Tăng cường rèn luyện tư duy cho học sinh trong các tiết dạy bài khái quát văn học địa phương ở trường Trung học cơ sở tỉnh Thanh Hoá

TRONG CAC TIET DAY BAI KHAI QUAT VAN HOC D|A PHUONG

ti TRUON G TRUN G HO C C O S O TiN H THAN H HO A

O TS. LE THI PHUONG*

M i

6t trong nhung diem ddi moi cua chuang

trinh (CT), sach giao khoa (SGK) Ngu van

. trung hpc ca sa (THCS) nam 2002 la danh

mot sd thai luang nhdt djnh cho chuang trinh dia

phuang nham khai thac, bd sung vd phdt huy vdn

hieu biet ve vdn hex; dja phuang (VHDP), Idm phong

phu vd sdng td them cho chuang trinh chinh khoa.

Hieu biet ve vdn hpc vd van hda ddn gian dia

phuang se giup hpc sinh (HS) tu hdo, yeu men que

huang xu sd, cd y thuc tim hieu, gdp phdn giu gin

vd bdo ve cdc gid trj vdn hda cua que huang.

Tuy nhien, vi tdi lieu day kien thuc dja phuang

deu do cdc dja phuang td chuc bien soan nen

viec day hoc cua gido vien (GV) vd HS gap rdt

nhieu khd khdn: khdi luang kien thuc nhieu, thdi

gian it; khdng thdng nhdt ve myc tieu day hpc,

ndi dung day, phuang phdp day hoc (PPDH) vd

each ddnh gid; thieu tdi lieu tham khao. GV lung

tung nhdt khi day loai bdi khdi qudt trong chuang

trinh VHDP.

1. The' manh cua phdn mdn Van hgc trong

nhd trudng Id khd ndng gido dye tdm hdn, tinh

cam cho HS. Tuy nhien, ddi vdi cdc bdi «khai

qudt vdn hoc (vdn hoc su) thi chd tuang dd'i manh

Id khd ndng gido dye tu duy logic" (1).

CT VHDP Thanh Hda gdm 17 tiet (khdng ke

phdn Tieng Viet va Tap lam van), trong dd ddnh

4 tiet day cdc bdi khdi qudt: Nhin chung van hgc

dan gian Thanh Hoa (lop 6), Khai quat truyen dan

gian Thanh Hoa (lop 7), Nhin chung van hgc viet

Thanh Hoa thdi Trung dgi (lop 8), Van hgc Thanh

Hda tusau each mgng thdng Tdm den nay[\dp 9).

Ddc diem ndi dung cua cdc bdi khdi qudt VHDP

Thanh Hda thudng rdt ndng so vdi thdi luqng 1

tiet, chu yeu Id nhung kien thuc d muc dd khdi

qudt, tdng hap dudi hinh thuc nhung nhdn djnh.

Mudn linh hdi duqc kien thuc cua cdc bdi vdn hpc

su ndy, nhdt Id nhung khdi niem ca bdn ve the

loai, nhung nhdn dinh tdng hap ve ddng gdp rieng

Tap chi Giao due so 253 (k. i. nom

cua tung the loai, tung tdc gid, mdi the he trong

tung giai doqn..., HS phdi di tu nhung tri thuc, tu

lieu, sy kien cy the de dan ddn hinh thdnh cdc khdi

niem, cdc nhqn thuc ve quy ludt. Qud trinh do dien

ra trong sy van ddng cua nhieu thao tdc tu duy d

cdc em nhu gidi thich, chung minh, phdn tich, tdng

hqp, so sanh, diin djch, quy nap. Day chfnh Id If

do khien GV can tdng cudng ren tu duy cho HS

trong cdc tiet hpc ndy.

2. Tren ca sd phdn tfch myc tieu vd nghien

cuu ndi dung cua cdc bdi hpc khdi qudt ve vdn

hoc Thanh Hda, vdi PPDH tfch cue, chung tdi dua

ra mdt so each thuc ren luyen tu duy cho HS

trong cdc tiet hoc ke tren.

1) GV neu van de, HS lap ludn gidi quyet van

de theo hudng dien dich hodc quy nap. Trong

PPDH neu van de cd nhung cdu hdi lien quan

den nhdn thuc vd nhu cdu nhdn thuc (sy mdu thudn

giua cdi dd biet vd cdi chua biet), HS mong mudn

gidi quyet de thda mdn nhu cdu nhdn thuc.

Chdng hqn, GV neu vdn de: «Vi sao ndi truyen

ddn gian Thanh Hda cd nhung ddng gdp quan

trgng cho vdn hgc ddn gian Viet Nam?", HS dqc,

tim hieu tdi lieu, GV gqi y, HS suy nghi dua ra If le

gidi thfch bdng each neu gid tri cua nhung truyen

cd xu Thanh cd vi trf rieng trong cd tfch Viet Nam

nhu pho su thi dd sd De ddt de nuac cua ngudi

Mudng phdn dnh trinh dp tu duy cua cha dng ta

thai cd, phdn dnh cdc mat ddu tranh vdi thien nhien

vd xd hdi, xdy dyng dao due cua con ngudi.

Chuyen Dua dd (tuc truyen Mai An Tiem) khdng

chi gidi thfch ve sy ra ddi cua mdt loai qud dqc

ddo md cdn phdn dnh tinh than lqc quan vd khd

ndng td chuc cudc sd'ng cua ngudi ddn lao dpng.

2) Yeu cau HS so sanh denhdn ra diem gidng

nhau vd khdc nhau. Cd rdt nhieu npi dung trong

cdc bdi vdn hoc su Thanh Hda cdn duac so sanh

' Truong Dai hpc Hong Siic