Tài liệu Xanh hóa Công nghiệp Vai trò mới của Cộng đồng, Thị trường và Chính Phủ ppt

Xanh hoá Công nghiӋp:

Vai trò mӟi cӫa Cӝng ÿӗng, Thӏ trѭӡng

và Chính phӫ

Báo cáo nghiên cӭu chính sách

cӫa Ngân hàng ThӃ giӟi

Xanh hoá Công nghiӋp: Vai trò mӟi cӫa Cӝng ÿӗng, Thӏ trѭӡng

và Chính phӫ

Xuҩt bҧn năm 1999 cӫa Ngân hàng tái thiӃt và Phát triӇn Quӕc tӃ/Ngân hàng

ThӃ giӟi.

1818 H Steel. N. W., Washington D.C. 20433, U.S.A.

Công trình này ÿѭӧc Ngân hàng ThӃ giӟi xuҩt bҧn thành tiӃng Anh mang tên

“Xanh hoá Công nghiӋp: Vai trò mӟi cӫa Cӝng ÿӗng, Thӏ trѭӡng và Chính phӫ”

năm 1999.

Bҧn dӏch sang tiӃng ViӋt này không phҧi là bҧn dӏch chính thӭc cӫa Ngân hàng

thӃ giӟi. Ngân hàng thӃ giӟi không bҧo ÿҧm ÿӝ chính xác cӫa bҧn dӏch và không

chӏu trách nhiӋm vӅ bҩt cӭ kӃt quҧ nào cӫa viӋc diӉn giҧi và sӱ dөng.

This work was originally published by the World Bank in English as Greening

Industry: New Roles for Communities, Markets and Governments, in 1999. This

Vietnamese version is not an official World Bank translation. The World Bank

does not guarantee the accuracy of the translation and accepts no responsibility

whatsoever for and consequence of its interpretation or use.

Hà N͡i, tháng 10 năm 2000

G͵i b̩n ÿ͕c Vi͏t Nam,

Chúng tôi xin hân h̩nh g͵i ÿ͇n các b̩n quy͋n sách Xanh hoá công nghi͏p

vͳa mͣi ÿ˱ͫc Ngân hàng Th͇ giͣi xṷt b̫n và h͟ trͫ tài chính ÿ͋ d͓ch sang

ti͇ng Vi͏t và in ̭n nh̹m mͭc ÿích ph͝ bi͇n r͡ng rãi ͧ Vi͏t Nam. Ĉây là m͡t

trong nhͷng báo cáo nghiên cͱu chính sách cͯa Ngân hàng Th͇ giͣi.

Cùng vͣi s͹ phát tri͋n nhanh chóng cͯa các ngành công nghi͏p, ki͋m soát

ô nhi͍m môi tr˱ͥng ÿã và ÿang trͧ nên m͡t thách thͱc và m͙i quan tâm sâu s̷c

cͯa nhi͉u qu͙c gia, ÿ̿c bi͏t là các n˱ͣc ÿang phát tri͋n. Nhi͉u chính sách và

cách ti͇p c̵n khác nhau ÿã ÿ˱ͫc nghiên cͱu và áp dͭng ÿ͋ nâng cao hi͏u qu̫

qu̫n lý môi tr˱ͥng. Cách ti͇p c̵n theo h˱ͣng “m͏nh l͏nh và ki͋m soát”, ti͇p

ÿ͇n là các bi͏n pháp s͵ dͭng công cͭ kinh t͇ ÿã mang l̩i nhi͉u k͇t qu̫ kh̫

quan nh˱ng ÿòi h͗i các qu͙c gia ph̫i có năng l͹c cao v͉ giám sát và thi hành

pháp lu̵t.

M͡t làn sóng áp dͭng cách ti͇p c̵n thͱ 3 là s͵ dͭng ph˱˯ng ti͏n thông tin

và s͹ tham gia cͯa c͡ng ÿ͛ng trong công tác qu̫n lý môi tr˱ͥng ÿã xṷt hi͏n ͧ

nhi͉u n˱ͣc. Trong sáu năm qua, Ngân hàng Th͇ giͣi ÿã ti͇n hành nghiên cͱu

và h͟ trͫ kͿ thu̵t áp dͭng ph˱˯ng pháp này t̩i nhi͉u n˱ͣc trên th͇ giͣi nh˱:

Canada, Pháp, MͿ, Indonesia, Mehico, Philippin và Thái Lan. Các ch˱˯ng trình

này ÿã mang l̩i r̭t nhi͉u k͇t qu̫ to lͣn và chͱng t͗ r̹ng, vͣi m͡t ngu͛n thông

tin chính xác và ÿ̯y ÿͯ v͉ môi tr˱ͥng, các c͡ng ÿ͛ng dân c˱, th͓ tr˱ͥng tiêu

dùng và th͓ tr˱ͥng v͙n có th͋ có nhi͉u ̫nh h˱ͧng tích c͹c ÿ͇n vi͏c các doanh

nghi͏p quy͇t ÿ͓nh ÿ̯u t˱ nh̹m gi̫m thi͋u ô nhi͍m.

Cu͙n sách này sͅ cung c̭p cho b̩n ÿ͕c nhͷng kinh nghi͏m quý báu v͉ các

cách ti͇p c̵n nói trên. Ĉ͛ng thͥi sͅ mô t̫ chi ti͇t nhͷng ph˱˯ng pháp ÿ͝i mͣi

chính sách qu̫n lý môi tr˱ͥng và ch͑ ra b̹ng cách nào nhͷng ÿ͝i mͣi chính

sách này có th͋ t̩o ra nhͷng mô hình ki͋m soát ô nhi͍m hi͏u qu̫ t̩i các n˱ͣc

ÿang phát tri͋n. Hy v͕ng b̩n ÿ͕c sͅ tìm th̭y ͧ tài li͏u này nhi͉u kinh nghi͏m

và bài h͕c quý báu ÿ͋ áp dͭng ͧ Vi͏t Nam nh̹m xây d͹ng ÿ̭t n˱ͣc Vi͏t Nam

ngày càng xanh, s̩ch và giàu ÿ́p.

