Tài chính vi mô hỗ trợ cung ứng vốn tín dụng cho người nghèo tại tỉnh Đồng Nai: Luận văn thạc sĩ tài chính ngân hàng / Nguyễn Thị Đức Minh ; Lý Hoàng Ánh người hướng dẫn khoa học

i

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGÂN HÀNG NHÀ NƯỚC VIỆT NAM

TRƢỜNG ĐẠI HỌC NGÂN HÀNG TP. HỒ CHÍ MINH

NGUYỄN THỊ ĐỨC MINH

TÀI CHÍNH VI MÔ HỖ TRỢ CUNG ỨNG VỐN TÍN DỤNG CHO

NGƢỜI NGHÈO TẠI TỈNH ĐỒNG NAI

LUẬN VĂN THẠC SĨ

Thành phố Hồ Chí Minh - Năm 2020

ii

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGÂN HÀNG NHÀ NƯỚC VIỆT NAM

TRƢỜNG ĐẠI HỌC NGÂN HÀNG TP. HỒ CHÍ MINH

NGUYỄN THỊ ĐỨC MINH

TÀI CHÍNH VI MÔ HỖ TRỢ CUNG ỨNG VỐN TÍN DỤNG CHO

NGƢỜI NGHÈO TẠI TỈNH ĐỒNG NAI

Chuyên ngành: Tài chính - Ngân hàng

Mã số: 8 34 02 01

NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS.TS. LÝ HOÀNG ÁNH

LUẬN VĂN THẠC SĨ

Thành phố Hồ Chí Minh - Năm 2020

i

LỜI CAM ĐOAN

Tôi cam đoan, luận văn thạc sĩ với đề tài “Tài chính vi mô hỗ trợ cung ứng

vốn tín dụng cho ngƣời nghèo tại tỉnh Đồng Nai” là công trình nghiên cứu của

riêng tôi. Các số liệu, kết quả nêu trong luận văn là trung thực và chưa từng được ai

công bố trong bất kỳ công trình nghiên cứu nào khác.

Nếu nội dung nghiên cứu của tôi trùng lặp với bất kỳ công trình nghiên cứu

nào đã công bố, tôi xin hoàn toàn chịu trách nhiệm và tuân thủ kết luận đánh giá

luận văn của Hội đồng khoa học.

TP. HCM, Ngày 14 tháng 9 năm 2020

Ngƣời cam đoan

Nguyễn Thị Đức Minh

ii

LỜI CẢM ƠN

Trong suốt quá trình học tập, nghiên cứu và thực hiện luận văn này tôi đã

nhận được sự giúp đỡ tận tình của các thầy cô giáo, cá nhân, các cơ quan và các tổ

chức. Tôi xin được bày tỏ lòng cảm ơn chân thành và sâu sắc nhất tới tất cả các

thầy cô giáo, cá nhân, các cơ quan và tổ chức đã quan tâm giúp đỡ, tạo mọi điều

kiện cho tôi hoàn thành luận văn này.

Trước hết tôi xin chân thành cảm ơn PGS-TS Lý Hoàng Ánh, người

đã trực tiếp hướng dẫn và tận tình giúp đỡ, động viên tôi trong suốt quá trình

nghiên cứu. Tôi xin chân thành cảm ơn Ban Giám hiệu Trường Đại học Ngân Hàng

TP. Hồ Chí Minh, Khoa Tài chính - Ngân hàng, các thầy cô giáo đã tạo điều kiện

thuận lợi, giúp đỡ tôi về nhiều mặt trong quá trình học tập, nghiên cứu và hoàn

thành luận văn này.

Tôi xin chân thành cảm ơn Ban Giám đốc và các đồng nghiệp tại

Ngân hàng Nông nghiệp Và Phát triển Nông Thôn Đồng Nai, Ngân hàng Chính

sách Xã hội Đồng Nai, các hộ sản xuất kinh doanh, các cá nhân trên địa bàn tỉnh

Đồng Nai đã nhiệt tình giúp đỡ tôi trong quá trình khảo sát thực tế và hoàn thành

luận văn.

Tôi xin chân thành cảm ơn những người thân và bạn bè đã chia sẻ

cùng tôi những khó khăn, động viên và tạo mọi điều kiện tốt nhất cho tôi học tập,

nghiên cứu và hoàn thành luận văn.

