Quan hệ giữa cân bằng sinh thái với tăng trưởng và phát triển kinh tế kinh tế bền vững

Lêi më ®Çu

Ph¸t triÓn lµ quy luËt cña cuéc sèng, lµ quy luËt tÊt yÕu cña tiÕn ho¸ ®· vµ

®ang diÔn ra trªn hµnh tinh cña chóng ta tõ khi nã ®îc h×nh thµnh . VÊn ®Ò

®ang ®îc quan t©m nghiªn cøu lµ ph¶i ph¸t triÓn nh thÕ nµo ®Ó con ngêi cña

thÕ hÖ hiÖn nay còng nh trong t¬ng lai cã ®îc cuéc sèng h¹nh phóc vÒ vËt chÊt

còng nh vÒ tinh thÇn ®ã lµ vÊn ®Ò t¨ng trëng vµ ph¸t triÓn kinh tÕ bÒn v÷ng.

Mèi quan hÖ gi÷a c©n b»ng sinh th¸i vµ t¨ng trëng ph¸t triÓn kinh tÕ bÒn v÷ng

lµ mét vÊn ®Ò cã tÝnh cÊp thiÕt liªn quan ®Õn nhiÒu ngµnh, nhiÒu lÜnh vùc vµ

xuyªn suèt nhiÒu thêi ®¹i. Qu¶n lý m«i tr êng, b¶o vÖ, c¶i thiÖn m«i tr êng, − −

sö dông hîp lý c¸c yÕu tè m«i tr êng vµ c¸c ®iÒu kiÖn thuËn lîi cña m«i −

tr êng nh»m phôc vô sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi loµi ng êi lµ − −

nh÷ng néi dung quan träng trong ho¹t ®éng hiÖn nay vµ mai sau cña toµn nh©n

lo¹i. Ngµy nay, nhiÒu n íc trªn thÕ giíi ®· coi ph¸t triÓn bÒn v÷ng ® îc thÓ − −

hiÖn tr íc tiªn ë viÖc n©ng cao, c¶i thiÖn chÊt l îng sèng cña con ng êi − − −

theo ph¹m vi kh¶ n¨ng chÞu ®ùng ® îc cña c¸c hÖ sinh th¸i. §ã chÝnh lµ môc −

tiªu vÒ ph¸t triÓn bÒn v÷ng, chØ thÞ ®¸nh gi¸ cho qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ -

x· héi cña mçi quèc gia trªn thÕ giíi.

Mét x· héi ph¸t trÓn bÒn v÷ng lµ mét x· héi ph¸t triÓn vÒ mÆt kinh tÕ

víi mét nÒn m«i tr êng trong lµnh vµ x· héi v¨n minh. − X· héi ph¸t tiÓn bÒn

v÷ng dùa trªn mét hÖ thèng cÊu tróc quan hÖ biÖn chøng gi÷a kÞnh tÕ - m«i

tr êng - x· héi, hÖ thèng nµy ho¹t ®éng theo c¸c nguyªn lý, c¸c quy luËt vËn −

®éng cña tù nhiªn, kinh tÕ vµ x· héi.

T¨ng tr ëng kinh tÕ ch a ph¶i lµ ph¸t triÓn kinh tÕ, t¨ng tr ëng kinh tÕ − − −

® îc ®o b»ng tèc ®é, quy m« cßn ph¸t triÓn kinh tÕ bao gåm t¨ng tr ëng − −

kinh tÕ trong tr¹ng th¸i c©n ®èi. Ph¸t triÓn bÒn v÷ng lµ ph¸t triÓn ®¸p øng

nh÷ng nhu cÇu hiÖn t¹i mµ kh«ng lµm tæn h¹i ®Õn kh¶ n¨ng ®¸p øng trong

t ¬ng lai. −

Víi ý nghÜa vµ tÇm quan träng cña vÊn ®Ò, t«i quyÕt ®Þnh chän ®Ò tµi nµy ®Ó

nghiªn cøu, t×m hiÓu vµ gãp phÇn nãi lªn thùc tr¹ng cña vÊn ®Ò, ®ång thêi ®Ò

xuÊt mét sè gi¶i ph¸p cho vÊn ®Ò nµy.

