Quản lý đất nông nghiệp trên địa bàn huyện Phù Ninh, tỉnh Phú Thọ

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH

CHU NGỌC KHÁNH

QUẢN LÝ ĐẤT NÔNG NGHIỆP TRÊN ĐỊA BÀN

HUYỆN PHÙ NINH, TỈNH PHÚ THỌ

LUẬN VĂN THẠC SĨ THEO ĐỊNH HƯỚNG ỨNG DỤNG

NGÀNH: QUẢN LÝ KINH TẾ

THÁI NGUYÊN - 2022

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH

CHU NGỌC KHÁNH

QUẢN LÝ ĐẤT NÔNG NGHIỆP TRÊN ĐỊA BÀN

HUYỆN PHÙ NINH, TỈNH PHÚ THỌ

NGÀNH: QUẢN LÝ KINH TẾ

Mã số: 8.34.04.10

LUẬN VĂN THẠC SĨ THEO ĐỊNH HƯỚNG ỨNG DỤNG

Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS. NGUYỄN HỮU ĐẠT

THÁI NGUYÊN - 2022

i

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan luận văn này là công trình nnghiên cứu của riêng tôi,

chưa công bố tại bất kỳ nơi nào, mọi số liệu sử dụng trong luận văn này là

những thông tin xác thực.

Tôi xin chịu mọi trách nhiệm về lời cam đoan của mình.

Phú Thọ, ngày.....tháng.....năm 2022

Tác giả luận văn

Chu Ngọc Khánh

ii

LỜI CẢM ƠN

Tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới PGS.TS Nguyễn Hữu Đạt đã tận

tình hướng dẫn, giúp đỡ tôi trong suốt quá trình học tập, nghiên cứu và hoàn

thành luận văn.

Tôi xin trân trọng cảm ơn các thầy giáo, cô giáo Khoa Quản lý - Luật

Kinh tế, Phòng Đào tạo Trường Đại học Kinh tế & Quản trị Kinh doanh - Đại

học Thái Nguyên đã đóng góp nhiều ý kiến quý báu giúp đỡ tôi trong quá trình

nghiên cứu, hoàn thành luận văn.

Tôi xin chân thành cảm ơn các bạn bè đồng nghiệp, đã tạo điều kiện giúp

đỡ tôi hoàn thành luận văn này.

Do bản thân còn nhiều hạn chế nên luận văn không tránh khỏi những

thiếu sót, tôi rất mong nhận được những ý kiến đóng góp của các thầy cô giáo

và các bạn.

Tôi xin chân thành cảm ơn!

Phú Thọ, ngày.......tháng.....năm 2022

Tác giả luận văn

Chu Ngọc Khánh

iii

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN...................................................................................................i

LỜI CẢM ƠN .......................................................................................................ii

MỤC LỤC.......................................................................................................iii

DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT.........................................................................vi

DANH MỤC BẢNG BIỂU, HÌNH VẼ, SƠ ĐỒ .........................................vii

MỞ ĐẦU .......................................................................................................... 1

1. Tính cấp thiết của đề tài ................................................................................ 1

2. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu................................................................ 1

3. Đối tượng, phạm vi nghiên cứu đề tài........................................................... 2

4. Đóng góp của luận văn.................................................................................. 3

5. Bố cục của luận văn ...................................................................................... 3

Chương 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ QUẢN LÝ ĐẤT NÔNG

NGHIỆP TRÊN ĐỊA BÀN CẤP HUYỆN .................................................... 4

1.1. Khái quát về đấ nông nghiệp và quản lý đất nông nghiệp......................... 4

1.1.1. Đất nông nghiệp ...................................................................................... 4

1.1.2. Khái niệm quản lý đất nông nghiệp ........................................................ 6

1.1.3. Nguyên tắc quản lý đất nông nghiệp....................................................... 7

1.1.4. Vai trò của quản lý đất nông nghiệp ....................................................... 7

1.2. Nội dung quản lý đất nông nghiệp............................................................. 7

1.2.1. Tổ chức thực hiện các văn bản quy phạm pháp luật về quản lý, sử dụng

đất nông nghiệp ................................................................................................. 7

1.2.2. Quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất nông nghiệp ...................................... 8

1.2.3. Giao đất, cho thuê đất, thu hồi, chuyển mục đích sử dụng đất nông nghiệp

......................................................................................................................... 10

1.2.4. Quản lý tài chính về sử dụng đất nông nghiệp...................................... 11

1.2.5. Thanh tra, kiểm tra, giải quyết khiếu nại, tố cáo vi phạm về đất nông

nghiệp .............................................................................................................. 12

