Sáng tạo - khơi nguồn sức mạnh bên trong cách sống

|

|

OSHO

Sáng tạo

Khơi nguồn sức mạnh

bên trong

Sự sáng suốt về cách sống mới

HÀ NỘI 12/2009

OSHO

Creativity

Unleashing the Forces

Within

Insights for a New Way of Living

© OSHO INTERNATIONAL FOUNDATION

|

|

Sáng tạo: Khơi nguồn sức mạnh bên trong

Bản gốc tiếng Anh: CREATIVITY : UNLEASHING THE

FORCES WITHIN

Copyright  2000 Osho International Foundation,

Switzerland. www.osho.com.

OSHO là thương hiệu đã đăng kí của Osho International

Foundation, được dùng theo giấy phép/cấp phép.

|

|

Mục lục

Lời nói đầu ................................................................................. 1

Hương thơm của tự do........................................................... 1

Chuẩn bị vải vẽ ......................................................................... 7

Ba chữ C..................................................................................... 7

Thảnh thơi trong hành động ............................................... 10

Hành động trong hài hoà với tự nhiên ............................. 45

Năm chướng ngại .................................................................. 55

1. Ý thức về cái ta.................................................................. 55

2. Cầu toàn............................................................................... 93

3. Trí tuệ.................................................................................. 101

4. Niềm tin .............................................................................. 114

5. Trò chơi danh vọng......................................................... 133

Bốn chìa khoá ....................................................................... 139

1. Lại trở thành đứa trẻ ...................................................... 139

2. Sẵn sàng học.................................................................... 151

3. Tìm niết bàn trong cái bình thường ........................... 155

4. Là người mơ..................................................................... 167

Bốn câu hỏi ............................................................................ 175

1. Kí ức và tưởng tượng .................................................... 175

2. Thất vọng ở lúc sau........................................................ 201

3. Sáng tạo và con lai ......................................................... 208

4. Nghệ thuật về tiền ...........................................................218

Sáng tạo..................................................................................231

Sáng tạo tối thượng, ý nghĩa của cuộc sống của bạn

...................................................................................................231

Về tác giả................................................................................245

|

|

1 06/03/2010 - 1/ 1

2

L

ời nói đầu



Hương th

ơm c

ủa t

ự do

Sáng t

ạo là n

ổi d

ậy vĩ đại nh

ất trong s

ự t

ồn t

ại.

N

ếu b

ạn mu

ốn sáng t

ạo b

ạn ph

ải g

ạt b

ỏ m

ọi ước định;

b

ằng không sáng t

ạo c

ủa b

ạn s

ẽ ch

ẳng là gì ngoài vi

ệc

sao chép, nó s

ẽ chỉ là b

ản sao thôi. B

ạn có th

ể có tính

sáng t

ạo chỉ n

ếu b

ạn là m

ột cá nhân, b

ạn không th

ể

sáng t

ạo nh

ư m

ột ph

ần c

ủa tâm lí

đám

đông. Tâm lí

đám

đông là phi sáng t

ạo; nó s

ống cu

ộc s

ống lê l

ết, nó

không bi

ết điệu v

ũ, không bài ca, không ni

ềm vui; nó

mang tính máy móc.

Người sáng t

ạo không th

ể

đi theo con đường

nhi

ều người lui t

ới. Người đó ph

ải tìm ra con đường

riêng c

ủa mình, người đó ph

ải truy tìm trong rừng r

ậm

cu

ộc đời. Người đó ph

ải đi m

ột mình; người đó ph

ải

là người r

ời b

ỏ kh

ỏi tâm trí

đám

đông, kh

ỏi tâm trí t

ập

th

ể. Tâm trí t

ập th

ể là tâm trí th

ấp nh

ất trên th

ế gi

ới -

ngay c

ả cái g

ọi là nh

ững k

ẻ ng

ốc c

ũng còn cao siêu

h

ơn tính ngu si t

ập th

ể. Nh

ưng tính t

ập th

ể có cách h

ối

lộ riêng c

ủa nó: nó kính tr

ọng m

ọi người, tôn vinh

m

ọi người n

ếu h

ọ c

ứ nh

ất quy

ết r

ằng con đường c

ủa

tâm trí t

ập th

ể là con đường

đúng duy nh

ất.

Chính do s

ự c

ần thi

ết vô cùng mà trong quá kh

ứ,

m

ọi người sáng t

ạo thu

ộc đủ m

ọi lo

ại - ho

ạ sĩ, v

ũ

công, nh

ạc sĩ, nhà

điêu kh

ắc - ph

ải từ b

ỏ s

ự kính

tr

ọng. H

ọ ph

ải s

ống m

ột lo

ại cu

ộc s

ống không theo

khuôn phép xã h

ội, cu

ộc s

ống c

ủa k

ẻ lang thang;

đó là

kh

ả n

ăng duy nh

ất cho h

ọ có tính sáng t

ạo.

Điều này

không nên nh

ư v

ậy n

ữa trong tương lai. N

ếu b

ạn hi

ểu

tôi, n

ếu b

ạn c

ảm th

ấy

điều tôi

đang nói có chân lí

trong

đó, th

ế thì trong tương lai m

ọi người nên s

ống

m

ột cách cá nhân và s

ẽ

không có nhu c

ầu v

ề

cu

ộc s

ống không theo

khuôn phép xã h

ội. Cu

ộc

sống không theo khuôn

phép xã h

ội là s

ản ph

ẩm

ph

ụ c

ủa cu

ộc s

ống c

ố

định, chính th

ống, qui

ước, đứng đắn.

