Tăng cường xã hội hóa giáo dục Mầm non trên địa bàn huyện Vĩnh Bảo, thành phố Hải Phòng

3.

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://www.lrc-tnu.edu.vn/

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM

TRẦN TRỌNG TUÂN

TĂNG CƢỜNG XÃ HỘI HÓA GIÁO DỤC

MẦM NON TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN VĨNH BẢO,

THÀNH PHỐ HẢI PHÒNG

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC

THÁI NGUYÊN - 2014

3.

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://www.lrc-tnu.edu.vn/

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM

TRẦN TRỌNG TUÂN

TĂNG CƢỜNG XÃ HỘI HÓA GIÁO DỤC

MẦM NON TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN VĨNH BẢO,

THÀNH PHỐ HẢI PHÒNG

Chuyên ngành: Quản lý giáo dục

Mã số: 60.14.01.14

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC

Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: GS. TSKH Nguyễn Văn Hộ

THÁI NGUYÊN - 2014

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu i http://www.lrc-tnu.edu.vn/

LỜI CAM ĐOAN

Tên tôi là: Trần Trọng Tuân

Công tác tại: Ban Tuyên giáo Thành ủy Hải Phòng

Sau một thời gian học tập và thực hiện đề tài nghiên cứu, đến nay tôi đã

hoàn thành luận văn thạc sĩ với đề tài: “Tăng cường xã hội hóa giáo dục Mầm

non trên địa bàn huyện Vĩnh Bảo, thành phố Hải Phòng”.

Thuộc chuyên ngành: Quản lý giáo dục

Mã số chuyên ngành: 60.14.01.14

Tôi xin cam đoan đề tài luận văn này là do chính tôi nghiên cứu và viết

ra, dƣới sự hƣớng dẫn của GS.TSKH Nguyễn Văn Hộ. Luận văn này chƣa

đƣợc bảo vệ ở Hội đồng và chƣa công bố trên bất kỳ phƣơng tiện thông tin đại

chúng nào.

Lời cam đoan này đảm bảo nếu sai tôi hoàn toàn chịu trách nhiệm.

Thái Nguyên, ngày tháng năm 2014

Ngƣời viết cam đoan

Trần Trọng Tuân

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu ii http://www.lrc-tnu.edu.vn/

LỜI CẢM ƠN

Sau thời gian đƣợc học tập chƣơng trình Cao học chuyên ngành Quản lý

giáo dục tại Trƣờng Đại học Sƣ phạm Thái Nguyên và nghiên cứu thực tiễn tại

huyện Vĩnh Bảo và các Trƣờng Mầm non trên đia bàn huyện Vĩnh Bảo, thành

phố Hải Phòng. Đến nay em đã hoàn thành luận văn “Tăng cường xã hội hóa

giáo dục Mầm non trên địa bàn huyện Vĩnh Bảo, thành phố Hải Phòng”.

Với lòng kính trọng và biết ơn, em xin chân thành cảm ơn đến các thầy

cô giáo trong Ban Giám Hiệu, Phòng sau đại học, Khoa tâm lý giáo dục của

Trƣờng Đại học sƣ phạm - Đại học Thái nguyên đã tận tình giảng dạy và giúp

đỡ trong suốt quá trình học tập và nghiên cứu thời gian qua.

Đặc biệt, em xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến thầy giáo hƣớng dẫn

khoa học - GS.TSKH Nguyễn Văn Hộ đã tận tình hƣớng dẫn giúp đỡ em trong

việc định hƣớng về nội dung đề tài, phƣơng pháp nghiên cứu khoa học để em

hoàn thành đƣợc luận văn này.

Đồng thời tôi xin trân trọng cảm ơn các đồng chí lãnh đạo cấp ủy, chính

quyền các xã, thị trấn, Ban Giám hiệu, các cô giáo các trƣờng Mầm non trên địa

bàn huyện Vĩnh Bảo đã tạo điều kiện thuận lợi và nhiệt tình giúp đỡ tôi có đƣợc

các thông tin cần thiết để phục vụ cho việc nghiên cứu của mình.

Với thời gian nghiên cứu còn hạn chế, bản thân dù đã cố gắng rất nhiều,

song chắc chắn luận văn này không thể tránh khỏi những thiếu sót. Kính mong

đƣợc sự chỉ dẫn góp ý của các thầy giáo, cô giáo và các bạn đồng nghiệp.

