Tăng trưởng xanh, phát triển bền vững, phát triển tài chính và vốn con người để thúc đẩy phục hồi kinh tế hậu đại dịch Covid-19

KỶYẾU

HỘITHẢOKHOAHỌCNGÀNHKINHTẾNĂM2022

ĐƠNVỊTỔCHỨC ĐƠNVỊĐỒNGHÀNH

SỞKHOAHỌCVÀCÔNGNGHỆ

THÀNHPHỐHỒCHÍMINH

LƯUHÀNHNỘIBỘ

THÀNHPHỐHỒCHÍMINH,NGÀY08/4/2022

“TĂNGTRƯỞNGXANH,PHÁTTRIỂNBỀNVỮNG,

PHÁTTRIỂNTÀICHÍNHVÀVỐNCONNGƯỜI

ĐỂTHÚCĐẨYPHỤCHỒIKINHTẾHẬUĐẠIDỊCHCOVID-19”

Kỷ yếu Hội thảo Khoa học ngành Kinh tế năm 2022

MỞ ĐẦU

Nhằm xây dựng môi trường giao lưu và chia sẻ giữa các nhà khoa học trẻ trong

các lĩnh vực liên quan đến kinh tế, phát triển bền vững và phục hồi kinh tế hậu đại dịch

COVID-19, Trung tâm Phát triển Khoa học và Công nghệ Trẻ - Thành Đoàn thành phố

Hồ Chí Minh phối hợp với Trường Đại học Mở Thành phố Hồ Chí Minh và Sở Khoa

học và Công nghệ Thành phố tổ chức Hội thảo khoa học ngành kinh tế năm 2022 với

chủ đề “Tăng trưởng xanh, phát triển bền vững, phát triển tài chính và vốn con người

để thúc đẩy phục hồi kinh tế hậu đại dịch COVID-19”.

Hội thảo đã thu hút sự quan tâm và tham gia của hơn 200 đại biểu là các nhà

khoa học, chuyên gia, giảng viên và sinh viên trong lĩnh vực kinh tế, du lịch, quản trị

kinh doanh, ngân hàng đến từ các trường, viện, trung tâm, cơ quan nghiên cứu tại

thành phố Hồ Chí Minh và các tỉnh thành trong toàn quốc.

Hội thảo đã nhận được 80 bài báo khoa học của 195 tác giả đến từ 47 đơn vị

trên cả nước và quốc tế, trong đó có sự tham dự của các tác giả quốc tế đến từ các đơn

vị gồm: Ban Văn hoá - Xã hội - Hội đồng nhân dân TP. Hồ Chí Minh; Công ty Cổ

phần Di sản Mekong; Học viện Ngân hàng; Học Viện Tài Chính; Trường Đại học Hải

Phòng; Trung ương Đoàn TNCS Hồ Chí Minh; Trường Cao đẳng Công Thương TP.

Hồ Chí Minh; Trường Đại học An Giang, ĐHQG-HCM; Trường Đại học Công

Nghiệp TP. Hồ Chí Minh; Trường Đại học Hoa Sen; Trường Đại học Khoa học Xã hội

và Nhân văn, ĐHQG-HCM; Trường Đại học Kinh tế - Luật, ĐHQG-HCM; Trường

Đại học Kinh tế Nghệ An; Trường Đại học Kinh tế Quốc dân; Trường Đại học Kinh tế

TP. Hồ Chí Minh; Trường Đại học Kinh tế TP. Hồ Chí Minh (Phân hiệu Vĩnh Long);

Trường Đại học Kinh tế, Đại học Đà Nẵng; Trường Đại học Luật TP. Hồ Chí Minh;

Trường Đại học Luật, Đại học Huế; Trường Đại học Mở Hà Nội; Trường Đại học Mở

TP. Hồ Chí Minh; Trường Đại học Ngân hàng TP. Hồ Chí Minh; Trường Đại học

Ngoại thương; Trường Đại học Ngoại Thương cơ sở 2; Trường Đại học Nguyễn Tất

Thành; Trường Đại học Nha Trang; Trường Đại học Nông Lâm TP. Hồ Chí Minh;

Trường Đại Học Quản lý và Công nghệ TP. Hồ Chí Minh; Trường Đại học Quốc tế

Sài Gòn; Trường Đại học Quốc tế Hồng Bàng; Trường Đại học Sư phạm Kỹ thuật TP.

Hồ Chí Minh; Trường Đại học Sư phạm Kỹ thuật Vĩnh Long; Trường Đại học Sư

phạm TP. Hồ Chí Minh; Trường Đại học Tài chính – Marketing; Trường Đại học Tiền

Giang; Trường Đại học Tôn Đức Thắng; Trường Đại học Văn Hiến; Trường Đại

học Công nghệ TP. Hồ Chí Minh; Trường Đại học Văn Lang; Trường Kinh doanh

UEH - Thành viên Trường Đại học Kinh tế TP. Hồ Chí Minh; Trường Kinh tế, Luật và

Quản lý nhà nước - Trường Đại học Kinh tế TP. Hồ Chí Minh; Trường Phổ Thông

Edison (Hải Phòng); Trường Quốc Tế - ĐHQG Hà Nội; Viện Chiến lược Phát triển,

Bộ Kế hoạch và Đầu tư; Viện Đào tạo Tiên tiến, Chất lượng cao và POHE - Trường

Đại học Kinh tế Quốc dân; Viện Phát triển Khoa học Công nghệ và Giáo dục; Western

Sydney University.

Nhằm giới thiệu các bài tham luận có chất lượng tốt và đã được Hội đồng Khoa

học của hội thảo thẩm định, Ban tổ chức hội thảo đã biên tập Kỷ yếu Hội thảo khoa

học ngành kinh tế năm 2022 với chủ đề “Tăng trưởng xanh, phát triển bền vững, phát

triển tài chính và vốn con người để thúc đẩy phục hồi kinh tế hậu đại dịch COVID￾19”. Kỷ yếu là tập hợp 27 bài tham luận của các tác giả và nhóm tác đến từ các đơn vị

nghiên cứu uy tín trong cả nước.

