Tâm lí đám đông và Phân tích cái Tôi - 9 pdf

Tâm lí đám đông và Phân tích cái Tôi

Sigmund Freud Phạm Minh Ngọc dịch

9

9. Bản năng bầy đàn

Chúng ta sẽ chẳng hài lòng được lâu với cách giải quyết huyễn hoặc bí mật về

đám đông bằng công thức trên. Ý nghĩ rằng thực ra chúng ta đã dựa vào bí ẩn của

thôi miên, mà thôi miên thì cũng còn biết bao điều chưa rõ lại làm chúng ta không

yên. Và như vậy là lại xuất hiện vấn đề đòi hỏi phải nghiên cứu tiếp.

Chúng ta phải nói ngay rằng những mối liên kết tình cảm của đám đông mà

chúng ta đã nói tới cũng đủ để để giải thích một trong các đặc điểm của nó: cá

nhân thiếu độc lập và sáng kiến, hành động a dua, có thể nói là sự thoái hoá cá

nhân thành một đơn vị của đám đông. Nhưng đám đông, nếu xét tổng thể, còn thể

hiện những đặc điểm như: họat động trí tuệ thấp, dễ khích động, không có khả

năng tự chế và trì hoãn, có xu hướng vượt giới hạn trong biểu lộ tình cảm và

chuyển những tình cảm này thành hành động - tất cả những đặc điểm ấy và cả

những đặc điểm khác nữa đã được Le Bon mô tả rất rõ ràng - cho ta một bức tranh

về sự thoái hoá tinh thần trở lại thang bậc thấp hơn như ta ta thường thấy ở trẻ con

và người tiền sử. Sự thoái hoá đặc biệt rõ ở những đám đông bình thường, còn ở

những đám đông nhân tạo, có tổ chức cao thì sự thoái hoá không đến mức sâu sắc

như vậy.

Như vậy là chúng ta có cảm giác rằng đấy là trạng thái mà những kích thích tình

cảm và hoạt động trí tuệ của từng cá nhân quá yếu, không thể tự thể hiện một cách

riêng rẽ được mà nhất định phải chờ tiếp ứng dưới dạng lặp lại một cách đồng loạt

ở những người khác. Ta phải nhớ rằng trong xã hội loài người có quá nhiều hiện

tượng phụ thuộc như vậy, có quá ít sự độc đáo và lòng can đảm riêng, và mỗi

người đều bị tâm lí đám đông chi phối rất mạnh, biểu hiện trong đặc điểm về

chủng tộc, trong các thành kiến giai cấp, dư luận xã hội v.v. Bí mật của ảnh hưởng

ám thị càng tăng lên khi chúng ta khẳng định rằng ảnh hưởng ấy không chỉ tác