Chu Tuҩn Nhҥ

Bӝ trѭӣng Khoa hӑc, Công nghӋ và

Môi trѭӡng

Andrew Steer

Giám ÿӕc quӕc gia tҥi ViӋt Nam

Ngân hàng ThӃ giӟi

Mөc lөc

Lӡi nói ÿҫu

Lӡi cҧm ѫn

Nhóm báo cáo

Tóm tҳt chung

Chѭѫng 1: Ô nhiӉm công nghiӋp có phҧi là giá phҧi trҧ cho sӵ phát triӇn?

1.1 Hӑc thuyӃt Kuznets

1.2 Tұp trung vào ô nhiӉm công nghiӋp

1.3 Phát triӇn kinh tӃ ÿã tác ÿӝng ÿӃn ô nhiӉm và hӋ thӕng qui chӃ nhѭ thӃ nào

1.4 Sӵ tăng và giҧm các vùng cѭ trú ô nhiӉm

1.5 KiӇm soát ô nhiӉm: Lӧi ích và chi phí

1.6 Chѭѫng trình nghӏ sӵ mӟi

Chѭѫng 2: Quҧn lý ô nhiӉm trong thӵc tӃ

2.1 Vai trò cӫa các khuyӃn khích kinh tӃ

2.2 Phí ô nhiӉm: Giҧi pháp ÿúng ÿҳn?

2.3 Xác ÿӏnh mөc tiêu cѭӥng chӃ

2.4 Các phѭѫng án cҧi tә chính sách

Chѭѫng 3: Cӝng ÿӗng, thӏ trѭӡng và thông tin ÿҥi chúng

3.1 Các cӝng ÿӗng nhѭ nhӳng nhà quҧn lý môi trѭӡng không chính thӭc

3.2 Sӭc mҥnh cӫa thӏ trѭӡng

3.3 Chѭѫng trình PROPER ӣ Inÿônêxia

3.4 Ĉánh giá PROPER

3.5 ĈiӅu tiӃt ô nhiӉm và tăng cѭӡng tính công bҵng trong kӹ nguyên thông tin

Chѭѫng 4: Tri thӭc, nghèo ÿói và ô nhiӉm

4.1 Giúp các hãng thӵc hiӋn quҧn lý môi trѭӡng

4.2 Ai là ngѭӡi khiӃu nҥi vӅ nҥn ô nhiӉm?

XANH HOÁ CÔNG NGHIӊP: VAI TRÒ MӞI CӪA CÁC CӜNG ĈӖNG, THӎ TRѬӠNG VÀ CHÍNH PHӪ

v

4.3 Xác ÿӏnh lҥi sӵ bҩt bình ÿҷng vӅ môi trѭӡng

Chѭѫng 5: Các chính sách kinh tӃ quӕc gia: nӱa phҫn ҭn giҩu cӫa ô nhiӉm

5.1 Cҧi cách thѭѫng mҥi ҧnh hѭӣng ÿӃn các cѫ sӣ gây ô nhiӉm nhѭ thӃ nào

5.2 Giá cҧ nguyên liӋu ÿҫu vào tác ÿӝng ÿӃn ô nhiӉm nhѭ thӃ nào

5.3 Tác ÿӝng cӫa quyӅn sӣ hӳu nhà máy ÿӃn ô nhiӉm

5.4 Tính toán chi phí cho nӱa phҫn ҭn giҩu cӫa ô nhiӉm

Chѭѫng 6: Quҧn lý và duy trì cҧi cách

6.1 Sӵ ÿóng góp cӫa các hӋ thӕng thông tin

6.2 Tҥo liên minh cho sӵ thay ÿәi

6.3 Các chính sách cҧi cách bӅn vӳng

6.4 Sӕng cùng thay ÿәi

Chѭѫng 7: Xanh hoá công nghiӋp: Mӝt mô hình mӟi

7.1 Chìa khoá cӫa sӵ tiӃn bӝ

7.2 Mô hình mӟi cho viӋc kiӇm soát ô nhiӉm

7.3 Vai trò cӫa Ngân hàng ThӃ giӟi

Khung

1.1 Bӕn nhà máy sҧn xuҩt phân bón ӣ Bănglaÿét

1.2 Quҧn lý lӋ môi trѭӡng và phát triӇn kinh tӃ

1.3 KiӇm soát ô nhiӉm không khí và viӋc cӭu sӕng các bӋnh nhân ӣ Bҳc Kinh

2.1 Các loҥi phí ô nhiӉm cӫa Hà Lan: Mӝt thӵc tӃ thành công tình cӡ

2.2 Bé là ... xҩu hay ÿҽp?

3.1 Chѭѫng trình ÿiӅu tra các chҩt thҧi ÿӝc cӫa Mӻ

3.2 Nhӳng thay ÿәi vӅ mô hình tuân thӫ trong phҥm vi PROPER

4.1 Quҧn lý môi trѭӡng và sӵ tuân thӫ qui chӃ ӣ Mêhicô

4.2 Ӣ Trung Quӕc ngѭӡi nghèo chӏu ô nhiӉm nhiӅu hѫn

5.1 Hѫn cҧ chuyӋn cѭӡi: xây dӵng cѫ sӣ dӳ liӋu thông qua nghiên cӭu cӝng tác

5.2 Ô nhiӉm công nghiӋp trong thӡi kǤ khӫng hoҧng tài chính ӣ Inÿônêxia

5.3 Cҧi cách kinh tӃ và ô nhiӉm công nghiӋp Trung Quӕc

6.1 PROPER: gây dӵng sӵ tín nhiӋm

6.2 Chia sҿ các quӻ ӣ Côlombia

6.3 Duy trì cҧi cách trong thay ÿәi chính trӏ

MӨC LӨC

vi

Hình vӁ trong khung