TP. Hồ Chí Minh, Ngày 14 tháng 9 năm 2020

Tác giả

Nguyễn Thị Đức Minh

iii

TÓM TẮT LUẬN VĂN

Tiêu đề: Tài chính vi mô hỗ trợ cung ứng vốn tín dụng cho ngƣời nghèo tại

tỉnh Đồng Nai

Tóm tắt:

+ Lý do chọn đề tài: Tài chính vi mô đã hình thành và phát triển rất đa dạng

về hình thức lẫn quy mô tại tỉnh Đồng Nai. Bên cạnh những kết quả đạt được thì

vẫn tồn tại những hạn chế nhất định cần nghiên cứu. Do đó tác giả đã chọn đề tài:

Tài chính vi mô hỗ trợ cung ứng vốn tín dụng cho người nghèo tại tỉnh Đồng Nai.

+ Mục tiêu nghiên cứu: tìm ra giải pháp để TCVM cung ứng vốn tín dụng

cho người nghèo tại tỉnh Đồng Nai hiệu quả và bền vững thông qua việc khái quát

hóa quá phát triển của TCVM trên thế giới và tại Việt Nam; nghiên cứu một số lý

luận chung về an sinh xã hội; chỉ ra mối quan hệ giữa TCVM và việc rút ngắn

khoảng cách giàu nghèo cũng như việc đẩy lùi tình trạng đói nghèo một bền vững.

+ Phương pháp nghiên cứu: thu thập số liệu thông qua các báo cáo tài

chính, tạp chí, website và khảo sát điều tra thực tế bằng bảng câu hỏi. Số liệu thu

thập được tổng hợp và xử lý bằng phần mềm Excel và IBM SPSS sau đó được phân

tích bằng phương pháp thống kê mô tả, so sánh và phương pháp phân tích hồi quy.

+ Kết quả nghiên cứu: Đánh giá chung thực trạng đói nghèo, kết quả đạt

được và những hạn chế còn tồn tại cũng như nguyên nhân gây ra những hạn chế đó

trong hoạt động cấp tín dụng của TCVM tại Đồng Nai. Từ đó, tác giả đề xuất giải

pháp để TCVM hoạt động hiệu quả với nguồn lực dồi dào, thủ tục đơn giản nhằm

cung cấp những khoản tài chính nhỏ, chi phí thấp cho người nghèo một cách thuận

lợi và linh động đồng thời đẩy lùi tín dụng đen tại Đồng Nai.

+ Kết luận và hàm ý: TCVM tại Đồng Nai là một lĩnh vực đầy hứa hẹn

trong việc tài trợ các khoản tín dụng nhỏ, chi phí thấp cho người nghèo. Sự phát

triển bền vững của TCVM sẽ góp phần hạn chế vấn nạn cho vay nặng lãi, hướng tới

phát triển kinh tế - xã hội và lành mạnh hóa thị trường tài chính tại địa phương.

Từ khóa: Tài chính vi mô, người nghèo, tín dụng

iv

ABSTRACT

Title: Microfinance supports the Poor at Dong Nai province by providing them with

credit capital

Abstract:

+ Reason for writing: Microfinance has been formed and developed in a variety

of types and scales at Dong Nai. Besides the encouraging results, there still exist certain

restrictions that need to be studied. Therefore, the author chose the topic “Microfinance

supports the Poor at Dong Nai province by providing them with credit capital”

+ Problem: Finding out solutions to help Microfinance providing credit capital for

the poor effectively and sustainably at Dong Nai by generalizing the development of

Microfinance in the world and in Viet Nam, studying some theoretical basic of social

security, pointing out the relationship between Microfinance and the shortening the rich

and poor gap as well as the sustainable reduction of poverty.

+ Methords: Collecting data from financial reports, magazines, websites and

actual survey with questions. Collected data was aggregated and processed by Excel and

IBM SPSS software and then analyzed by descriptive statistics, comparative statistics and

regression analysis.

+ Results: The thesis reviews the poverty situation at Dong Nai, evaluates the

results and the restrictions of Microfinance activities in this province, finds out the causes

that limit the development of Microfinance. From the outcomes, the author want to make

some recommendations solving the prolems so that the Microfinance can expand

effectively with sufficient resources and simple procedures to provide convenient,

flexible, and low interest micro-loans for the poor as well as reduce black credit at Dong

Nai.

+ Conclusion: Microfinance at Dong Nai is a promising area including low cost

financial services that help the poor reaching capital easily. The sustainability strategies of

Microfinance will limit the usury problem which exists in many forms, promote the

economic and social development and strengthen the financial market at Dong Nai.