N

ỗ l

ực c

ủa tôi là phá

hu

ỷ tâm trí t

ập th

ể và

làm cho t

ừng cá nhân

được tự do là chính b

ản

thân mình. Th

ế thì không

có v

ấn đề gì; th

ế thì b

ạn

có th

ể s

ống tu

ỳ ý b

ạn

mu

ốn s

ống. Th

ực t

ế,

nhân lo

ại s

ẽ chỉ th

ực s

ự

được sinh ra vào ngày cá nhân được kính tr

ọng trong

sự n

ổi d

ậy c

ủa mình. Nhân lo

ại v

ẫn còn ch

ưa được

sinh ra, nó v

ẫn còn trong b

ụng m

ẹ. Điều b

ạn th

ấy nh

ư



Người sáng t

ạo

không th

ể

đi theo

con đường nhi

ều

người lui t

ới. Người

đó ph

ải tìm ra con

đường riêng c

ủa

mình, người đó ph

ải

truy tìm trong r

ừng

rậm cu

ộc đời.

Người đó ph

ải đi

m

ột mình; người đó

ph

ải là người r

ời b

ỏ

kh

ỏi tâm trí

đám

đông, kh

ỏi tâm trí

tập th

ể.

|

|

3 06/03/2010 - 1/ 2

4

nhân lo

ại chỉ là hi

ện tượng r

ất mánh khoé. Ch

ừng nào

chúng ta còn ch

ưa

đem tự do cá nhân t

ới cho từng

người, tuy

ệt đối tự do cho t

ừng người là chính b

ản

thân mình, được t

ồn t

ại theo cách riêng c

ủa người

đó... Và, t

ất nhiên, người đó c

ũng ph

ải không can

thi

ệp vào b

ất kì ai -

đó là m

ột ph

ần c

ủa tự do. Không

ai được can thi

ệp vào b

ất kì ai.

Nh

ưng trong quá kh

ứ m

ọi người đều chõ m

ũi vào

vi

ệc c

ủa m

ọi người khác - ngay c

ả vào nh

ững

điều

tuy

ệt đối riêng tư, ch

ẳng có liên quan gì t

ới xã h

ội c

ả.

Ch

ẳng h

ạn, b

ạn yêu m

ột người đàn bà - cái gì có

đó

mà dính t

ới xã h

ội?

Đó thu

ần tuý là hi

ện tượng cá

nhân,

đó không ph

ải là chuy

ện c

ủa bãi ch

ợ. N

ếu hai

người đồng ý g

ần g

ũi nhau trong tình yêu, xã h

ội

không nên bước vào

đó. Nh

ưng xã h

ội v

ẫn bước vào

nó v

ới đủ m

ọi trang bị, theo cách trực ti

ếp, theo cách

gián ti

ếp. C

ảnh sát s

ẽ đứng gi

ữa nh

ững người yêu,

quan toà s

ẽ đứng gi

ữa nh

ững người yêu. Và n

ếu

điều

đó mà không đủ thì xã h

ội t

ạo ra m

ột siêu c

ảnh sát,

Thượng đế, người s

ẽ ch

ăm nom b

ạn.

Ý tưởng v

ề Thượng đế là ý tưởng v

ề người

chuyên nhìn lén, th

ậm chí không cho phép b

ạn được

riêng tư trong bu

ồng t

ắm, người c

ứ nhìn qua l

ỗ khoá,

quan sát

điều b

ạn

đang làm.

Điều này là x

ấu! T

ất c

ả

các tôn giáo c

ủa th

ế gi

ới đều nói Thượng đế liên tục

quan sát b

ạn -

điều này là x

ấu,

đây là cái lo

ại Thượng

đế gì v

ậy? Ch

ẳng l

ẽ ông

ấy không có vi

ệc gì khác

ngoài vi

ệc quan sát m

ọi người, theo dõi m

ọi người

sao? Dường nh

ư là do thám t

ối thượng!

Nhân lo

ại c

ần m

ảnh đất m

ới - m

ảnh đất c

ủa tự do.

Ch

ủ nghĩa không khuôn phép xã h

ội là m

ột ph

ản

ứng,

m

ột ph

ản

ứng c

ần thi

ết, nh

ưng n

ếu t

ầm nhìn c

ủa tôi

thành công, s

ẽ không có ch

ủ nghĩa không khuôn phép

n

ữa b

ởi vì s

ẽ không có cái g

ọi là tâm trí t

ập th

ể c

ố

g

ắng chi ph

ối m

ọi người. Th

ế thì m

ọi người s

ẽ th

ấy

tho

ải mái v

ới chính mình. T

ất nhiên, b

ạn ph

ải không

can thi

ệp vào b

ất kì ai - nh

ưng khi có liên quan t

ới

cu

ộc s

ống c

ủa mình, b

ạn ph

ải s

ống nó theo cách riêng

c

ủa mình.

Chỉ th

ế thì m

ới có sáng t

ạo. Sáng t

ạo là hương

th

ơm c

ủa t

ự do cá nhân.

|

|

5 06/03/2010 - 1/ 3 6

Người sáng tạo là người có sáng suốt,

người có thể thấy những điều mà không ai đã

từng thấy trước đây, người có thể nghe những

điều mà không ai đã từng nghe trước đây - thế

thì có sáng tạo.



|

|

7 06/03/2010 - 1/ 4 8

Chu

ẩn bị v

ải v

ẽ



Một khi b

ệnh t

ật bi

ến m

ất, m

ọi người đều tr

ở

thành người sáng t

ạo. Để

điều

đó được hi

ểu sâu s

ắc

nh

ất có th

ể được: chỉ người ốm y

ếu m

ới mang tính

huỷ ho

ại. Người m

ạnh kho

ẻ có tính sáng t

ạo. Tính

sáng t

ạo là m

ột lo

ại hương th

ơm c

ủa m

ạnh kho

ẻ th

ực.

