triệu chứng gây hại, ñặc ñiểm hình thái, sinh học của loài

Frankliniella intonsa Trybom. 53

4.3. Diễn biến mật ñộ của bọ trĩ Frankliniella intonsa Trybom dưới

ảnh hưởng của các loài hoa, tại Lũng ðông, ðằng Hải, Hải

Phòng 62

4.3.1. Diễn biến mật ñộ của bọ trĩ Frankliniella intonsa Trybom trên

hoa cúc theo giai ñoạn sinh trưởng vụ xuân 2008, tại Lũng ðông,

ðằng Hải, Hải Phòng 62

4.3.2 Diễn biến mật ñộ loài bọ trĩ Frankliniella intonsa Trybom trên

hoa hồng, vụ xuân 2008 tại Lũng ðông, ðằng Hải, Hải Phòng 65

4.4. Thành phần ký chủ phụ của một số loài bọ trĩ hại hoa cúc và hoa

hồng, vụ xuân 2008, tại ðằng Hải - Hải Phòng 67

4.5. Thành phần thiên ñịch của bọ trĩ hại hoa hồng và hoa cúc, vụ

xuân 2008, tại Lũng ðông, ðằng Hải, Hải Phòng 69

4.6. Khảo nghiệm hiệu lực phòng trừ bọ trĩ hại hoa của một số loại

thuốc BVTV và ñề xuất biện pháp phòng trừ hợp lý 70

5. Kết luận và kiến nghị 75

5.1. Kết luận 75

v

5.2. ðề nghị 76

Tài liệu tham khảo 77

Phụ lục 79

DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT

BVTV : Bảo vệ thực vật

Ctv : Cộng tác viên

F : Frankliniella intonsa

KDTV : Kiểm dịch thực vật

MðPB : Mức ñộ phổ biến

N : Nhộng

NXB : Nhà xuất bản

P : Thips palmi

S : Scirtothrips dorsalis

SN : Sâu non

T : Thrips hawaiiensis

TB : Trung bình

TT : Trưởng thành

WTO : Tổ chức thương mại Quốc tế

vi

vii

DANH MỤC CÁC BẢNG

STT Tên bảng Trang

2.1. Phân loại bộ cánh tơ Thysanoptera dựa theo hệ thống của

Priesner 1968 11

2.2. Vị trí phân loại của bộ cánh tơ (Thysanoptera) trên thế giới 12

4.1. Thành phần bọ trĩ và mức ñộ phổ biến của bọ trĩ trên 3 giống hoa

cúc, vụ xuân năm 2008 tại Lũng ðông - ðằng Hải - Hải Phòng 42

4.2. Thành phần và mức ñộ phổ biến của các loài bọ trĩ hại hoa hồng trên

ba giống, vụ xuân năm 2008 tại Lũng ðông, ðằng Hải, Hải Phòng. 44

4.3. Tỷ lệ thành phần các loài bọ trĩ hại hoa cúc vàng, vụ xuân 2008

tại Lũng ðông, ðằng Hải, Hải Phòng, vụ xuân 2008. 45

4.4. Kích thước các pha phát dục của bọ trĩ Frankliniella intonsa

Trybom nuôi trên cánh hoa cúc ở ñiều kiện trong phòng. 57

4.5. Thời gian phát dục của bọ trĩ Frankliniella intonsa Trybom khi

nuôi bằng cánh hoa cúc ở ñiều kiện trong phòng. 61

4.6. Diễn biến mật ñộ bọ trĩ Frankliniella intonsa Trybom trên các

giống hoa cúc theo giai ñoạn sinh trưởng, vụ xuân 2008 tại Lũng

ðông, ðằng Hải, Hải Phòng 63

4.7. Diễn biến mật ñộ bọ trĩ Frankliniella intonsa Trybom trên các giống

hoa hồng, vụ xuân 2008 tại Lũng ðông, ðằng Hải, Hải Phòng 66

4.8. Thành phần ký chủ phụ của một số loài bọ trĩ hại hoa cúc và hoa

hồng, vụ xuân 2008 tại Lũng ðông - ðằng Hải - Hải phòng 68

4.9. Thành phần thiên ñịch của bọ trĩ hại hoa hồng, hoa cúc, vụ xuân

2008 tại Lũng ðông, ðằng Hải, Hải Phòng. 70

4.10. Hiệu lực (%) của thuốc BVTV ñối với sâu non bọ trĩ

Frankliniella intonsa Trybom trên hoa cúc trong phòng thí

nghiệm. 71

viii

4.11. Hiệu lực (%) của thuốc BVTV ñối với trưởng thành bọ trĩ