BAN TỔ CHỨC HỘI THẢO

Kỷ yếu Hội thảo Khoa học ngành Kinh tế năm 2022

1

MỤC LỤC

1. ANALYZE THE IMPACT OF NON-CASH PAYMENT ON CONSUMER

SHOPPING HABITS. APPROACHING BY PLS-SEM MODEL........................3

2. ẢNH HƯỞNG CỦA BIẾN ĐỔI NHIỆT ĐỘ ĐẾN THU NHẬP CỦA NÔNG HỘ

VIỆT NAM ................................................................................................................10

3. ẢNH HƯỞNG CỦA TRẢI NGHIỆM DÒNG CHẢY ĐẾN SỰ HÀI LÒNG

KHÁCH HÀNG MUA SẮM TRÊN CÁC KÊNH BÁN LẺ ĐA NỀN TẢNG THỜI

KỲ COVID-19 TẠI VIỆT NAM .............................................................................23

4. CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN SỰ THỎA MÃN CỦA SINH VIÊN CHẤT

LƯỢNG CAO NĂM 1 TẠI TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGÂN HÀNG TP.HCM TRÊN

THƯƠNG MẠI ĐIỆN TỬ SHOPEE......................................................................34

5. CHÍNH SÁCH BẢO MẬT THÔNG TIN CỦA NGƯỜI TIÊU DÙNG TRÊN CÁC

SÀN THƯƠNG MẠI ĐIỆN TỬ ..............................................................................48

6. DIGITAL COMPETENCE FOR GLOBAL CITIZENS: DEFINING ITS

IMPACTS ON OCCUPATION SUITABILITY WITHIN THE ECONOMICS

FIELD IN HO CHI MINH CITY............................................................................59

7. FACTORS AFFECTING YOUNG PEOPLE'S CHOICE TO START A

BUSINESS WITH THE FOOD & BEVERAGE (F&B) FRANCHISE MODEL

SINCE COVID - 19...................................................................................................70

8. HÀNH VI CÔNG DÂN TỔ CHỨC VÀ HIỆU QUẢ HOẠT ĐỘNG MÔI

TRƯỜNG: VAI TRÒ ĐIỀU TIẾT CỦA CHỈ SỐ NIỀM TIN VỀ VẮC XIN ....79

9. LIỆU CÔNG BỐ THÔNG TIN TRÁCH NHIỆM XÃ HỘI CỦA DOANH

NGHIỆP CÓ GIẢM BẤT CÂN XỨNG THÔNG TIN: BẰNG CHỨNG THỰC

NGHIỆM TẠI VIỆT NAM ......................................................................................87

10.MỐI QUAN HỆ GIỮA ĐẶC ĐIỂM CỦA NHÀ QUẢN TRỊ CẤP CAO VÀ

THÀNH QUẢ HOẠT ĐỘNG DOANH NGHIỆP: NGHIÊN CỨU THỰC

NGHIỆM TẠI CÁC DOANH NGHIỆP NIÊM YẾT VIỆT NAM ......................97

11.MỘT SỐ Ý KIẾN GÓP PHẦN NÂNG CAO HIỆU QUẢ DU LỊCH TẠI ĐỒNG

THÁP HƯỚNG ĐẾN MỤC TIÊU PHÁT TRIỂN BỀN VỮNG, PHỤC HỒI

KINH TẾ SAU ĐẠI DỊCH COVID-19 .................................................................108

12.NGHIÊN CỨU MỐI QUAN HỆ GIỮA NỘI DUNG TỰ TẠO CỦA CÔNG TY,

SỰ ĐỒNG CẢM, NỘI DUNG TỰ TẠO CỦA NGƯỜI DÙNG VÀ GIÁ TRỊ

THƯƠNG HIỆU .....................................................................................................114

13.NHẬN THỨC CỦA CƯ DÂN ĐÔ THỊ THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH VỀ CÁC

GIẢI PHÁP PHÒNG CHỐNG DỊCH BỆNH COVID-19 ..................................131

14.NỮ THANH NIÊN KHỞI NGHIỆP TRONG BỐI CẢNH ĐẠI DỊCH COVID-19

...................................................................................................................................143

15.PHÂN TÍCH CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN VIỆC PHÂN LOẠI RÁC THẢI

SAU COVID-19 TẠI THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH, VIỆT NAM...................150

Kỷ yếu Hội thảo Khoa học ngành Kinh tế năm 2022

2

16.PHÂN TÍCH THỰC TRẠNG BẤT BÌNH ĐẲNG THU NHẬP CỦA VIỆT NAM

GIAI ĐOẠN 2006-2018 VÀ HÀM Ý CHÍNH SÁCH..........................................162

17.PUBLIC OPINIONS ON TRADITIONAL AND NON-TRADITIONAL

FINANCIAL INSTRUMENTS DURING THE COVID-19 PANDEMIC USING

SOCIAL NETWORK.............................................................................................170

18.SOCIAL NETWORK AND NORMS INFLUENCING ADOPTION OF

ORGANIC FARMING: ACCOUNTING FOR HETEROGENEITIES AMONG

VIETNAMESE SMALL HOUSEHOLD FARMERS.........................................180

19.SỨC ÉP CỦA KỶ NGUYÊN 4.0 VÀ SỰ SẴN SÀNG CHUYỂN ĐỔI SỐ CỦA

CÁC CƠ SỞ GIÁO DỤC ĐẠI HỌC KHỐI NGÀNH KINH TẾ.......................198

20.TÁC ĐỘNG CỦA ĐẠI DỊCH COVID 19 ĐẾN HOẠT ĐỘNG KINH TẾ CỦA

VIỆT NAM ..............................................................................................................205

21.TÁC ĐỘNG CỦA GIÁ TRỊ CẢM NHẬN KHÁCH HÀNG VÀ TRUYỀN

MIỆNG ĐIỆN TỬ ĐẾN Ý ĐỊNH MUA NÔNG SẢN HỮU CƠ TRÊN CÁC SÀN

THƯƠNG MẠI ĐIỆN TỬ TẠI THỊ TRƯỜNG HÀ NỘI ..................................216

22.TĂNG TRƯỞNG XANH TRONG MỐI QUAN HỆ VỚI PHÁT TRIỂN BỀN

VỮNG Ở VIỆT NAM.............................................................................................228

23.THE ASYMMETRIC EFFECTS OF INSTITUTIONAL QUALITY ON

FINANCIAL INCLUSION. ...................................................................................237

24.THE FACTORS AFFECT GREEN PURCHASE INTENTION OF STUDENTS

IN HCMC ................................................................................................................248

25.THE IMPACT OF FINANCIAL DEEPENING ON INCOME DISTRIBUTION:

A COMPARISON OF INDICATORS..................................................................260

26.TIÊM PHÒNG ĐẦY ĐỦ COVID-19 VÀ HIỆU QUẢ HOẠT ĐỘNG: BẰNG

CHỨNG TẠI VIỆT NAM......................................................................................274

27.ỨNG DỤNG PHƯƠNG PHÁP BAYESIAN EXPLORATORY FACTOR

ANALYSIS ĐỂ XÁC ĐỊNH CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN QUYẾT ĐỊNH

MUA NÔNG SẢN QUA THƯƠNG MẠI ĐIỆN TỬ...........................................281

Kỷ yếu Hội thảo Khoa học ngành Kinh tế năm 2022

3

Analyze the impact of non-cash payment on consumer shopping

habits. approaching by pls-sem model

Lý Đức Minh*

, Lê Ngọc Hân, Nguyễn Kiều Việt Quế, Lâm Phú Tường Vy,

Nguyễn Minh Thư

Trường Đại học Văn Lang

*Tác giả liên hệ: [email protected]

