Quá trình cải thiện môi trường đầu tư trực tiếp nước ngoài tại Việt Nam.DOC

MỤC LỤC

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT

MỤC LỤC ........................................................................................................ 1

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT ................................................................ 6

DANH MỤC BẢNG BIỂU ............................................................................. 7

PHẦN MỞ ĐẦU .............................................................................................. 1

CHƯƠNG I: LÝ LUẬN CHUNG VỀ ĐẦU TƯ TRỰC TIẾP NƯỚC

NGOÀI VÀ MÔI TRƯỜNG ĐẦU TƯ TRỰC TIẾP NƯỚC NGOÀI

(FDI) ................................................................................................................. 3

1.1. Khái niệm, vai trò của đầu tư trực tiếp nước ngoài đối với Việt

Nam ............................................................................................................... 3

1.1.1. Khái niệm ................................................................................................ 3

1.1.2. Các hình thức FDI. ................................................................................... 4

1.1.2.1. Doanh nghiệp liên doanh: ....................................................... 4

1.1.2.2. Doanh nghiệp 100% vốn nước ngoài. ..................................... 4

1.1.2.3. Hình thức hợp tác kinh doanh trên cơ sở hợp đồng hợp tác

kinh doanh ........................................................................................... 5

1.1.2.4. Đầu tư theo hợp đồng BOT ..................................................... 5

1.1.2.5. Đầu tư thông qua mô hình công ty mẹ và con ......................... 6

1.1.2.6. Hình thức công ty cổ phần ...................................................... 7

1.1.2.7. Hình thức chi nhánh công ty nước ngoài ................................ 8

1.1.2.8. Hình thức công ty hợp danh .................................................... 8

1.1.2.9. Hình thức công ty mua lại và sát nhập (M&A) ........................ 8

1.1.3. Vai trò của đầu tư trực tiếp nước ngoài đối với nền kinh tế Việt Nam

(nước nhận đầu tư). ........................................................................................... 9

1.1.3.1. Tác động tích cực của FDI. ..................................................... 9

1.1.3.2. Những ảnh hưởng tiêu cực của FDI ...................................... 12

SV: Đặng Thuý Hà Lớp: Kinh tế đầu tư 47A

1.2. Môi trường đầu tư trực tiếp nước ngoài và các nhân tố ảnh hưởng

..................................................................................................................... 15

1.2.1. Khái niệm đầu tư và môi trường đầu tư. ................................................. 15

1.2.2. Phân loại môi trường đầu tư trực tiếp nước ngoài. ................................. 16

1.2.3. Môi trường đầu tư của nước chủ nhà ..................................................... 21

1.2.3.1.Tình hình chính trị .................................................................. 21

1.2.3.2. Môi trường luật pháp ............................................................ 21

1.2.3.3. Vị trí địa lý và điều kiện tự nhiên .......................................... 22

1.2.3.4. Trình độ phát triển kinh tế ..................................................... 22

1.2.3.5. Đặc điểm phát triển kinh tế xã hội ........................................ 23

1.2.4. Môi trường ở nước chủ đầu tư ............................................................... 23

1.2.4.1. Thay đổi chính sách kinh tế vĩ mô ......................................... 23

1.2.4.2. Các hoạt động thúc đẩy đầu tư ra nước ngoài ...................... 24

1.2.4.3. Tiềm lực kinh tế, khoa học công nghệ và các chính sách xã hội

........................................................................................................... 25

1.2.5. Môi trường đầu tư quốc tế ..................................................................... 25

1.2.5.1.Xu hướng đối thoại giữa các nước ......................................... 25

1.2.5.2. Liên kết khu vực .................................................................... 25

1.2.5.3. Tăng trưởng nhanh của các TNCs ........................................ 25

1.2.5.4. Tốc độ toàn cầu hoá .............................................................. 26

1.3. Ảnh hưởng của môi trường đầu tư trực tiếp nước ngoài đến FDI.

