Tác động sự quá tự tin của nhà quản lý đến quyết định đầu tư của các doanh nghiệp Việt Nam

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

TRƢỜNG ĐẠI HỌC MỞ THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

-------------------------------------------

TRẦN THỊ THUẬN THẢO

TÁC ĐỘNG SỰ QUÁ TỰ TIN CỦA NHÀ QUẢN

LÝ ĐẾN QUYẾT ĐỊNH ĐẦU TƢ CỦA CÁC

DOANH NGHIỆP VIỆT NAM

LUẬN VĂN THẠC SĨ TÀI CHÍNH – NGÂN HÀNG

TP. Hồ Chí Minh, năm 2019

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

TRƢỜNG ĐẠI HỌC MỞ THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

-------------------------------------------

TRẦN THỊ THUẬN THẢO

TÁC ĐỘNG SỰ QUÁ TỰ TIN CỦA NHÀ QUẢN

LÝ ĐẾN QUYẾT ĐỊNH ĐẦU TƢ CỦA CÁC

DOANH NGHIỆP VIỆT NAM

Chuyên ngành: Tài chính - Ngân hàng

Mã số chuyên ngành:

LUẬN VĂN THẠC SĨ TÀI CHÍNH – NGÂN HÀNG

Ngƣời hƣớng dẫn khoa học:

TS. Dƣơng Quỳnh Nga

TP. Hồ Chí Minh, năm 2019

i

LỜI CAM ĐOAN

Tôi cam đoan rằng luận văn nghiên cứu với đề tài “ Tác động sự quá tự tin của

nhà quản lý đến quyết định đầu tư của các doanh nghiệp Việt Nam ” là bài nghiên

cứu do chính tôi thực hiện.

Ngoại trừ những tài liệu tham khảo đƣợc trích dẫn trong luận văn này, tôi cam

đoan rằng toàn phần hay từng phần nhỏ của luận văn chƣa từng đƣợc công bố hoặc sử

dụng để nhận bằng cấp ở những nơi khác.

Không có sản phẩm hay nghiên cứu nào của ngƣời khác đƣợc sử dụng trong luận

văn này mà không đƣợc trích dẫn theo đúng quy định.

Luận văn này chƣa bao giờ đƣợc nộp để nhận bất kỳ bằng cấp nào tại các trƣờng

đại học, hoặc cơ sở đào tạo khác.

TP.HCM, ngày tháng 9 năm 2019

Học viên

Trần Thị Thuận Thảo

ii

LỜI CẢM ƠN

Để hoàn thành đƣợc bài luận văn này, trƣớc hết, tôi xin gửi lời cám ơn đến đơn vị

tôi đang công tác đã tạo điều kiện thuận lợi về thời gian để tôi hoàn thành việc học và

tôi cũng xin gửi lời cám ơn trƣờng Đại Học Mở Thành Phố Hồ Chí Minh, cùng quý

thầy cô đã truyền đạt cho tôi những kiến thức chuyên môn về tài chính ngân hàng, giúp

tôi có nền tảng để hoàn thành luận văn .

Tôi xin trân trọng gửi lời cám ơn chân thành đến Cô Dƣơng Quỳnh Nga – ngƣời

hƣớng dẫn khoa học cho luận văn, cô đã giúp tôi với những ý tƣởng nghiên cứu vô

cùng quý báu, tận tình chỉ dẫn, góp ý trong suốt quá trình nghiên cứu.

iii

TÓM TẮT

Luận văn này dựa trên kết quả nghiên cứu của Malmendier và Tate (2005a) và

các nghiên cứu khác, mô hình lựa chọn với biến phụ thuộc là biến đầu tƣ và các biến

giải thích trong đó có biến giả thể hiện sự quá tự tin của các nhà quản lý đƣợc đo lƣờng

bằng Net buyer (người mua ròng) của Malmendier và Tate (2005a) nhƣng có điều

chỉnh để phù hợp cho hành vi quá tự tin của ban quản lý công ty tại Việt Nam.

Tôi xây dựng cấu trúc dữ liệu bảng không cân đối có gián đoạn đƣợc lấy từ các

báo cáo tài chính 264 công ty phi tài chính niêm yết trên thị trƣờng chứng khoán Việt

Nam trong giai đoạn 5 năm, từ năm 2014 đến năm 2018 và sử dụng phƣơng pháp ƣớc

lƣợng bình phƣơng tối thiểu tổng quát khả thi FGLS (Feasible Generalized Least

Squares) cho ra kết quả nghiên cứu nhƣ sau: (1) Hành vi quá tự tin của nhà quản lý làm

tăng sự phụ thuộc đầu tƣ vào dòng tiền, (2) sử ảnh hƣởng quy mô công ty cho thấy các

quyết định đầu tƣ có ban quản lý quá tự tin sẽ bị tác động nhiều bởi các công ty nhỏ.