B1.1 Cây trӗng ӣ Bănglaÿét

B2.1 Tác ÿӝng cӫa các loҥi phí ô nhiӉm ӣ Hà Lan

B2.2 Qui mô nhà máy và tӍ lӋ tӱ vong ӣ Braxin

B4.1a Các cѫ sӣ gây ô nhiӉm cӫa Mêhicô

B4.1b HӋ thӕng quҧn lý môi trѭӡng và sӵ tuân thӫ

B4.2 Thu nhұp và ô nhiӉm không khí

B5.1 Dӳ liӋu phөc vө nghiên cӭu so sánh

B5.2 Khӫng hoҧng tài chính và ô nhiӉm

B5.3a Các tӍnh cӫa Trung Quӕc

B5.3b Qui mô nhà máy và quyӅn sӣ hӳu

B5.3c Cѭӡng ÿӝ ô nhiӉm và cҧi cách

B5.3d Các ngành gây ô nhiӉm ӣ Trung Quӕc

B6.1 Các bѭӟc xây dӵng chѭѫng trình PROPER

B6.2 Sӱ dөng các khoҧn thu tӯ phí ô nhiӉm

B6.3 Bҫu cӱ ӣ các nѭӟc ÿang phát triӇn

Hình vӁ

1.1 Ô nhiӉm không khí ӣ các nѭӟc ÿông dân trên thӃ giӟi

1.2 Ô nhiӉm không khí tҥi các vùng ÿô thӏ Trung Quӕc, 1987-1995

1.3 Các nhà máy gây ô nhiӉm ӣ Philippin và Inÿônêxia

1.4 Quan hӋ giӳa quҧn lý môi trѭӡng và thu nhұp bình quân ÿҫu ngѭӡi

1.5 Thu nhұp bình quân ÿҫu ngѭӡi và ô nhiӉm công nghiӋp

1.6 Phát triӇn kinh tӃ và thay ÿәi cѫ cҩu ngành

1.7 Ĉҫu tѭ cho kiӇm soát ô nhiӉm ӣ Nhұt Bҧn

1.8 Tӹ sӕ nhұp khҭu/xuҩt khҭu cӫa các ngành công nghiӋp gây ô nhiӉm

1.9 Chi phí kiӇm soát ô nhiӉm không khí ӣ Trung Quӕc

2.1 BiӃn ÿәi thông thѭӡng vӅ lѭӧng phát thҧi

2.2 Chi phí và lӧi ích cӫa viӋc giҧm ô nhiӉm

2.3 Các khoҧn phҥt do gây ô nhiӉm

2.4 Chi phí giҧm ô nhiӉm

2.5 Ô nhiӉm ӣ cҩp nhà máy

2.6 Các phѭѫng án ô nhiӉm vӟi giҧm thiӇu chi phí

2.9 Các nguӗn phát thҧi BOD tҥi Rio Negro

XANH HOÁ CÔNG NGHIӊP: VAI TRÒ MӞI CӪA CÁC CӜNG ĈӖNG, THӎ TRѬӠNG VÀ CHÍNH PHӪ

vii

2.10 Các kӃt quҧ cӫa quҧn lý truyӅn thӕng

2.11 Các ÿӗn ÿiӅn trӗng cây cӑ lҩy dҫu cӫa Malaixia và các xѭӣng chӃ biӃn nâng cҩp

2.12 Các nhà máy Trung Quӕc: áp lӵc phҧi cҧi tiӃn ngày càng tăng

2.13 Các mӭc phí ô nhiӉm ӣ Trung Quӕc

2.14 Tҥi sao mӭc thuӃ ӣ các tӍnh lҥi khác nhau

2.15 Nhӳng cѫ sӣ gây ô nhiӉm ӣ bang Rio de Janeiro, Braxin

3.1 Sҧn xuҩt sҥch, có lӧi nhuұn

3.2 Các cӝng ÿӗng và các cѫ sӣ gây ô nhiӉm

3.3 Các thӏ trѭӡng và các cѫ sӣ gây ô nhiӉm

3.4 Tin tӭc vӅ môi trѭӡng và giá cә phiӃu ӣ Philippin và Mêhicô

3.5 Cách nhìn tәng quát hѫn vӅ quҧn lý

3.6 XӃp hҥng các cѫ sӣ gây ô nhiӉm ӣ Inÿônêxia

3.7 Trѭӟc PROPER

3.8 Tác ÿӝng ban ÿҫu cӫa chѭѫng trình PROPER

3.9 KӃt quҧ phә biӃn thông tin

3.10 Tác ÿӝng bә sung tăng thêm

3.11 Mӣ rӝng chѭѫng trình PROPER “2000 vào năm 2000”

3.12 Phә biӃn thông tin cho cӝng ÿӗng ӣ Philippin

3.13 Sӵ kӃ thӯa cӫa chѭѫng trình PROPER

4.1 Sӱ dөng nhiên liӋu và ô nhiӉm tҥi các lò nung gҥch

4.2 Các chӫ lò gҥch ӣ Mêhicô trong thұp niên 90: MAC so vӟi MEP

4.3 Tuyên truyӅn quӕc tӃ vӅ ISO 14001

4.4 Qui mô nhà máy và năng lӵc tiӃn hành quan trҳc

4.5 Qui mô nhà máy và viӋc tuân thӫ các qui chӃ quҧn lý ӣ Mêhicô

4.6 Các kӃt quҧ tuân thӫ ISO 14001

4.7 Phân bӕ các ÿѫn khiӃu nҥi theo vùng

4.8 Trình ÿӝ hӑc vҩn và khiӃu nҥi

