Rủi ro tín dụng cá nhân tại chi nhánh ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn tỉnh Đăk Nông: Luận văn thạc sĩ kinh tế / Nguyễn Bá Minh Lộc

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGÂN HÀNG NHÀ NƯỚC VIỆT NAM

TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGAN HÀNG TP.HỒ CHÍ MINH

NGUYỄN BÁ MINH LỘC

RỦI RO TÍN DỤNG CÁ NHÂN TẠI CHI NHÁNH NGÂN HÀNG

NÔNG NGHIỆP VÀ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN

TỈNH ĐĂK NÔNG

LUẬN VĂN THẠC SĨ TÀI CHÍNH NGÂN HÀNG

TP.HỒ CHÍ MINH- NĂM 2017

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGÂN HÀNG NHÀ NƯỚC VIỆT NAM

TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGÂN HÀNG TP.HỒ CHÍ MINH

NGUYỄN BÁ MINH LỘC

RỦI RO TÍN DỤNG CÁ NHÂN TẠI CHI NHÁNH NGÂN HÀNG

NÔNG NGHIỆP VÀ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN

TỈNH ĐĂK NÔNG

LUẬN VĂN THẠC SĨ TÀI CHÍNH NGÂN HÀNG

Chuyên ngành: Tài Chính - Ngân Hàng

Mã ngành: 60 34 02 01

Người hướng dẫn khoa học: TS. NGUYỄN CHÍ ĐỨC

TP. HỒ CHÍ MINH- NĂM 2017

LỜI CAM ĐOAN

Tôi cam đoan đây là công trình nghiên cứu của bản thân. Các số liệu được trình bài

trong luận văn được thu thập từ Ngân hàng nông nghiệp và Phát triển nông thôn Việt Nam,

Chi nhánh Đăk Nông có nguồn gốc rõ ràng do chính tác giả thực hiện. Từ số liệu thu thập

được, tác giả tiến hành xử lý, phân tích và hoàn chỉnh đề tài.

Những số liệu trên hoàn toàn trung thực và chưa từng công bố trong bất kì công trình

nghiên cứu khoa học nào.

TP.HCM, ngày … tháng … năm 2017

TÁC GIẢ

Nguyễn Bá Minh Lộc

LỜI CẢM ƠN

Để hoàn thành đề tài nghiên cứu này, trước hết tôi xin gửi lời cảm ơn đến Ban Giám

Hiệu cùng quý thầy cô là giảng viên, cán bộ trường Đại học Ngân hàng TP Hồ Chí Minh.

Trong thời gian qua, quý thầy cô đã tạo điều kiện thuận lợi cho tôi học tập và nghiên cứu,

đã tận tình truyền đạt những kiến thức quý báu để tôi có thể nâng cao trình độ và kỹ năng

sống.

Tôi xin được bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc của mình đến với thầy TS Ngyễn Chí Đức,

người đã tận tình hướng dẫn tôi trong suốt thời gian thực hiện đề tài. Trong thời gian thực

hiện đề tài cùng thầy, tôi đã học được nhiều điều bổ ích cả về kiến thức chuyên môn lẫn

tinh thần làm việc.

Để hoàn thành đề tài này, bên cạnh những nỗ lực của chính bản thân thì cần phải kể

đến gia đình tôi đã động viên tôi, tạo điều kiện cả về vật chất lẫn tinh thần và luôn theo sát

bên tôi mỗi khi tôi gặp khó khăn, vướng mắc. Xin chân thành cảm ơn.

Cuối cùng, tôi xin chân thành cảm ơn các anh, chị em tại Ngân hàng Nông nghiệp và

Phát triển Nông thôn Việt Nam, Chi nhánh Đăk Nông đã nhiệt tình giúp đỡ và cung cấp

những thông tin hữu ích giúp cho tôi hoàn thiện đề tài này.

Trân trọng cảm ơn!

1

MỤC LỤC

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT................................................................................4

DANH MỤC CÁC BẢNG .................................................................................................5

PHẦN MỞ ĐẦU.................................................................................................................6

CHƯƠNG 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ TÍN DỤNG CÁ NHÂN

TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI ......................................................11

1.1 Tín dụng cá nhân tại các ngân hàng thương mại .....................................................11

1.1.1 Khái niệm tín dụng cá nhân ............................................................................ 11

1.1.2 Đặc điểm của tín dụng cá nhân ........................................................................ 12

