Rèn luyện tư duy sáng tạo cho học sinh khá giỏi trong dạy học giải phương trình lượng giác lớp 11

Rèn luyện tư duy sáng tạo cho học sinh khá

giỏi trong dạy học giải phương trình lượng

giác lớp 11 ban nâng cao

Nguyễn Thị Hoa

Trường Đại học Giáo dục

Luận văn Thạc sĩ ngành: Lý luận và phương pháp dạy học; Mã số: 60 14 10

Người hướng dẫn: PGS. TS. Nguyễn Thành Văn

Năm bảo vệ: 2011

Abstract: Trình bày cơ sở lý luận về Tư duy; Tư duy sáng tạo; Phương hướng bồi

dưỡng tư duy sáng tạo cho học sinh thông qua dạy học môn Toán. Rèn luyện tư duy

sáng tạo cho học sinh lớp 11 trung học phổ thông qua dạy học phương trình lượng

giác: Nguồn gốc của lượng giác; Thực trạng dạy và học phương trình lượng giác ở

trường THPT; Nội dung chương trình lượng giác ở Trung học phổ thông; Rèn luyện tư

duy sáng tạo cho học sinh thông qua dạy giải phương trình lượng giác lớp 11: Rèn

luyện theo các thành phần cơ bản của tư duy sáng tạo; Khuyến khích học sinh tìm

nhiều lời giải cho một bài toán; Rèn luyện tư duy sáng tạo cho học sinh thông qua dạy

học ứng dụng lượng giác vào đại số; Sử dụng một số bất đẳng thức đơn giản giải một

số dạng phương trình lượng giác. Thực nghiệm sư phạm.

Keywords: Tư duy sáng tạo; Phương trình lượng giác; Lớp 11; Phương pháp dạy học

Content

MỞ ĐẦU

1. Lý do chọn đề tài

Đảng và nhà nước ta xác định giáo dục là quốc sách hàng đầu và xem giáo dục là công

cụ mạnh nhất tiến vào tương lai. Hội nghị lần thứ IV Ban chấp hành Trung ương Đảng Cộng

Sản Việt Nam (khóa VII) đã chỉ ra: “Giáo dục đào tạo phải hướng vào đào tạo những con

người lao động tự chủ, sáng tạo có năng lực giải quyết các vấn đề thường gặp, qua đó góp

phần tích cực thực hiện các mục tiêu lớn của đất nước là dân giàu, nước mạnh xã hội công

bằng, dân chủ văn minh”.

Định hướng đổi mới phương pháp dạy và học đã được xác định trong Nghị Quyết

Trung ương 4 khóa VII (1-1993), Nghị quyết Trung ương 2 khóa VIII (12- 1996) và được thể

chế hóa trong Luật Giáo dục sửa đổi ban hành ngày 27/6/2005, điều 2.4, đã ghi “Phương pháp

giáo dục phổ thông phải phát huy tính tích cực, tự giác, chủ động, sáng tạo của học sinh; phù

hợp với đặc điểm của từng lớp học, môn học; bổi dưỡng phương pháp tự học, rèn luyện kĩ

2

năng vận dụng kiến thức vào thực tiễn; tác động đến tình cảm, đem lại niềm vui, hứng thú học

tập cho học sinh”.

Việc đổi mới phương pháp dạy và học môn toán ở bậc học phổ thông là việc cấp thiết.

Qua các đợt đi học thay sách (hè 2006, 2007, 2008) chúng ta thấy rất rõ phương châm của Bộ

Giáo dục và Đào tạo là đổi mới phương pháp dạy và học ở bậc THPT. Điều đó được thể hiện

qua phân bố chương trình (chương trình được giảm tải nhiều) với các yêu cầu cụ thể có kèm

theo hướng dẫn giáo viên (thông qua sách hướng dẫn giáo viên). Từ đó yêu cầu giáo viên phải

đổi mới phương pháp dạy.

Với sự chỉ đạo của ban giám hiệu ở nhà trường THPT theo chỉ thị của Bộ, giáo viên ở

các bộ môn đã từng bước đổi mới phương pháp dạy. Đặc biệt phong trào này sôi động trong

việc ứng dụng các công nghệ dạy học vào giảng dạy. Vì công cuộc đổi mới phương pháp dạy

và học vẫn đang trong giai đoạn đầu nên chưa có sự thay đổi nhiều. Do đó đòi hỏi người giáo

viên cần nghiên cứu sâu sắc hơn trong việc đổi mới này.

Trong chương trình toán THPT phần nội dung kiến thức “lượng giác” là một nội dung

khó đối với cả giáo viên và học sinh mà trong các đề thi đại học thường có nội dung giải

phương trình lượng giác. Với cách dạy và học theo lối truyền thống, lối tư duy thụ động đã ăn

sâu khá nhiều vào các thế hệ học sinh và ngay cả bản thân giáo viên thì theo kinh nghiệm

giảng dạy và nhiều ý kiến của giáo viên, học sinh cho thấy dạy học lượng giác để thi đại học

mất quá nhiều thời gian. Vì công thức lượng giác nhiều, khó nhớ; các dạng bài tập phong phú

với nhiều cách giải khác nhau. Do đó cần rèn luyện tư duy sáng tạo cho học sinh để đáp ứng

nhu cầu mới của thời đại.

Với các lý do trên, tôi chọn đề tài nghiên cứu “Rèn luyện tư duy sáng tạo cho học sinh

khá giỏi trong dạy học giải phương trình lượng giác lớp 11ban nâng cao” để dạy và học

chương trình lượng giác ở THPT nâng cao hiệu quả.

2. Lịch sử nghiên cứu

Qua tìm hiểu chúng tôi thấy có rất nhiều tài liệu nghiên cứu về việc rèn tư duy sáng

tạo cho học sinh qua trong dạy học các bộ môn, rồi các công trình khoa học nghiên cứu về

giảng dạy chương trình lượng giác lớp 11 nhưng không có công trình nào nghiên cứu rèn

luyện tư duy sáng tạo cho học sinh khá giỏi trong dạy học giải phương trình lượng giác lớp 11

nâng cao.

3. Mục tiêu nghiên cứu

- Nghiên cứu cơ sở lý luận về tư duy sáng tạo.

- Nghiên cứu các phương pháp tư duy sáng tạo để rèn luyện tư duy sáng tạo cho học

sinh khá giỏi trong dạy học giải phương trình lượng giác lớp 11 nâng cao.

4. Phạm vi nghiên cứu