5.1 Ô nhiӉm không khí, 1984-1998

5.2 QuyӅn sӣ hӳu và ô nhiӉm

5. 3 Chính sách thѭѫng mҥi và áp dөng công nghӋ sҥch

5.4 Cҧi cách vӅ giá và cѭӡng ÿӝ ô nhiӉm

5.5 Quy mô nhà máy và ô nhiӉm

5.6 Quy mô nhà máy và phát triӇn khu vӵc

6.1 Quan trҳc ô nhiӉm

MӨC LӨC

viii

6.2 Thu thұp dӳ liӋu

6.3 Phân tích

6.4 Phҧn ӭng vӟi viӋc xã hӝi hoá thông tin môi trѭӡng

7.1 Phѭѫng án lӵa chӑn chính sách kiӇm soát ô nhiӉm

7.2 Các ÿӏnh hѭӟng mӟi cho chính sách

Bҧng

1.1 Các chӍ sӕ ngành cӫa mӭc ÿӝ ô nhiӉm hӳu cѫ các nguӗn nѭӟc

1.2 Xu thӃ ô nhiӉm hӳu cѫ các nguӗn nѭӟc ӣ các nѭӟc ÿѭӧc lӵa chӑn 1977-1989

2.1 Quҧn lý phí ô nhiӉm ӣ Rio Negro

3.1 Tin tӭc vӅ môi trѭӡng và giá cә phiӃu ӣ Canaÿa và Mӻ

3.2 Tác ÿӝng cӫa chѭѫng trình PROPER, 1995

3.3 Tác ÿӝng cӫa chѭѫng trình PROPER sau 18 tháng

4.1 ChӍ sӕ áp dөng các qui trình ISO 14001 cӫa các nhà máy ӣ Mêhicô

4.2 Cҩp chӭng chӍ ISO 14001, năm 1999: theo các nѭӟc và khu vӵc

4.3 Ĉӏnh hѭӟng công tác quҧn lý môi trѭӡng ӣ các nhà máy cӫa Mêhicô

ix

Lӡi nói ÿҫu

KӇ tӯ khi xҧy ra thҧm hoҥ Minamata cӫa Nhұt Bҧn và năm 1956, ÿã có hѫn

100 nѭӟc ÿang phát triӇn ra nhұp Liên hӧp quӕc. Hҫu hӃt các nѭӟc này ÿӅu có

các cѫ quan môi trѭӡng, phҫn nào ÿó là do sӵ ÿѭѫng ÿҫu thҧm thѭѫng cӫa Nhұt

Bҧn vӟi nҥn ngӝ ÿӝc kim loҥi nһng ÿã thúc ÿҭy nӛ lӵc quӕc tӃ nhҵm kiӇm soát ô

nhiӉm công nghiӋp. Giai ÿoҥn ÿҫu tiên cӫa nӛ lӵc này ÿã kӃt thúc vào năm

1972, năm Liên hӧp quӕc thành lұp Chѭѫng trình Môi trѭӡng (UNEP) và cӝng

ÿӗng quӕc tӃ nhóm hӑp tҥi Hӝi nghӏ Stockholm vӅ phát triӇn bӅn vӳng. Trong

khoҧng thӡi gian giӳa Hӝi nghӏ Stockholm và Hӝi nghӏ Thѭӧng ÿӍnh Trái ÿҩt

Rio năm 1992, hҫu hӃt các nѭӟc ÿang phát triӇn ÿӅu bҳt ÿҫu xây dӵng các cѫ

quan nhҵm quҧn lý ô nhiӉm. Các nѭӟc này ÿã ÿҥt ÿѭӧc nhӳng tiӃn bӝ vӳng

chҳc, mһc dù chúng bӏ mӡ nhҥt phҫn nào bӣi sӵ theo dõi sát sao cӫa các phѭѫng

tiӋn thông tin ÿҥi chúng ÿӕi vӟi các thҧm hoҥ nhѭ vө trѭӧt ÿҩt làm chӃt nhiӅu

ngѭӡi ӣ Cubatao (Braxin) và vө nә nhà máy sҧn xuҩt thuӕc trӯ sâu ӣ Bhopal

(Ҩn Ĉӝ) ÿã làm hàng ngàn ngѭӡi chӃt và bӏ thѭѫng.

Quҧn lý ô nhiӉm ÿӃn vӟi các nѭӟc ÿang phát triӇn nhѭ mӝt sӵ du nhұp tӯ

bên ngoài. Thay vì viӋc tҥo mӝt cách tiӃp cұn mӟi, hҫu hӃt các cѫ quan này ÿӅu

chҩp nhұn qui ÿӏnh mӋnh lӋnh - và - kiӇm soát truyӅn thӕng vӟi sӵ trӧ giúp kӻ

thuұt cӫa các nѭӟc OECD. Rӫi thay, cách du nhұp ÿһc biӋt này không phҧi lúc

nào cNJng thích nghi tӕt vӟi các ÿiӅu kiӋn ӣ ÿӏa phѭѫng. Vào ÿҫu thұp niên 90,

các nhà quҧn lý môi trѭӡng nhiӅu nѭӟc ÿã kӃt luұn là các phѭѫng pháp truyӅn

thӕng ÿӅu quá ÿҳt và thѭӡng không hiӋu quҧ. Nhӳng nhà ÿәi mӟi bҳt ÿҫu thӵc

nghiӋm nhӳng phѭѫng pháp mӟi và mӝt sӕ phѭѫng pháp ÿã cho nhӳng kӃt quҧ

tuyӋt vӡi. Cùng lúc ÿó, nhiӅu cuӝc cҧi cách kinh tӃ ӣ cҩp quӕc gia ÿã chӭng tӓ

tính hiӋu quҧ trong viӋc chӕng ô nhiӉm.

