Tạo dạng hoạt hoá Dreb2aca bằng kỹ thuật gây đột biến trực tiếp PCR hai bước và thết kế các vector chuyển gen

KHOA HQC C6N G NGH |

TAD DAIXIG HOAT HOA DREBBACA BAIVG K Y THUA T

GAY DOT BIEIXI TRIJC TIEP PER HAl BUQC VA THIET KE

CAC VECTOR CHUYEIV GIEIV

Nguyin Ho ^ QuangS Pham XuSn HOi^

T6MTAT

Han, man li nhung nhSn t6 moi truing quan trpng nhat anh huong dfo an ninh luong thuc cua th^ gioi noi

chung va Vifet Nam n6i ri^ng. Cac nghien ciiu di truy^n va phSn tu da chiing minh tinh trang chiu han la tinh

trang da gien va su bi^u hifen cua m6i gien nay lifen quan chat che toi qua trinh phi6n ma. Gien DREB2A la

nhSn t6 phifen ma nhom DREB di^u khiln qua trinh bilu hi^n cac gien lifen quan d^n chiu han, man thong

qua vifc bam vao trat ty ADN dac hi$u DRE (dehydration responsive element) lien quan d^n chiu han, man

trfin viing khoi dong gien cua cac gien chiic nang bilu hifen trong di4u kifen han, man. Gien DREB2A bieu

hifen trong dieu ki6n han, man nhung khong boat hoa bilu hi^n cua cac gien chiic nang lien quan d^n chiu

han mk cdn qua trinh stra doi sau phiSn ma nhu qua trinh phosphoryl hoa dl chuyfo protein sang dang boat

boa. Gien DREB2ACA boat tinh dupe tao ra bang vi^c loai bo 30 axit amin tuong dirong voi trat tu tir 136 d^n

165 cua gien DREB2A Bilu bif n gien DREB2ACA trong cSy chuy^n gien da ho^it hoa cdc gien chiic nang

lien quan d^n cbju ban va tang cuong tinh chiu ban trong cac cSy chuyfo gien. Sir dung ky thuat dOt bi^n

thuc ngbifem bang PCR hai buoc, da phan lap va thi^t k^ thanh c6ng vector chuyfo gien mang gien

DREB2ACA hii\i bi^n duoi sy di^u khiln cua gien khoi dau Ubiquitin, Dp9 va 35S. Day la k^t qua mang tinh

tidn d^ cho vi$c ngbifen ciiu bi^u bi$n cua gien DREB2ACA trong cic cay trong chuyin gien phuc vu cong

tac tao giong cSy trong chuyen gien chiu ban.

TC kh6a.' Chiu h^, vector chuyen gien, nhan tophien mS, gien DKBB2A vagien DREB2ACA

I. OAT VAN K

Su thay doi khi hau dSn d^n han, ngSp ling, man,

lanh, nhiet d6 cao dang xay ra rat thuong xuyfen v6i

tinh huy di$t cao va a quy mo toan cau dang dat ra

cho nhan loai phai doi mat voi nguy ca khung hoang

luong thirc va m6i truong s6ng. Svr c6 g^g mang

tinh toan cdu dang t$p trung vao vi^ giam thilu tie

hai bat Igi tir m6i tru6ng s6ng bimg vi^ tao ra die

giong cay tr6ng, vat nu6i c6 kha nang thich ting cao

v6i bat M ngo?d canh. Thuc t^ a nu6c ta hi^n nay,

han dang la nguy^n nhan chinh lam giam nang su^t

cay tr6ng; tham chi c6 noi, c6 vu han gay that thu,

lam san lu(7ng ndng nghi^p khong on dinh. Dac bi$t

trong tinh trang thay d6i khi hau nhu hi$n nay thi

han dang la thach thuc cho chi^n luge tao mot n^n

nong nghi$p 6n dinh b^n vung. V ^ d^ cang tra nfen

buc xiic khi hdu h^t d^t canh tac dang bj h^n, m ^

n^lng, tap trung a vung dat kh6 canh tac, vung sau,

vimg xa, noi ma cuOc s6ng cua nguM nong dan chu

y^u dtra vao san phim n6ng nghi^p. Vi vay, vi^ t?o

ra cac gidng cay tr6ng c6 tinh khang han cao se c6 y

nghia d§c bi^t quan trpng, g6p phdn tang nang su^t,

xoa d6i giim nghdo, on djnh xa h^i, tang dan tri va vj

th^ qudc gia.

cac nghi€n cuu v^ h$ gien tr^n cay mo hinh da

chiing minh c6 8-10% gien ma h6a nhan to phi6n ma

trong moi h6 gien va khoang 2000 gien ma hoa nhan

to phi^n ma trong h^ gien cay mo hinh Arabidopsis

(Rabbani etal., 2003; Seki etal., 2001). Gan 300 gien

li6n quan d^n tinh ch}u han, man a thuc v$t da dugc

cong bd va dugnc chia thanh hai nh6m: (1) cac gien

chuc nang - tham gia tr\ic ti^p vao qua trinh ch6ng

chiu han ctia thuc v$t; (2) cac gien di^u khiln - di^u

khi^n bilu hi$n cua cac gien chuc nang (Shinozaki,

Yamaguchi-Shinozaki, 2007).

cac protein cua gien di^u khiln phi^n ma li^n

quan d^n chiu han bam vao trat tu ADN dac hi^u (cis

acting element) trSn vung gien khoi ddu (promoter)

cua cac gien chuc nang va ciing voi enzym ADN

polymeraza thuc hi6n qua trinh phi6n ma cac gien

chuc nang nay. Cac gien chuc nang tham gia vao qua

trinh chong chiu han cimg chiia trat ttr ADN d^ hi^u

tuorng dong nhau ho^c nhidu trat ti;r dac hi^u tr^n

gien khoi ddu. Do d6, khi mdt gien di^u khi^n phiSn

ma sinh ra protein, chung s& bam vao tr^t tu tuong

d6ng tr^n gien khoi dau ciia nhi^u gien chuc nang va

ho^t h6a sv bilu hi^n cua chung. Di^u nay giai thich

vi sao tinh tr^ng chiu h ^ la mOt tinh trang da gien

nhung chi din chuyen m^t gien di^u khi^n phi^n ma

' Vi?n Di truyen Nong nghifp

NONG NGHIEP VA PHAT TRIEN N6N G TH6N KY 2 - THANG 8/2011