Thái Nguyên, tháng năm 2014

Tác giả luận văn

Trần Trọng Tuân

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu iii http://www.lrc-tnu.edu.vn/

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN ...................................................................................................i

LỜI CẢM ƠN .......................................................................................................ii

MỤC LỤC............................................................................................................iii

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT........................................................................iv

DANH MỤC CÁC BẢNG .....................................................................................v

DANH MỤC BIỂU ĐỒ ........................................................................................vi

MỞ ĐẦU..............................................................................................................1

1. Tính cấp thiết của đề tài...............................................................................1

2. Mục đích nghiên cứu ...................................................................................3

3. Khách thể và đối tƣợng nghiên cứu.............................................................4

4. Giả thuyết khoa học.....................................................................................4

5. Nhiệm vụ nghiên cứu của đề tài..................................................................4

7. Các phƣơng pháp nghiên cứu ......................................................................5

8. Những đóng góp của đề tài..........................................................................6

9. Dự kiến cấu trúc của Luận văn....................................................................6

Chƣơng 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU.............................7

1.1. Sơ lƣợc lịch sử nghiên cứu vấn đề ...........................................................7

1.1.1. Xã hội hóa GDMN ở một số nƣớc trên thế giới..................................16

1.1.2. Xã hội hóa GDMN ở Việt Nam...........................................................17

1.2. Cơ sở lý luận về xã hội hóa giáo dục trong quản lý giáo dục ................21

1.2.1. Khái niệm về giáo dục.........................................................................21

1.2.2. Khái niệm về quản lý và quản lý giáo dục ..........................................23

1.2.3. Khái niệm về xã hội hóa và xã hội hóa giáo dục.................................25

1.3. Xã hội hóa giáo dục mầm non................................................................28

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu iv http://www.lrc-tnu.edu.vn/

1.3.1. Vị trí, vai trò của GDMN ....................................................................28

1.3.2. Ý nghĩa và tầm quan trọng của xã hội hóa GDMN trong sự nghiệp

phát triển GDMN.................................................................................30

1.4. Nguyên tắc, nội dung của công tác xã hội hoá GDMN..........................33

1.4.1. Nguyên tắc...........................................................................................33

1.4.2. Nội dung ..............................................................................................36

1.5. Quản lý xã hội hoá GDMN ....................................................................39

1.5.1. Đặc điểm..............................................................................................39

1.5.2. Nội dung ..............................................................................................40

Chƣơng 2: THỰC TRẠNG XÃ HỘI HOÁ GDMN TRÊN ĐỊA BÀN

HUYỆN VĨNH BẢO, THÀNH PHỐ HẢI PHÒNG HIỆN NAY........................47

2.1. Khái quát về đặc điểm lịch sử, kinh tế, văn hóa - xã hội huyện Vĩnh

Bảo, thành phố Hải Phòng.....................................................................47

2.1.1. Khái quát về huyện Vĩnh Bảo .............................................................47

2.1.2. Truyền thống lịch sử, văn hóa, giáo dục .............................................48

2.1.3. Tình hình phát triển kinh tế, văn hóa-xã hội .......................................50

2.2. Khái quát về thực trạng GDMN và xã hội hoá GDMN thành phố Hải

Phòng và huyện Vĩnh Bảo.....................................................................51

2.2.1. Thực trạng GDMN thành phố Hải Phòng (từ tháng 5/2010 đến

tháng 3/2014)......................................................................................51

2.2.2. Thực trạng GDMN huyện Vĩnh Bảo...................................................64

2.2.3. Thực trạng công tác xã hội hóa GDMN huyện Vĩnh Bảo...................71

2.3. Quy mô phát triển giáo dục mầm non huyện Vĩnh Bảo.........................82

2.3.1. Quan điểm chỉ đạo...............................................................................82

2.3.2. Mục tiêu...............................................................................................83

2.4. Dự báo xu thế phát triển xã hội hóa GDMN ..........................................85

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu v http://www.lrc-tnu.edu.vn/

2.4.1. Những xu hƣớng chung về xã hội hóa GDMN ...................................85

2.4.2. Một số vấn đề cơ bản đặt ra về xã hội hóa GDMN.............................86

2.4.3. Xu hƣớng và vấn đề đặt ra với công tác xã hội hóa GDMN ở

huyện Vĩnh Bảo, thành phố Hải Phòng hiện nay................................88

Kết luận chƣơng 2..........................................................................................89

Chƣơng 3: CÁC BIỆN PHÁP TĂNG CƢỜNG XÃ HỘI HOÁ GIÁO DỤC MẦM

NON TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN VĨNH BẢO, THÀNH PHỐ HẢI PHÒNG................91