Trong báo cáo này, chúng tôi sӁ trình bày tҥi sao các cuӝc cҧi cách chính

sách quҧn lý và vƭ mô này ÿang hình thành nên mӝt mô hình mӟi vӅ kiӇm soát ô

nhiӉm ӣ các nѭӟc ÿang phát triӇn. Chúng tôi viӃt báo cáo này vӟi tѭ cách là

nhӳng quan sát viên - nhӳng ngѭӡi tham gia bӣi vì chúng tôi ÿã hӛ trӧ xây dӵng

các chѭѫng trình này cNJng nhѭ nghiên cӭu các tác ÿӝng cӫa chúng. Tӯ năm

1993 , chúng tôi có hân hҥnh ÿѭӧc hӧp tác vӟi nhӳng ngѭӡi ÿi ÿҫu trong các

phѭѫng pháp mӟi này ӣ Jakarta, Bôgôta, Bҳc Kinh, Rio, Manila, thành phӕ

Mêhicô và nhiӅu nѫi khác. Báo cáo này thӵc sӵ ÿã mô tҧ thӵc tӃ ӣ các nѭӟc này.

Nó cNJng ÿӗng thӡi là kinh nghiӋm thӵc tӃ cӫa các ÿӗng nghiӋp cӫa chúng tôi

làm viӋc tҥi Ngân hàng ThӃ giӟi và các tә chӭc quӕc tӃ khác. Khi ÿӭng ÿҵng

XANH HOÁ CÔNG NGHIӊP: VAI TRÒ MӞI CӪA CÁC CӜNG ĈӖNG, THӎ TRѬӠNG VÀ CHÍNH PHӪ

x

sau, hӑ ÿã cӝng tác rҩt chһt chӁ ÿӇ hӛ trӧ tài chính, trӧ giúp kӻ thuұt và cung cҩp

thông tin vӅ kӃt quҧ cӫa các cuӝc cҧi cách ӣ các nѭӟc khác cho các cѫ quan môi

trѭӡng.

Nhӳng thông tin mà chúng tôi ÿem ÿӃn sӁ rҩt hӳu ích. Sau 6 năm nghiên

cӭu, thӱ nghiӋm chính sách và quan sát trӵc tiӃp, chúng tôi tin chҳc rҵng phát

triӇn công nghiӋp bӅn vӳng và lành mҥnh vӅ môi trѭӡng nҵm trong tҫm tay

chúng ta. Xanh hoá công nghiӋp ÿòi hӓi phҧi mҩt thӡi gian, tuy nhiên ngay cҧ

nhӳng nѭӟc nghèo ÿói nhҩt cNJng có thӇ ÿҥt ÿѭӧc ÿiӅu này. Trong báo cáo này

chúng tôi chӍ ra nguyên nhân và gӧi mӣ các chiӃn lѭӧc nhҵm tiӃn tӟi tѭѫng lai.

xi

Lӡi cҧm ѫn

Báo cáo này là sҧn phҭm cӫa công trình nghiên cӭu chuyên sâu do Phó Chӫ

tӏch Phát triӇn Kinh tӃ cӫa Ngân hàng ThӃ giӟi thӵc hiӋn. NӅn tҧng cӫa chiӃn

lѭӧc nghiên cӭu cӫa chúng tôi là mӝt chѭѫng trình hӧp tác vӟi các cѫ quan môi

trѭӡng cӫa các nѭӟc ÿang phát triӇn nhҵm thiӃt kӃ, thӵc thi và ÿánh giá các

phѭѫng pháp kiӇm soát ô nhiӉm mӟi. Vӟi tѭ cách là nhӳng quan sát viên -

nhӳng ngѭӡi tham gia, chúng tôi ÿã thӵc sӵ hӑc hӓi rҩt nhiӅu tӯ nhӳng ngѭӡi ÿi

tiên phong, là nhӳng ngѭӡi ÿã chӍ ra cách thӭc ÿӇ các chѭѫng trình mӟi có thӇ

làm giҧm ÿáng kӇ tình trҥng ô nhiӉm, thұm chí là cҧ ӣ các nѭӟc rҩt nghèo ÿói.

Chúng tôi rҩt biӃt ѫn nhӳng ÿӗng nghiӋp sau:

Braxin - Cѫ quan Bҧo vӋ môi trѭӡng cӫa Bang Rio de Janeiro, FEEMA:

Sergio Marguhs - Cӵu Chӫ tӏch, Paulo de Gusmao - Cӵu Giám ÿӕc Bӝ phұn qui

hoҥch môi trѭӡng, Jao Batista; - ViӋn Ĉӏa lý và Thӕng kê Braxin, IBGE: Jose

Enilcio Rocha Collares - Trѭӣng DERNA, Patricia Portella Feireira Alves -

Trѭӣng DIEAM, Eloisa Domingues - cán bӝ quҧn lý dӵ án ISTAM, Rosane de

Andrade Memoria Moreno và Lucy Teixeira Guimaraes - nhóm kӻ thuұt, Dӵ án

ô nhiӉm công nghiӋp; - Cѫ quan Bҧo vӋ môi trѭӡng Bang São Paulo, CETESB:

Luis Carlos da Costa.

Trung Quӕc - Cөc Bҧo vӋ môi trѭӡng Quӕc gia, SEPA: Kunmin Zhang -

Phó Giám ÿӕc Quҧn lý hành chính, Xiaomin Guo, Fengzhong Cao và Quingfeng

Zhang; - Hӑc viӋn Nghiên cӭu Khoa hӑc Môi trѭӡng Trung quӕc, CRAES:

Jinnan Bang và Dong Cao; - Trѭӡng Ĉҥi hӑc Tәng hӧp Nam Kinh: Genfa Lu.