Khi m

ột người th

ực s

ự m

ạnh kho

ẻ và toàn th

ể, tính

sáng t

ạo t

ới người đó m

ột cách t

ự nhiên, ni

ềm thôi

thúc sáng t

ạo phát sinh.

Ba ch

ữ C

hân lo

ại bây gi

ờ

đã

đi t

ới ngã tư đường.

Chúng ta

đã s

ống theo con người m

ột chi

ều,

chúng ta

đã vét c

ạn nó. Bây gi

ờ chúng ta c

ần

con người giàu có h

ơn, ba chi

ều. Tôi g

ọi h

ọ là ba C,

c

ũng nh

ư ba R. C th

ứ nh

ất là tâm th

ức

(consciousness), C th

ứ hai là t

ừ bi (compassion), C

th

ứ ba là sáng t

ạo (creativity).

Tâm th

ức là hi

ện h

ữu, từ bi là tình c

ảm, sáng t

ạo

là hành động. T

ầm nhìn c

ủa tôi v

ề con người m

ới ph

ải

là c

ả ba

điều này đồng th

ời. Tôi

đang trao cho b

ạn

thách th

ức l

ớn lao nh

ất đã t

ừng được trao, nhi

ệm v

ụ

khó kh

ăn nh

ất c

ần được hoàn thành. B

ạn ph

ải mang

tính thi

ền nh

ư Ph

ật,

đáng yêu nh

ư Krishna, sáng t

ạo

nh

ư Michelangelo, Leonardo da Vinci. B

ạn ph

ải là t

ất

c

ả nh

ững người đó c

ộng l

ại, đồng th

ời. Chỉ th

ế thì

tính toàn b

ộ c

ủa b

ạn m

ới

được hoàn thành; b

ằng

không cái gì

đó s

ẽ v

ẫn còn

bị thi

ếu trong b

ạn. Và cái

mà thi

ếu trong b

ạn s

ẽ làm

b

ạn thiên l

ệch, không

hoàn thành. B

ạn có th

ể đạt

tới chính đỉnh cao n

ếu b

ạn

m

ột chi

ều, nh

ưng b

ạn s

ẽ

chỉ là m

ột đỉnh cao thôi.

Tôi mu

ốn b

ạn tr

ở thành

toàn th

ể r

ặng Himalaya,

không chỉ m

ột đỉnh mà

h

ết đỉnh n

ọ t

ới đỉnh kia.

Con người m

ột chi

ều

đã th

ất b

ại. Nó

đã không có kh

ả n

ăng t

ạo ra m

ột trái

đất đẹp, nó

đã không có kh

ả n

ăng t

ạo ra thiên đường

trên trái đất. Nó

đã th

ất b

ại, hoàn toàn th

ất b

ại! Nó

đã

tạo ra vài người tuy

ệt v

ời nh

ưng nó

đã không th

ể bi

ến

đổi được c

ả nhân lo

ại, nó

đã không th

ể nâng tâm th

ức

c

ủa toàn th

ể nhân lo

ại lên. Chỉ vài cá nhân

đây

đó m

ới

tr

ở nên ch

ứng ng

ộ. Điều

đó s

ẽ không ích gì thêm n

ữa.

Chúng ta c

ần nhi

ều người ch

ứng ng

ộ, và được ch

ứng

ng

ộ theo con đường ba chi

ều.

N



B

ạn có th

ể đạt t

ới

chính đỉnh cao n

ếu

b

ạn m

ột chi

ều,

nh

ưng b

ạn s

ẽ chỉ là

m

ột đỉnh cao thôi.

Tôi mu

ốn b

ạn tr

ở

thành toàn th

ể r

ặng

Himalaya, không chỉ

m

ột đỉnh mà h

ết

đỉnh n

ọ t

ới đỉnh kia.

|

|

9 06/03/2010 - 1/ 5 10

Đó là định nghĩa c

ủa tôi v

ề con người m

ới.

Ph

ật không ph

ải là nhà th

ơ - nh

ưng nhân lo

ại m

ới,

nh

ững người s

ẽ tr

ở thành ph

ật bây gi

ờ, s

ẽ là các nhà

th

ơ. Khi tôi nói "nhà th

ơ" tôi không ng

ụ ý r

ằng b

ạn

ph

ải vi

ết th

ơ - mà b

ạn ph

ải mang tính th

ơ ca. Cu

ộc

sống c

ủa b

ạn ph

ải mang tính th

ơ ca, cách ti

ếp c

ận c

ủa

b

ạn ph

ải mang tính th

ơ ca.

Logic khô khan, th

ơ ca s

ống động. Logic không

th

ể nh

ảy múa được; nh

ảy múa là không th

ể được cho

logic. Nhìn logic nh

ảy múa s

ẽ gi

ống nh

ư Mahatma

Gandhi nh

ảy múa!

Điều

đó trông s

ẽ r

ất bu

ồn cười.

Th

ơ ca có th

ể nh

ảy múa; th

ơ ca là

điệu v

ũ c

ủa trái tim

b

ạn. Logic không th

ể yêu được - nó có th

ể nói v

ề tình

yêu nh

ưng nó l

ại không th

ể yêu; tình yêu dường nh

ư

phi logic. Chỉ th

ơ ca m

ới có th

ể yêu, chỉ th

ơ ca m

ới

có th

ể l

ấy bước nh

ảy vào trong ngược đời c

ủa tình

yêu.