1.1.3 Phân loại tín dụng cá nhân ............................................................................... 14

1.1.4 Vai trò của tín dụng cá nhân trong nền kinh tế ................................................ 18

1.1.5 Các sản phẩm tín dụng cá nhân........................................................................ 20

1.2 Rủi ro tín dụng trong hoạt động kinh doanh của NHTM.........................................22

1.2.1 Khái niệm và phân loại rủi ro trong hoạt động kinh doanh ngân hàng............ 22

1.2.2 Khái niệm rủi ro tín dụng trong hoạt động kinh doanh của NHTM ................ 24

1.2.3 Các chỉ tiêu đánh giá rủi ro tín dụng................................................................ 24

1.2.4. Nguyên nhân phát sinh rủi ro tín dụng............................................................ 27

1.2.4.1 Nguyên nhân bất khả kháng...............................................................................27

1.2.4.2. Nguyên nhân từ phía khách hàng......................................................................29

1.2.5. Hậu quả của rủi ro tín dụng............................................................................. 31

1.3. Nhân tố ảnh hưởng đến rủi ro tín dụng ...................................................................33

1.3.1 Nhóm nhân tố khách quan ............................................................................... 33

1.3.2 Nhóm nhân tố chủ quan ................................................................................... 35

CHƯƠNG 2. THỰC TRẠNG RỦI RO TÍN DỤNG CÁ NHÂN TẠI CHI

NHÁNH NGÂN HÀNG NÔNG NGHIỆP VÀ PHÁT TRIÊN

NÔNG THÔN TỈNH ĐẮK NÔNG.........................................................39

2.1 Khái quát về Chi nhánh NHNo & PTNT tỉnh Đắk Nông ........................................39

2.1.1 Vài nét về kinh tế - xã hội trên địa bàn tỉnh Đắk Nông ................................... 39

2

2.1.2 Khái quát về Chi nhánh NHNo & PTNT tỉnh Đắk Nông ................................ 40

2.1.3 Đánh giá chung về tình hình hoạt động kinh doanh của Chi nhánh NHNo

& PTNT tỉnh Đắk Nông .................................................................................. 40

2.2. Thực trạng rủi ro tín dụng tại Chi nhánh NHNo&PTNT tỉnh Đắk Nông...............44

2.2.1. Nhận diện rủi ro tín dụng tại Chi nhánh NHNo&PTNT tỉnh Đắk Nông........ 44

2.2.2 Phân tích và đo lường rủi ro tín dụng ............................................................. 46

2.3 Phân tích các nhân tố chủ quan ảnh hưởng đến rủi ro tín dụng cá nhân tại chi

nhánh ..............................................................................................................................54

2.4 Hạn chế và nguyên nhân trong công tác rủi ro tín dụng tại Chi nhánh

NHNo&PTNT tỉnh Đắk Nông ..............................................................................57

2.4.1 Một số hạn chế trong công tác rủi ro tín dụng tại Chi nhánh

NHNo&PTNT tỉnh Đắk Nông......................................................................... 57

2.4.2 Nguyên nhân của một số hạn chế trong hoạt động quản lý rủi ro tín dụng

tại Chi nhánh NHNo&PTNT tỉnh Đắk Nông .................................................. 58

CHƯƠNG 3. NHỮNG GIẢI PHÁP PHÒNG NGỪA VÀ HẠN CHẾ RRTD CÁ

NHÂN TẠI NHNo&PTNT CHI NHÁNH ĐĂK NÔNG ......................65

3.1 Mục tiêu và định hướng hoạt động trong những năm tới tại Chi nhánh

NHNo&PTNT tỉnh Đắk Nông ..............................................................................65

3.1.1 Những cơ hội và thách thức đối với NHNo&PTNT Việt Nam trong điều

kiện hội nhập kinh tế quốc tế........................................................................... 66

3.1.2 Mục tiêu và định hướng phát triển Ngân hàng NHNo&PTNT tỉnh Đắk

Nông trong thời gian tới .................................................................................. 68

3.2 Một số giải pháp hạn chế rủi ro tín dụng tại Chi nhánh NHNo&PTNT tỉnh

Đắk Nông ................................................................................................................70

3.2.1. Giải pháp về phân tích, đo lường rủi ro tín dụng thông qua việc tiếp tục

hoàn thiện hệ thống chấm điểm tín dụng và xếp hạng khách hàng............... 72

3.2.2 Nhóm giải pháp kiểm soát rủi ro tín dụng ....................................................... 75

3.2.3 Nhóm giải pháp xử lỷ rủi ro............................................................................. 89

3.3 Một số kiến nghị và đề xuất .....................................................................................90

3.3.1 Đối với NHNN và các cơ quan có liên quan.................................................... 90

3

3.3.2 Đối với Chính quyền các cấp ........................................................................... 91

3.3.3 Đối với Ngân hàng nông nghiệp và phát triển nông thôn Việt nam................ 93

KẾT LUẬN.......................................................................................................................95

TÀI LIỆU THAM KHẢO ...............................................................................................96

4

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT

CĐTK : Cân đối tài khoản.