THÔNG TIN TÓM TẮT

Từ khóa: Thanh toán di động,

PLS-SEM, mô hình phương

trình kết cấu một phần nhỏ

nhất

Keywords: Mobile payment,

PLS-SEM, partial least

squares structural equation

Modeling

Thương mại điện tử phát triển đòi hỏi nhu cầu thanh toán qua

điện thoại di động cũng phát triển theo. Nghiên cứu này xem xét

sự hài lòng (Sat), nhận thức hữu ích (Useful) và các yếu tố liên

quan trong việc sử dụng công nghệ thông tin tác động đến hành

vi sử dụng thanh toán di động liên tục của khách hàng. Mô hình

phương trình kết cấu một phần nhỏ nhất (PLS-SEM) phân tích

255 mẫu bằng cách sử dụng bảng câu hỏi người dùng hợp lệ. Kết

quả cho thấy cả sự hài lòng (Sat) và nhận thức hữu ích (Useful)

đều liên quan với ý định và hành vi sử dụng thanh toán di động

liên tục của khách hàng. Chất lượng dịch vụ (SerQ) tác động

mạnh đến sự hài lòng (Sat). Tuy nhiên, chất lượng thông tin

(InfQ), SerQ và hệ số kỳ vọng (Exp) vẫn chưa làm hài lòng người

dùng. Nghiên cứu này sử dụng mô hình PLS-SEM để nghiên cứu

cách thức công nghệ thông tin ảnh hưởng đến đa tôn giáo, đa

nghề nghiệp và một bộ phận dân tộc đa dạng ở Việt Nam dựa

trên ý kiến cá nhân.

ABSTRACT

E-commerce development requires the demand for mobile

payment to grow accordingly. This study examines satisfaction

(Sat), helpful awareness (Useful), and related factors in using

information technology that impact the customer's continuously

behavioral intention to use mobile payment. Partial Least

Squares Structural Equation Modeling (PLS-SEM) analyzes 255

samples using valid user questionnaires. The results show that

both satisfaction (Sat) and helpful awareness (Useful) correlate

with the customer's continuously behavioral intention on using

mobile payment. Service quality (SerQ) strongly impacts

satisfaction (Sat). However, information quality (InfQ), SerQ

and expected factor (Exp) has not satisfied the users. This

research uses the PLS-SEM model to study how information

technology influences multi-religious, multi-professional, and a

part of the ethnically diverse in VietNam based on personal

opinions.

1. Introduction

The development of mobile information technology, specifically mobile information

networks such as mobile phones and smartphones, has been applied to e-commerce, such as

online shopping (Vimala et al., 2021). The global internet spread and the explosive

development of mobile technology applications in human life activities worldwide (Wassan.,

Kỷ yếu Hội thảo Khoa học ngành Kinh tế năm 2022

4

2020). Mobile technology is applied to payment between the seller and the user's buyer on e￾commerce sites, specifically the retail industry (Li et al., 2021).

There is no specific definition for using technology to pay for purchases and sales on e￾commerce sites. However, service providers, financial institutions, and government agencies

have designed effective digital payment application development strategies (Vimala et al.,

2021). However, traditional barriers and non-sharing influences have affected users' online

payment applications (Puneet et al., 2021). Consumers or organizations must set up certain

information when using the online payment model during application installation and about the

privacy policy of users and manufacturers in particular. Whether the network ensures the

security of the customer or the user, this is a concern of the user (Darren et al., 2020).

Service providers that provide mobile payment products (Online Payments) are yet to

see high user adoption. This is due to the market's forecast for excessive mobile usage.

However, application usage of online payments is not high (Payam et al., 2020). Mobile

information system in payment is the primary method of payment based on personal accounts,

so the security of privacy, authenticity and security is a top concern, and using online payment

is the primary concern, online of consumers, users buy and sell on e-commerce sites.

The structure of the paper is organized as follows: Part II presents the content of studies

related to online payment products, Part III: We consider the theoretical foundations of the

factors affecting the model. Online payment product model to build research model, Part IV:

Presenting research method content. Finally, we conclude the paper with a discussion that

outlines our main findings, implications, research limitations, and suggested directions for

future research.

2. Hypotheses development and research model

2.1 Expectation Factor (Exp)

The outbreak of the COVID-19 pandemic, the outstanding development of e￾commerce, the increasing tendency of users to use the online payment means is the expectation

that consumers need from manufacturers, export online payment services (Allicia et al., 2021).

The convenience of using new technology systems increasing user security impacts user

satisfaction. Users must find an online payment that is easy to use. However, users' lack of trust

in online payment products and services has affected users' intention to use continuously and

the system's non-cash payments (Yinghui et al., 2021). New technology helps expand access

rights simplify operations (Masaharu et al., 2021), (Voon et al., 2020). Impact on user

satisfaction because of the rapid development of Internet technology (Ye et al., 2021). The

development of modern information and communication technology helps the virtual

distribution channels in the business activities of enterprises (Jorana et al., 2019).

H1: Exp and awareness of helpful (Helpful). Correlational effects on ongoing usage

intention of non-cash payments.

H2: Exp affects user satisfaction to the intention of continuous use of non-cash payment

systems.

H3: Helpful impacts the user's satisfaction (Sat) on the intention to continuously use

non-cash payment systems.

H4: Helpful realizes the convenience of using a cashless payment system.

2.2 Information Technology System (IS)

Theory of technology adoption and readiness (Vimala et al., 2021). Reliability for

mobile payment services includes overall reliability, system life, stable uptime (Jiunn et al.,

2021). To address current consumer concerns to transform new technology towards a cashless

society (Mahfuzur et al., 2020). We are applying new techniques to payment activities,

specifically business payment services such as retail e-commerce (Li et al., 2021). Risk impact

assessment model during the COVID-19 pandemic and mobile payment system services related

to criteria such as usefulness, subjective criteria, and ease of use, aspects to consider related to

service quality of information technology in online payment products (Ahmad et al., 2021).

Kỷ yếu Hội thảo Khoa học ngành Kinh tế năm 2022

5

Provides meaningful theories on improving understanding using new technology (Jong et al.,

2020). Individual quality of service provides an upgrade of the user's social remuneration and

eliminates privacy concerns (Wang et al., 2021).

H5: Information security (SerQ) affects intention to use online payment systems

continuously.

H6: Information quality (InfQ) affects satisfaction with continuous use and the online

payment system.

H7: The information system's service quality (SerQ) affects the satisfaction of intention

to use continuously and the online payment system.

3. Methodology

3.1 Sample Collection and Sample Statistical Methods

Refer to domestic and foreign studies to get the content of the questionnaire design. The

questionnaire is designed on a Likert scale from 1 to 5, with "1" representing "strongly

disagree" and "5" representing "strongly agree." After being designed, the questionnaire was

sent to 3 related researchers to evaluate the content. We have completed editing the content

according to the opinions of experts.

The questionnaire was collected online from November 1, 2021, to December 1, 2021.

Three hundred twelve questionnaires were collected. We deleted 22 questions with incorrect

answers false results. We were using IBM SBSS 20.0 to analyze 290 questions. The results

showed that 68.28% were male and 31.72% were female. The concentration age group from 21

to 40 years old accounts for 100% and the educational level is university or higher, see Table

1.

To assess the consistency of the questionnaire's measurement, we use the composite

reliability index (CR) to verify the reliability and validity of the measurement scales. Level of

expectation, quality of service, system quality, information quality, and user satisfaction

directly affect the intention of users to continue using new technology.