Logic l

ạnh l

ẽo, r

ất l

ạnh; nó là t

ốt khi có liên quan

tới toán h

ọc nh

ưng nó l

ại không t

ốt khi có liên quan

tới nhân lo

ại. N

ếu nhân lo

ại tr

ở nên quá logic th

ế thì

nhân lo

ại bi

ến m

ất; th

ế thì chỉ có các con s

ố, không có

con người - các con s

ố thay th

ế được.

Th

ơ ca, tình yêu và c

ảm động cho b

ạn chi

ều sâu,

sự n

ồng

ấm B

ạn tr

ở nên nhân b

ản nhi

ều h

ơn. Ph

ật là

siêu nhân, v

ề

điều

đó không có hoài nghi, nh

ưng ông

ấy l

ại m

ất chi

ều nhân b

ản. Ông

ấy siêu phàm. Ông

ấy

có cái đẹp c

ủa vi

ệc mang tính siêu phàm, nh

ưng ông

ấy không có cái đẹp mà Zorba người Hi L

ạp có.

Zorba tr

ần tục th

ế. Tôi mu

ốn b

ạn là c

ả hai - Zorba

Ph

ật. Người ta ph

ải mang tính thi

ền nh

ưng không

ch

ống l

ại c

ảm động. Người ta ph

ải mang tính thi

ền

nh

ưng tràn đầy c

ảm động, tràn đầy tình yêu. Và người

ta ph

ải có tính sáng t

ạo. N

ếu tình yêu c

ủa b

ạn chỉ là

c

ảm xúc và nó không được chuy

ển dịch thành hành

động,

điều

đó s

ẽ không có tác động t

ới s

ố

đông nhân

lo

ại. B

ạn ph

ải làm cho nó thành th

ực t

ại, b

ạn ph

ải v

ật

ch

ất hoá nó.

Đây là ba chi

ều c

ủa b

ạn: hi

ện h

ữu, c

ảm động,

hành động. Hành động ch

ứa tính sáng t

ạo, t

ất c

ả các

lo

ại sáng t

ạo - âm nh

ạc, th

ơ ca, h

ội ho

ạ, điêu kh

ắc,

ki

ến trúc, khoa h

ọc, công ngh

ệ. C

ảm động ch

ứa t

ất c

ả

nh

ững cái th

ẩm mĩ - tình yêu, cái đẹp. Còn hi

ện h

ữu

ch

ứa thi

ền, nh

ận bi

ết, tâm th

ức.

Th

ảnh th

ơi trong hành động

Trước h

ết, b

ản ch

ất c

ủa ho

ạt động và dòng ch

ảy

ng

ầm c

ủa nó c

ần ph

ải được hi

ểu; b

ằng không thì

không th

ể có th

ảnh th

ơi được. Cho dù b

ạn mu

ốn

th

ảnh th

ơi,

điều

đó v

ẫn là không th

ể được n

ếu b

ạn

không quan sát, theo dõi, nh

ận ra b

ản ch

ất c

ủa ho

ạt

động c

ủa mình, b

ởi vì ho

ạt động không ph

ải là hi

ện

tượng đơn gi

ản. Nhi

ều người mu

ốn th

ảnh th

ơi đấy,

nh

ưng h

ọ không th

ể th

ảnh th

ơi được. Th

ảnh th

ơi

gi

ống nh

ư vi

ệc n

ở hoa: b

ạn không th

ể ép bu

ộc nó

được. B

ạn ph

ải hi

ểu toàn th

ể hi

ện tượng này - t

ại sao

b

ạn l

ại ho

ạt động th

ế, t

ại sao l

ại nhi

ều b

ận bịu v

ới

ho

ạt động th

ế, t

ại sao b

ạn l

ại bị ám

ảnh b

ởi nó.

Nh

ớ hai từ: m

ột là "hành động," từ kia là "ho

ạt

động." Hành động không ph

ải là ho

ạt động; ho

ạt động

|

|

11 06/03/2010 - 1/ 6 12

không ph

ải là hành động. B

ản ch

ất c

ủa chúng đối l

ập

h

ẳn nhau. Hành động là khi tình hu

ống yêu c

ầu

điều

đó và b

ạn hành động, b

ạn

đáp

ứng. Ho

ạt động là khi

tình hu

ống không thành v

ấn đề, nó không ph

ải là

đáp

ứng; b

ạn b

ất ổn bên trong t

ới m

ức tình hu

ống chỉ là

cái c

ớ để ho

ạt động di

ễn ra.

Hành động b

ắt ngu

ồn

từ tâm trí im l

ặng - nó là

điều đẹp nh

ất trên th

ế

gi

ới. Ho

ạt động b

ắt

ngu

ồn từ tâm trí b

ất ổn -

nó là cái x

ấu nh

ất. Hành

động là khi có liên quan;

ho

ạt động là khi không

có liên quan. Hành động

là từ kho

ảnh kh

ắc sang

kho

ảnh kh

ắc, tự phát;

ho

ạt động bị ch

ất n

ặng

b

ởi quá kh

ứ. Nó không

ph

ải là

đáp

ứng v

ới

kho

ảnh kh

ắc hi

ện t

ại,

thay vì th

ế, nó đổ cái b

ất

ổn c

ủa b

ạn ra, cái b

ạn

đã mang t

ừ quá kh

ứ, vào hi

ện

tại. Hành động có tính sáng t

ạo. Ho

ạt động r

ất mang

tính phá ho

ại - nó phá hu

ỷ b

ạn, nó phá hu

ỷ người

khác.