3.1. Một số nguyên tắc đề xuất biện pháp thực hiện .....................................91

3.1.1. Bảo đảm tính mục đích........................................................................91

3.1.2. Bảo đảm tính khoa học ........................................................................91

3.1.3. Bảo đảm tính đồng bộ..........................................................................91

3.1.4. Bảo đảm tính khả thi............................................................................91

3.1.5. Bảo đảm tính hiệu quả.........................................................................92

3.2. Các biện pháp chủ yếu...........................................................................92

3.2.1. Biệp pháp 1: Tăng cƣờng sự lãnh đạo, chỉ đạo của các cấp ủy

Đảng, hiệu lực quản lý của chính quyền đối với công tác xã hội

hóa GDMN..........................................................................................92

3.2.2. Biện pháp 2: Tuyên truyền nâng cao nhận thức về công tác xã

hội hóa GDMN.................................................................................93

3.2.3. Biện pháp 3: Huy động tổng lực các lực lƣợng xã hội tham gia xây

dựng trƣờng chuẩn...............................................................................96

3.2.4. Biện pháp 4: Biện pháp phát huy vai trò của GDMN trong đời

sống xã hội...........................................................................................97

3.2.5. Biện pháp 5: Xây dựng môi trƣờng giáo dục toàn diện cho trẻ từ

gia đình, nhà trƣờng và xã hội.............................................................99

3.3. Mối quan hệ giữa các biện pháp...........................................................101

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu vi http://www.lrc-tnu.edu.vn/

3.4. Khảo nghiệm tính cần thiết và tính khả thi của các biện pháp.............102

3.4.1. Mục đích khảo nghiệm......................................................................102

3.4.2. Đối tƣợng khảo nghiệm.....................................................................102

3.4.3. Phƣơng pháp khảo nghiệm................................................................102

3.4.4. Nội dung khảo nghiệm ......................................................................103

3.4.5. Kết quả khảo nghiệm.........................................................................103

Kết luận chƣơng 3........................................................................................108

KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ ...................................................................109

1. Kết luận....................................................................................................109

2. Khuyến nghị ............................................................................................110

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO..........................................................113

PHỤ LỤC...............................................................................................................

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu iv http://www.lrc-tnu.edu.vn/

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT

CBQL : Cán bộ quản lý

CNH - HĐH : Công nghiệp hóa - Hiện đại hóa

GD - ĐT : Giáo dục - Đào tạo

GD : Giáo dục

GDMN : Giáo dục mầm non

GV, NV : Giáo viên, nhân viên

HS : Học sinh

KT - XH : Kinh tế - xã hội

MN : Mầm non

MQH : Mối quan hệ

UBND : Ủy ban nhân dân

XHH GDMN : Xã hội hóa giáo dục mầm non

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu v http://www.lrc-tnu.edu.vn/

DANH MỤC CÁC BẢNG

........71

....73

Bảng 2.3. Hiệu quả một số biện pháp thực hiện xã hội hóa GDMN.................75

Bảng 3.1: Khảo nghiệm tính cần thiết của các biện pháp (theo thang điểm

3 bậc).............................................................................................103

Bảng 3.2: Khảo nghiệm tính khả thi của các biện pháp (theo thang điểm 3 bậc) ...105

Bảng 3.3. Sự tƣơng quan giữa tính cần thiết và tính khả thi của các biện

pháp đề xuất...................................................................................106

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu vi http://www.lrc-tnu.edu.vn/

DANH MỤC BIỂU ĐỒ

Biểu đồ 2.1. So sánh chất lƣợng nuôi dƣỡng trẻ ...............................................66

Biểu đồ 2.2. So sánh mức tiền ăn của trẻ ..........................................................67

Biểu đồ 2.3. Tầm quan trọng của xã hội hóa GDMN .......................................72

Biểu đồ 2.4. Nhận thức về sự huy động vật chất đối với công tác XHH GDMN.........72

Biểu đồ 2.5. So sánh mức độ nhận thức về các mục tiêu xã hội hóa GDMN...74

Biểu đồ 2.6. So sánh mức độ đánh giá hiệu quả một số biện pháp thực hiện

xã hội hóa GDMN.......................................................................76

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu 1 http://www.lrc-tnu.edu.vn/

