Tài liệu Đề cương tốt nghiệp khoa B1 ppt

Đề cương tốt nghiệp

khoa B1 chuyên

ngành y học

1

Đề cương tốt nghiệp

Khoa B1:

Câu 1: Trình bày đặc điểm di lệch trong gãy thân 2 xương cẳng tay? Các biến

chứng của gãy kín thân 2 xương cẳng tay?

I. Đặc điểm di lệch của gãy thân xg cẳng tay như sau:

G·y th©n 2 xg c¼ng tay lμ g·y t¹i ®o¹n xg cã mμng liªn cèt,tøc lμ:

phÝa trªn: c¸ch kho¶ng 2cm d−íi mÊu nhÞ ®Çu cña xg quay

phÝa d−íi c¸ch kho¶ng 5cm trªn mán tr©m quay.

1. Đặc điểm:

- Cẳng tay có 2 xg: xg quay, xg trụ. Giũa 2 xg có màng liên cốt.Có nhiều cơ đối lực chi

phối đó là: các cơ sấp- ngửa, gấp- duỗi; vì vậy đây là loại gãy xg có di lệch phức tạp nhất.

- C¼ng tay víi chøc n¨ng lμ ®éng t¸c sÊp ngöa: chøc n¨ng nμy liªn quan chÆt chÏ

tíi h×nh thÓ vμ t−¬ng quan cña 2 xg c¼ng tay.§éng t¸c sÊp do c¬ sÊp trßn vμ c¬ sÊp

vu«ng,®éng t¸c ngöa do c¬ ngöa ng¾n vμ c¬ nhÞ ®Çu.

- Ngoài các di lệch chung như các gẫy xg khác như di lệch chồng, gập góc, sang bên do

lực chấn thương, còn có di lệch xoay điển hình của xg quay theo vị trí gãy và di lệch do tác

động của màng liên cốt.

2 .Các loại di lệch:

- Dị lệch chồng: thường chồng lên phía xg trụ nhiều hơn ở phía xg quay.

- Dị lệch sang bên: đọan dưới di lệch sang bên so với đoạn trên, đồng thời 2 đọan trên

hoạc 2 đoạn dứoi của xg lại di lệch sang bên so với nhau.

- Di lệch gập góc: có thể gập góc ở 1 hay 2 xg, thường gập góc më ra trước và vào

trong.

2

- Di lệch xoay theo trục xg: quan trọng vì hạn chế động tấc sấp ngửa, quan trọng nhất

là di lệch xoay của xg quay.Sù di lÖch xoay cña 2 ®o¹n g·y phô thuéc g·y cao hay g·y

thÊp,trªn hay d−íi ®iÓm b¸m cña c¬ sÊp trßn.

2.1 Di lÖch xoay cña xg quay:

* Gãy 1/3 trên xg quay, trên chỗ bám của cơ sấp tròn:

di lệch xoay gi÷a 2 ®Çu xg lμ nhiều nhất 180o

, khó nắn chỉnh.

+ Đoạn trung tâm : ngửa tối đa 90o

do cơ ngửa ngắn, cơ nhị đầu .

( C¬ ngöa ng¾n:mám trªn låi cÇu vμ bê sau x−¬ng trô quÊn quang cæ vμ chám

x−¬ng quay b¸m bê tr−íc x−¬ng quay.

C¬ nhÞ ®Çu:diÖn trªn æ ch¶o,mám qu¹ b¸m låi cñ nhÞ ®Çu x−¬ng quay vμ c©n c¸nh

tay)

+ Đoạn ngoại vi :tư thế sấp tối đa ( 90o ) do cơ sấp tròn, cơ sấp vuông.

(C¬ sÊp trßn: mám vÑt x−¬ng trô vμ mám trªn rßng räc -->mÆt ngoμi x−¬ng quay.

C¬ sÊp vu«ng:mÆt tr−íc x−¬ng quay --> mÆt d−íi x−¬ng trô).

* Gãy 1/3 G, D dưới chỗ bám cơ sấp tròn:

2 đoạn di lệch xoay so với nhau khoảng 90°

+ Đo¹n trung tâm: ngửa ko hoμn toμn( 45o

) do có các ngửa ®ång thêi cã c¶ cơ sấp

tròn kéo sấp lại.

(C¬ ngöa ng¾n: mám trªn låi cÇu vμ hâm sigma--> quÊn quanh cæ x−¬ng quay nh−

c¸i cê quÊn quanh c¸n .

C¬ ngöa dμi:1/3 d−íi bê ngoμi th©n x−¬ng c¸nh tay --> mám tr©m quay)

+ Đoạn ngoại vi : sấp ko hoμn toμn ( 45o

) vì chØ có cơ sấp vuông kéo.