C

ố th

ấy phân bi

ệt tinh t

ế này. Ch

ẳng h

ạn, b

ạn

đang

đói r

ồi b

ạn

ăn -

đây là hành động. Nh

ưng b

ạn

không

đói, b

ạn không c

ảm th

ấy

đói chút nào. V

ậy mà

b

ạn c

ứ

ăn -

đây là ho

ạt động. Vi

ệc

ăn này là m

ột lo

ại

b

ạo hành: b

ạn phá hu

ỷ th

ức

ăn, b

ạn nghi

ến r

ăng và

phá hu

ỷ th

ức

ăn;

điều

đó làm nh

ẹ b

ớt chút ít cái b

ất

ổn bên trong c

ủa b

ạn. B

ạn

ăn không ph

ải b

ởi vì

đói,

b

ạn đơn gi

ản

ăn b

ởi vì m

ột nhu c

ầu bên trong, m

ột

thôi thúc mang tính b

ạo hành.

Trong th

ế gi

ới con v

ật b

ạo hành được liên k

ết v

ới

m

ồm và c

ẳng, móng vu

ốt và r

ăng; hai th

ứ này là

nh

ững th

ứ b

ạo hành trong vương qu

ốc loài v

ật. Trong

khi b

ạn

ăn, c

ả hai được n

ối v

ới nhau; b

ằng tay b

ạn l

ấy

th

ức

ăn, và b

ằng m

ồm b

ạn

ăn nó - b

ạo hành được làm

nh

ẹ

đi. Nh

ưng n

ếu không

có

đói, đấy không ph

ải là

hành động, đấy là b

ệnh

tật. Ho

ạt động này là s

ự

ám

ảnh. T

ất nhiên b

ạn

không th

ể c

ứ

ăn nh

ư th

ế

này b

ởi vì th

ế thì b

ạn s

ẽ

ních đầy mình, cho nên

m

ọi người đã nghĩ ra các

th

ủ

đ

o

ạn: h

ọ s

ẽ nhai thu

ốc

lá hay k

ẹo gôm, h

ọ s

ẽ hút

thu

ốc lá.

Đây là nh

ững

th

ức

ăn gi

ả, không có giá

trị nuôi dưỡng gì trong

chúng c

ả, nh

ưng chúng có

tác dụng t

ốt khi có liên

quan t

ới b

ạo hành.

M

ột người ng

ồi và nhai k

ẹo gôm, người đó

đang

làm gì v

ậy? Người đó

đang gi

ết ai

đó. Trong tâm trí,

n

ếu người đó tr

ở nên nh

ận bi

ết, người đó có th

ể có

tưởng tượng v

ề vi

ệc sát h

ại, gi

ết người - và người đó

nhai k

ẹo gôm, m

ột ho

ạt động r

ất h

ồn nhiên trong b

ản

thân nó. B

ạn ch

ẳng làm h

ại ai c

ả - nh

ưng r

ất nguy

hi

ểm cho b

ạn, b

ởi vì b

ạn dường nh

ư hoàn toàn vô ý



Ph

ật có cái đẹp c

ủa

vi

ệc mang tính siêu

phàm, nh

ưng ông

ấ

y

không có cái đẹp mà

Zorba người Hi L

ạp

có. Zorba tr

ần t

ục

th

ế. Tôi mu

ốn b

ạn là

c

ả hai - Zorba Ph

ật.

Người ta ph

ải mang

tính thi

ền nh

ưng

không ch

ống l

ại

c

ảm động.



Th

ảnh th

ơi gi

ống

nh

ư vi

ệc n

ở hoa:

b

ạn không th

ể ép

bu

ộc nó được. B

ạn

ph

ải hi

ểu toàn th

ể

hi

ện tượng này - t

ại

sao b

ạn l

ại ho

ạt

động th

ế, t

ại sao l

ại

nhi

ều b

ận bịu v

ới

ho

ạt động th

ế, t

ại

sao b

ạn l

ại bí ám

ảnh b

ởi nó.

|

|

13 06/03/2010 - 1/ 7 14

th

ức v

ề

điều mình

đang làm. M

ột người hút thu

ốc,

người đó

đang làm gì? Theo m

ột đằng thì r

ất h

ồn

nhiên, chỉ hít khói vào th

ở khói ra, hít vào và th

ở ra -

môt lo

ại pranayama

ốm y

ếu, m

ột lo

ại thi

ền siêu vi

ệt

th

ế tục. Người đó

đang t

ạo ra m

ột hình tượng trưng:

người đó hít khói vào, th

ở khói ra, hít nó vào, th

ở nó

ra - m

ột hình tượng trưng được t

ạo ra, m

ột vòng tròn.

Qua vi

ệc hút thu

ốc lá người đó

đang làm m

ột lo

ại

tụng ni

ệm, tụng ni

ệm có nhịp độ. Điều

đó làm dịu

đi;

cái b

ất ổn bên trong c

ủa người đó được làm gi

ảm nh

ẹ

đi m

ột chút.

N

ếu b

ạn

đang nói v

ới m

ột người, bao gi

ờ c

ũng

nh

ớ -

điều

đó g

ần nh

ư m

ột tr

ăm ph

ần tr

ăm chính xác -

n

ếu người đó b

ắt đầu tìm

điếu thu

ốc,

điều

đó nghĩa là

người đó chán r

ồi, b

ạn nên r

ời b

ỏ người đó bây gi

ờ.