Table 1. Sample characteristics

Label Items Frequency Percentage

Gender Male

Female

198

92

68,28%

31,72%

Age 21 ~ 30

31 ~ 40

275

15

94,83%

5,17%

Profession Student

Teacher

Other

235

5

50

81.03%

1.7%

17.27%

To measure the impact of different factors, we use Cronbach's Alpha index to evaluate.

The standard value to evaluate the results of CR and Cronbach's Alpha is to be greater than 0.8

to pass, and the results show that the measured indexes in the model of CR and Cronbach's

Alpha are both greater than 0.8. Convergent and discriminant values are used to evaluate and

verify the validity of the variables in the study. The mean value of variation (AVE) is used to

evaluate the validity of the measurement model and must have a value greater than 0.5. Table

2 shows the validity and convergent reliability of the measured variables in the model. The CR

and Cronbach's Alpha values are more significant than 0.8 and the AVE value greater than 0.5.

Table 2. Validity and reliability

Construct Indicator Factor

loading

AVE CR Cronbach’s

Alpha

Expectation

Exp 1

Exp 2

Exp 3

0.723

0.821

0.707

0.601 0.852 0.811

Useful Use 1

Use 2

0.811

0.789 0.581 0.877 0.802

Kỷ yếu Hội thảo Khoa học ngành Kinh tế năm 2022

6

Use 3 0.791

Satisfaction

Sat 1

Sat 2

Sat 3

0.881

0.756

0.778

0.611 0.801 0.879

Service

Quality

SerQ 1

SerQ 2

SerQ 3

0.803

0.771

0.821

0.579 0.881 0.777

System

Quality

SysQ 1

SysQ 2

SysQ 3

0.811

0.771

0.756

0.602 0.851 0.789

Information

Quality

InfQ 1

InfQ 2

InfQ 3

0.871

0.792

0.813

0.599 0.861 0.769

Continued

used

intention

Cont1

Cont2

Cont 3

0.811

0.757

0.758

0.701 0.858 0.878

with: CR = composite confidence

AVE = mean variable

Table 3. Effect analysis

Construct SEQ SYQ IQ EC PU SAT CUD

SEQ 1.000

SYQ 0.336 1.000

IQ 0.364 0.273 1.000

EC 0.152 0.172 0.210 1.000

PU 0.227 0.138 0.278 0.489 1.000

SAT 0.399 0.659 0.417 0.342 0.327 1.000

CUD 0.182 0.169 0.276 0.472 0.472 0.367 1.000

3.2 Hypothesis Testing

Verification results from the research model show that information quality (+- value =

8,981), usefulness or convenience in use (+- value + 10.521) and user expectations (+ - value

+ 9,125) has a positive effect on user satisfaction with the intention to continuously use the

cashless payment system. Service quality (+- value = 3.721). Positive impact on user

satisfaction, security, information (+- value = 2.851). Positive impact on satisfaction and

expectations (+- value = 2.218) positive impact on user satisfaction.

The research results show that the factors of service quality, system quality, and

information quality positively impact user satisfaction with the leading coefficients of 0.297,

0.063, and 0.601, respectively. These show that information quality is the top factor users care

about when using new technology products. Information quality reflects its accuracy,

completeness, and usefulness to users.

The level of expertise of manufacturers of entertainment products used through the

media is not uniform. Information, service, and system quality help improve users and increase

user satisfaction.

Table 4. Result of hypothesis analysis

Hypothesis Path Estimate +- value P – Value Result

H1 Exp  Use 0.331 9.125 0.011 Supported

H2 Exp  Sat 0.062 2.218 0.021 Supported

H3 Use  Sat 0.099 4.031 0.019 Supported

H4 Use  Cont 0.712 10.521 0.022 Supported

Kỷ yếu Hội thảo Khoa học ngành Kinh tế năm 2022

7

H5 SerQ  Sat 0.063 2.851 0.007 Supported

H6 InfQ  Sat 0.601 8.981 0.003 Supported

H7 SerQ  Sat 0.297 3.721 0.008 Supported

H8 Sat  Cont 0.341 1,821 0.012 Supported

4. Result and discussion

In the context of fierce competition of technology applications in commercial activities

today, if usefulness, expectations, service quality, system quality, information quality,

satisfaction level, etc. User satisfaction is considered the factor that directly affects the user's

current intention to use the new technology. The new research results show that the factors of

service quality, system quality, and information quality positively impact user satisfaction with

the path coefficients of 0.297, 0.063, and 0.601, respectively. This shows that the quality of

information is the top factor that users care about when using new technology products.

Information quality reflects its accuracy, completeness, and usefulness to users. The level of

expertise of the manufacturers of the entertainment products used through the information

images is not uniform. Information, service, and system quality help improve users and increase

user satisfaction.

5. Conclusions

Theoretically, research shows that technology products need to optimize information

quality and service quality to meet customers' satisfaction or users of technology products.

Improving user satisfaction with technology products retains existing customers and attracts

new customers.

Information quality, system quality, and service quality significantly affect users'

satisfaction with technology products. Expectations of technology products are increasingly

convenient, ensuring to meet the information technology model well, creating conditions for

the sustainable development of technology products, specifically non-cash payment

technology.

References

Alkhowaiter, W. (2020). Digital payment and banking adoption research in Gulf countries: A

systematic literature review. International Journal of Information Management, 53,

102102. doi: 10.1016/j.ijinfomgt.2020.102102

Alam, M. M. (2014). Factors Affecting Consumers Adoption of Mobile Banking in

Bangladesh: An Empirical Study. TNI Journal of Engineering and Technology, 31-37.

Kỷ yếu Hội thảo Khoa học ngành Kinh tế năm 2022

8

Alasmari, T., & Zhang, K. (2019). Mobile learning technology acceptance in Saudi Arabian

higher education: an extended framework and A mixed-method study. Education And

Information Technologies, 24(3), 2127-2144. doi: 10.1007/s10639-019-09865-8

Balakrishnan, V., & Shuib, N. (2021). Drivers and inhibitors for digital payment adoption using

the Cashless Society Readiness-Adoption model in Malaysia. Technology In Society, 65,

101554. doi: 10.1016/j.techsoc.2021.101554

Boonsiritomachai, W., & Pitchayadejanant, K. (2017). Determinants affecting mobile banking

adoption by generation Y based on the Unified Theory of Acceptance and Use of

Technology Model modified by the Technology Acceptance Model concept. Kasetsart

Journal of Social Sciences. doi: 10.1016/j.kjss.2017.10.005

Chikondi Daka, G., & Phiri, J. (2019). Factors Driving the Adoption of E-banking Services

Based on the UTAUT Model. International Journal of Business and Management, 14(6),

43. doi: 10.5539/ijbm. v14n6p43

Daragmeh, A., Lentner, C., & Sági, J. (2021). FinTech payments in the era of COVID-19:

Factors influencing behavioral intentions of “Generation X” in Hungary to use mobile

payment. Journal Of Behavioral and Experimental Finance, 32, 100574. doi:

