Sử dụng ca dao, đồng dao trong phát triển ngôn ngữ cho trẻ mẫu giáo

Nguyễn Thị Thanh Huyền Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ 121(07): 15 - 18

15

SỬ DỤNG CA DAO, ĐỒNG DAO

TRONG PHÁT TRIỂN NGÔN NGỮ CHO TRẺ MẪU GIÁO

Nguyễn Thị Thanh Huyền*

Trường Đại học Sư phạm – ĐH Thái Nguyên

TÓM TẮT

Ca dao, đồng dao là những câu hát, câu vè mộc mạc, gần gũi, dễ thuộc, dễ nhớ bởi vần điệu vui tươi,

rộn ràng. Trong quá trình phát triển ngôn ngữ cho trẻ mẫu giáo, ca dao, đồng dao có ý nghĩa đặc

biệt quan trọng. Thông qua các bài ca dao, đồng dao giáo viên có thể tiến hành phát triển ngôn ngữ

cho trẻ mẫu giáo ở các nội dung như: Giáo dục chuẩn mực ngữ âm; Hình thành và phát triển vốn

từ; Phát triển lời nói mạch lạc; Phát triển ngôn ngữ nghệ thuật; Với ưu thế như vậy nên trong quá

trình phát triển ngôn ngữ cho trẻ, giáo viên mầm non cần nắm được nội dung các bài ca dao, đồng

dao, biết cách lựa chọn những bài ca dao, đồng dao phù hợp với mục tiêu giáo dục, như vậy ca

dao, đồng dao sẽ là một phương tiện hữu hiệu để giáo dục ngôn ngữ cho trẻ.

Từ khóa: Ca dao, đồng dao, phát triển, ngôn ngữ, trẻ mẫu giáo

1. Đối với sự hình thành và phát triển nhân

cách con người, đặc biệt là trẻ mẫu giáo ngôn

ngữ giữ một vai trò rất quan trọng, ngôn ngữ

không chỉ là phương tiện để giao tiếp, là công

cụ để tư duy mà ngôn ngữ còn là phương tiện

để giúp trẻ nhận thức được thế giới xung

quanh. Để phát triển ngôn ngữ cho trẻ mẫu

giáo có thể thực hiện qua nhiều con đường

khác nhau. Một trong những con đường mang

lại nhiều hiệu quả đó là thông qua tiếp xúc

với các bài ca dao, đồng dao.*

Với trẻ em các bài ca dao, đồng dao rất quen

thuộc và gần gũi, trẻ không chỉ được học ở

trường, ở lớp mà còn biết được qua lời ca, câu

hát của bà, của mẹ hay qua các trò chơi dân

gian. Ca dao, đồng dao là những câu vè ngắn

gọn, có âm điệu vui nhộn, dễ nhớ, dễ thuộc.

Nét đặc biệt này đã thu hút trẻ vào việc học

và chơi với những bài ca dao, đã mang lại

những giá trị to lớn, góp phần giáo dục trí tuệ,

thẩm mỹ, đạo đức, đặc biệt là phát triển ngôn

ngữ cho trẻ.

2. Thông qua các bài ca dao, đồng dao giáo

viên có thể tiến hành phát triển ngôn ngữ cho

trẻ mẫu giáo lớn ở các nội dung như:

* Giáo dục chuẩn mực ngữ âm: ở nội dung

này giáo viên có thể dùng nhiều bài ca dao,

đồng dao để phát triển ngôn ngữ cho trẻ:

* Tel:

Chẳng hạn để rèn khả năng nghe âm thanh

ngôn ngữ cho trẻ giáo viên có thể lựa chọn

các bài ca dao, đồng dao ở một số chủ đề

trong chương trình mẫu giáo như: Chủ đề

Trường mầm non có bài đồng dao “Nu na nu

nống”, “Kéo cưa lừa xẻ”. Chủ đề động vật có

bài “Con vỏi con voi”, “Con rùa” dạy trẻ tri

giác tính biểu cảm của âm thanh ngôn ngữ:

Khi buồn thì như thế nào? Khi vui thể hiện

như thế nào? Giọng nói âu yếm, nhẹ nhàng

hay quát nạt; Dạy trẻ tri giác được sắc thái

khác nhau của âm thanh như tốc độ, trường

độ, cao độ; Rèn cho trẻ khả năng chú ý nghe,

khả năng ngắt nhịp hay nhấn giọng khi đọc ca

dao, đồng dao.

- Luyện phát âm cho trẻ: Các bài ca dao, đồng

dao thường được dùng trong việc luyện phát

âm cho trẻ: Luyện khả năng nghe các âm tiết,

âm vị; Luyện cho trẻ phát âm đúng âm vị, âm

tiết Tiếng Việt trong sự kết hợp với nhau, dạy

trẻ phát âm đúng các âm vị và phân biệt được

các cặp âm vị nhất là các âm vị khó mà trẻ

hay nhầm lẫn l-n, ch- tr, r- d... Chẳng hạn như

câu ca dao:

Lúa nếp là lúa nếp làng

Lúa lên lớp lớp lòng nàng lâng lâng

Khi đọc câu ca dao này trẻ rất dễ nhầm lẫn

giữa l với n, “lúa nếp” sẽ thành “núa nếp” hay

“lúa lếp”. Do vậy đọc ca dao, đồng dao giáo

viên sẽ phát hiện ra những trẻ phát âm sai, nói

ngọng... và giúp trẻ phát âm đúng các âm vị.