Sinh học phân tử - Chương VII.doc

Ch¬ng VII

m· di truyÒn vµ dÞch m·

I. §Æt vÊn ®Ò

Trong chương này chúng ta sẽ đề cập đến quá trình truyền thông tin di truyền từ

DNA (gen) → mRNA → protein. Theo sơ đồ trên thì mRNA là giai đoạn trung gian

giữa DNA và protein, giúp truyền thông tin mã hóa từ DNA ra bộ máy dịch mã để tạo

thành protein. Từ một gen có thể tổng hợp được nhiều bản sao mRNA, như vậy thông

tin của một gen duy nhất có thể khuếch đại sẽ tạo ra một số các protein.

Quá trình sinh tổng hợp protein cũng giống như quá trình sinh tổng hợp DNA và

mRNA có thể tóm tắt như sau:

Chỉ tiêu tổng

hợp

DNA và RNA Protein

Đơn vị cơ bản 4 nucleotide 20 loại axit amin

Quá trình tổng

hợp và kéo dài

mạch

Nối kết dần dần (kéo dài) từng

nu.

Nối kết dần dần từng axit amin

Sự bắt đầu và kết

thúc

Bắt đầu tại một điểm và kết tại

một điểm

Cũng bắt đầu tại một điểm và kết

thúc tại một điểm

Độ phức tạp Quá trình sao chép và phiên mã

ít phức tạp hơn, chủ yếu dựa vào

ái lực giữa các bazơ thành phần

câú tạo nên phân tử mới với các

bazơ khuôn thông qua liên kết

hydro.

Quá trình dịch mã rất phức tạp.

Từng axit amin được nối với nhau

thông qua khuôn mRNA nhưng lại

không có ái lực với mRNA, hơn

thế nữa những nhánh bên của axit

amin lại bị đẩy bởi nhiều nhóm

các bazơ.

Cần đòi hỏi Khuôn DNA và mRNA cộng với

các bazơ nitơ NTP.

Khuôn mRNA cộng với các axit

amin và nhân tố tiếp hợp (adaptor)

là tRNA. Quá trình dịch mã được

tiến hành chung cho mỗi loaị tế

bào

II. Vai trò của 3 loại RNA (mRNA, tRNA và rRNA) trong quá trình sinh tổng

hợp protein

1. mRNA và mã di truyền

Mỗi phân tử mRNA mang thông tin di truyền xác định trình tự một polypeptide,

thông tin này được sao chép từ DNA của một gen qua quá trình phiên mã. Vậy làm thế

nào trình tự 4 cặp bazơ trong DNA có thể kiểm tra được trình tự 20 axit amin. DNA và

mRNA đều được cấu tạo từ 4 nucleotide, trong khi protein được hình thành từ 20 axit

amin, như vậy thông tin di truyền mã hoá từ DNA thành mRNA phải dưới dạng một tổ

91