Côlombia - Bӝ Môi trѭӡng, Văn phòng Phân tích kinh tӃ: Thomas Black

Arbelaez - Giám ÿӕc Văn phòng, Martha Patricia Castillo, Ana Maria Diaz￾ciceres và Maria Claudia Garcia; - Cөc KiӇm soát ô nhiӉm vùng Oriente

Antioqueno, CORNARE: Leonardo Munoz Cardona - Cөc trѭӣng và Luis

Femando Castro - Giám ÿӕc chӏu trách nhiӋm vӅ kiӇm soát ô nhiӉm.

Ҩn Ĉӝ - Uӹ ban KiӇm soát ô nhiӉm Trung ѭѫng: Dilip Biswas-Chӫ tӏch Uӹ

ban; - ViӋn Ĉào tҥo và nghiên cӭu môi trѭӡng: C. Uma Maheswari - Ĉӗng Giám

ÿӕc; - Uӹ ban KiӇm soát ô nhiӉm Andrah Pradesh: Tishya Chatterjee.

Inÿônêxia - Sarwono Kusumaatmadja - Cӵu Bӝ trѭӣng Bӝ Môi trѭӡng; -

Cөc KiӇm soát ô nhiӉm Quӕc gia (BAPEDAL): Nabiel Makanm - Cӵu Phó Chӫ

tӏch vӅ kiӇm soát ô nhiӉm, Ma de Setiawan và Dam Ratunanda.

XANH HOÁ CÔNG NGHIӊP: VAI TRÒ MӞI CӪA CÁC CӜNG ĈӖNG, THӎ TRѬӠNG VÀ CHÍNH PHӪ

xii

Mêhicô - Ban Thѭ ký môi trѭӡng, tài nguyên thiên nhiên và nghӅ cá

(SEMARNAP); ViӋn Sinh thái Quӕc gia (INE): Francisco Giner de los Rios -

Tәng Giám ÿӕc phө trách luұt pháp môi trѭӡng, Adrian Femandez Bremauntz -

Tәng Giám ÿӕc phө trách quҧn lý môi trѭӡng và thông tin, Luis R. Sánchez

Cataӫo - Giám ÿӕc phө trách quҧn lý môi trѭӡng khu ÿô thӏ và Luis

Eguadarrama.

Philippin - Bӝ Môi trѭӡng và Tài nguyên thiên nhiên (DENR): Cӵu Bӝ

trѭӣng Victor Ramos và Bebet Gozun; - Ĉҥi hӑc Tәng hӧp Philippin: Tonet

Tanchuling và Alex Casilla.

Chúng tôi cNJng rҩt biӃt ѫn các ÿӗng nghiӋp tҥi Ngân hàng ThӃ giӟi ÿã trӵc

tiӃp hӛ trӧ cho công trình này hoһc tham gia trong chѭѫng trình hӧp tác cӫa

chúng tôi: Kulsum Ahmed, Adriana Bianchi, Dan Biller, Carter Brandon,

Richard Calkins, Cecilia Guido - Spano, Ken Chomitz, Mauneen Cropper,

Shelton Davis, Adrian Demayo, Michelle De Nevers, Charles Dileva, Yasmin

D'souza, Evelyn de Castro, Clara Else, Gunnar Eskeland, Ben Fisher, Kristalina

Georgieva, David Hanrahan, Patrice Harou, Nicholas Hoe, Patchamuthu

Illangovan, Gregory Ingram, Maritta Koch-weser, Vijay Jagannathan,

Emmanuel Jimenez, Todd Johnson, Andres Liebenthal, Lawrence Macdonald,

An na Maranon, Richard Newfarmer, Saed Ordoubadi, Mead Over, Jan Post,

Violetta Rosenthal, Elizabeth Schaper, Teresa Sen, Katherine Siena, Lyn Squire,

Andrew Steer, Lau ra naiye, Lee Travers, Walter Vergara, Joachim Von

Amsberg, Konrad Von Ritter, Thomas Walton và Roula Yazigi.

Chúng tôi cNJng xin cҧm ѫn nhӳng ÿӗng nghiӋp sau ÿây tҥi Ngân hàng ThӃ

giӟi vӅ sӵ trӧ giúp, tѭ vҩn và sӵ hiӇu biӃt cӫa hӑ: Richard Ackermann, Jean

Den, Nick Anderson, Bemard Baratz, Carl Bartone, Roger Batstone, Antonio

Bento, Jan Bojo, Annice Brown, Shantayanan Devaraj an, John Dixon , David

Dollar, Alfred Dua, Jack Fritz, Richard Gains, Robert Goodland, Daniel Gross,

Kirk Hamilton, Jeffrey Hammer, Nagaraja Rao Harshadeep, Gordon Hughes,

Frannie Humplick, Gian Johnson, Bom Larsen, Stephen Lintner, Magda Lovei,

Kseniya Lvovsky, Dennis Mahar, Desmond Mccarthy, Jean-Roger Mercier,

Ashoka Mody, Carl-heinz Mumme, Lant Pritchett, Ramesh Ramankutty,

Geoffrey Read, John Reÿwood, Jitendra Shah, Sudhir Shetty, Karlis Smits, Sari

Soderstrom, John Williamson, Jian Xie và C H. Zhang.

Bӝ phұn Dӏch vө Sҧn xuҩt thuӝc Văn phòng Xuҩt bҧn cӫa Ngân hàng ThӃ

giӟi ÿã quҧn lý và chӍ ÿҥo viӋc thiӃt kӃ, biên tұp và xuҩt bҧn cuӕn sách này.

Sandra Hackman là ngѭӡi biên tұp chính cho báo cáo.David Shaman ÿã ÿiӅu

phӕi viӋc chuҭn bӏ báo cáo cho Nhóm Nghiên cӭu Phát triӇn cӫa Ngân hàng.

