Quan hệ sách phong, triều cống giữa nhà Minh và nhà Trần (1368-1400)

QUAN HEƒ SAŸCH PHONG, TRIE¿U CO£NG

GI÷’A NHAÿ MINH VAÿ NHAÿ TRA¿N (1368 - 1400)

NGUYEÃN TH“ KIE¿U TRANG*

N

aÍm 1368, nha¯ Minh thay the· trie‡u

Nguye‚n, Trung Quo·c trÙ˚ laÔi dˆÙ˘i sˆÔ

ca‡m quye‡n cu˚a ngˆÙ¯i Ha˘n. Ngay sau khi

le‚n naÈm quye‡n, Minh Tha˘i To Chu

Nguye‚n ChˆÙng (1368-1398) Òaı the hie‰n

quye·t ta‚m kho‚i phuÔc laÔi ca˘c mo·i bang giao

truye‡n tho·ng tˆ¯ng bÚ Òˆ˘t ÒoaÔn Ù˚ thÙ¯i

Nguye‚n, cu˚ng co· va¯ ìquy phaÔm ho˘aî tra‰t tˆÔ

the· giÙ˘i vÙ˘i vai tro¯ chu˚ ÒaÔo, trung ta‚m

thuo‰c ve‡ Trung Quo·c. —e thˆÔc hie‰n y˘ tˆÙ˚ng

Òo˘, Chu Nguye‚n ChˆÙng hˆÙ˘ng sˆÔ quan

ta‚m ÒaÎc bie‰t tÙ˘i ca˘c nˆÙ˘c Ù˚ phÌa nam,

trong Òo˘ co˘ —aÔi Vie‰t.

Tuy nhie‚n, khi baÈt Òa‡u thie·t la‰p mo·i

quan he‰ bang giao giˆıa hai trie‡u ÒaÔi thÏ

Trung Quo·c va¯ —aÔi Vie‰t Òang Ù˚ trong

nhˆıng bo·i ca˚nh lÚch sˆ˚ ra·t kha˘c nhau. Ne·u

nhˆ vÙ˘i Trung Quo·c la¯ sˆÔ baÈt Òa‡u cu˚a mo‰t

trie‡u ÒaÔi mÙ˘i ñ trie‡u Minh, thÏ —aÔi Vie‰t

cuo·i Tra‡n laÔi Òaı Òi qua thÙ¯i kÏ pha˘t trieÂn

ÒÊnh cao va¯ Òang Ù˚ giai ÒoaÔn khu˚ng hoa˚ng,

suy ye·u. SˆÔ kha˘c bie‰t ve‡ hoa¯n ca˚nh lÚch sˆ˚

Òaı ta˘c Òo‰ng ra·t nhie‡u Òe·n mo·i quan he‰

giˆıa hai quo·c gia. Do pha˚i gia˚i quye·t

nhˆıng tha˘ch thˆ˘c kinh te·, chÌnh trÚ, xaı ho‰i

kha˘c nhau, ne‚n trong quan he‰ Òo·i ngoaÔi,

Trung Quo·c va¯ —aÔi Vie‰t co˘ nhˆıng nhu ca‡u

va¯ theo ÒuoÂi nhˆıng muÔc ÒÌch ra·t kha˘c bie‰t.

Nha¯ Minh vÙ˘i vÚ the· la¯ ìthie‚n trie‡uî luo‚n

Òo¯i ho˚i nhˆıng nˆÙ˘c ìchˆ ha‡uî nhˆ —aÔi Vie‰t

pha˚i phuÔc tu¯ng, le‰ thuo‰c cuıng nhˆ tua‚n thu˚

tuye‰t Òo·i nhˆıng qui ÒÚnh ma¯ ìthie‚n trie‡uî

Òe‡ ra. Do Òo˘, nhˆıng ro·i ren ve‡ chÌnh trÚ

cu˚a —aÔi Vie‰t, nhˆıng tranh cha·p ve‡ va·n Òe‡

bie‚n giÙ˘i, laınh tho giˆıa —aÔi Vie‰t va¯ Trung

Quo·c Òaı sÙ˘m la¯m cho mo·i quan he‰ giˆıa

nha¯ Minh va¯ nha¯ Tra‡n Ù˚ giai ÒoaÔn na¯y trÙ˚

ne‚n caÍng tha˙ng va¯ phˆ˘c taÔp.

1. SˆÔ xa˘c la‰p quan he‰ sa˘ch phong,

trie‡u co·ng Minh - Tra‡n

Khi le‚n naÈm quye‡n cai trÚ Trung Quo·c

va¯o naÍm 1368, Minh Tha˘i To Chu Nguye‚n

ChˆÙng Òˆ˘ng trˆÙ˘c nhie‡u tha˘ch thˆ˘c ra·t

nghie‚m troÔng.

‘¤ phÌa baÈc, qua‚n Mo‚ng Co do chÌnh

Nguye‚n Thua‰n —e· (hoa¯ng Òe· cuo·i cu¯ng cu˚a

nha¯ Nguye‚n bÚ Chu Nguye‚n ChˆÙng Òa˘nh

ÒuoÂi kho˚i Trung Quo·c naÍm 1368) ca‡m Òa‡u,

va„n la¯ mo‰t mo·i Òe doÔa he·t sˆ˘c nguy hieÂm

vÙ˘i Trung Quo·c.

‘¤ phÌa ta‚y, vˆÙng quo·c cu˚a Timua, co¯n

goÔi la¯ Timua Leng (ngˆÙ¯i Trung Quo·c goÔi

* Ths. Nguye„n ThÚ Kie‡u Trang, TrˆÙ¯ng —aÔi hoÔc Sˆ phaÔm Ha¯ No‰i