Frankliniella intonsa Trybom trên hoa cúc trong phòng thí

nghiệm 72

DANH MỤC CÁC HÌNH

STT Tên hình Trang

2.1. Cấu tạo chung từ trứng ñến nhộng giả của bọ trĩ 13

2.2. Cấu tạo chung của bọ trĩ trưởng thành họ Thripidae 13

2.3. Vòng ñời của bọ trĩ 18

3.1. Ghi nhãn tiêu bản mẫu bọ trĩ 35

4.1. Tỷ lệ thành phần loài bọ trĩ hại cúc vàng tại Lũng ðông, ðằng

Hải, Hải Phòng, vụ xuân 2008 45

4.2. Triệu chứng gây hại của Thrips palmi Karny trên hoa cúc vàng 48

4.3. ðặc ñiểm hình thái của Thrips palmi Karny 49

4.4. ðặc ñiểm hình thái của Scirtothrips dorsalis Hood 52

4.5. Triệu chứng gây hại của bọ trĩ Frankliniella intonsa Trybom

trên hoa hồng phấn 54

4.6. ðặc ñiểm hình thái của Frankliniella intonsa Trybom 57

4.7. Vòng ñời của bọ trĩ Frankliniella intonsa Trybom 60

4.8. Diễn biến mật ñộ loài Frankliniella intonsa Trybom trên giống

hoa cúc theo các giai ñoạn phát triển, vụ xuân 2008 tại Lũng

ðông, ðằng Hải, Hải Phòng 65

4.9. Diễn biến mật ñộ bọ trĩ Frankliniella intonsa Trybom trên các

giống hoa hồng, vụ xuân 2008 tại Lũng ðông, ðằng Hải, Hải

Phòng 67

4.10. Hiệu lực của 4 loại thuốc ñối với sâu non bọ trĩ Frankliniella

intonsa Trybom trên hoa cúc 72

ix

4.11. Hiêu lực của 4 loại thuốc ñối với trưởng thành bọ trĩ

Frankliniella intonsa Trybom hại trên hoa cúc 73

1

1. MỞ ðẦU

1.1. ðặt vấn ñề

Hoa là sản phẩm tinh thần ñặc biệt, mang lại cảm xúc sáng tạo, gắn liền

với tình cảm của con người. Hoa tượng trưng cho cái ñẹp, cho tâm hồn cao

quí, tình yêu thiêng liêng, chiến thắng, hạnh phúc và sự giàu sang phú quí,

mỗi loài hoa mang một ý nghĩa và phong cách riêng.

Ngày nay, cùng với sự phát triển nhanh chóng của kinh tế xã hội, ñời

sống văn hóa con người ngày càng ñầy ñủ, phong phú, con người càng quan

tâm ñến cái ñẹp, nhu cầu về hoa của Thế giới nói chung và của nước ta nói

riêng ñang tăng lên một cách rõ rệt. ðặc biệt là trong thời kỳ Việt Nam ñã và

ñang gia nhập WTO, hoa trở thành sản phẩm có giá trị kinh tế cao, phục vụ

cho nhu cầu trong nước và là nguồn hàng xuất khẩu ñạt giá trị lên ñến hàng

chục tỷ ñô la như ở các nước Hà Lan, Israel, Mỹ, Pháp, ðức. Các nước ở

Châu Á, ñặc biệt Trung Quốc xuất khẩu hoa ñã mang lại nguồn lợi to lớn cho

nền kinh tế. Ngành công nghiệp hoa ñang là một trong những ưu tiên hàng

ñầu của Trung Quốc[4]. Ở Việt Nam riêng 6 tháng ñầu năm 2008 lượng hoa

xuất khẩu sang Nhật Bản, Singapore và Trung Quốc tăng ñáng kể. Tính từ

ngày 24/3 ñến 4/4/2008 lượng hoa xuất khẩu sang Nhật Bản, Trung Quốc,

Hàn Quốc và Singapore vào khoảng 1.400,017 tấn tương ñương với 5540

USD [5].

Tại Việt Nam những năm gần ñây, nghề trồng hoa phát triển khá mạnh

ở nhiều ñịa phương, chủng loại hoa cũng ngày càng phong phú. Theo số liệu

của Viện di truyền Nông Nghiệp, tại một số ñịa phương hoa là cây trồng cho

thu nhập khá cao. Ở Thái Bình có doanh nghiệp trồng hoa thu lãi 160 triệu

ñồng/ ha/năm, còn ở Lâm ðồng cho mức lãi 250-300 triệu ñồng/ha/năm. Hiện