(3) hoạt động đầu tƣ của công ty chịu sự chi phối nhà nƣớc bị tác động bởi hành vi quá

tự tin đƣợc thể hiễn rõ ở công ty có quy mô lớn.

iv

SUMMARY

This thesis is based on the research results of Malmendier and Tate (2005a) and

other studies, the model selected with the dependent variable is the investment variable

and explanatory variables including dummy variables showing overconfidence.

Managers are measured by Net buyer of Malmendier and Tate (2005a) but adjusted to

fit the company's overconfidence behavior in Vietnam.

I have developed an unbalanced table data structure that has been interrupted by

financial reports of 264 non-financial companies listed on Vietnam's stock market over

a five-year period, from 2014 to 2018 and Using the feasible minimum general squared

model FGLS (Feasible Generalized Least Squares) command produces the following

research results: (1) The manager's overconfidence behavior increases investment

dependence on cash flow, (2) company-scale influence shows that investment decisions

with overconfident management will be heavily impacted by small companies. (3) the

company's investment activities are subject to state influence affected by

overconfidence behaviors that are evident in large-scale companies.

v

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN .............................................................................................................i

LỜI CẢM ƠN ..................................................................................................................ii

TÓM TẮT ...................................................................................................................... iii

MỤC LỤC........................................................................................................................v

DANH MỤC BẢNG......................................................................................................vii

DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT....................................................................................... viii

CHƢƠNG 1: GIỚI THIỆU ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU......................................................1

1.1 Lý do nghiên cứu ....................................................................................................1

1.2 Mục tiêu nghiên cứu ...............................................................................................3

1.3 Câu hỏi nghiên cứu.................................................................................................3

1.4 Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu ..........................................................................3

1.5 Phƣơng pháp nghiên cứu .......................................................................................4

1.6 Ý nghĩa và ứng dụng của đề tài nghiên cứu ..........................................................4

1.7 Kết cấu luận văn .....................................................................................................5

CHƢƠNG 2: CƠ SỞ LÝ THUYẾT ................................................................................6

2.1 Các lý thuyết về đầu tƣ: ..........................................................................................6

2.1.1 Lý thuyết tân cổ điển (Neoclassical theory).....................................................6

2.1.2 Lý thuyết đầu tư của Tobin (Tobin’s Q theory): ..............................................7

2.1.3 Lý thuyết dòng tiền của đầu tư (Cash flow theory):.........................................7

2.2 Lý thuyết hành vi và tính lạc quan, quá tự tin .......................................................9

2.3 Sự tự tin thái quá ảnh hƣởng đến quyết định đầu tƣ của công ty .........................11

2.3.1 Quá tự tin dẫn đến đầu tư quá mức................................................................12

2.3.2 Quá tự tin có thể đưa đầu tư đạt mức tối ưu hoặc dưới mức tối ưu ..............13

2.3.3 Quá tự tin làm tăng độ nhạy cảm của đầu tư theo dòng tiền.........................14

2.4 Các hình thức đo lƣờng sự tự tin thái quá ............................................................16

vi

2.4.1 Đo lường quá tự tin dựa trên các tiếp cận của Malmendier và Tate (2005a,

2005b, 2008)............................................................................................................17

2.4.2 Các tiếp cận đo lường quá tự tin khác ...........................................................20

2.5 Các nghiên cứu trƣớc có liên quan ......................................................................22

2.6 Giả thuyết nghiên cứu..........................................................................................30

CHƢƠNG 3: PHƢƠNG PHÁP VÀ MÔ HÌNH NGHIÊN CỨU.................................32

3.1 Vấn đề liên quan đến phƣơng pháp nghiên cứu: ................................................32

3.2 Dữ liệu nghiên cứu ...............................................................................................34

3.3 Mô hình nghiên cứu:............................................................................................35

CHƢƠNG 4: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN.......................................40

4.1 Phân tích thống kê mô tả ......................................................................................40

4.1.1 Thống kê mô tả dữ liệu bảng ..........................................................................41

4.1.2 Nhận xét tổng quát về các biến .....................................................................43

4.2 Ma trận hệ số tƣơng quan và vấn đề đa cộng tuyến .............................................44

4.3 Mô hình FEM, kiểm định Hausman .....................................................................46

4.4 Kiểm định các khuyết tật của mô hình .................................................................47

4.5 Mô hình ƣớc lƣợng cơ bản, mô hình hành vi quá tự tin (Over) ...........................49

4.7 Kết quả hồi quy.....................................................................................................55

4.7.1 Kết quả từ các mô hình cơ bản và các mô hình hành vi quá tự tin...............55

4.7.2 Kết quả từ các mô hình hành vi quá tự tin theo quy mô tài sản.....................57

5.1. Kết luận..............................................................................................................60

5.2. Hạn chế của luận văn và các hƣớng nghiên cứu tiếp theo.................................62

TÀI LIỆU THAM KHẢO..............................................................................................64