Sự biến đổi kinh tế-xã hội trong quá trình đô thị hóa ở phường Yên Sở, quận Hoàng Mai, Hà Nội

Nguyễn Nhƣ Quyền Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ 88(12): 47 - 58

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 47 http://www.lrc-tnu.edu.vn

SỰ BIẾN ĐỔI KINH TẾ-XÃ HỘI TRONG QUÁ TRÌNH ĐÔ THỊ HÓA Ở

PHƯỜNG YÊN SỞ, QUẬN HOÀNG MAI, HÀ NỘI

Nguyễn Như Quyền*

Trường Đại học Khoa học – Đại học Thái Nguyên

TÓM TẮT

Trong giai đoạn 2000-2010, quá trình đô thị hóa tăng nhanh, tình hình kinh tế-xã hội phƣờng Yên

Sở có sự biến đổi sâu sắc. Cơ cấu kinh tế có bƣớc chuyển dịch quan trọng từ nông nghiệp-dịch vụ￾công nghiệp sang dịch vụ-nông nghiệp-công nghiệp. Việc chuyển đổi mục đích sử dụng đất nông

nghiệp sang đất ở và đất chuyên dùng khiến diện tích đất nông nghiệp ở Yên Sở giảm đi nhanh

chóng. Cơ cấu nông nghiệp có sự thay đổi lớn, nuôi trồng thủy sản đƣợc chú trọng, các giống cây

trồng vật nuôi có giá trị kinh tế cao dần đƣợc đƣa vào sản xuất phù hợp với nền kinh tế thị trƣờng.

Trên cơ sở đó, đô thị hóa tác động mạnh vào sự thay đổi cơ cấu lao động, việc làm, sự phân hóa

giàu nghèo. Các ngành nghề phi nông nghiệp phát triển và giữ vị trí quan trọng trong cơ cấu lao

động của phƣờng. Cơ sở hạ tầng kỹ thuật nhƣ điện, hệ thống giao thông, trƣờng học, trạm y tế, hệ

thống cung cấp nƣớc sạch và các công trình thoát nƣớc, chợ, siêu thị…đƣợc làm mới, nâng cấp và

cải thiện đáng kể cùng với mức sống ngƣời dân tăng lên đã làm cho chất lƣợng sống ngƣời dân

phƣờng Yên Sở đƣợc nâng cao. Bên cạnh đó, đô thị hóa cũng tác động làm biến đổi cảnh quan,

môi trƣờng, tâm lý, văn hóa và lối sống của ngƣời dân nơi đây.

Từ khóa: biến đổi kinh tế-xã hội, đô thị hóa, cơ cấu kinh tế, lối sống,Yên Sở.

ĐẶT VẤN ĐỀ*

Ở Việt Nam và trên thế giới, vấn đề đô thị

hóa và tác động của nó đối với kinh tế, văn

hóa, xã hội, môi trƣờng... đƣợc nhiều nhà

khoa học và giới quản lý đô thị quan tâm,

nghiên cứu nhƣ: Vấn đề đô thị hóa và tăng

trƣởng (Michael Spence, 2009) [11]; Vấn đề

nảy sinh khi đô thị hoá ở Phi Lip Pin, Mỹ,

Nhật, Thái Lan (Sam T. Hurst, 1984) [21];

Bối cảnh chính trị của đô thị hoá và sự phát

triển kinh tế ở thành phố. Phân tích một số

vấn đề chính về cấp nƣớc, xử lí nƣớc thải và

chất thải, giao thông, nhà cửa... Các kế hoạch

quản lí thành phố trong xu hƣớng đô thị hoá

hiện nay (Coulthart Alan, 2006) [3]; Tổng

quan về đô thị hoá, phát triển bền vững và

những nghiên cứu cụ thể phát triển đô thị khu

vực Châu Á ở một số nƣớc Châu Á nhƣ:

Băng ladet, Cămpuchia, Trung Quốc, Ấn Độ,

Inđônêxia, Lào...(Brian Roberts, 2006) [2];

Tác động của đô thị hóa đối với lao động,

việc làm của ngƣời có đất bị thu hồi ở nƣớc ta

*

Tel:0974.958.636Email: [email protected]

hiện nay (Hoàng Văn Hoa, 2006) [6]; Ảnh

hƣởng đô thị hóa đến nông thôn ngoại thành

Hà Nội: Thực trạng và giải pháp (Lê Du

Phong, 2002) [8]; Nông dân ngoại thành

thành phố Hồ Chí Minh trong tiến trình đô thị

hoá (Lê Văn Năm, 2007) [10]; Biến đổi kinh

tế-xã hội ở vùng ven đô Hà Nội trong quá

trình đô thị hóa (Nguyễn Hữu Minh, 2005)

[14]; Tác động của quá trình đô thị hóa đến

kinh tế hộ gia đình nông dân (Nguyễn Thị

Kim Thoa, 2000) [15];Vấn đề sử dụng đất

trong quy hoạch và phát triển các khu dân cƣ

ven đô Hà Nội trong quá trình đô thị hoá

(Phạm Khánh Toàn, 2002) [16]...Tuy nhiên,

hầu hết các công trình đó mới chỉ dừng lại

nghiên cứu một cách khái quát hoặc trên một

vài lĩnh vực, ở một vài khía cạnh riêng biệt

mà chƣa đi sâu vào nghiên cứu cụ thể một

cách hệ thống, toàn diện và sâu sắc.

Yên Sở trƣớc đây là một xã thuộc huyện

Thanh Trì có địa hình thấp trũng, diện tíc mặt

nƣớc lớn nhất so với các khu vực xung quanh.

Hiện nay, Yên Sở là một trong những phƣờng

mới đƣợc thành lập thuộc quận Hoàng Mai