Víi kh¶ n¨ng vµ tr×nh ®é hiÖn t¹i, vµ ®Æc biÖt lµ nh÷ng lý luËn tÝch luü ®îc

tõ m«n kinh tÕ chÝnh trÞ häc cña t«i, b¶n ®Ò ¸n nµy ®îc t«i nghiªn cøu díi gãc

®é vµ quan ®iÓm cña m«n kinh tÕ chÝnh trÞ häc.

Do ®Ò ¸n nµy ®îc nghiªn cøu díi gãc ®é vµ quan ®iÓm cña m«n kinh tÕ

chÝnh trÞ häc nªn ph¬ng ph¸p ®îc sö dông ®Ó nghiªn cøu,còng gièng nh c¸c

lÜnh vùc kh¸c cña m«n kinh tÕ chÝnh trÞ, ®Òu lµ ph¬ng ph¸p sö dông chñ nghÜa

duy vËt biÖn chøng, chñ nghÜa duy vËt lÞch sö, ph¬ng ph¸p trõu tîng ho¸, ph-

¬ng ph¸p logic kÕt hîp víi lÞch sö…

1

PhÇn I

Quan hÖ gi÷a c©n b»ng sinh th¸i víi t¨ng trëng vµ ph¸t

triÓn kinh tÕ kinh tÕ bÒn v÷ng

1 – Thùc tr¹ng vµ gi¶i ph¸p vÒ c©n b»ng sinh th¸i :

1.1- Kh¸i niÖm vÒ c©n b»ng sinh th¸i :

C©n b»ng sinh th¸i hay cßn gäi lµ c©n b»ng thiªn nhiªn tøc lµ tr¹ng th¸i

c¸c quÇn x· sinh vËt , c¸c hÖ sinh th¸i ë t×nh tr¹ng c©n b»ng khi sè lîng t¬ng

®èi cña c¸c c¸ thÓ , cña c¸c quÇn thÓ sinh vËt vÉn gi÷ ®îc ë thÕ æn ®Þnh t¬ng

®èi. §iÒu ®ã ®· lµm cho tæng lîng toµn hÖ cã mèi liªn hÖ æn ®Þnh. Nãi æn “

®Þnh t¬ng ®èi “ lµ v× trong thùc tÕ tù nhiªn cña toµn hÖ kh«ng cã sù æn ®Þnh

tuyÖt ®èi mµ lu«n cã sù thay ®æi , ph¸t triÓn hoÆc chÕt .C¸c c¸ thÓ sinh vËt lu«n

lu«n ®¸p øng víi sù t¸c ®éng cña c¸c ®iÒu kiÖn m«i trêng tù nhiªn nh khÝ hËu,

nhiÖt ®é , níc ®Êt ®ai ... Mét khi mµ sù biÕn ®æi cña tæng hoµ c¸c quÇn x· sinh

vËt trong m«i trêng cha ®Õn møc qu¸ lín th× toµn bé hÖ sinh th¸i ë vµo thÕ æn

®Þnh gäi lµ thÕ c©n b»ng . §ã kh«ng ph¶i lµ thÕ c©n b»ng ®øng yªn mµ lµ c©n

b»ng ®éng. NghÜa lµ chóng cã giao ®éng nhng kh«ng ph¸ vì thÕ æn ®Þnh

chung toµn côc ( chóng ta cã thÓ vÝ dô th« thiÓn gièng nh c¸c vËt trªn hai ®Üa

c©n, kim ®Üa c©n vÉn chØ xung quanh sè 0 mµ kh«ng nghiªng bªn nµo, nhng

kh«ng ph¶i ®øng yªn hoµn toµn ).

