Số liệu thống kê giáo dục chỉ số HPI- công cụ hữu ích nâng cao năng lực quy hoạch đối với cán bộ quản lí giáo dục

Khoa hoc Giao rlr"

SO LIEU THONG KE GIAO DUG

C H ! SO HPI - CON G C U HUTU ICH NAN G CA O NAN G LUC

Q U Y HOAC H DO I VCJI CA N BO QUA N LI GlA O DUC

• PGS. TS. OANG QUOC BAO

1. Y nghTa cua HPI.

Chi so HPI la mot bien the cua HDI viet tat

tu1

cum tir Human Poverty Index thudng ddpc

d|ch la chi so ngheo khd tdng hop. Cach dien dat

chinh xac hdn la: "Chi so ngheo kha nang phat

trien con ngUdi" cua cong ddng.

HPI duoc phan thanh hai loai:

- HPI-1 Do cho cac nddc ngoai khdi OECD.

- HPI-2 do cho cac nddc khdi OECD.

(OECD la To chdc hdp tac qudc te va phat

then kinh te).

Su khac biet ciia HPI-1 va HPI-2 the hien d

cho: tuy cung do lddng sd ngheo kha nang phat

then ciia cong ddng nhung cd sd khac nhau ve

mdc do ciia mot so khia canh lien quan den tudi

tho, giao due , tiep can dich vu xa hoi.

Nddc ta thupc nhdm nddc ngoai khdi OECD

nen sd dung cac tieu chi HPI-1 trong each do.

Cdng cu nay giup can bp quan li giao due va

thuc day ho cd cac giai phap giao due phuc vu

thiet thdc phat then kinh te xa hpi cpng ddng.

2. Gia trj va xep hang HPI-1 cua Viet nam

qua Bao cao phat trien con ngddi cua UNDP

nam 2008.

2.1. Cdng thuc tdng quat tinh HPI-:

HPI-1 = [ 1/3.(P1

et

+ P 2

U

+ P3 " )]

1/ " oc = 3

P-l Xac xuat chi so dan song khdng qua 40

tudi (%).

P2 Ti le dan td 15 tudi trd len mil chd (%).

P3 Lay trung binh (%) ciia 3 trang thai.

(i). Ti le ngddi dan khdng ddoc sd dung

nguon nddc sach.

(ii). Ti le ngddi dan khong ddpc tiep can cac

dich vu y te.

(iii). Ti le tre em dddi 5 tudi suy dinh dddng.

(Dau hieu "ii" trong P3 thddng khd thdng ke,

nen chu yeu chu y den dau hieu "i " va "iii")

2.2. Bao cao phat then con ngudi nam

2008 cua UNDP (Chddng trinh Phat trien ciia

Lien hiep qudc) cho biet hien trang ciia Viet Nam

ve P-,. P2, P3 nhd sau (tinh cho nam 2006).

P1 = 6,7 (%)

P2 = 9.7 (%)

P3 (i)= 15(%)

P3(iii) = 27 (%)

Dad hieu (ii) P3 khong thdng ke dddc, nen

trddng hpp nay chi lay trung binh cpng cua (i) P3

va (iii) P3. (ii) P3 = 21 (%)

2.3. Ap dung cdng thuc da neu d (2.1)

Ta cd HPI-1 ciia Viet Nam nam 2006:

IT

3| (6,73

+9,73

+2l M = 15;2

\3

Vdi ket qua nay Viet nam xep thd 36 trong

108 nddc ngoai khdi OECD (theo bang xep hang

cac nddc trong bao cao nam 2008)

Chu y:

Gia tri HPI-1 = 15,2 la mpt tin hieu kha

quan, gia tri nay cang cao thi thi "sd ngheo kha

nang phat trien" cang Idn. khi gia tri ngay thap di

"sd ngheo kha nang phat then" da giam.

2.4. Hdi cd HPI-1 va chi sd thanh phan

cua Viet Nam.

Bang sau day hdi cd HPI-1 va cac chi so

thanh phan ciia Viet Nam theo so lieu ciia UNDP

td nam 2000. (xem bang 1)

3. Binh luan va khuyen nghj.

a. Cac chi bao ve (%) ngddi dan khong thp

qua 40 tudi, ve (%) ngddi dan khong ddpc sd

dung nddc sach, tre em dddi 5 tudi (%) suy dinh

dddng d nddc ta deu d trang thai ngay cang

giam di. Tinh tdnam 1998 den nam 2006 con sd

tddng dng la:

11.2% > 6.7% (ngddi dan khong tho qua 40

tudi)

62 KHGD so 53, thdng 2 - 2010