Key words: Microfinance, the poor, credit

v

DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT TIẾNG VIỆT

Từ viêt tăt Cụm từ tiêng Việt

NHCSXH Ngân hàng Chính sách Xã hội

NHNN Ngân hàng nhà nước

NHNo&PTNT Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn

NHTM Ngân hàng thương mại

DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT TIẾNG ANH

Cụm từ tiếng Anh Cụm từ tiếng Việt

ADB Asian Development Bank Ngân hàng phát triển Châu Á

CEP Capital Aid Fund for Employment of

the Poor

Quỹ trợ vốn cho người nghèo

tự tạo việc làm

CGAP Consultative Group to Assist the

Poor

Nhóm tư vân hỗ trợ người

nghèo

FAO Food and Agriculture Organization Tổ chức Lương thực và Nông

nghiệp Liên Hiệp Quốc

GDP Gross domestic product Tổng sản phẩm quốc nội

ILO International Labour Organization Tổ chức lao động quốc tế

IMF International Monetary Fund Quỹ Tiền tệ Quốc tế

NGO Non-governmental Organization Tổ chức phi chính phủ

SIDA Swedish International Development

Cooperation Agency

Tổ chức hợp tác phát triển quốc

tế Thụy Điển

TYM I love you fund (Tau Yeu May) Quỹ Tình thương

UNFPA United Nations Population Fund Quỹ dân số Liên Hợp Quốc

UNHCR United Nations High Commissioner

for Refugees)

Cao ủy Liên Hiệp Quốc về

người tị nạn

UNICEF United Nations International

Children's Emergency Fund Quỹ Nhi đồng Liên Hiệp Quốc

WB World Bank Ngân hàng Thế giới

vi

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN...............................................................................................i

LỜI CẢM ƠN....................................................................................................ii

TÓM TẮT LUẬN VĂN...................................................................................iii

DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT TIẾNG VIỆT...................................................v

DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT TIẾNG ANH....................................................v

DANH MỤC BẢNG BIỂU...............................................................................ix

PHẦN MỞ ĐẦU.................................................................................................1

1. Lý do chọn đề tài.......................................................................................1

2. Tổng quan về lĩnh vực nghiên cứu...........................................................2

3. Mục tiêu của đề tài....................................................................................7

4. Câu hỏi nghiên cứu...................................................................................7

5. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu .........................................................7

6. Phương pháp nghiên cứu..........................................................................8

7. Nội dung nghiên cứu...............................................................................10

8. Đóng góp của đề tài.................................................................................10

CHƢƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ TÀI CHÍNH VI MÔ HỖ TRỢ CUNG

ỨNG VỐN TÍN DỤNG CHO NGƢỜI NGHÈO……………………………11

1.1 Tổng quan về Tài chính vi mô ........................................................ 11

1.1.1 Sơ lược lịch sử Tài chính vi mô ..................................................... 11

1.1.2 Khái niệm Tài chính vi mô và tổ chức Tài chính vi mô ................. 12

1.1.3 Đặc điểm của Tài chính vi mô ....................................................... 14

1.1.4 Mô hình hoạt động của Tài chính vi mô ........................................ 15

1.1.5 Tài trợ Tài chính vi mô ................................................................... 17

1.2 Tổng quan về Tài chính vi mô hỗ trợ xóa đói giảm nghèo ............ 19

1.2.1 Một số vấn đề về đói nghèo ........................................................... 19

1.2.2 Tài chính vi mô hỗ trợ cung ứng vốn cho người nghèo ................ 23

1.3 Kinh nghiệm Quốc tế và Việt Nam về Tài chính vi mô hỗ trợ cung

ứng vốn cho người nghèo tại Đồng Nai ..................................................... 26

1.3.1 Kinh nghiệm của một số nước ....................................................... 26

vii

1.3.2 Kinh nghiệm Tài chính vi mô của Việt Nam.................................. 27

1.3.3 Bài học kinh nghiệm về Tài chính vi mô hỗ trợ cung ứng vốn tín

dụng cho người nghèo tại Việt Nam và Đồng Nai ..................................... 33

Kết luận chương 1 ...................................................................................... 34

CHƢƠNG 2: THỰC TRẠNG VỀ TÀI CHÍNH VI MÔ HỖ TRỢ CUNG

ỨNG VỐN TÍN DỤNG CHO NGƢỜI NGHÈO TẠI TỈNH ĐỒNG NAI ..35

2.1 Tổng quan về tình hình kinh tế xã hội tỉnh Đồng Nai ................... 35

2.1.1 Điều kiện tự nhiên, kinh tế, xã hội.................................................. 35