Mçi hÖ sinh th¸i m«i trêng nµo ®ã ®Òu cßn tån t¹i th× cã nghÜa lµ cßn

®Æc trng bëi mét s c©n b»ng nhÊt ®Þnh. ThÕ æn ®Þnh biÓu hiÖn sù t¬ng quan vÒ

sè lîng c¸c loµi vÒ chÊt lîng, vÒ qu¸ tr×nh chuyÓn ho¸ n¨ng lîng vµ thùc phÈm

toµn hÖ...

Nhng nÕu c©n b»ng bÞ ph¸ vì v× mét lÝ do nµo ®ã .C©n b»ng míi ®îc

thiÕt lËp vµ tÊt nhiªn c©n b»ng míi cã thÓ tèt vµ còng cã thÓ kh«ng tèt cho sù

tiÕn ho¸ khiÕn cho sù c©n b»ng sinh bÞ ph¸ vì . §ã cã thÓ lµ do nhiÒu nguyªn

nh©n, nhng quy tô l¹i lµ do hai yÕu tè : tù nhiªn vµ nh©n t¹o. B»ng c¸ch tiªu

diÖt mét sè lo¹i thùc vËt hay ®éng vËt hoÆc ®a vµo hÖ mét hay nhiÒu lo¹i sinh

vËt míi l¹, b»ng qu¸ tr×nh g©y « nhiÔm ®éc h¹i, b»ng viÖc ph¸ huû n¬i cø tró

®· æn ®Þnh xa nay cña c¸c loµi hoÆc b»ng sù t¨ng nhanh sè lîng vµ chÊt lîng

mét c¸ch ®ét ngét cña mét loµi nµo ®ã trong hÖ vµ c©n b»ng m«i trêng sinh

th¸i bÞ ph¸ vì . Mét thêi gian ë Ch©u Phi chuét nhiÒu qu¸ , ngêi ta t×m c¸ch

diÖt kh«ng cßn mét con nµo . Tëng lµ cã lîi nhng sau ®ã mÌo còng chÕt v× ®ãi

vµ bÖnh tËt. Vai trß huû ho¹i m«i trêng sinh th¸i ®· vµ ®ang diÔn ra rÊt m¹nh .

B»ng trÝ tuÖ vµ søc lùc cña m×nh con ngêi ®· ph¸ vì nhiÒu thÕ c©n b»ng, nhiÒu

hÖ sinh th¸i dÉn ®Õn sù thay ®æi m«i trêng rÊt lín kh«ng ®¶o ngîc ®îc .

2

1.2- C¸c gi¶i ph¸p cho viÖc ®¶m b¶o c©n b»ng sinh th¸i:

Mäi nghiªn cøu cña con ngêi ®Òu nh»m môc ®Ých tèi cao lµ b¶o vÖ sù

sèng vµ ph¸t triÓn toµn diÖn cña con ngêi, sù sinh tån vµ ph¸t triÓn cña x·

héi .Víi t c¸ch lµ mét ®éng vËt x· héi, sù sèng cña con ngêi kh«ng chØ g¾n víi

m«i trêng tù nhiªn mµ cßn g¾n bã chÆt chÏ víi m«i trêng x· héi v× chØ cã trong

x· héi con ngêi míi trë thµnh con ngêi ®Ých thùc . M«i trêng sèng cña con ng￾êi ph¶i lµ m«i trêng sèng tù nhiªn - x· héi . M«i trêng sinh th¸i lµ m«i trêng

cã liªn quan trùc tiÕp ®Õn sù sèng cña con ngêi vµ x· héi do vËy, vÊn ®Ò c©n

b»ng sinh th¸i mµ ngµy nay con ngêi ®ang tËp trung nghiªn cøu ®Ó t×m ra ph-

¬ng ¸n tèi u gi¶i quyÕt thùc chÊt lµ vÊn ®Ò mèi quan hÖ gi÷a con ngêi , x· héi

vµ tù nhiªn .