MỞ ĐẦU

1. Tính cấp thiết của đề tài

Xã hội hóa giáo dục là một chủ trƣơng lớn của Đảng, Nhà nƣớc đƣợc

thực hiện trong suốt quá trình xây dựng và phát triển đất nƣớc, nhằm vận động

và tổ chức sự tham gia rộng rãi của nhân dân, của toàn xã hội vào sự phát triển

sự nghiệp giáo dục; xây dựng cộng đồng trách nhiệm của các tầng lớp nhân dân

đối với việc tạo lập và cải thiện môi trƣờng kinh tế, xã hội lành mạnh và thuận

lợi cho các hoạt động giáo dục; phát triển rộng rãi các hình thức hoạt động do

các tập thể hoặc các cá nhân tiến hành trong khuôn khổ chính sách của Đảng và

pháp luật của Nhà nƣớc; mở rộng cơ hội cho các tầng lớp nhân dân tham gia

chủ động và bình đẳng vào hoạt động trên; mở rộng các nguồn đầu tƣ, khai thác

các tiềm năng về nhân lực, vật lực và tài lực trong xã hội; phát huy và sử dụng

có hiệu quả các nguồn lực của nhân dân, tạo điều kiện cho sự nghiệp giáo dục

phát triển nhanh hơn, có chất lƣợng cao hơn. Để thực hiện tốt nhiệm vụ phát

triển giáo dục Nhà nƣớc có nhiều chính sách khuyến khích xã hội hóa giáo dục

phù hợp với quá trình đổi mới đất nƣớc, vận hành nền kinh tế thị trƣờng định

hƣớng xã hội chủ nghĩa và ban hành nhiều văn bản chỉ đạo: Nghị quyết số

05/2005/NQ-CP ngày 18/4/2005 của Chính phủ về việc đẩy mạnh xã hội hoá

các hoạt động giáo dục, y tế, văn hoá và thể dục thể thao; Nghị định số

69/2008/NĐ-CP ngày 30/5/2008 của Chính phủ về chính sách khuyến khích xã

hội hóa đối với các hoạt động trong lĩnh vực giáo dục, dạy nghề, y tế, văn hóa,

thể thao, môi trƣờng; Quyết định số 1466/QĐ-TTg ngày 10/10/2008 của Thủ

tƣớng Chính phủ về danh mục chi tiết các loại hình, tiêu chí quy mô, tiêu chuẩn

của các cơ sở thực hiện xã hội hoá trong lĩnh vực giáo dục - đào tạo, dạy nghề,

y tế, văn hoá, thể thao, môi trƣờng. Cùng với các địa phƣơng trong cả nƣớc,

những năm gần đây, thành phố Hải Phòng đã có nhiều chủ trƣơng, chính sách

về xây dựng và phát triển giáo dục-đào tạo, phát triển xã hội hóa giáo dục trên

địa bàn thành phố: Nghị quyết số 18-NQ/TU ngày 11/4/2008 của Ban Thƣờng

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu 2 http://www.lrc-tnu.edu.vn/

vụ Thành ủy Hải Phòng và Nghị quyết số 04/2008/NQ-HĐND ngày 18/4/2008

của Hội đồng nhân dân thành phố Hải Phòng về một số chủ trƣơng, giải pháp

chủ yếu phát triển nhân lực chất lƣợng cao đáp ứng yêu cầu hội nhập, công

nghiệp hóa, hiện đại hóa thành phố đến năm 2010, định hƣớng đến 2020; Nghị

quyết số 30/NQ-TU ngày 03/12/2009 của Ban Thƣờng vụ Thành uỷ và Nghị

quyết số 17/2009/NQ-HĐND ngày 11/12/2009 của Hội đồng nhân dân thành

phố khoá 13 về phát triển giáo dục mầm non thành phố Hải Phòng đến 2015,

định hƣớng đến năm 2020; Nghị quyết số 14/2006/NQ-HĐND ngày 13/7/2006

của Hội đồng nhân dân thành phố (khóa XIII) về đẩy mạnh xã hội hóa giáo dục

- đào tạo, y tế, văn hóa, thể dục thể thao giai đoạn 2006 - 2010. Đặc biệt, Nghị

quyết số 07/2013/NQ-HĐND ngày 25/7/2013 của Hội đồng nhân thành phố về

nhiệm vụ, giải pháp, cơ chế, chính sách xã hội hóa giáo dục - đào tạo, dạy

nghề, y tế, văn hóa, thể dục - thể thao trên địa bàn thành phố giai đoạn 2013 -

2016, định hƣớng đến năm 2020 đã xác định công tác xã hội hoá giáo dục trên

địa bàn thành phố thu đƣợc những kết quả tích cực: có sự tham gia, hƣởng ứng

của nhiều cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp, tổ chức xã hội, các tầng lớp nhân dân