2.1.2 Các đơn vị hành chính tỉnh Đồng Nai ........................................... 37

2.1.3 Thực trạng đói nghèo tại Đồng Nai ............................................... 39

2.2 Thực trạng Tài chính vi mô hỗ trợ cung ứng vốn tín dụng cho người

nghèo tại Đồng Nai ..................................................................................... 41

2.2.1 Ngân hàng Chính Sách Xã Hội Đồng Nai . .................................... 41

2.2.2 Ngân hàng Nông Nghiệp Và Phát Triển Nông Thôn Đồng Nai …47

2.2.3 Khảo sát Tài chính vi mô với công tác hỗ trợ cung ứng vốn tín dụng

cho người nghèo tại Đồng Nai .................................................................... 49

2.3 Những hạn chế của Tài chính vi mô hỗ trợ cung ứng vốn tín dụng

cho người nghèo tại Đồng Nai ................................................................... 53

2.3.1 Nguồn lực Tài chính vi mô của Nhà nước có giới hạn trong khi nhu

cầu của người nghèo ngày càng cao và đa dạng ......................................... 53

2.3.2 Khu vực tài chính phi chính thức hoạt động tự phát khó kiểm

soát ………………. ..................................................................................... 54

2.3.3 Hạn chế nội tại của tổ chức Tài chính vi mô ................................. 55

2.4 Phương pháp nghiên cứu ................................................................ 55

Kết luận chương 2 ...................................................................................... 60

CHƢƠNG 3: MỘT SỐ GIẢI PHÁP VỀ TÀI CHÍNH VI MÔ HỖ TRỢ

CUNG ỨNG VỐN CHO NGƢỜI NGHÈO TẠI TỈNH ĐỒNG NAI…….. 62

3.1 Quan điểm, định hướng, mục tiêu về Tài chính vi mô hỗ trợ cung ứng

vốn tín dụng cho người nghèo .................................................................... 62

viii

3.1.1 Quan điểm Tài chính vi mô hỗ trợ cung ứng vốn tín dụng cho người

nghèo tại Đồng Nai ..................................................................................... 62

3.1.2 Định hướng Tài chính vi mô hỗ trợ cung ứng vốn tín dụng cho người

nghèo tại Đồng Nai ..................................................................................... 63

3.1.3 Mục tiêu Tài chính vi mô hỗ trợ cung ứng vốn tín dụng cho người

nghèo tại Đồng Nai ..................................................................................... 69

3.2 Một số giải pháp về Tài chính vi mô hỗ trợ cung ứng vốn cho người

nghèo tại Đồng Nai ..................................................................................... 69

3.2.1 Phát triển các tổ chức Tài chính vi mô tại Đồng Nai ..................... 69

3.2.2 Nâng cao năng lực Tài chính vi mô tại Đồng Nai ......................... 70

3.2.3 Đa dạng hóa sản phẩm Tài chính vi mô tại Đồng Nai ................... 71

3.2.4 Nguồn nhân lực Tài chính vi mô tại Đồng Nai............................... 75

3.2.5 Đẩy mạnh công tác giáo dục, truyền thông Tài chính vi mô tại Đồng

Nai ......................................................................................................... 76

3.2.6 Giám sát hoạt động Tài chính vi mô tại Đồng Nai ........................ 78

3.2.7 Hỗ trợ Tài chính vi mô tại Đồng Nai ............................................. 78

3.2.8 Thiết lập môi trường cạnh tranh Tài chính vi mô tại Đồng Nai ….79

3.3 Một số kiến nghị ............................................................................ 79

3.3.1 Kiến nghị với Chính phủ ................................................................ 79

3.3.2 Kiến nghị với Ngân hàng Nhà nước .............................................. 81

3.3.3 Kiến nghị với chính quyền Đồng Nai …………………………… 82

Kết luận chương 3 ……………………………………………………….84

KẾT LUẬN …………………….……………………………………………….85

TÀI LIỆU THAM KHẢO………………………………………………….…...I

PHỤ LỤC.………………………………………………………………….……II

Phụ lục 1: Bảng câu hỏi………………………………………………….…..II

Phụ lục 2: Kế quả chạy mô hình Binary Logistic Regression của mẫu khảo sát

Logistic Regression…………………………………..………………………….IV