Người đó

đã mu

ốn t

ống kh

ứ b

ạn ra;

điều

đó không th

ể

làm được,

điều

đó s

ẽ quá b

ất lịch s

ự. Người đó

đi tìm

điếu thu

ốc; người đó

đang nói, "Bây gi

ờ ch

ấm dứt đi

ông n

ội! T

ớ ngán l

ắm r

ồi." Trong th

ế gi

ới loài v

ật,

người đó s

ẽ nh

ảy lên b

ạn, nh

ưng người đó không th

ể

làm th

ế được - người đó là con người, v

ăn minh.

Người đó nh

ảy lên

điếu thu

ốc lá, người đó b

ắt đầu hút

thu

ốc. Bây gi

ờ người đó không lo nghĩ v

ề b

ạn, bây

gi

ờ người đó tự khép mình vào vi

ệc tụng ni

ệm riêng

c

ủa mình v

ề thu

ốc lá.

Điều

đó làm gi

ảm nh

ẹ.

Nh

ưng ho

ạt động này chỉ ra r

ằng b

ạn bị ám

ảnh.

B

ạn không th

ể v

ẫn còn là b

ản thân mình; b

ạn không

th

ể v

ẫn còn im l

ặng được, b

ạn không th

ể v

ẫn còn b

ất

ho

ạt được. Qua ho

ạt động b

ạn c

ứ ném cái

điên khùng,

cái

điên r

ồ c

ủa mình ra.

Hành động là đẹp, hành động t

ới từ

đáp

ứng t

ự

phát. Cu

ộc s

ống c

ần

đáp

ứng, m

ọi kho

ảnh kh

ắc b

ạn

ph

ải hành động, nh

ưng hành động t

ới từ kho

ảnh kh

ắc

hi

ện t

ại. B

ạn

đói và b

ạn ki

ếm th

ức

ăn, b

ạn khát và b

ạn

đi t

ới gi

ếng. B

ạn c

ảm th

ấy bu

ồn ng

ủ và b

ạn

đi ng

ủ.

Chính từ tình hu

ống toàn b

ộ mà b

ạn hành động. Hành

động là tự phát và toàn b

ộ.

Ho

ạt động ch

ưa bao gi

ờ t

ự phát, nó t

ới từ quá

kh

ứ. B

ạn có th

ể

đã tích lu

ỹ

điều

đó trong nhi

ều n

ăm,

và th

ế r

ồi nó bùng n

ổ trong hi

ện t

ại -

điều

đó không

liên quan. Nh

ưng tâm trí tinh ranh; tâm trí bao gi

ờ

c

ũng tìm ra cách h

ợp lí hoá cho ho

ạt động. Tâm trí

bao gi

ờ c

ũng c

ố ch

ứng t

ỏ r

ằng

đây không ph

ải là ho

ạt

động,

đây là hành động;

điều

đó là c

ần thi

ết. B

ỗng

nhiên b

ạn n

ổi nóng thành c

ơn gi

ận d

ữ. M

ọi người

khác tr

ở nên nh

ận bi

ết r

ằng

điều

đó là không c

ần thi

ết,

tình hu

ống này ch

ưa bao gi

ờ

đòi h

ỏi điều

đó, nó đơn

gi

ản không liên can - chỉ m

ỗi b

ạn không th

ể th

ấy

được. M

ọi người đều c

ảm th

ấy, "B

ạn

đang làm gì

v

ậy? Không có nhu c

ầu cho

điều

đó. Sao b

ạn gi

ận

th

ế?" Nh

ưng b

ạn s

ẽ tìm ra cách h

ợp lí hoá, b

ạn s

ẽ h

ợp

lí hoá r

ằng

điều

đó là c

ần thi

ết.

Nh

ững cách h

ợp lí hoá này giúp b

ạn v

ẫn còn vô ý

th

ức v

ề cái

điên khùng c

ủa mình.

Đây là nh

ững

điều

mà George Gurdjieff hay g

ọi là "v

ật đệm." B

ạn t

ạo ra

v

ật đệm h

ợp lí hoá quanh mình để cho b

ạn không

đi

tới nh

ận ra tình hu

ống

đang là gì. V

ật đệm được dùng

trong tàu ho

ả - gi

ữa hai ng

ăn, v

ật đệm được dùng để

cho n

ếu b

ất ng

ờ có s

ự d

ừng l

ại thì s

ẽ không có quá

nhi

ều va ch

ạm cho hành khách. V

ật đệm s

ẽ h

ấp thu va

ch

ạm. Ho

ạt động c

ủa b

ạn liên t

ục ch

ẳng liên quan,

nh

ưng v

ật đệm làm h

ợp lí hoá, không cho phép b

ạn

|

|

15 06/03/2010 - 1/ 8 16

nhìn ra tình hu

ống. V

ật đệm che m

ắt b

ạn, và ki

ểu ho

ạt

động này c

ứ ti

ếp tục.