Mèi quan hÖ gi÷a con ngêi , x· héi vµ tù nhiªn lµ ®èi tîng nghiªn cøu

cña mét m«n khoa häc míi sinh th¸i häc-x· héi . VÊn ®Ò m«i trêng sinh th¸i

mang tÝnh toµn cÇu vµ thêi ®¹i, tríc hÕt lµ nhu cÇu kh¸ch quan vµ tÊt yÕu cña

viÖc nghiªn cøu vµ gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò b¶o vÖ m«i trêng sèng trong ®iÒu

kiÖn cña cuéc c¸ch m¹ng khoa häc-kü thuËt tríc ®©y vµ hiÖn nay lµ trong cuéc

c¸ch m¹ng khoa häc c«ng nghÖ ®Ó ®¶m b¶o sù tiÕp tôc ph¸t triÓn vµ l©u dµi

cña x· héi nhu cÇu xem xÐt vµ ®Þnh ®o¹t sè phËn cña con ngêi vµ x· héi trong

nh÷ng ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn míi ; nhu vÇu n¾m b¾t vµ vËn dông mét c¸ch hîp

lý c¸c quy luËt tù nhiªn vµo ho¹t ®éng thùc tiÔn nh»m mang l¹i hiÖu qña sinh

th¸i cao.

CÇn ph©n tÝch vÒ mÆt triÕt häc c¸c vÊn ®Ò sinh th¸i häc hiÖn ®¹i, xem

xÐt tÝnh tÊt yÕu vµ nh÷ng tiÒn ®Ò cÇn më réng ®èi tîng nghiªn cøu cña sinh

th¸i häc vµ nh÷ng ph¬ng híng tiÕp tôc ph¸t triÓn cña nã , ®Æc biÖt lµ viÖc

nghiªn cøu ®Ó n¾m b¾t nh÷ng quy luËt sinh th¸i häc vµ tËn dông chóng vµo

ho¹t ®éng thùc tiÔn cña con ngêi nh»m ®¶m b¶o nh÷ng ®iÒu kiÖn tù nhiªn cho

sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña x· héi , ngµy nay ®ang trë thµnh mét vÊn ®Ò cÊp

thiÕt nhÊt . Trong lÞch sö khoa häc mèi quan hÖ gi÷a con ngêi vµ tù nhiªn vÒ

mÆt truyÒn thèng ®îc quy vÒ hoÆc chØ lµ sù t¸c ®éng cña con ngêi lªn tù nhiªn

hoÆc lµ t¸c ®éng cña c¸c nguån tµi nguyªn thiªn nhiªn lªn con ngêi .

NhiÖm vô cña sinh th¸i häc hiÖn ®¹i lµ tæng hîp c¸c khuynh híng c¬

b¶n ®ã vµ lµm râ mèi quan hÖ ngîc gi÷a tµi nguyªn vµ con ngêi sù biÕn ®æi

cña tù nhiªn bëi t¸c ®éng cña con ngêi ¶nh hëng cña m«i trêng tù nhiªn lªn

con ngêi vµ kh¶ n¨ng thÝch nghi cña con ngêi khi m«i trêng biÕn ®æi. Sù cÇn

thiÕt ph¶i b¶o vÖ m«i trêng sèng víi t c¸ch m«i trêng dinh dìng cña con ngêi

vµ sö dông hîp lý m«i trêng ®ã víi t c¸ch lµ m«i trêng ho¹t ®éng s¶n xuÊt cña

nã . §ßi hái thùc tiÔn cña sinh th¸i häc ngµy nay lµ ®îc n©ng ®Õn tr×nh ®é tù

gi¸c trong viÖc ph©n tÝch ¶nh hëng cña nh©n tè con ngêi lªn m«i trêng vµ sù

¶nh hëng ngîc l¹i cña tù nhiªn ®· ®îc “ ngêi ho¸ ” lªn ho¹t ®éng sèng cña b¶n

th©n con ngêi .

2.T¨ng trëng vµ ph¸t triÓn kinh tÕ bÒn v÷ng:

3