2.2Ngoài ra còn có di lệch xoay theo trục của xg trụ:

- §o¹n trªn xg trô: kh«ng cã c¸c c¬ sÊp ngöa kÐo m¹nh nªn gÉy ®o¹n trªn Ýt bÞ di

lÖch.

3

- §oạn dứơi xg trụ :có cơ sấp vuông co kéo--> kéo ®o¹n ngo¹i vi xg trô xoay ngoμi

s¸t vμo xg quay vμ sÊp tèi ®a làm hẹp màng liên cốt lại. §o¹n trung t©m kh«ng di lÖch do

®o¹n nμy ®−îc m¾c vμo khèi rßng räc,mám khöu,låi cÇu.

-> Di lệch tạo hình chữ K,X do tác động của màng liên cốt.

II. Các B/c

1.Toàn thân: hầu như không

2. Tại chỗ:

2.1/ BC sớm :

1. Gãy kín thành gãy hở :do đầu xg chọc ra ngoài lμm cho æ g·y th«ng th−¬ng víi

m«i tr−êng bªn ngoμi.

ChÈn ®o¸n: + Cã ®Çy ®ñ triÖu chøng cña g·y xg kÝn.

+ Cã vÕt th−¬ng t−¬ng øng víi æ g·y víi c¸c ®Æc ®iÓm:

. Lé ®Çu x−¬ng g·y.

. Cã m¸u lÉn v¸ng mì ch¶y ra .

. VÕt th−¬ng nhá nh−ng khi g©y tª æ g·y ®Ó n¾n chØnh th× thÊy thuèc tª

vμ m¸u ch¶y nhá giät ra tõ vÕt th−¬ng

. NÕu vÕt th−¬ng do ho¶ khÝ th× sÏ cã lç vμo vμ lç ra.

§iÒu trÞ: - S¬ cøu: . Gi¶m ®au toμn th©n: efferalgan 500 x1v uèng

promedol 0,02 x 1 èng TB

morphin 0,01 x 1 èng TB

t¹i chç: g©y tª æ g·y novocain 1% x 10ml vμo 2 æ g·y xg quay vμ xg trô.

. TruyÒn tÜnh m¹ch båi phô n−íc ®iÖn gi¶i nÕu cÇn

. Tiªm SAT vμ KS.

. S¸t khuÈn réng vïng da xung quanh vÕt th−¬ng,lÊy hÕt dÞ

vËt cã thÓ lÊy.

4

. §Æt g¹c v« khuÈn vμ b¨ng Ðp cÇm m¸u.

. Cè ®Þnh t¹m thêi b»ng nÑp.

. ChuyÓn bÖnh nh©n .

- Xö trÝ phÉu thuËt kú ®Çu:

. Kh¸m x¸c ®Þnh cã biÕn chøng ch−a.

. V« c¶m ,th¸o bá cè ®Þnh,vÖ sinh chi g·y b»ng n−íc xμ phßng tr−íc khi s¸t khuÈn

vμ che phñ vïng mæ.

. C¾t läc vÕt th−¬ng.

. Cè ®Þnh æ g·y.

. Xö trÝ vÕt th−¬ng da.

2. Tổn thương thần kinh : tæn th−¬ng nh¸nh vËn ®éng dây quay khi g·y ®Çu trªn

xg quay.

+ ChÈn ®o¸n: D©y quay: bμn tay rò cæ cß:

- LiÖt mÒm c¸c c¬ do d©y thÇn kinh chi phèi :

. Duçi cæ tay cßn nh−ng yÕu( cßn duçi ®−îc c¼ng tay).

. MÊt duçi ®èt 1 c¸c ngãn.

. MÊt d¹ng vμ duçi ngãn c¸i.

- Gi¶m hoÆc mÊt CG trªn da do d©y thÇn kinh ®ã chi phèi (nÕu tæn th−¬ng

kh«ng hoμn toμn cã hiÖn t−îng t¨ng c¶m hoÆc dÞ c¶m hoÆc c¶m gi¸c báng buèt) : MÊt

c¶m gi¸c 1/2 ngoμi mu tay vμ 2,5 ngãn phÝa ngoμi mu tay.(cßn CG mÆt sau c¸nh tay vμ

c¼ng tay).

- RL dinh d−ìngvμ thÇn kinh thùc vËt:

+ RL dinh d−ìng: teo c¬,Muén cã thÓ loÐt da ,th−a x−¬ng,mãng tay,mãng ch©n

mÊt ®é bãng,kh« gißn dÔ g·y.

+ RL bμi tiÕt må h«i vïng d©y TK chi phèi: lßng bμn tay lóc nμo còng −ít ¸t

hoÆc kh« r¸p ko cã må h«i.

5

+ RL vËn m¹ch: da l¹nh,gi¬ cao tay lªn cao th× tr¾ng bît,®Ó thâng xuèng th×

tÝm t¸i.