1.3. Nhân tố ảnh hưởng đến quản lý đất nông nghiệp .................................... 12

iv

1.3.1. Điều kiện tự nhiên................................................................................. 12

1.3.2. Điều kiện kinh tế - xã hội...................................................................... 13

1.3.3. Tổ chức bộ máy và đội ngũ cán bộ quản lý ĐNN ................................ 14

1.3.4. Trang thiết bị và phương tiện quản lý ĐNN đất nông nghiệp .............. 16

1.3.5. Phối hợp giữa các cơ quan ban ngành trong quản lý đất nông nghiệp ..16

1.4. Kinh nghiệm quản lý ĐNN của một số địa phương trên địa bàn tỉnh và bài

học cho huyện Phù Ninh ........................................................................................17

1.4.1. Kinh nghiệm về quản lý ĐNN của một số địa phương trong địa bàn tỉnh

Phú Thọ....................................................................................................................17

1.4.2. Một số bài học kinh nghiệm về quản lý đất nông nghiệp cho huyện Phù

Ninh ..........................................................................................................................27

Chương 2 PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU.............................................. 30

2.1. Câu hỏi nghiên cứu: ................................................................................. 30

2.2. Phương pháp nghiên cứu.......................................................................... 30

2.2.1. Phương pháp tiếp cận............................................................................ 30

2.2.2. Phương pháp thu thập dữ liệu ............................................................... 31

2.2.3. Phương pháp thống kê mô tả................................................................. 32

2.2.4. Phương pháp chuyên gia ....................................................................... 33

Chương 3 THỰC TRẠNG QUẢN LÝ ĐẤT NÔNG NGHIỆP TRÊN ĐỊA

BÀN HUYỆN PHÙ NINH, TỈNH PHÚ THỌ ............................................ 34

3.1. Khái quát đặc điểm tự nhiên, tài nguyên thiên nhiên, kinh tế - xã hội và

tình hình sử dụng đất của huyện Phù Ninh. .................................................... 34

3.1.1. Đặc điểm điều kiện tự nhiên ................................................................. 34

3.1.2. Tài nguyên thiên nhiên.......................................................................... 38

3.1.3. Thực trạng phát triển kinh tế, xã hội..................................................... 39

3.2. Thực trạng công tác quản lý đất nông nghiệp trên địa bàn huyện Phù Ninh.

......................................................................................................................... 50

3.2.1. Công tác tổ chức triển khai các văn bản quy phạm pháp luật về quản lý,

sử dụng đất nông nghiệp. ................................................................................ 52

v

3.2.2. Công tác quy hoạch và thực hiện quy hoạch sử dụng ĐNN. ................ 55

3.2.3. Công tác giao đất, thu hồi đất, cho thuê đất, chuyển mục đích sử dụng

đất, công tác cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng ĐNN................................ 64

3.2.4. Công tác quản lý tài chính trong sử dụng ĐNN.................................... 67

3.2.5. Công tác thanh tra, kiểm tra, giải quyết khiếu nại, tố cáo vi phạm về

ĐNN ................................................................................................................ 71

3.3. Đánh giá công tác quản lý đnn trên địa bàn huyện phù ninh thời gian qua. 74

3.3.1. Những kết quả đạt được ……………………………………………………74

3.3.2. Những hạn chế: ..................................................................................... 77

3.3.3. Nguyên nhân của những hạn chế…………………….……………………..80

Chương 4 ĐỊNH HƯỚNG VÀ GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN QUẢN LÝ

ĐNN TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN PHÙ NINH, TỈNH PHÚ THỌ.............. 84

4.1. Bối cảnh mới, thuận lợi, khó khăn đối với công tác quản lý ĐNN ......... 84

4.1.1. Dự báo nhân tố mới trong nước.............................................................. 84

4.1.2. Định hướng hoàn thiện mới quản lý ĐNN ở Huyện Phù Ninh đến năm 2025

......................................................................................................................... 87

4.2. Một số giải pháp chủ yếu hoàn thiện quản lý ĐNN trên địa bàn huyện Phù

Ninh................................................................................................................. 88

4.2.1. Tăng cường tuyên truyền giáo dục pháp luật và thông tin về ĐNN..... 88

4.2.2. Hoàn thiện quy hoạch và thực hiện quy hoạch sử dụng ĐNN.............. 89

4.2.3. Hoàn thiện công tác giao đất, cho thuê đất, thu hồi, chuyển mục đích sử

dụng đất, cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng ĐNN .................................... 89

4.2.4. Tăng cường quản lý tài chính về sử dụng ĐNN ................................... 92

4.2.5. Tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra, giải quyết khiếu nại, tố cáo vi

phạm về ĐNN.................................................................................................. 92

