Quản lí dựa vào nhà trường: Công cụ thực hiện phân cấp quản lí giáo dục ở Việt Nam

Khoa hoc Giao due —— Ng ,[en * u j

QUA N U DLTA VA O NH A TRUONG :

CONG CU THUC HIEN PHAN CAP QUAN U GIAO DUC Of VIET NAM?

1. SIP ra dd'i cua tiep can "dua vao nha

truing "

Cum tu "dua vao nha trudng" dupe chuyen

dich tu ITnh vue kinh doanh va san xuat cd ten

gpi "dua vao co sd" (site-based) sang cac ITnh

vue hoat dpng phi Ipi nhuan nhu giao due.

Ve ban chat, tiep can "dua vao ca sd" dupe

ra ddi nham giai quyet mau thuin trong cupc

dau tranh ddi su dan chu, quyen dupe kiem

soat ty nhien, xa hpi va cupc sdng cua moi ca

nhan khi he thdng tap trung quan lieu bpc Id

nhung yeu kem rd ret. Khi cd su tham gia cua

nhieu ngudi vao qua trinh quan li, cac van de

dupe xac dinh rd rang hon va cac mau thuin

dupe giai quyet tdt hon. Vdi quyen dupe tham

gia nhieu hon vao qua trinh ra quyet djnh, con

ngudi trd nen sang tao hon trong cdng viec, tao

ra nhung san pham cd chat lupng cao Felipe

Barrera-Osorio et al. [6].

Van dung vao giao due, tiep can nay thudng

dupe gpi la "dua vao nha trudng" cung giup he

thong giao due phin nao giai quyet dupe mau

thuin nay vi d dd:

- Cd su chuyen giao va can doi giua quyin

ra quyet dinh, quyen tu chu va chju trach nhiem

giua cac cap quan li giao due va nha trudng

- Nhung ngudi nao cd moi quan he gin nhit,

cd trach nhiem va cd anh hudng nhieu nhit

trong viec thyc hien cac quyet djnh thi can phai

la nhung ngudi ra quyet djnh.

- Su tham gia nhiiu hon nhung ngudi true

tiep thuc hien (hieu trudng, giao vien, can bp

phuc vu....) hoac cac ddi tupng hudng Ipi chinh

(hpc sinh, cha me hpc sinh, can bp cpng ddng...)

vao qua trinh ra quyet dinh d nhiiu cap khac

nhau, nang cao tinh ty chu, tinh than trach nhiem

cua hp, tao mdi trudng lao dpng hpp tac va lam

viec nhdm...trong nha trudng.

2. Quan li dya vao nha trudng la gi?

Quan li dua vao nha trudng dupe trong tieng

Anh la "School-Based-Management", dupe viet

tit pho bien la SBM.

• ThS. DAO VAN VY

Trung tam Nghien ciru Quan li giao due

Luan diem co ban cua SBM, theo Caldwell

[3], la "Mpt nen giao due tot khong chf bao gom

sir diy du vi cac yeu to vat chat nhw Idp hoc, so

luxrng giao vien, sach giao khoa ma quan trong

han la tao dong luc thuc day chat luxrng day va

hoc. Vi ban chat, co ba yeu to tao nen dpng lire

cho day va hoc hieu qua: (i) nhiiu ca hpi lira chon

va canh tranh; (ii) nha trirdng tir chu; va (iii) nha

trirdng tir chiu trach nhiem" (tr.8).

Khai niem hoan chinh ve SBM dupe hinh

thanh sau khi nhieu nude phat trien tren the gidi

ap dung nd nhu la cong cu quan li nhim nang

cao tinh tu chu cua nha trudng. Dieu nay giai

thich tai sao SBM dupe md ta theo nhieu each

khac nhau d nhiiu tai lieu chinh thuc.

Daniel Brown [2] va Cheng, Y [5], khi tong

kit thuc tien SBM d Canada, Ddng A va mpt so

nude chau My La tinh da cho ring SBM la hinh

thuc phi trung uong hda hoac phan cap quan li

(decentralization) giao due (GD). CV dd, trudng

hpc dupe phan bo ngan sach, trao quyen de tim

kiim ngudn dau tu, phuong tien day hpc, nhan

su, cac nguon luc va djch vu khac cho chinh

nha trudng, phu hpp vdi su tu danh gia cua nha

trudng dd.

6" Hoa Ky, Canada, Uc, va Anh, cac chuyen

gia coi SBM la mpt hinh thuc cua phan cap quan

li GD (PCQLGD) din cap "hat nhan" la nha

trudng. Sy trao quyen hpp phap cho can bp

quan li nha trudng, giao vien, hpc sinh va cha

me hpc sinh, cac thanh vien cpng dong sao cho

hp cd the kiem soat tat ca mpi hoat dpng xay ra

trong nha trudng - y tudng chinh khuyln khich

su nhan rpng SBM. Diem dang chu y la sau mpt

thdi gian theo duoi SBM, mpt so nude, vi du:

Hoa Ky, cd sy djch chuyen rd net quyen quan

li theo cap lanh tho (lien bang - bang - quan)

sang trao quyen manh xuong cip trudng ve mat

chuyen mon.

Gan day nhit, Cadwell - nha quan trj hpc

va nhdm chuyen gia v l quan li GD gom Malen,

Ogawa va Kranz cua My da dua ra mpt khai

14 KHGD so 61, thang 10-2010