- §Æt 2 lßng bμn tay ¸p s¸t nhau ,t¸ch ngöa bμn tay , bμn tay bÞ tæn th−¬ng gÊp

l¹i,d−êng nh− tr«i trªn lßng bμn tay lμnh ®ang t¸ch ngöa ra.

+ §iÒu trÞ: PhÉu thuËt : Kh©u bao d©y thÇn kinh,kh©u bao cña bã sîi thÇn

kinh,kh©u bao sîi trôc thÇn kinh,ghÐp thÇn kinh,sö dông keo fibrin.

3. Tổn thương mạch máu :

ChÈn ®o¸n: . §au: ®au nhøc ,th¾t bãp.

. Tª b×.

. Cã vÕt th−¬ng hoÆc chÊn th−¬ng trùc tiÕp trªn ®−êng ®i cña m¹ch

m¸u,m¸u ch¶y thμnh tia hoÆc theo nhÞp ®Ëp t¹i vÕt th−¬ng.

. Khèi m¸u tô ngμy cμng lan réng,khèi m¸u tô ®Ëp theo nhÞp tim,nghe

cã tiÕng thæi hoÆc sê cã rung miu.

. Chi thÓ t¸i nhît,tr¾ng bÖch hoÆc tÝm t¸i. DH lËp loÌ mãng tay: kÐm

hoÆc mÊt.

. Gi¶m hoÆc mÊt m¹ch ngo¹i vi: m¹ch quay.

. LiÖt chi: xuÊt hiÖn muén.

§iÒu trÞ: PhÉu thuËt cμng sím cμng tèt.

. Th¾t m¹ch.

. PhÉu thuËt söa ch÷a m¹ch m¸u: kh©u v¸ vÕt th−¬ng thμnh m¹ch,kh©u

nèi ,ghÐp m¹ch,nèi b¾c cÇu.

4.HC chèn ép khoang :có thể để lại di chứng HC Volkmann( xơ hóa và co ngắn các

gân gấp cẳng tay).Nguyªn nh©n g©y t¨ng ¸p lùc tæ chøc: phï nÒ sau chÊn th−¬ng,di lÖch

cña ®Çu x−¬ng g·y,m¸u ch¶y ra tõ th−¬ng tæn phÇn mÒm vμ x−¬ng g·y.

ChÈn ®o¸n: x¶y ra sau chÊn th−¬ng.

6

. CG c¨ng chÆt nh− bãp,®au liªn tôc ngμy cμng t¨ng ë vïng c¼ng tay dï ®· ®−îc cè

®Þnh.

. C¼ng tayc¨ng cøng trßn nh− 1 c¸i èng.

. C¼ng tay vμ bμn tay nÒ,tÝm nhît sau ®ã tr¾ng bÖch, l¹nh,håi l−u tuÇn hoμn c¸c

ngãn tay kÐm h¬n bªn lμnh; xuÊt hiÖn pháng huyÕt thanh.

. M quay ,M trô : khã b¾t hoÆc ko b¾t ®−îc.

. Tª b× muén th× mÊt c¶m gi¸c.

. BÊt lùc vËn ®éng,b¹i,muén lμ liÖt chi.

. §o ¸p lùc khoang: > 30 mmHg.

§iÒu trÞ: .Theo dâi chÆt trong 6 h ®Çu: bÊt ®éng b»ng nÑp,treo cao tay,gi¶m

®au,gi¶m nÒ.

. Khi ¸p lùc khoang: > 40 mmHg th× phÉu thuËt r¹ch c©n gi¶i phãng

chÌn Ðp.

. Sau mæ: treo cao tay,KS,gi¶m ®au,gi¶m nÒ, ®ãng kÝn hoÆc v¸ da sau 1

tuÇn.

5.NhiÓm khuÈn:

Nguyªn nh©n: G·y hë ko ®−îc s¬ cøu ®óng, tæn th−¬ng bÇm dËp c¬ vμ phÇn

mÒm nhiÒu, trong phÉu thuËt: v« trïng dông cô vμ chi thÓ ko tèt,mæ lμm bÇm dËp c¬ vμ

phÇn mÒm nhiÒu, dÉn l−u dÞch ko tèt --> ø ®äng dÞch.

ChÈn ®o¸n: sau mæ 3-4 ngμy:

. Sèt cao,liªn tôc,cã thÓ mÊt ngñ ,ch¸n n¶n,li bØ ,mª man hoÆc hèt ho¶ng.

. M¹ch nhanh, t¨ng nhÞp thë.

. SLBC t¨ng, CTBC chuyÓn tr¸i. VSS t¨ng.

. T¹i chç: vÕt mæ: ®au nhøc,s−ng tÊy ( nÕu kh©u chØ th−a thÊy vÕt mæ tÊy

®á; nÕu kh©u dμy :chi thÓ s−ng nÒ ,nãng, ®á . C¾t chØ thÊy mñ,gi¶ m¹c.

§iÒu trÞ: