Tài liệu Pha là gì? Giản đồ pha là gì? docx

Pha là gì? Giản đồ pha là gì?

Theo Nghiêm Hùng [1], pha là các phần có cùng cấu trúc, cùng trạng thái, cùng kiểu

mạng và thông số mạng, có tính chất cơ - lý - hóa xác định và các pha phân cách nhau bởi

bề mặt phân chia pha. (Định nghĩa này dùng cho nghiên cứu kim loại và hợp kim).

Các chi tiết trong định nghĩa trên sẽ được làm sáng tỏ khi ta nghiên cứu về giản đồ pha.

Giản đồ pha (phase diagram):

Một cách tổng quát, trong KHVL, giản đồ pha được hiểu là một loại đồ thị biểu diễn các

điều kiện cân bằng giữa các pha riêng biệt (các pha có thể phân biệt về mặt nhiệt động).

Hai loại giản đồ pha hay gặp: giản đồ nhiệt độ - áp suất (của nước chẳng hạn - rất nổi

tiếng trong Hóa Lý) và giản đồ nhiệt độ - thành phần (của hệ Fe - C, rất nổi tiếng trong

KHVL). Sau đây là hình ảnh minh họa hai loại giản đồ này:

Giản đồ nhiệt độ - áp suất của nước:

Giản đồ pha sắt - cacbon:

Giản đồ pha Fe - C cho biết tại mỗi tọa độ (nhiệt độ, thành phần) xác định, tổ chức của

hợp kim sắt - cacbon như thế nào. Tất cả các tổ chức (pha) đề cập ở đây dựa trên giả thiết

là các quá trình chuyển biến xảy ra vô cùng chậm (cân bằng)

Gian do pha Fe C