LӠI CҦM ѪN

xiii

Nhóm báo cáo

Tác giҧ chính cӫa cuӕn Xanh hoá công nghiӋp: Vai trò mӟi cӫa cӝng ÿӗng,

thӏ trѭӡng và chính phӫ là David Wheeler, nhà kinh tӃ hӑc ÿӭng ÿҫu nhóm Cѫ

sӣ hҥ tҫng/Môi trѭӡng thuӝc Bӝ phұn Nghiên cӭu Phát triӇn cӫa Ngân hàng ThӃ

giӟi. Xanh hoá công nghiӋp tәng kӃt 6 năm nghiên cӭu và ÿӏnh hѭӟng do mӝt

nhóm gӗm các nhà kinh tӃ hӑc, các kӻ sѭ môi trѭӡng và nhӳng nhà phân tích

chính sách sau ÿây thӵc hiӋn: Shakeb Afsah, Susmita Dasgupta, David Ray,

Raymond Hartman, Hemamala Hettige, Mainul Huq, Benoit Laplante, Robert

Lucas, Nlandu Mamingi, Muthukumara Manh, Paul Martin, Craig Meisner,

Sheoli Pargal, David Shaman, Manjula Sinh, Hùa Bang, David Witzel và Ping

Yun. Báo cáo ÿã ÿѭӧc xây dӵng dѭӟi sӵ chӍ ÿҥo cӫa Joseph Stiglitz, Lyn Squire,

Paul Collier và Zmarak Shalizi.

ĈӇ tìm hiӇu thêm vӅ nghiên cӭu cӫa Ngân hàng ThӃ giӟi trong lƭnh vӵc

này, xin vui lòng truy cұp vào website vӅ Sáng kiӃn mӟi trong quҧn lý ô nhiӉm

theo ÿӏa chӍ http://www.worldbank.org/nirp. Nhӳng thông tin và tài liӋu cӫa

trang web này cNJng ÿѭӧc ÿѭa vào ÿƭa CD-ROM kèm theo cuӕn Xanh hoá công

nghiӋp.

Tóm tҳt chung

Xanh hoá công nghiӋp:

Vai trò mӟi cӫa Cӝng ÿӗng,

Thӏ trѭӡng và Chính phӫ

HiӇu biӃt và kinh nghiӋm thông thѭӡng vүn cho rҵng không thӇ hy vӑng

giҧi quyӃt tình trҥng ô nhiӉm không khí và nѭӟc công nghiӋp ӣ các nѭӟc ÿang

phát triӇn cho ÿӃn tұn khi các nѭӟc này cNJng ÿҥt ÿѭӧc mӭc giàu có nhѭ ÿã thҩy

hiӋn nay ӣ các nѭӟc giàu. Theo quan ÿiӇm này, thì sӵ phát triӇn liên tөc cӫa sҧn

lѭӧng công nghiӋp chҳc chҳn sӁ làm mӭc ÿӝ ô nhiӉm nghiêm trӑng thӵc sӵ mà

ngày nay ÿang trӣ nên phә biӃn ӣ các khu ÿô thӏ cӫa các nѭӟc ÿang phát triӇn

ngày càng trҫm trӑng hѫn . Có mӝt tình trҥng phә biӃn khác nӳa là viӋc mӣ rӝng

thѭѫng mҥi toàn cҫu và mӣ cӱa biên giӟi ÿang khuyӃn khích các ngành công

nghiӋp gây ô nhiӉm chuyӇn sang các nѭӟc ÿang phát triӇn, là nhӳng nѭӟc không

có ÿӫ khҧ năng vӅ tài chính ÿӇ ngăn ngӯa nҥn lҥm dөng môi trѭӡng.

Sáu năm nghiên cӭu, thӱ nghiӋm các chính sách và quan sát trӵc tiӃp ÿã chӍ

ra rҵng quan ÿiӇm nói trên là hoàn toàn sai. Các nhà máy ӣ nhiӅu nѭӟc nghèo

ÿang hoҥt ÿӝng sҥch hѫn so vӟi mӝt thұp kӹ trѭӟc ÿây và tәng phát thҧi cNJng

ÿang thӵc sӵ giҧm xuӕng ӣ mӝt sӕ vùng có nӅn công nghiӋp phát triӇn rҩt

nhanh. Hѫn nӳa quan niӋm cho rҵng các nѭӟc ÿang phát triӇn - “vùng cѭ trú ô

nhiӉm” là ngôi nhà vƭnh cӱu cho các ngành công nghiӋp gây ô nhiӉm cNJng ÿã

không trӣ thành hiӋn thӵc. Thay vì thӃ, các quӕc gia và các cӝng ÿӗng nghèo ÿói

hѫn ÿang cӕ gҳng ÿӇ giҧm tình trҥng ô nhiӉm bӣi vì hӑ ÿã quyӃt ÿӏnh ÿѭӧc rҵng

lӧi ích thu ÿѭӧc do giҧm thiӇu ô nhiӉm có giá trӏ lӟn hѫn các chi phí.

Các nhà quҧn lý môi trѭӡng ӣ các nѭӟc ÿang phát triӇn ÿang thӱ nghiӋm

các phѭѫng pháp mӟi và tìm các ÿӗng minh mӟi trên mһt trұn ngăn ngӯa ô

nhiӉm. Nhӳng sáng kiӃn này bҳt nguӗn tӯ viӋc ÿã nhұn thӭc ÿѭӧc mӝt cách rӝng

rãi rҵng các qui ÿӏnh vӅ ô nhiӉm môi trѭӡng theo truyӅn thӕng không phù hӧp

vӟi nhiӅu nѭӟc ÿang phát triӇn. NhiӅu cѫ quan quҧn lý mӟi thѭӡng không thӇ

cѭӥng chӃ thӵc hiӋn các tiêu chuҭn phát thҧi thông thѭӡng tҥi các nhà máy.