CIC : Hệ thống trung tâm thông tin tín dụng Ngân hàng Nhà nước.

DPRR : Dự phòng rủi ro.

DNNN : Doanh nghiệp Nhà nước.

NHNo & PTNT : Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn.

NHTM : Ngân hàng Thương mại.

NHNN : Ngân hàng Nhà nước.

NQH : Nợ quá hạn.

RRTD : rủi ro tín dụng.

TNHH : Trách nhiệm hữu hạn.

TCTD : Tổ chức Tín dụng.

TD : Tín dụng.

UBND : Ủy ban Nhân dân.

XLRR : Xử lý rủi ro.

TPKT : Thành phần kinh tế

5

DANH MỤC CÁC BẢNG

Số hiệu bảng Tên bảng

Bảng 2.1 Nguồn vốn huy động của chi nhánh

Bảng 2.2 Dư nợ cho vay qua các năm

Bảng 2.3 Kết quả hoạt động kinh doanh

Bảng 2.4 Dư nợ phân theo nhóm nợ

Bảng 2.5

Nợ xấu theo ngành, thành phần kinh tế và thời

hạn cho vay

Bảng 2.6

Nợ quá hạn theo ngành, thành phần kinh tế và

thời hạn cho vay

Bảng 2.7 Số lượng khách hàng theo phân loại khách hàng

Bảng 2.8

Tình hình trích lập và sử dụng dự phòng rủi ro

tính dụng

Bảng 2.9 Tình hình thu nợ xử lý rủi ro

6

PHẦN MỞ ĐẦU

1. Đặt vấn đề

Để đáp ứng nhu cầu vốn cá nhân đặc biệt trong lĩnh vực sản xuất kinh doanh

trong nông nghiệp, vốn tín dụng của các ngân hàng thương mại (NHTM) trong

những năm qua đã phát triển mạnh mẽ, góp phần quan trọng vào sự phát triển của

kinh tế nông nghiệp, nông thôn. Trong đó Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển

Nông thôn Việt Nam (NHNo&PTNT-VN) là ngân hàng có vai trò chủ đạo, chủ lực

trên thị trường tài chính nông thôn.

Qua hơn hai mươi năm hình thành và phát triển NHNo&PTNT-VN đã không

ngừng đổi mới và hoàn thiện theo hướng ngày càng hiện đại và hữu ích.

NHNo&PTNT- VN đã đề ra chiến lược kinh doanh thích ứng cho từng thời kỳ

nhằm mở rộng hoạt động kinh doanh đi đối với nâng cao chất lượng tín dụng, tăng

khả năng tiếp cận và đáp ứng kịp thời nhu cầu vốn cho nông nghiệp, nông thôn. Đặc

biệt là đầu tư vốn trực tiếp đến đối tượng là khách hàng cá nhân sản xuất nông

nghiệp. Tính đến nay NHNo&PTNT -VN đã đầu tư cho vay trên mặt trận sản xuất

nông nghiệp, thúc đẩy chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông nghiệp theo hướng công

nghiệp hóa - hiện đại hóa một cách mạnh mẽ. Tuy nhiên, bên cạnh đó

NHNo&PTNT -VN cũng bộc lộ không ít những tồn tại, hạn chế, trong đó rủi ro tín

dụng (RRTD) cá nhân đang là một khó khăn bất cập hiện nay trong hoạt động tín

dụng. Trong chương trình cơ cấu lại ngân hàng của Chính phủ và Ngân hàng Nhà

nước (NHNN) nhằm bảo đảm tăng trưởng tín dụng an toàn, hiệu quả và bền vững,

góp phần tăng trưởng kinh tế đồng thời phải phù hợp với thông lệ quốc tế. Điều đó

đòi hỏi cần có nhiều biện pháp, giải pháp hữu hiệu hạn chế và giảm thiểu rủi ro tín

dụng (RRTD) nói chung, RRTD cá nhân trong sản xuất nông nghiệp nói riêng.

Những khoản nợ xấu, nợ quá hạn do nhiều nguyên nhân phát sinh khác nhau trong

đó có xuất phát từ việc cho vay cá nhân. Mặc dù NHNo&PTNT -VN đã sử dụng

nhiều biện pháp phòng ngừa và hạn chế RRTD của NHNN nhưng do những đặc thù

riêng của việc cho vay tại NHNo&PTNT thì cần có sự nghiên cứu và xây dựng một

hệ thống phòng ngừa và hạn chế RRTD cá nhân có tính riêng biệt là rất cần thiết.