10.1016/j.jbef.2021.100574

Dias, S., Al Mamun, A., Alam, M., & Zainol, N. (2021). Predicting the Adoption of Mobile

Banking Practices Among Bangladeshi Millennial’s. Proceedings Of International

Conference on Emerging Technologies and Intelligent Systems, 429-441. doi:

10.1007/978-3-030-82616-1_37

Frankort, H., & Avgoustaki, A. (2021). Beyond Reward Expectancy: How Do Periodic

Incentive Payments Influence the Temporal Dynamics of Performance. Journal Of

Management, 014920632110160. doi: 10.1177/01492063211016032

Hayes, D., Cappa, F., & Le-Khac, N. (2020). An effective approach to mobile device

management: Security and privacy issues associated with mobile applications. Digital

Business, 1(1), 100001. doi: 10.1016/j.digbus.2020.100001

Hanafizadeh, P., & Kim, S. (2020). Digital Business: A new forum for discussion and debate

on digital business model and digital transformation. Digital Business, 1(1), 100006. doi:

10.1016/j.digbus.2021.100006

Jung, J., Kwon, E., & Kim, D. (2020). Mobile payment service usage: U.S. consumers’

motivations and intentions. Computers In Human Behavior Reports, 1, 100008. doi:

10.1016/j.chbr.2020.100008

Kaur, P., Dhir, A., Singh, N., Sahu, G., & Almotairi, M. (2020). An innovation resistance theory

perspective on mobile payment solutions. Journal Of Retailing and Consumer Services,

55, 102059. doi: 10.1016/j.jretconser.2020.102059

Kato, M., Doi, H., Meng, X., Murakami, T., Kajikawa, S., Otani, T., & Itakura, S. (2021).

Baby’s Online Live Database: An Open Platform for Developmental Science. Frontiers

In Psychology, 12. doi: 10.3389/fpsyg.2021.729302

Kleef, R., & Reuser, M. (2021). How the COVID-19 pandemic can distort risk adjustment of

health plan payment. The European Journal of Health Economics, 22(7), 1005-1016. doi:

10.1007/s10198-021-01346-5

Lee, V., Hew, J., Leong, L., Tan, G., & Ooi, K. (2020). Wearable payment: A deep learning￾based dual-stage SEM-ANN analysis. Expert Systems with Applications, 157, 113477.

doi: 10.1016/j.eswa.2020.113477

Lian, J., & Li, J. (2021). The dimensions of trust: An investigation of mobile payment services

in Taiwan. Technology In Society, 67, 101753. doi: 10.1016/j.techsoc.2021.101753

Lu, L., Zhou, Y., Wang, C., & Zhang, Q. (2021). The Dominant Design of Disruptive

Innovations in the 3rd-Party Online Payment in China. Wireless Communications and

Mobile Computing, 2021, 1-13. doi: 10.1155/2021/5488262

Nawaz, S.S., Hilmy, H.M.A., & Gunapalan, S. (2020). Islamic banking customers’ intention to

use mobile banking services: A Sri Lankan study. Journal of Advanced Research in

Kỷ yếu Hội thảo Khoa học ngành Kinh tế năm 2022

9

Dynamical and Control Systems, 12(2), 1610–1626. doi:

10.5373/JARDCS/V12I2/S20201200

Nguyen, N., Lin, G., & Dang, T. (2021). Fuzzy Multi-Criteria Decision-Making Approach for

Online Food Delivery (OFD) Companies Evaluation and Selection: A Case Study in

Vietnam. Processes, 9(8), 1274. doi: 10.3390/pr9081274

Rahman, M., Ismail, I., & Bahri, S. (2020). Analysing consumer adoption of cashless payment

in Malaysia. Digital Business, 1(1), 100004. doi: 10.1016/j.digbus.2021.100004

Savić, J., & Pešterac, A. (2019). Antecedents of mobile banking: UTAUT model. The European

Journal of Applied Economics, 16(1), 20-29. doi: 10.5937/ejae15-19381

Santosa, A., Taufik, N., Prabowo, F., & Rahmawati, M. (2021). Continuance intention of baby

boomer and X generation as new users of digital payment during COVID-19 pandemic

using UTAUT2. Journal Of Financial Services Marketing, 26(4), 259-273. doi:

10.1057/s41264-021-00104-1

Shanmugam, S., Sri Krishnan, S., & Tholath, D. (2021). A behavioral study on the factors

influencing selection of restaurants online during COVID-19 using multivariate

statistical analysis. 2021 11Th International Conference on Cloud Computing, Data

Science & Engineering (Confluence). doi: 10.1109/confluence51648.2021.9377143

Sleiman, K., Juanli, L., Lei, H., Liu, R., Ouyang, Y., & Rong, W. (2021). User Trust levels and

Adoption of Mobile Payment Systems in China: An Empirical Analysis. SAGE Open,

11(4), 215824402110565. doi: 10.1177/21582440211056599

Sun, Y., & Zhang, H. (2021). What Motivates People to Pay for Online Sports Streaming? An

Empirical Evaluation of the Revised Technology Acceptance Model. Frontiers In

Psychology, 12. doi: 10.3389/fpsyg.2021.619314

Wei, M., Luh, Y., Huang, Y., & Chang, Y. (2021). Young Generation’s Mobile Payment

Adoption Behavior: Analysis Based on an Extended UTAUT Model. Journal Of

Theoretical and Applied Electronic Commerce Research, 16(4), 618-636. doi:

10.3390/jtaer1604003

Yan, L., Tan, G., Loh, X., Hew, J., & Ooi, K. (2021). QR code and mobile payment: The

disruptive forces in retail. Journal Of Retailing and Consumer Services, 58, 102300. doi:

10.1016/j.jretconser.2020.102300

Yuchao, W., Ying, Z., & Liao, Z. (2021). Health Privacy Information Self-Disclosure in Online

Health Community. Frontiers In Public Health, 8. doi: 10.3389/fpubh.2020.602792

Yu, L., Chen, Z., Yao, P., & Liu, H. (2021). A Study on the Factors Influencing Users’ Online

Knowledge Paying-Behavior Based on the UTAUT Model. Journal Of Theoretical and

Applied Electronic Commerce Research, 16(5), 1768-1790. doi: 10.3390/jtaer16050099

Yuchao, W., Ying, Z., & Liao, Z. (2021). Health Privacy Information Self-Disclosure in Online

Health Community. Frontiers In Public Health, 8. doi: 10.3389/fpubh.2020.602792

Zixin, T., Siyu, H., Fei, L., & Al Mamun, A. (2021). Adoption of Cashless Payment Practices

Among Malaysian Millennials. Proceedings Of International Conference on Emerging

Technologies and Intelligent Systems, 455-468. doi: 10.1007/978-3-030-82616-1_39

Zhang, Y., Deng, R., Liu, X., & Zheng, D. (2021). Outsourcing Service Fair Payment Based

on Blockchain and Its Applications in Cloud Computing. IEEE Transactions on Services