..................................................................................................................... 27

1.3.1. Ổn định môi trường vĩ mô ..................................................................... 27

1.3.2. Tạo môi trường pháp lý cho hoạt động đầu tư trực tiếp nước ngoài ........ 27

1.3.3. Hệ thống kết cấu xây dựng cơ sở hạ tầng ............................................... 28

CHƯƠNG II: THỰC TRẠNG QUÁ TRÌNH CẢI THIỆN MÔI

TRƯỜNG ĐẦU TƯ TRỰC TIẾP NƯỚC NGOÀI TẠI VIỆT NAM. ..... 29

SV: Đặng Thuý Hà Lớp: Kinh tế đầu tư 47A

2.1. Quá trình cải thiện môi trường đầu tư trực tiếp nước ngoài tại Việt

Nam ............................................................................................................. 29

2.1.1. Trước khi Việt Nam gia nhập WTO. ...................................................... 29

2.1.1.1. Cơ chế, chính sách. ............................................................... 29

2.1.1.2. Vị trí địa lý và cơ sở hạ tầng. ................................................ 30

2.1.1.3. Nguồn nhân lực. .................................................................... 31

2.1.1.4. Yếu tố kinh tế. ........................................................................ 32

2.1.2. Sau khi Việt Nam gia nhập WTO. .......................................................... 33

2.1.2.1. Cơ chế chính sách. ................................................................ 33

2.1.2.2. Cơ sở hạ tầng. ....................................................................... 37

2.1.2.3. Nguồn nhân lực. .................................................................... 39

2.1.2.4. Yếu tố kinh tế. ........................................................................ 40

2.1.3. Tổng quan về môi trường kinh doanh 2008 tại Việt Nam ....................... 42

2.1.3.1. Cảm nhận về môi trường kinh doanh hiện tại. ...................... 42

2.1.3.2. Kỳ vọng về môi trường kinh doanh tương lai. ....................... 42

2.1.3.3. Cảm nhận về từng chỉ số riêng biệt của môi trường kinh

doanh. ................................................................................................ 43

2.1.3.4. Những tiến bộ đáng kể trong cải thiện môi trường kinh doanh.

........................................................................................................... 45

2.2. Ảnh hưởng của quá trình cải thiện môi trường đầu tư tới FDI giai

đoạn 1988 - 2008 ........................................................................................ 46

2.2.1. Tình hình thu hút FDI đăng ký từ 1988 - 2008. ...................................... 46

2.2.1.1. Cấp phép đầu tư từ 1988 – 2008. .......................................... 46

2.2.1.2. Tình hình tăng vốn đầu tư. .................................................... 50

2.2.1.3. Cơ cấu vốn FDI giai đoạn 1988 – 2008 ................................ 51

2.2.1.4. Tình hình phát triển các KCN, KCX, KCNC, KKT (gọi chung

là khu công nghiệp). ........................................................................... 61

SV: Đặng Thuý Hà Lớp: Kinh tế đầu tư 47A

2.2.2. Tình hình triển khai hoạt động sản xuất kinh doanh của các dự án FDI. . 63

2.2.2.1. Vốn giải ngân FDI giai đoạn 1988 -2008. ............................ 63

2.2.2.2. Triển khai hoạt động sản xuất kinh doanh của các dự án FDI.

........................................................................................................... 64

2.2.2.3. Rút giấy phép đầu tư, giải thể trước thời hạn. ...................... 66

2.2.3. Tác động của đầu tư trực tiếp nước ngoài đối với nền kinh tế. ............... 66

2.2.3.1. Mặt tích cực. ......................................................................... 66

2.2.3.2. Mặt hạn chế. ......................................................................... 71

2.3. Đánh giá môi trường đầu tư tại Việt Nam. ...................................... 72

2.3.1. Trước khi gia nhập WTO. ...................................................................... 72

2.3.1.1. Thành tựu đã đạt được .......................................................... 72

2.3.1.2. Hạn chế còn tồn tại. .............................................................. 75

2.3.2. Sau khi Việt Nam gia nhập WTO. .......................................................... 76

2.3.2.1. Những thuận lợi sau khi Việt Nam gia nhập WTO. ............... 76

2.3.2.2. Những hạn chế và thách thức sau khi gia nhập WTO. ........... 78

CHƯƠNG III: MỘT SỐ GIẢI PHÁP NHẰM TĂNG CƯỜNG TÍNH

HẤP DẪN CỦA MÔI TRƯỜNG ĐẦU TƯ TRỰC TIẾP NƯỚC NGOÀI

TẠI VIỆT NAM ............................................................................................ 85

3.1. Định hướng thu hút vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài và cải thiện

môi trường đầu tư ..................................................................................... 85

3.1.1. Dự báo về tình hình FDI tại Việt Nam 2 năm 2009-2010. ...................... 85

3.1.1.1. Đánh giá khả năng thực hiện mục tiêu 2006-2010: .............. 85

3.1.1.2. Một số thách thức đạt ra đối với FDI tại Việt Nam từ cuộc

khủng hoảng tài chính toàn cầu: ........................................................ 85

