Sự hình thành và phát triển doanh nghiệp xã hội trên thế giới và xu thế phát triển tại Việt Nam

Sl/HlNH THANH VA PHAT TRII N DOANH NGHIEP..., NGHIEN CUU TRAO 001 VEMR

SL; HINH THANH VA PHAT TRI^N DOANH NGHIEP XA HOI TREN THf Gidl

VA xu THf PHAT TRiiN TAI VIET NAM

Nguyen Van Triic

I. Khai niem ve Doanh nghiep xa hoi va

Doanh nhan xa hgi

Trong khoang 15-20 nam gan day, xuat

phat tir cae tranh luan xoay quanh diem manh

va diem yeu cua cae td chiic phi chinh phu

(PCP) va cac td chiic dan sy xa hdi, khai

niem mdi ve doanh nghiep xa hdi (DNXH) da

duge thao luan sdi ndi tren cac dien dan qudc

tl va duge cdng nhan la each tiep can mdi vdi

cac giai phap sang tao va ben vung trong viec

mang lai sy thay ddi can ban cac van de xa

hdi (Lafuente 2005).

Thdng thudng, kinh te ciia mdi qudc gia

duge khai quat gdm ba khu vyc (Billis 1993;

Pearce 2003). Thii nhat la khu vyc kinh te

nha nudc duge ggi la khu vyc cdng, bao gdm

cac to chiic, CO quan ciia nha nudc, boat dgng

phuc vy cho boat ddng quan ly dilu hanh nha

nudc. Thii hai la khu vyc kinh te tu nhan, tdn

tai song song va canh tranh vdi nha nudc; nd

bao gdm cac boat ddng kinh doanh giiip

ngudi dan ty kiem tien va nudi sdng ban than

va gia dinh. Khu vyc thii ba - khdi phi lgi

nhuan la cae td ehiie kinh te thude sd huru

tap thl boat dgng, dilu hanh tren tinh than ty

nguyen nhlm dat duge myc tieu chung cua

cgng dong hoac xa hdi.

Doanh nghiep xa hgi khdng phai la mdt

thye the, ma chi mgt each tiep can mdi. Nd

cd the tdn tai dudi nhieu hinh thurc khae nhau,

* Nguyen Van True, Th^ic sT, Cyc Phdt trien doanh

nghi$p - BO K^ hoach vi DSu tu.

phy thude vao he thdng phap luat hien hanh,

mdi trudng kinh te - chinh tri va he thdng phiic

lgi tai timg dia phuong, ciing nhu truyin thdng

va van hda cua khdi phi lgi nhuan... Khai niem

DNXH khdng de thay the khai niem ve khdi

phi lgi nhuan hay khdi kinh tl xa hdi.

2. Sy giong va khae nhau giii-a DNXH

va Trach nhiem xa hoi (TNXH) ciia

doanh nghiep

Doanh nghiep xa hdi (cd lgi nhuan va

khdng ed lgi nhuan) gidng vdi cac doanh

nghiep khae vi deu td chiic va quan ly dudi

hinh thiic doanh nghiep. Tuy nhien, khae vdi

doanh nghiep thdng thudng, doanh nghiep xa

hdi duge thanh lap de giai quyet cac van de tdn

tai ciia xa hdi (nhu ddi ngheo, nudc sach, d

nhiem mdi trudng, bao ve tie em va cac nhdm

ylu thl, v.v). DNXH do thanh cdng cua minh

thdng qua nhung thay ddi/tac dgng xa hdi ma

nd mang lai. Myc tieu lgi nhuan khdng phai la

myc tieu hang diu va co ban ciia doanh nghiep

xa hdi. Ndi each khae, doanh nghiep xa hdi

boat ddng vi myc tieu tien ca lgi nhuan.

Nhirng doanh nghiep ddng gdp mdt phan

lgi nhuan ciia minh vao boat ddng xa hdi va tir

thien, ciing nhu nhirng doanh nghiep dat duge

ca 3 muc tieu: lgi nhuan, xa hdi va mdi trudng

rit cin duge tuyen truyin va phat triln. Tuy

nhien, nlu cac doanh nghiep nay khdng dat

myc tieu giai quylt vln dl xa hdi hay mdi

tiirdng la myc tieu ehu dao va xuyen sudt ciia

doanh nghiep thi doanh nghiep nay khdng

duge ggi la doanh nghiep xa hdi.

QUAN Lt KINH it 8(142(7/2011) U l