NhiӅu nhà quҧn lý cNJng nhұn thҩy rҵng các tiêu chuҭn nhѭ vұy không phù hӧp

XANH HOÁ CÔNG NGHIӊP: VAI TRÒ MӞI CӪA CÁC CӜNG ĈӖNG, THӎ TRѬӠNG VÀ CHÍNH PHӪ

2

vӟi qui tҳc chi phí - lӧi ích do chúng ÿòi hӓi tҩt cҧ các nhà máy gây ô nhiӉm

phҧi tuân theo cùng mӝt ÿӏnh mӭc mà không hӅ tính ÿӃn các chi phí giҧm ô

nhiӉm và các ÿiӅu kiӋn môi trѭӡng ӣ ÿӏa phѭѫng.

ĈӇ chi tiӃt hѫn nӳa phѭѫng pháp “mӝt cӥ vӯa cho tҩt cҧ này”, các nhà quҧn

lý môi trѭӡng ӣ các nѭӟc ÿang phát triӇn lӵa chӑn các phѭѫng pháp hiӋu quҧ

hѫn và linh hoҥt hѫn nhѭng vүn tҥo nên sӵ khuyӃn khích ÿӇ nhӳng ngѭӡi gây ô

nhiӉm tiӃn hành làm sҥch. Mӝt sӕ nhӳng ngѭӡi ÿi tiên phong ÿã chuyӇn sang

hѭӟng khuyӃn khích bҵng tài chính bҵng cách bҳt nhӳng ngѭӡi gây ô nhiӉm

phҧi trҧ phí cho mӛi ÿѫn vӏ phát thҧi cӫa hӑ. Nhѭ các kӃt quҧ cӫa các chѭѫng

trình ӣ Côlombia, Trung Quӕc và Philippin cho thҩy nhiӅu nhà quҧn lý ÿã chӑn

phѭѫng án kiӇm soát ô nhiӉm nghiêm túc khi hӑ phҧi trҧ tiӅn phát thҧi. Phí ô

nhiӉm không nhӳng chӍ làm giҧm phát thҧi mà còn tҥo nên các khoҧn lӧi nhuұn

công cӝng dành ÿӇ hӛ trӧ cho các nӛ lӵc cӫa ÿӏa phѭѫng nhҵm kiӇm soát ô

nhiӉm.

Các nhà ÿәi mӟi vӅ môi trѭӡng khác ÿang sӱ dөng các phѭѫng pháp cho

ÿiӇm ÿѫn giҧn ÿӇ công chúng có thӇ nhұn rõ ÿѭӧc nhӳng nhà máy nào tuân thӫ

các tiêu chuҭn ô nhiӉm cӫa quӕc gia và ÿӏa phѭѫng và nhӳng nhà máy nào

không tuân thӫ các tiêu chuҭn này. Bҵng cách phân loҥi các nhà máy dӵa theo

các sӕ liӋu vӅ phát thҧi mà hӑ báo cáo và phә biӃn rӝng rãi nhӳng kӃt quҧ này

trên các phѭѫng tiӋn thông tin, các nhà quҧn lý môi trѭӡng có thӇ làm cho các

cӝng ÿӗng nhұn biӃt ÿѭӧc nhӳng cѫ sӣ gây ô nhiӉm nghiêm trӑng và gây áp lӵc

ÿӇ hӑ phҧi làm sҥch môi trѭӡng. Cách quҧn lý không chính thӭc này ÿã chӭng tӓ

ÿѭӧc tính hiӋu nghiӋm cӫa nó, thұm chí là cҧ trong nhӳng trѭӡng hӧp mà các

quy ÿӏnh, luұt lӋ chính thӕng còn yӃu hoһc là chѭa có. Các chѭѫng trình phә

biӃn thông tin cho cӝng ÿӗng kiӇu này cNJng ÿã nhұn ÿѭӧc sӵ giúp ÿӥ, ӫng hӝ

cӫa nhiӅu nhà ÿҫu tѭ, ngѭӡi cho vay vӕn và ngѭӡi tiêu dùng, là nhӳng ngѭӡi có

quan tâm ÿӃn nhӳng khoҧn tài chính phҧi trҧ cho các hoҥt ÿӝng ҧnh hѭӣng xҩu

tӟi môi trѭӡng và mong muӕn có cѫ chӃ khuyӃn khích ÿӕi vӟi nhӳng nhà sҧn

xuҩt sҥch ÿӇ tҥo áp lӵc ÿӕi vӟi nhӳng cѫ sӣ gây ô nhiӉm. Ĉһc biӋt, kinh nghiӋm

ӣ Inÿônêxia và Philippin ÿã cho thҩy rõ là các chѭѫng trình phә biӃn thông tin

cho cӝng ÿӗng kiӇu nhѭ vұy ÿã có khҧ năng hҥn chӃ ô nhiӉm vӟi mӭc chi phí

thҩp nhҩt .

Giáo dөc cӝng ÿӗng vӅ nguӗn ô nhiӉm và các tác ÿӝng cӫa nó cNJng là mӝt

phѭѫng pháp gây áp lӵc rҩt mҥnh nhҵm cҧi thiӋn cuӝc sӕng cho ngѭӡi nghèo, là

nhӳng ngѭӡi phҧi hӭng chӏu nhiӅu ҧnh hѭӣng xҩu gây bӣi các nguӗn phát thҧi,

ngay cҧ khi mӭc ÿӝ ô nhiӉm công nghiӋp ÿã giҧm. Ĉѭӧc cung cҩp nhӳng thông

tin tiӃt, các công dân nghèo có thӇ cӝng tác vӟi các cѫ quan môi trѭӡng và bҫu

chӑn nhӳng nhà lãnh ÿҥo chính trӏ sҹn sàng gây áp lӵc vӟi các nhà máy, nhҵm

hҥn chӃ phát thҧi khi các khu vӵc và các quӕc gia chuyӇn ÿәi sang mӝt nӅn công

nghiӋp xanh hѫn.