3.1.1.3. Dự báo FDI 2 năm 2009-2010 .............................................. 86

3.1.2. Định hướng cải thiện môi trường đầu tư. ............................................... 87

SV: Đặng Thuý Hà Lớp: Kinh tế đầu tư 47A

3.2. Những giải pháp cải thiện môi trường đầu tư trực tiếp nước ngoài

nhằm thu hút và nâng cao hiệu quả sử dụng nguồn vốn FDI ............... 88

3.2.1. Nhóm giải pháp về luật pháp, chính sách. .............................................. 88

3.2.2. Nhóm giải pháp về qui hoạch ................................................................. 88

3.2.3. Nhóm giải pháp về cải thiện cơ sở hạ tầng ............................................. 89

3.2.4. Nhóm giải pháp về nguồn nhân lực ........................................................ 90

3.2.5. Nhóm giải pháp về giải phóng mặt bằng. ............................................... 90

3.2.6. Nhóm giải pháp về phân cấp, cải cách hành chính. ................................. 91

3.2.7. Nhóm giải pháp về xúc tiến đầu tư ......................................................... 91

3.2.8. Một số giải pháp khác. ........................................................................... 92

KẾT LUẬN .................................................................................................... 94

TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................ 96

SV: Đặng Thuý Hà Lớp: Kinh tế đầu tư 47A

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT

- FDI: Đầu tư trực tiếp nước ngoài (Foreign Direct Investment)

- ĐTNN: Đầu tư nước ngoài

- IMF: Quĩ tiền tệ Quốc tế (International Monetary Fund).

- TM: Thương mại

- UNCTAD: Hội nghị của Liên Hiệp Quốc về Thương mại và Phát triển(United

Nations Conference on Trade and Development)

- WTO: Tổ chức thương mại thế giới (World Trade Organization)

- OECD: Tổ chức hợp tác và phát triển

- BTO: Xây dựng vận hành chuyển giao

- Cty: Công ty

- M&A : Hình thức công ty mua lại và sát nhập

- XNK: Xuất nhập khẩu

- ĐPT: Đang phát triển

- TNCs: Các công ty xuyên quốc gia

- WB: Ngân hàng thế giới

SV: Đặng Thuý Hà Lớp: Kinh tế đầu tư 47A

DANH MỤC BẢNG BIỂU

Biểu 1.1. Môi trường đầu tư – nước tiếp nhận đầu tư...............................17

Biểu 1.2: Minh họa môi trường đầu tư trực tiếp tại nước tiếp nhận đầu tư

.........................................................................................................................19

Biểu 2.1. Đánh giá về môi trường kinh doanh theo năm...........................43

Bảng 2.1. Đánh giá về môi trường kinh doanh theo năm..........................43

Biểu 2.2. Đánh giá các yếu tố trong môi trường kinh doanh 2007............44

Bảng 2.2. Đánh giá các yếu tố trong môi trường kinh doanh 2007...........44

Bảng 2.3: Đầu tư trực tiếp nước ngoài phân theo giai đoạn 1998-2008 . .46

Biểu 2.3. Dự án đầu tư trực tiếp nước ngoài phân theo giai đoạn

1988-2008........................................................................................................47

Biểu 2.4. Vốn đăng kí phân theo giai đoạn 1988-2008...............................47

Biểu 2.5. Qui mô vốn đăng kí bình quân (triệu USD)................................49

Bảng 2.4. Qui mô vốn bình quân các dự án FDI giai đoạn 1988-2008 ....49

Bảng 2.5. Đầu tư trực tiếp nước ngoài theo ngành 1988 – 2008...............51

Bảng 2.6. Đầu tư trực tiếp nước ngoài phân theo ngành CN và xây dựng

1988-2008 (tính tới 25/1/2009 - chỉ tính các dự án còn hiệu lực)...............51

Biểu 2.6. Dự án FDI phân theo ngành CN và xây dựng............................51

Biểu 2.7. Tổng vốn đầu tư FDI ngành CN và xây dựng.............................52

Biểu 2.8. Vốn điều lệ FDI ngành CN và xây dựng......................................52

Bảng 2.7. Đầu tư trực tiếp nước ngoài phân theo ngành dịch vụ

1988-2008........................................................................................................54

Biểu 2.9. Tổng số dự án FDI ngành dịch vụ 1988-2008.............................55