4.2.6. Một số giải pháp khác ........................................................................... 93

4.3. Một số kiến nghị....................................................................................... 94

KẾT LUẬN.................................................................................................... 95

TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................ 97

vi

DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT

ĐNN Đất Nông nghiệp

UBND Ủy ban nhân dân

HĐND Hội đồng nhân dân

KTXH Kinh tế xã hội

TN&MT Tài nguyên và Môi trường

KCN Khu Công nghiệp

TNHH Trách nhiệm hữu hạn

vii

DANH MỤC BẢNG BIỂU, HÌNH VẼ, SƠ ĐỒ

Danh mục các Bảng

Biểu 1.1: Biến động sử dụng đất trong thời kỳ 2010 – 2015 – 2020................24

Bảng 3.1.Biến động đất đai huyện Phù Ninh giai đoạn 2010 - 2020 ...............48

Bảng 3.2: Kết quả khảo sát 50 người về các kênh thông tin tiếp nhận pháp luật

và chính sách đất đai..................................................................... 54

Bảng 3.3: So sánh chỉ tiêu sử dụng ĐNN năm 2015 và điều chỉnh quy hoạch

SDĐ nông nghiệp đến năm 2019 trên địa bàn huyện Phù

Ninh……………………………………………………………..57

Bảng 3.4: Biểu tổng hợp số lượng hộ xây dựng nhà trái phép trên địa bàn huyện

Phù Ninh năm 2019 ...................................................................... 62

Bảng 3.5: Chuyển mục đích sử dụng ĐNN sang đất phi nông nghiệp trên địa

bàn Huyện Phù Ninh giai đoạn 2015-2019 .................................. 67

Danh mục các Hình vẽ, Sơ đồ

Sơ đồ 1.1: Bộ máy quản lý nhà nước của chính quyền cấp huyện đối với

ĐNN..............................................................................................15

Hình 3.1. Vị trí địa lý của huyện Phù Ninh – tỉnh Phú Thọ.......................37

1

MỞ ĐẦU

1. Tính cấp thiết của đề tài

Hiện nay, đất nước ta đang trên đà phát triển, là một nước đang phát triển

việc chuyển đổi cơ cấu ngành là một điều tất yếu đối với phát triển. Việc chuyển

dịch tỉ trọng ngành từ Nông nghiệp sang Công nghiệp, Dịch Vụ, tăng năng suất

ngành Nông nghiệp là định hướng của Trung Ương. Hệ quả của sự phát triển

đó việc lấn chiếm, hủy hoại đất nông nghiệp vì mục đích khác đang diễn ra

hàng ngày và có tính chất ngày càng nghiêm trọng theo thời gian. Vậy nhưng

năm qua đã bao nhiêu % đất nông nghiệp được chuyển đổi sang đất khác, căn

cứ vào đâu để chúng ta đặt giới hạn cho việc chuyển đổi đất nông nghiệp để

không làm ảnh hưởng đến việc phát triển nông nghiệp, làm thế nào để ngăn

chặn việc hủy hoại đất nông nghiệp và giải pháp nào cho đất nông nghiệp được

bảo vệ và phát huy giá trị?

Huyện Phù Ninh là một huyện trung du miền núi thuộc tỉnh Phú Thọ. Cùng

trên đà phát triển của đất nước, của tỉnh, huyện Phù Ninh là một huyện năng động

trong phát triển kinh tế, thể hiện như việc chuyển dịch cơ cấu kinh tế, tăng cường

thu hút đầu tư của các công ty trong và ngoài nước về đầu tư, các khu dân cư, khu

đô thị, cụm công nghiệp được quy hoạch một cách tổng thể có tính toán. Sự phát

triển kinh tế - xã hội của huyện Phù Ninh cũng là một thách thức đối với quản lý

đất đai, ngoài các vấn đề vĩ mô về hòa hợp các tiêu chí ở phần trên, còn các vấn

đề vi mô trong quản lý đất đai như: giảm các trường hợp xây dựng trái phép,

chuyển mục đích trái phép ĐNN hay hủy hoại đất, làm suy giảm chất lượng đất.

Vì vậy quản lý ĐNN trên địa bàn huyện Phù Ninh là vấn đề cấp thiết đặt ra cần

nghiên cứu tìm giải pháp nhằm đảm bảo tính bền vững trong phát triển kinh tế -

xã hội của huyện trước mắt và lâu dài.

2. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu

2.1. Mục đích nghiên cứu

2

Mục đích nghiên cứu đề tài là làm rõ cơ sở lý luận và thực tiễn về quản

lý ĐNN trên địa bàn cấp huyện trong điều kiện pháp luật hiện hành của Việt

Nam; thực trạng quản lý ĐNN trên địa bàn huyện Phù Ninh, đề xuất giải pháp

hoàn thiện quản lý ĐNN của huyện trong những năm sắp tới.