Computing, 14(4), 1152-1166. doi: 10.1109/tsc.2018.2864191

Kỷ yếu Hội thảo Khoa học ngành Kinh tế năm 2022

10

Ảnh Hưởng Của Biến Đổi Nhiệt Độ Đến Thu Nhập

Của Nông Hộ Việt Nam

The Effects of Temperature Change on Farmer Income in

Vietnam

Nguyen Hoai Nam1*, Bui Thi Tra My1

, Dang Nguyen Thu Thuy1

, Le Kien1

1Faculty of Economics & Public Management, Ho Chi Minh City Open University

*Tác giả liên hệ: [email protected]

THÔNG TIN TÓM TẮT

DOI:

Ngày nhận:

Ngày nhận lại:

Duyệt đăng:

Từ khóa: biến đổi nhiệt độ,

effect of temperature, farmer,

income, nông hộ, thu nhập

Biến đổi khí hậu (BĐKH) là sự nóng lên toàn cầu, mực nước

biển dâng, các hiện tượng thời tiết cực đoan như bão, áp thấp

nhiệt đới, lũ lụt, hạn hán, lốc xoáy, xâm nhập mặn xảy ra với tần

suất bất thường, khó lường trước được (WB, 2010). BĐKH

trước đây là do tác động của điều kiện tự nhiên, tuy nhiên, gần

đây BĐKH chịu tác động của con người thông qua quá trình sản

xuất công nghiệp, sử dụng nhiên liệu hóa thạch trong giao thông

vận tải và phát thải. Ủy ban Liên chính phủ về biến đổi khí hậu

của Liên hợp quốc (IPCC) cũng đã công bố báo cáo quan trọng

về khí hậu, nhận định BĐKH gây ra nguy cơ lớn cho đời sống

con người, thiên nhiên và các quá trình sản xuất kinh tế và

khuyến nghị các quốc gia trên thế giới phải hành động để bảo vệ

thiên nhiên, giảm thiểu hậu quả do BĐKH gây ra (Báo cáo biến

đổi khí hậu, 2021). Việt Nam là 1 trong 5 quốc gia đứng đầu thế

giới dễ bị tổn thương nhất và tổn thương trực tiếp do quá trình

BĐKH theo đánh giá của Tổ chức Phát triển của Liên Hợp Quốc

năm 2018. Với nền nông nghiệp còn phụ thuộc nhiều vào tự

nhiên như hiện nay, Việt Nam cần chủ động, thường xuyên đánh

giá và dự báo tác động của BĐKH, để kịp thời có những giải

pháp hỗ trợ kinh tế nông nghiệp phát triển bền vững (OECD,

2015).

1. Giới thiệu

Việt Nam là 1 trong 5 quốc gia đứng đầu thế giới dễ bị tổn thương nhất và tổn

thương trực tiếp do quá trình BĐKH theo đánh giá của Tổ chức Phát triển của

Liên Hợp Quốc năm 2018. Khí hậu nhiệt đới gió mùa ẩm không thuần nhất trên

toàn lãnh thổ, làm cho khí hậu thay đổi theo mùa, theo vùng từ thấp lên cao, từ bắc

vào nam và từ đông sang tây và toàn lãnh thổ Việt Nam (tổng hợp bởi Cổng thông

tin điện tử Chính phủ). Thế nên, BĐKH ảnh hưởng đến tất cả các lĩnh vực kinh tế,

xã hội, môi trường và ảnh hưởng đến sự phát triển bền vững của nước ta (Cục

BĐKH, 2021). Trong đó, lĩnh vực có mức độ rủi ro cao trước ảnh hưởng của BĐKH là nông

nghiệp (Thùy Chi, 2021). Nông nghiệp đóng vai trò rất quan trọng đối với nền kinh tế của đất

nước, trong hơn 30 năm đổi mới, nông nghiệp Việt Nam luôn duy trì ở mức tăng trưởng bình

quân khoảng 3,5%/năm, mức cao ở khu vực châu Á nói chung, khu vực Đông Nam Á nói riêng

(GSO, 2020). Nhưng BĐKH đã và đang ảnh hưởng mạnh mẽ đến ngành nông nghiệp gây ra

một số tác hại như sâu bệnh, hạn hán, ngập lụt, mất mùa. Với nền nông nghiệp còn phụ thuộc

nhiều vào tự nhiên như hiện nay, Việt Nam cần chủ động, thường xuyên đánh giá và dự báo

tác động của BĐKH, để kịp thời có những giải pháp hỗ trợ kinh tế nông nghiệp phát triển bền

Kỷ yếu Hội thảo Khoa học ngành Kinh tế năm 2022

11

vững (OECD, 2015). Do đó, các nghiên cứu, đánh giá, dự đoán, đưa ra các phương án thích

nghi với BĐKH là rất cần thiết đối với ngành nông nghiệp.

Hơn hết, nông nghiệp là ngành sử dụng đất đai, phụ thuộc vào yếu tố khí hậu để

lựa chọn cây trồng, vật nuôi đặc trưng cho từng vùng (Nguyễn Hữu Quyền và

cộng sự, 2019). Trong đó, nhiệt độ rất cần thiết cho sự sinh trưởng và phát triển, là

yếu tố tác động đến chất lượng và sản lượng cây trồng, vật nuôi (Muhuddin Rajin

Anwar, et al.2013). Nhiệt độ ảnh hưởng trực tiếp đến tốc độ phản ứng của các quá

trình trao đổi chất, hấp thụ nước và chất dinh dưỡng, thoát hơi nước của cây trồng

và hiện tượng stress nhiệt ở vật nuôi. Thế nên, biến đổi nhiệt độ sẽ ảnh hưởng đến

sự phát triển, chất lượng, sản lượng của cây trồng, vật nuôi, từ đó ảnh hưởng đến

thu nhập của nông hộ.

Thế nên, bài báo này sẽ củng cố lại lý thuyết về biến đổi khí hậu và nhiệt độ được xây

dựng từ những nghiên cứu đi trước, đồng thời mang lại góc nhìn mới về biến đổi khí hậu và

nhiệt độ. Từ kết quả nghiên cứu cho mọi người thông tin về tác động của biến đổi nhiệt độ đến

thu nhập nông hộ Việt Nam giai đoạn 2006 – 2012, phân tích tác động của biến đổi nhiệt độ

đến thu nhập nông hộ, ngoài nhiệt độ thì một số yếu tố khác như trình độ học vấn, giới tính chủ

hộ, quy mô hộ cũng ảnh hưởng đến thu nhập nông hộ; số ngày làm việc có tác động đến thu

nhập và cuối cùng thu nhập nông hộ có ảnh hưởng đến tổng thu nhập nông nghiệp. Bên cạnh

đó, đề xuất một số biện pháp thích ứng với biến đổi nhiệt độ, qua đó giảm ảnh hưởng của biến

đổi nhiệt độ đến thu nhập nông hộ.

