Sự phân bố và mức độ phong phú của cá lau kiếng (Pterygoplichthys disjunctivus) ở đồng bằng sông Cửu Long

KHOA HOC C6NG NGHI

5LI PHAN BO VA MUC DO PHONG PHU CUA

CA LAU KIENG (P te ryg op lich th y s d isjunctivuM

a d o n g b A img soixig cLru lo im g

Nguy£n Nguyen Di

t 6m t At

Nghien cuu su phan bo va muc do phong phu cua ca Lau Kidng (Pterygoplichthys disjunctivwd b dong

bang song CCru Long duoc thuc hien tu thang 09/2012 dein thang 06/2013 tai 4 tinh, thanh An Giang, Dong

Thap, Can Tho va Hau Giang voi cac loai hinh thuy vuc dugc khao sat la song, kdnh va ao tu nhidn. Kdt qua

chi ra ring ca Lau Kieng ( Pterygoplichthys disjunctivus) la loai ca co nguon goc tu Nam My va dupe di

nhap vao Vidt Nam tu nhung nam 1990, do thoat ra ngoai tu vide nuoi ca canh, kich thuoc Ion nhlt ghi nhan

dupe a DBSCL la 1,2 kg. Phan bo cua ca Lau Kidng rit rpng, chung xuat hidn cr tat ca cac loai hinh thuy

vuc. Su xuit hidn cua ca Lau Kidng o muc dp kem phong phu va dang tien gan ddn muc dp phong phii. Day

cung la loai ca ngoai lai xam lan, chung co kha n&ng sinh trucmg va sinh san rat nhanh va c6 mpt sc» dac tinh

sinh hpc vupt trpi so voi cac loai ca ban dia nhu chiu dupe khd han van song sot sau 10 ngay, sinh san

nhieu, ti Id song cua ca con 70%. Dieu nay sd lam cho mot so loai ca ban dia mit dan va lam cho mit cim

bang hd sinh thai 6 mpt so thuy vuc o DBSCL Can co nhung bidn phap huu hidu nhim giam nhe tac dpng

cua loai ca nay.

Tir kh6a: Ca Lau Kieng, phan bo, phong phii, thuy vijc, anh huong.

1. BAT VAN BC

Dien tich dong bang song Cuu Long (DBSCL)

chi chiem 12,24% didn tich ca nuoc, nhung dupe danh

gia la vira ca Ion nhat cua ca nuoc. Tong san lupng

huy san DBSCL nam 2010 dat 2.934.416 tan, chidm

57,23% tong san lupng thuy san cua ca nuoc. Nghd

khai thac cung nhu nuoi trong thuy san dong mot vai

tro quan trpng trong viec cung cap thuc pham va kd

sinh nhai cho hon 17 tridu ngudi dan dia phuong. Do

do, bait ky mot tac dong nao ma anh huong den “vua

ca” nay can phai dupe danh gia chi tiet va tim ra cac

phuong an thich hpp va ben vung nhat nham giam

thieu tac dong. Tac dong cua cac sinh vat ngoai lai la

mot trong nhung tac dong dang chu y ddn da dang

sinh hpc thuy san va he sinh thai vung DBSCL

IUCN (2004) nhan manh rang sinh vat ngoai lai

dupe danh gia la mot trong nhung nguyen nhan tac

dong manh nhat den tinh da dang sinh hpc (dung

thu hai sau ydu to mat moi trucmg song). Nhung loai

nay duoc di nhap bang nhieu cach khac nhau va voi

cac muc dich khac nhau. Trong nhieu truong hpp,

loai ngoai lai co th£ sinh san va sinh trucmg rait

nhanh a hd sinh thai moi do co su phong phu hon vd

thuc an hay loai canh tranh hay thidn dich it, cho nen

chung chiem uu th£ ve so lupng quan dan, den mot

luc nao do chung lam pha vo can bang he sinh thai

ban dia va vupt khoi tam kiem soat cua con nguoi.

1 Vi^n Nghien cuu Nuoi trong Thuy san

Trucmg hpp di£n hinh la ca Lau Ki£n

(Pterygoplichthys disjunctivus) cr DBSCL Loai <

nay dupe di nhap vao Vidt Nam tu nhung nam 195

thong qua ducmg nuoi va kinh doanh ci canh. Hi(

nay ca Lau Ki£ng da va dang phan bo rat pho bi£n

vung DBSCL trong tat ca cac thuy vuc song kdr

rach va vimg ngap lut, ngay ca vimg ven bi£n cur

bat gap va chiem mot ty trpng dang k<? trong toe

san lupng khai thac cua ngu dan (Vu Vi An va Doi

Van Tien, 2012). Bdn canh do, ca Lau Ki£ng con xu

hien trong ao nuoi ca cua nguoi dan dia phuong v

mat do cao va anh huong khong nho d£n kha nar

san xuat kinh doanh cua nong hp.

Mac dii ca Lau Ki^ng da bung phat khap viu

DBSCL d muc dang bao dong, nhung tac dong a

ca Lau Kieng den da dang sinh hpc thuy san moi c

dimg lai d muc canh bao va nhan djnh ban dau. D;

biet ca Lau Kieng da dupe lidt kd vao danh sach c

loai ngoai lai xam lan trdn th£ gioi va khuy£n c

khong ndn di nhap do co tac dpng d£n da dang sii

hpc thuy san va moi trucmg song die loai ban dj

Mot so quoc gia da di nhap loai ca nay cho thay <

xac dinh dupe cac hau qua nghidm trpng tac dpi

ddn hd sinh thai va cac loai thuy san ban dia do

Lau Kieng gay ra. Trong khi do, ca Lau Kieng da

nhap vao Viet Nam va da co nhung tac dong nh

dinh den da dang sinh hpc thuy san. Tuy nhidn, d

den nay chua co ket qua nghidn ciiu nao vd su ph

bo cua ca Lau Kidng or dong bang song Cuu Long.

100 NONG NGHlfP VA PHAT TRIEN N6NG TH 6N -K Y2-TH A N G 4/201