tham gia vào quá trình xã hội hóa, huy động đƣợc các nguồn lực xã hội đáp ứng

nhu cầu đa dạng, ngày càng tăng của nhân dân; hệ thống các cơ sở ngoài công

lập bƣớc đầu phát triển đáp ứng một phần đáng kể nhu cầu của xã hội; xuất

hiện nhiều hình thức xã hội hóa với các phƣơng thức hoạt động khác nhau ở cả

khu vực công lập và ngoài công lập.

Giáo dục Mầm non (GDMN) là bậc học đầu tiên của hệ thống giáo dục

quốc dân, có vai trò đặc biệt quan trọng trong việc hình thành và phát triển

nhân cách con ngƣời. Vì vậy việc đầu tƣ phát triển GDMN chính là đầu tƣ cho

sự phát triển nhân cách của một con ngƣời. Song trên thực tế, việc đầu tƣ cho

GDMN còn nhiều hạn chế, chƣa tƣơng xứng với vị trí của nó. Một phần do

ngân sách Nhà nƣớc còn hạn chế, một phần do nhận thức của một số cấp lãnh

đạo chƣa quan tâm đến cấp học này, sự nhận thức của nhân dân còn xem nhẹ,

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu 3 http://www.lrc-tnu.edu.vn/

coi GDMN chỉ là chỗ giữ trẻ nên chƣa quan tâm đến công tác xã hội hóa đối

với GDMN. Vì vậy tốc độ xã hội hoá trong các lĩnh vực còn chậm, chƣa tƣơng

xứng với tiềm năng và chƣa huy động đƣợc tổng thể các nguồn lực để phát triển;

công tác chỉ đạo, điều hành, triển khai thực hiện công tác xã hội hóa ở một số

ngành, đơn vị còn lúng túng; cơ chế chính sách chƣa đồng bộ, chƣa có những

hƣớng dẫn cụ thể; tỷ trọng cung cấp dịch vụ của các cơ sở ngoài công lập trong

lĩnh vực GDMN còn thấp; quy mô còn nhỏ bé, cơ sở vật chất còn đơn sơ, đội

ngũ cán bộ còn thiếu và yếu, chất lƣợng và hiệu quả hoạt động chƣa cao.... Thực

tế đó, đòi hỏi phải tiếp tục xây dựng, bổ sung, hoàn thiện và triển khai các nhiệm

vụ, giải pháp, cơ chế, chính sách xã hội hóa GDMN để quá trình phát triển

GDMN bảo đảm phù hợp với định hƣớng phát triển kinh tế - xã hội của đất

nƣớc, thành phố nói chung và huyện Vĩnh Bảo nói riêng.

Huyện Vĩnh Bảo, thành phố Hải Phòng là một huyện có bề dày truyền

thống lịch sử, văn hóa, giáo dục. Những năm qua luôn coi trọng nhiệm vụ phát

triển kinh tế - xã hội gắn với phát triển giáo dục nói chung và GDMN nói riêng.

Đặc biệt công tác xã hội hóa giáo dục và xã hội hóa GDMN luôn đƣợc coi

trọng. Tuy nhiên, vấn đề xã hội hóa giáo dục nói chung vẫn còn gặp không ít

khó khăn. Việc huy động các nguồn lực xã hội, công tác quản lý xã hội hóa

giáo dục còn có những hạn chế nhất định, ở nhiều nơi xã hội hóa sự nghiệp

GDMN

trong huyện.

Để nghiên cứu một cách có hệ thống, và khoa học về vấn đề này, tôi

chọn đề tài nghiên cứu khoa học "Tăng cường xã hội hóa giáo dục Mầm non

trên địa bàn huyện Vĩnh Bảo, thành phố Hải Phòng" làm luận văn thạc sĩ

quản lý giáo dục tại Trƣờng Đại học sƣ phạm - Đại học Thái Nguyên.

2. Mục đích nghiên cứu

Trên cơ sở nghiên cứu lý luận về xã hội hóa giáo dục và thực trạng xã

hội hóa GDMN trên địa bàn huyện Vĩnh Bảo, thành phố Hải Phòng, tiến hành

đề xuất một số biện pháp tăng cƣờng công tác xã hội hóa GDMN để góp phần