N

ếu ho

ạt động này có

đó, b

ạn không th

ể th

ảnh

th

ơi được. Làm sao b

ạn có th

ể th

ảnh th

ơi được? - b

ởi

vì nó là m

ột nhu c

ầu ám

ảnh, b

ạn mu

ốn làm

điều gì

đó, dù nó là b

ất kì cái gì. Có nh

ững k

ẻ ngu trên kh

ắp

th

ế gi

ới c

ứ l

ải nh

ải, "Làm cái gì

đó còn h

ơn là không

làm gì." Và có nh

ững k

ẻ ngu hoàn h

ảo

đã t

ạo ra câu

ng

ạn ng

ữ trên kh

ắp th

ế gi

ới r

ằng "Tâm trí tr

ống r

ỗng

là xưởng th

ợ c

ủa quỉ." Không ph

ải v

ậy

đâu! Tâm trí

tr

ống r

ỗng là xưởng th

ợ c

ủa Thượng đế đấy. Tâm trí

tr

ống r

ỗng là

điều đẹp nh

ất trên th

ế gi

ới, cái thu

ần

khi

ết nh

ất - b

ởi vì làm sao tâm trí tr

ống r

ỗng l

ại có th

ể

là xưởng th

ợ cho quỉ được? Quỉ không th

ể

đi vào

trong tâm trí tr

ống r

ỗng được, không th

ể được! Quỉ

chỉ có th

ể

đi vào trong tâm trí bị ám

ảnh b

ởi ho

ạt

động - th

ế thì quỉ có th

ể

điều khi

ển b

ạn, nó có th

ể chỉ

cho b

ạn cách th

ức và phương ti

ện và phương pháp để

ho

ạt động nhi

ều h

ơn. Quỉ ch

ưa bao gi

ờ nói, "Th

ảnh

th

ơi đi!" Nó nói, "Sao mình phí th

ời gian c

ủa mình

th

ế? Ph

ải làm cái gì

đi ch

ứ, anh b

ạn - di chuy

ển

đi!

Cu

ộc s

ống

đang trôi qua r

ồi, làm cái gì

đó

đi!" và t

ất

c

ả các th

ầy giáo vĩ đại, các th

ầy

đã th

ức tỉnh t

ới chân

lí c

ủa cu

ộc s

ống, đều

đã

đi t

ới nh

ận ra r

ằng tâm trí

tr

ống r

ỗng m

ới t

ạo ra ch

ỗ cho

điều thiêng liêng

đi vào

trong b

ạn.

Quỉ ch

ứ không ph

ải là tâm trí tr

ống r

ỗng m

ới s

ử

d

ụng ho

ạt động. Làm sao quỉ có th

ể dùng được tâm trí

tr

ống r

ỗng? Nó s

ẽ không dám t

ới g

ần

đâu b

ởi vì cái

tr

ống r

ỗng đơn gi

ản s

ẽ gi

ết ch

ết nó. Nh

ưng n

ếu b

ạn bị

tràn ng

ập b

ởi thôi thúc sâu s

ắc, thôi thúc

điên cu

ồng

để mang tính ho

ạt động, th

ế thì quỉ s

ẽ nh

ận trách

nhi

ệm. Th

ế thì nó s

ẽ hướng d

ẫn b

ạn - th

ế thì nó là

người hướng d

ẫn duy nh

ất.

Tôi mu

ốn nói v

ới b

ạn r

ằng câu ng

ạn ng

ữ này

tuy

ệt đối sai. B

ản thân quỉ ph

ải đã g

ợi ý

điều

đó.

Ám

ảnh c

ứ ph

ải ho

ạt động này c

ần ph

ải được theo

dõi. Và b

ạn ph

ải theo dõi nó trong cu

ộc s

ống riêng

c

ủa mình, b

ởi vì b

ất kì

điều gì tôi nói c

ũng đều s

ẽ

ch

ẳng có m

ấy ý nghĩa ch

ừng nào b

ạn không th

ấy

trong chính mình r

ằng ho

ạt động c

ủa b

ạn là không

liên quan, nó là không c

ần. Sao b

ạn l

ại làm nó?

Khi du hành, tôi

đã

th

ấy m

ọi người liên tục

làm cùng m

ột điều l

ặp

đi

lặp l

ại mãi. Trong hai

mươi tư gi

ờ tôi

ở cùng

m

ột hành khách trên tàu

ho

ả. Anh ta c

ứ đọc mãi

m

ột t

ờ báo, đọc

đi đọc l

ại,

ch

ẳng tìm ra cái gì khác

để làm. Bị khép kín trong

khoang tàu ho

ả ch

ẳng có

m

ấy kh

ả n

ăng để mà ho

ạt

động, cho nên anh ta s

ẽ

đọc

đi đọc l

ại cùng t

ờ báo

đó. Còn tôi quan sát ...

người này

đang làm gì?

T

ờ báo không ph

ải là Gita hay Kinh Thánh. B

ạn

có th

ể đọc Gita nhi

ều l

ần b

ởi vì m

ỗi l

ần b

ạn đọc nó,

m

ột ý nghĩa m

ới l

ại l

ộ ra. Nh

ưng t

ờ báo thì không

ph

ải là Gita; nó bị k

ết thúc m

ột khi b

ạn

đã nhìn vào

nó! Nó th

ậm chí không

đáng đọc m

ột l

ần, mà m

ọi



Có nh

ững k

ẻ ngu

hoàn h

ảo

đã t

ạo ra

câu ng

ạn ng

ữ trên

kh

ắp th

ế gi

ới r

ằng

"Tâm trí tr

ống r

ỗng

là xưởng th

ợ c

ủa

quỉ." Không ph

ải

v

ậy

đâu! Tâm trí

tr

ống r

ỗng là xưởng

th

ợ c

ủa Thượng đế

đấy.

|

|

17 06/03/2010 - 1/ 9 18

người c

ứ đọc nó mãi. Đọc

đi r

ồi đọc l

ại, h

ọ l

ại b

ắt đầu

đọc n

ữa. V

ấn đề là gì? Có ph

ải là nhu c

ầu không?

Không - h

ọ bị ám

ảnh; h

ọ không th

ể v

ẫn còn im l

ặng,

b

ất ho

ạt được.

Điều

đó là không th

ể được đối v

ới h

ọ,

điều

đó c

ũng tựa nh

ư cái ch

ết. H

ọ ph

ải ho

ạt động.