2.2. Nhiệm vụ nghiên cứu

+ Hệ thống hóa cơ sở lý luận và xây dựng khung phân tích về quản lý

của chính quyền địa phương đối với ĐNN trên địa bàn cấp huyện trong điều

kiện pháp luật hiện hành của Việt Nam.

+ Tổng hợp có phân tích kinh nghiệm quản lý đối với ĐNN ở một số địa

phương, rút ra bài học cho chính quyền huyện Phù Ninh.

+ Phân tích thực trạng quản lý ĐNN ở huyện Phù Ninh từ năm 2014 đến

năm 2019, làm rõ thành công, hạn chế và nguyên nhân.

+ Đề xuất định hướng và giải pháp hoàn thiện quản lý quản lý ĐNN ở

huyện Phù Ninh giai đoạn đến năm 2025.

3. Đối tượng, phạm vi nghiên cứu đề tài

3.1. Đối tượng nghiên cứu

Đối tượng nghiên cứu đề tài là những vấn đề lý luận và thực tiễn về quản

lý ĐNN của chính quyền huyện Phù Ninh.

Đối tượng khảo sát bao gồm các cán bộ các phòng, ban có liên quan như

Phòng Tài nguyên và Môi trường, Phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn

huyện Phù Ninh, lãnh đạo huyện Phù Ninh, cùng với đó là lãnh đạo, công chức

địa chính các xã, thị trấn trên địa bàn huyện Phù Ninh. Bên cạnh đó, tôi còn

khảo sát các hộ dân canh tác nông nghiệp trên địa bàn huyện Phù Ninh, tỉnh

Phú Thọ.

3.2. Phạm vi nghiên cứu

* Phạm vi về nội dung: quản lý ĐNN sẽ được tiếp cận theo hai khía cạnh:

nội dung và bộ máy quản lý ĐNN; nội dung quản lý ĐNN được giới hạn ở thẩm

quyền của chính quyền địa phương (bao gồm hai cấp: huyện, xã) phù hợp với

3

phân cấp quản lý nhà nước (QLNN) đất đai theo pháp luật hiện hành của Việt

Nam. Bộ máy quản lý ĐNN bao gồm HĐND, UBND và các cơ quan tham mưu

cho UBND trong quản lý ĐNN (bao gồm các cơ quan quản lý TN&MT ở hai

cấp và các cơ quan nhà nước phối hợp khác như cơ quan tài chính, kế hoạch

đầu tư, nông nghiệp và phát triển nông thôn…)

* Phạm vi về đối tượng quản lý: ĐNN theo phân loại của Luật Đất đai

Việt Nam trong phạm vi địa giới hành chính huyện Phù Ninh. ĐNN được xem

xét trên 2 góc độ: tài nguyên và quá trình sử dụng, trao đổi.

* Về thời gian: thời gian khảo sát được giới hạn trong giai đoạn từ năm 2014

đến năm 2019; định hướng và giải pháp đề xuất cho giai đoạn đến năm 2025.

4. Đóng góp của luận văn

- Góp phần làm rõ thêm cơ sở lý luận về quản lý ĐNN trên địa bàn cấp

huyện bao gồm: khái niệm, đặc diểm, nội dung, các yếu tố ảnh hưởng đến quản

lý ĐNN;

- Đúc rút được một số bài học kinh nghiệm thực tiễn về quản lý ĐNN

trên địa bàn huyện có giá trị tham khảo cho huyện Phù Ninh;

- Phân tích, đánh giá khách quan, khoa học thực trạng quản lý ĐNN ở huyện

Phù Ninh thời gian qua, chỉ ra kết quả, hạn chế nguyên nhân hạn chế đó;

- Đề xuất được giải pháp và kiến nghị hoàn thiện quản lý ĐNN trên địa

bàn huyện Phù Ninh, tỉnh Phú Thọ đến năm 2025.

5. Bố cục của luận văn

Ngoài phần mở đầu, kết luận nội dung luận văn gồm 4 chương:

Chương 1: Cơ sở lý luận và thực tiễn về quản lý đất nông nghiệp trên

địa bàn cấp huyện.

Chương 2: Phương pháp nghiên cứu.

Chương 3: Thực trạng quản lý đất nông nghiệp trên địa bàn huyện

Phù Ninh, tỉnh Phú Thọ.

Chương 4: Định hướng và giải pháp hoàn thiện quản lý đnn trên địa bàn

huyện phù ninh, tỉnh phú thọ.