2. Cơ sở lý luận và lịch sử nghiên cứu

2.1 Cơ sở lý luận

2.1.1 Biến đổi khí hậu và nhiệt độ

Theo World Bank (2010) định nghĩa: BĐKH có thể là do các quá trình tự nhiên lâu dài

hoặc do hoạt động của con người làm thay đổi thành phần của khí quyển hay trong khai thác

sử dụng đất. Tuy nhiên, trong vòng 150 năm qua sự thay đổi về khí hậu phổ biến rộng ở các

vùng trên toàn thế giới, nguyên nhân là do hoạt động của con người. Biểu hiện của BĐKH là

sự nóng lên toàn cầu, mực nước biển dâng, các hiện tượng thời tiết cực đoan như bão, áp thấp

nhiệt đới, lũ lụt, hạn hán, lốc xoáy, xâm nhập mặn xảy ra với tần suất bất thường, khó lường

trước được. BĐKH còn được biết đến là sự thay đổi trạng thái của khí hậu so với trung bình

hoặc dao động của khí hậu duy trì trong một khoảng thời gian dài, thường là vài thập kỷ hoặc

dài hơn (IMHEN, 2011). Mới đây, Ủy ban Liên chính phủ về biến đổi khí hậu của Liên hợp

quốc (IPCC) đã công bố báo cáo quan trọng về khí hậu nhận định BĐKH gây ra nguy cơ lớn

cho đời sống con người, thiên nhiên và các quá trình sản xuất kinh tế và khuyến nghị các quốc

gia trên thế giới phải hành động để bảo vệ thiên nhiên, giảm thiểu hậu quả do BĐKH gây ra

(Báo cáo biến đổi khí hậu, 2021).

Theo sách chuyên khảo Ứng phó với biến đổi khí hậu ở Việt Nam do Quốc hội khóa

XIV do Ủy ban khoa học, công nghệ và môi trường biên soạn, BĐKH là sự thay đổi của hệ

thống khí hậu gồm khí quyển, thuỷ quyển, sinh quyển, thạch quyển hiện tại và trong tương lai

bởi các nguyên nhân tự nhiên và nhân tạo trong một giai đoạn nhất định được tính bằng thập

kỷ hay hàng triệu năm. BĐKH có tác động hết sức lớn đến sự sống cũng như hoạt động của

con người. Mặc khác, theo PGS.TS.Nguyễn Thế Chinh, Viện Chiến lược Chính sách tài nguyên

và môi trường, Việt Nam là một trong những quốc gia bị ảnh hưởng nặng nề của biến đổi khí

hậu, tác động của biến đổi khí hậu thậm chí còn diễn biến nhanh hơn so với dự kiến. Thời điểm

trước năm 2010, khởi đầu của nhiều nghiên cứu về thiệt hạ của biến đổi khí hậu trên thế giới,

nước ta vẫn là quốc gia chịu tác động rất nặng nề của biến đổi khí hậu. Do đặc điểm địa lý, mỗi

khu vực có vị trí địa lý và địa hình khác nhau, mức độ chịu ảnh hưởng của BĐKH đối với mỗi

vùng cũng khác nhau, dựa trên tiêu chí cơ bản về nước biển dâng, đặc trưng ảnh hưởng của

biến đổi khí hậu có thể chia thành ba địa bàn lãnh thổ gồm đồng bằng, ven biển và miền núi.

Ngoài ra, nhiệt độ, lượng mưa và các yếu tố khác của khí hậu ngày càng biến đổi khó

lường và khắc nghiệt hơn, ảnh hưởng đến sản lượng, thu nhập, sức khỏe cộng

Kỷ yếu Hội thảo Khoa học ngành Kinh tế năm 2022

12

đồng không những ngay hôm nay mà còn ảnh hưởng đến sự phát triển trong tương

lai (World Bank, 2010). Nhiệt độ bị phân hoá bởi những quy luật theo phương kinh tuyến,

phương vĩ tuyến hay khoảng cách với bờ biển, giảm theo độ cao, thay đổi mang tính cục bộ địa

phương. Ngoài ra sự biến đổi nhiệt độ trong ngày là do mặt đất hấp thu bức xạ mặt trời tại từng

thời điểm trong ngày khác nhau. Quy luật tuần hoàn ngày - đêm là một trong những đặc điểm

quan trọng của nhiệt độ (Khí tượng thủy văn Thừa Thiên Huế). Nhiệt độ rất cần thiết cho sự

sinh trưởng và phát triển, là yếu tố tác động đến chất lượng và sản lượng cây trồng, vật nuôi

(Muhuddin Rajin Anwar, et al.2013).

2.1.2 Khái niệm nông hộ

Ellis (1993) cho rằng hộ nông dân là hộ gia đình thu hoạch vụ mùa từ ruộng đất, sử dụng

chủ yếu lao động thành viên gia đình. Bên cạnh đó, Đào Thế Tuấn (1997) định nghĩa hộ nông

dân là những hộ gia đình chủ yếu hoạt động trong lĩnh vực nông nghiệp. Tổ chức Lương thực

và Nông nghiệp Liên Hiệp Quốc (FAO, 2007) định nghĩa hộ nông dân là những hộ hoạt động

trong các ngành nghề như trồng trọt, nghề rừng, nghề chăn nuôi và nuôi trồng thủy sản, đa phần

dựa vào sức lao động thành viên trong hộ gia đình. Nông hộ còn là tế bào kinh tế xã hội, là hình

thức kinh tế cơ sở trong nông nghiệp và nông thôn.

Như vậy, hộ nông dân hay nông hộ là hộ gia đình sống ở khu vực nông thôn, có ngành nghề

chính là sản xuất nông nghiệp, nguồn thu nhập chủ yếu là nông nghiệp và họ không sử dụng

lao động làm thuê, thành viên trong hộ thường là nguồn lao động chính.

2.1.3 Thu nhập nông hộ

Thu nhập là số tiền mà trong khoảng thời gian nhất định một người hay hộ gia đình kiếm

được. Ngoài ra, Tổng cục thống kê (GSO, 2010) định nghĩa thu nhập nông hộ là tổng số tiền

và giá trị hiện vật có thể quy đổi thành tiền sau khi đã trừ chi phí sản xuất mà thành viên trong

hộ nhận được, thường là 1 năm. Các khoản thu nhập của nông hộ bao gồm: (1) Tiền thu từ tiền

công, tiền lương; (2) Tiền thu từ sản xuất nông, lâm, ngư nghiệp; (3) Tiền thu từ ngành nghề

phi nông, lâm, ngư nghiệp (4) Tiền thu khác được tính vào thu nhập (không tính tiền rút tiết

kiệm, vay thuần túy, thu nợ, bán tài sản và các khoản chuyển nhượng vốn). Sản xuất nông

nghiệp tác động trực tiếp đến thu nhập của nông hộ và căn cứ vào mức thu nhập phân chia nông

hộ thành hộ giàu, hộ khá, hộ trung bình, hộ cận nghèo, hộ nghèo (Chu Thị Kim Loan,2015).

Lê Công Tâm (2020) cho rằng đa dạng hóa sinh kế nông nghiệp tác động đến thu nhập của

nông hộ gồm thu nhập nông nghiệp (tất cả các hoạt động trồng trọt, chăn nuôi) và phi nông

nghiệp (như: tiền lương và các thu nhập khác mang lại từ việc thuê mướn lao động trong nông

nghiệp, khai thác, sản xuất, dịch vụ) và các thu nhập khác (như trợ cấp, tiền thưởng,..).