Du hành trong nhi

ều n

ăm

đã cho tôi nhi

ều c

ơ h

ội

quan sát m

ọi người mà h

ọ không bi

ết, b

ởi vì

đôi khi

chỉ có m

ỗi m

ột người ở cùng tôi trong khoang... Và

người đó s

ẽ làm đủ m

ọi n

ỗ l

ực để lôi tôi vào nói

chuy

ện v

ới người đó mà tôi thì chỉ nói có hay không;

th

ế r

ồi người đó s

ẽ v

ứt

b

ỏ ý tưởng này. R

ồi tôi

đơn gi

ản quan sát - m

ột

kinh nghi

ệm hay, và

ch

ẳng phí t

ổn gì! Tôi s

ẽ

quan sát người đó: người

đó m

ở va li - và tôi th

ấy

rằng người đó ch

ẳng làm

gì c

ả - th

ế r

ồi người đó s

ẽ

nhìn vào trong va li,

đóng nó l

ại. Th

ế r

ồi

người đó s

ẽ m

ở c

ửa s

ổ,

và r

ồi đóng nó l

ại. R

ồi

người đó

đi t

ới t

ờ báo,

rồi người đó hút thu

ốc,

rồi l

ại m

ở va li, s

ắp x

ếp

lại nó, l

ại ra m

ở c

ửa s

ổ,

nhìn ra ngoài. Người đó

làm gì? và t

ại sao? M

ột thôi thúc bên trong, cái gì

đó

đang run r

ẩy bên trong người đó, tr

ạng thái s

ốt c

ủa

tâm trí. Người đó ph

ải làm

điều gì

đó, b

ằng không thì

người đó s

ẽ bị m

ất hút. Người đó ph

ải đã là m

ột

người ho

ạt động trong cu

ộc s

ống; bây gi

ờ có m

ột

kho

ảnh kh

ắc để th

ảnh th

ơi - người đó không th

ể th

ảnh

th

ơi được, thói quen c

ũ c

ứ dai d

ẳng.

Tương truy

ền r

ằng Aurangzeb, hoàng đế Moghul,

b

ỏ tù b

ố mình trong tu

ổi già c

ủa ông

ấy. B

ố c

ủa

Aurangzeb

đã xây d

ựng Taj Mahal - Shah Jehan.

Người con c

ầm tù ông

ấy, ph

ế ngôi ông

ấy.

Điều được

nói t

ới, và được vi

ết trong t

ự truy

ện c

ủa Aurangzeb,

rằng sau vài ngày ... Shah Jehan ch

ẳng còn lo nghĩ v

ề

vi

ệc tù

đày n

ữa b

ởi vì m

ọi th

ứ xa hoa đều được cung

ph

ụng.

Đó là m

ột cung

điện, và Shah Jehan

đã s

ống

c

ũng nh

ư ông

ấy

đã s

ống trước

đây. Nó không gi

ống

nh

ư nhà tù; m

ọi th

ứ ông

ấy c

ần đều có c

ả. Chỉ m

ột

điều thi

ếu và

đó là ho

ạt động - ông

ấy không th

ể làm

được gì. Cho nên ông

ấy yêu c

ầu con mình

Aurangzeb, "Thôi được, con

đã cung ph

ụng m

ọi th

ứ

cho ta và m

ọi th

ứ đều đẹp c

ả. Chỉ m

ỗi m

ột điều ta s

ẽ

bi

ết ơn mãi mãi n

ếu con có th

ể làm và

đó là, đưa ba

mươi đứa tr

ẻ t

ới đây. Ta mu

ốn d

ạy chúng."

Aurangzeb không th

ể tin được vào

điều

đó: "Sao

b

ố mình l

ại thích d

ạy ba mươi đứa tr

ẻ?" Ông

ấy ch

ưa

bao gi

ờ bi

ểu l

ộ b

ất kì thiên hướng nào là th

ầy giáo c

ả,

ch

ưa bao gi

ờ quan tâm t

ới b

ất kì ki

ểu giáo d

ục nào,

chuy

ện gì

đã x

ảy ra cho ông

ấy v

ậy? Nh

ưng ông

ấy

đã

hoàn thành được ham mu

ốn này. Ba mươi đứa tr

ẻ

được g

ửi t

ới cho Shah Jehan, và m

ọi s

ự đều t

ốt c

ả -

ông

ấy l

ại tr

ở thành hoàng đế, v

ới ba mươi đứa tr

ẻ

nh

ỏ này. B

ạn

đi vào trường ph

ổ thông c

ơ s

ở mà xem,

th

ầy giáo g

ần nh

ư là hoàng đế. B

ạn có th

ể ra l

ệnh cho

chúng ng

ồi và chúng s

ẽ ph

ải ng

ồi; b

ạn có th

ể ra l

ệnh

cho chúng đứng và chúng s

ẽ ph

ải đứng. Và ông

ấy

đã

tạo ra trong c

ăn phòng

đó cùng ba mươi đứa tr

ẻ toàn



Khi b

ạn mu

ốn trèo

lên đỉnh núi cao

nh

ất,

đó là

điều gian

nan. Còn khi b

ạn

đã

lên t

ới đỉnh và b

ạn

n

ằm ra, thì thào v

ới

mây, nhìn lên b

ầu

tr

ời, ni

ềm vui tràn

đầy trong tim b

ạn -

ni

ềm vui

đó bao gi

ờ

c

ũng t

ới b

ất kì khi

nào b

ạn đạt t

ới b

ất

kì đỉnh cao sáng t

ạo

nào.