Biểu 2.10. Tổng vốn đầu tư dự án FDI vào ngành dịch vụ 1988-2008......55

Biểu 2.11. Vốn điều lệ các dự án FDI ngành dịch vụ 1988-2008...............55

SV: Đặng Thuý Hà Lớp: Kinh tế đầu tư 47A

Bảng 2.8. FDI ngành nông – lâm nghiệp 1988-2008 (USD).......................56

Biểu 2.12. Dự án FDI phân theo ngành nông lâm nghiệp 1988-2008.......57

Biểu 2.13. Tổng vốn FDI ngành nông lâm nghiệp 1988-2008....................57

Bảng 2.9 : Vốn FDI thưc các năm của giai đoạn 1988 – 2008 ..................63

SV: Đặng Thuý Hà Lớp: Kinh tế đầu tư 47A

Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp

PHẦN MỞ ĐẦU

Đầu tư trực tiếp nước ngoài vào Việt Nam đã có một quá trình hơn 20 năm với

những kinh nghiệm rất phong phú ở nhiều thời kì. Trong môi trường kinh doanh mới,

với không ít khó khăn nhưng nhiều doanh nghiệp đã trụ được tại Việt Nam, vượt qua

thử thách và thành công.

Khi chính sách Đổi mới bắt đầu được áp dụng, với những chính sách mới về đầu

tư nước ngoài không ngừng được cải thiện của Chính phủ, Việt Nam được các nhà

đầu tư nước ngoài đánh giá cao về tính ổn định và độ an toàn. Những yếu tố này đang

thực sự quan trọng đối với những khoản đầu tư lớn và dài hạn.

Không phải ngẫu nhiên mà thời gian gần đây, sự chú ý của doanh nghiệp quốc tế

tăng cao đối với Việt Nam. Với mức tăng trưởng GDP rất cao trong khu vực, cùng

với các ổn định về chính trị xã hội thì rõ ràng đây là những điều kiện thuận lợi cho

đầu tư trực tiếp nước ngoài vào Việt Nam.

Trong giai đoạn phát triển, hiện nay đang diễn ra cuộc cạnh tranh gay gắt giữa các

quốc gia nhằm thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài, giữa các doanh nghiệp trong nước

với nhau và với doanh nghiệp nước ngoài. Trong cuộc cạnh tranh này, môi trường

đầu tư mà Nhà nước tạo ra là yếu tố tiên quyết. Chính phủ Việt Nam đã làm tất cả để

môi trường Đầu tư ở Việt Nam ngày càng hoàn thiện, thông thoáng, minh bạch hơn

và cạnh tranh hơn. Tuy nhiên, Việt Nam hiện còn gặp nhiều khó khăn, thách thức liên

quan đến hạ tầng kinh tế còn nhiều yếu kém, chi phí sản xuất gia tăng trong bối cảnh

giá cả gia tăng chưa có dấu hiệu suy giảm; khan hiếm lao động có tay nghề và cán bộ

có trình độ quản lý tiên tiến, tổ chức và cán bộ ở các địa phương còn nhiều bất cập,

thủ tục hành chính còn nhiều phức tạp, gây phiên hà, nhũng nhiễu nhà đầu tư và

doanh nghiệp.

Trước những khó khăn còn tồn tại thì Chính Phủ đã có những biện pháp gì để cải

thiện môi trường đầu tư. Từ đó em quyết định lựa chọn nghiên cúu đề tài:

“ Quá trình cải thiện môi trường đầu tư trực tiếp nước ngoài tại Việt Nam”

SV: Đặng Thuý Hà Lớp: Kinh tế đầu tư 47A

1

Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp

Đề tài gồm ba chương:

Chương I: Lý luận chung về đầu tư trực tiếp nước ngoài và môi trường đầu tư

trực tiếp nước ngoài.

Chương II: Thực trạng quá trình cải thiện môi trường đầu tư trực tiếp nước ngoài

tại Việt Nam

Chương III: Một số giải pháp nhằm cải thiện môi trường đầu tư trực tiếp nước

ngoài tại Việt Nam.

Thông qua đề tài này em mong muốn có thể góp một phần nhỏ những kiến thức

của mình cho công cuộc đổi mới và phát triển của nền kinh tế nước nhà.

Em xin chân thành cảm ơn Ths. Nguyễn Thị Ái Liên đã hướng dẫn giúp em hoàn

thành đề tài này.

Với vốn hiểu biết và kinh nghiệm còn hạn hẹp, em mong nhận được những đánh

giá, nhận xét, và cho ý kiến của các thầy cô nhằm hoàn thiện đề tài nghiên cứu này.

SV: Đặng Thuý Hà Lớp: Kinh tế đầu tư 47A

2