Thu nhập của các hộ nông dân Việt Nam những năm gần đây đã được cải thiện nhưng vẫn

còn ở mức thấp. Theo số liệu của GSO (2012), thu nhập bình quân nhân khẩu một tháng của

cư dân nông thôn năm 2012 chỉ bằng 78,9% bình quân chung cả nước và bằng 52,8% thu nhập

của cư dân đô thị. Trong giai đoạn 2008-2014, khoảng cách giữa thu nhập nông nghiệp và phi

nông nghiệp có sự chênh lệch và bất bình đẳng thu nhập tại khu vực nông thôn ngày càng tăng

(WB, 2016).

2.2 Lịch sử nghiên cứu

Dell và cộng sự (2009) ứng dụng phương pháp hồi quy trong bài nghiên cứu, nhóm tác

giả không chỉ sử dụng dữ liệu xuyên quốc gia mà còn dùng dữ liệu cấp thành phố từ 12 quốc

gia ở Châu Mỹ để phân tích về mối quan hệ trái chiều giữa nhiệt độ và thu nhập cùng tồn tại

giữa các quốc gia và trên châu lục. Trong bài báo cho biết toàn thế giới vào năm 2000, thu nhập

bình quân đầu người giảm 8,5% khi nhiệt độ tăng lên. Mối quan hệ xuyên quốc gia về cơ bản

yếu hơn mối tương quan giữa các quốc gia, nhưng nó vẫn có ý nghĩa thống kê và có tầm quan

trọng kinh tế, khi nhiệt độ tăng 100C thì thu nhập bình quân đầu người của thành phố giảm 1,2

đến 1,9%.

Kỷ yếu Hội thảo Khoa học ngành Kinh tế năm 2022

13

Nhóm tác giả Zaneta Kubik và Mathilde Maurel (2015) sử dụng mô hình hồi quy phân

tích xem các hộ gia đình nông thôn Tanzania có tham gia di cư trong nước như một phản ứng

với các cú sốc liên quan đến thời tiết hay không và đưa ra giả thuyết rằng, khi chịu những cú

sốc thời tiết năng suất cây trồng sẽ liên tiếp giảm. Kết luận của nhóm tác giả là: việc giảm 1%

thu nhập từ nông nghiệp do sốc thời tiết sẽ làm tăng xác suất di cư trung bình với tỷ lệ 13%

trong năm tiếp theo. Hơn nữa, cơ chế đề xuất áp dụng cho các hộ gia đình có thu nhập phụ

thuộc nhiều vào nông nghiệp, nhưng không chú trọng vào thay đổi sinh kế.

Wainwright & Newman (2012) đã sử dụng bộ dữ liệu Điều tra tiếp cận nguồn lực

hộ gia đình VN (VARHS) năm 2006, 2008 và 2010 để đánh giá tác động của những

cú sốc thu nhập bất lợi tới các hộ gia đình có khả năng đối phó với rủi ro khác nhau; từ đó xem

xét khả năng điều chỉnh chi tiêu của các hộ gia đình. Kết quả cho thấy các hộ

gia đình nông thôn VN cố gắng hài hòa chi tiêu khi đối mặt với những cú sốc thu nhập

bất lợi.

Nguyễn Tuấn Kiệt và cộng sự (2020) đã nghiên cứu tác động của rủi ro đến thu nhập

nông hộ tại vùng Tây sông Hậu. Qua kết quả khảo sát 225 hộ, bài nghiên cứu cho thấy nông hộ

phải đối mặt với ba loại rủi ro: thời tiết, sâu dịch bệnh, kinh tế. Kết quả phân tích cho thấy các

rủi ro làm giảm thu nhập nông hộ, bên cạnh đó kết quả nghiên cứu cũng đã bổ sung bằng chứng

thực nghiệm mới và giải thích rõ hơn về tác động tích cực của từng chiến lược ứng phó rủi ro

đến thu nhập nông hộ, mà các nghiên cứu trước chưa giải thích rõ.

3. Phương pháp nghiên cứu

3.1 Phương pháp thu thập dữ liệu

Dữ liệu sử dụng cho nghiên cứu này là dữ liệu thứ cấp được lấy từ bộ dữ liệu Điều tra

Tiếp cận nguồn lực hộ gia đình nông thôn Việt Nam (VARHS: Vietnam Access to Resources

Household Survey), cung cấp dữ liệu bổ sung cho thông tin của Tổng cục Thống kê (GSO) thu

thập trong khuôn khổ Điều tra Mức sống Hộ gia đình Việt Nam (VHLSS) mỗi năm hai lần.

Thông tin dữ liệu được xử lý, trích xuất từ Bộ dữ liệu VARHS Việt Nam và chỉ khảo sát 7

tháng gồm tháng 1,5,6,7,8,9 và tháng 10 trong giai đoạn 2006 - 2012. Kết quả phân tích thống

kê cho thấy đa dạng hoá thu nhập của hộ gia đình nông thôn vùng nghiên cứu phụ thuộc vào

vốn con người (gồm tuổi của chủ hộ, trình độ học vấn, qui mô hộ) và vốn tự nhiên (nhiệt độ).

Báo cáo này thực hiện dựa trên mẫu của 9630 hộ gia đình nông thôn tham gia khảo sát.

3.2 Mô hình định lượng

Dữ liệu khảo sát được phân tích thông qua thống kê mô tả và kỹ thuật hồi quy kết hợp

với so sánh, tổng hợp. Đặc tả kinh tế lượng của mô hình hồi quy OLS và hồi quy cố định để

ước tính tác động của biến đổi nhiệt độ đối với thu nhập nông hộ. Mô hình nhóm đề xuất tiếp

nối ý tưởng từ mô hình Masako (2010) và Thomas và cộng sự (2010) sử dụng, cải tiến từ mô

hình Wainwright & Newmen (2012) nhưng áp dụng cho dữ liệu chéo và biến số liên quan đến

nhiệt độ được đưa vào mô hình. Mô hình được ước lượng như sau:

Ln(Yi) = β0 + βTEMPERATUREi + ∑ ���� + ei

Trong đó:

i = hộ gia đình

Biến phụ thuộc (Y): Thu nhập từ nông hộ, lấy Ln(Y).

Biến độc lập – biến số nhiệt độ (TEMPERATURE): là véctơ lần lượt nhóm biến sau:

(i)Nhiệt độ trung bình trong ngày <= 180C; (ii) Nhiệt độ trung bình trong ngày > 180C; (iii)

Nhiệt độ trung bình trong ngày >250C; (iv)Nhiệt độ trung bình trong ngày >280C; (v)Nhiệt độ

trung bình trong ngày >310C.

Biến kiểm soát – đặc điểm hộ (Z) bao gồm: (i) Đặc điểm chủ hộ: giới tính, tuổi, trình

độ học vấn, dân tộc; (ii) Đặc điểm nhân khẩu nông hộ: quy mô hộ.

ei là sai số ngẫu nhiên của mô hình.