Phương pháp giảng dạy và nghiên cứu khoa học trong Kế toán - Tài chính

K)'y�u

hoi thao

PHUONG PHAP

? '

GIANG DAY VA·

NGHIEN Cuu TRONG

� , ' ,

KE TOAN - TAI CHINH

Nha Trang, thang 5 nam 2015

TRU'ONG DAI HOC MO TPHCM TRU'ONG DN HOC NHA TRANG

KHOA KE TOAN-KIEM TOAN KHOA KE TOAN-TAI CHINH

TRU6NG DAI HOC M6 TPHCM

KHOA KE TOAN - Kl EM TOAN

TRU.6NG DAI HOC NHA TRANG

KHOA KE TOAN --TAI CHINH

IT

PHU'ONG PHAP GIANG DAY VA NGHIEN CU'U KHOA HOC

. .

TRONG KE TOAN -TAI CHiNH

Nha Trang, thang 5 nam 2015

ChU'O'ng trinh hQi thao

PhU'O'ng phap giang d�y va nghien Cll'U khoa hc;>c trong k� toan - tai chinh

Nha Trang, ngay 7/5/2015

8g00 -8g15

8g15 -8g30

8g30-8g45

06n khaeh mO'i va d�i bi�u

TS. Phan Thi Dung, Tru>6'ng Khoa K� toan -Tai ehinh, Tru>6'ng O�i hc;ie

Nha Trang

Phat bi�u ehao mwng

PGS. TS. VO Hfru Owe, Ph6 Hi�u tru,6'ng, Tru>6'ng Khoa K€! toan -Ki�m

toan, Tru,6'ng O�i hc;>e M6' TPHCM

Phat bi�u dap tw

Phien 1: Giang d�y trong linh Vlfe k€! toan va tai ehinh

Chu tri: TS. Phan Th! Dung

8945 -8955 TS. V6 Van Can

8955 -9g05

9g05 -9g15

9g15-10g00

10g00 -10g10

10g10 -10g30

Wm dt,mg phU'O'ng phap giang dc;1y tfch Cl,J'C d6i v&i m(>t s6 hQC phan nganh

Tai chinh

ThS. Tran Tuyet Thanh

Giang dc;1y m6n Nguyen ly ke toan theo hU'&ng tiep c�n ngll'O'i SU' dl,mg

thong tin

ThS. Nguyen Thi Bao NgQc

NhCmg thach thuc va CO' hQi cho giang vien tre trong giang dc;1y chuyen

nganh hi$n nay

Thaoluc;1n

TS. Phan Thj Dung

Phat bi�u k�t thue phien 1

Giai lao va ti�e tra

Phien 2: Nghien ewu khoa hc;ie trong Hnh vlfc k� toan va tai ehinh

Chu tri: PGS.TS. VO Hfru £>(i,e

1 Og30 -1 Og45

10g45 -11 gOO

11 gOO -11 g45

11g45 -12g00

TS. Le Thi Khoa Nguyen

Cac nhan to anh hU'&ng muc d(> thuyet minh bao cao tai chinh cac doanh

nghi$p niem yet tren thj trU'&ng chung khoan Vi$t Nam

ThS. Nguyen Van HU'O'ng

Tac d(>ng cua sai 1$ch thong tin tren bao cao tai chinh gill'a trU'&c va sau khi

dU'Q'C kiem toan den gia trj thj tfU'&ng cua c6ng ty -Nghien CLl'U O' Vi$t Nam

Thaoluc;1n

PGS.TS. VO HO,u Owe

Phat bi�u k€!t thue phien 2 va h(>i thao

Lai n6id�u

Muc luc . .

Chu dil 1: D6i m6'i phU'O'ng phap giang dcjty trong linh Vl!C K� toan - Tai

chinh

1

Doi m&i dao tc;10 ke toan - kinh nghi$m Hoa Ky va cac di§ xu�t cho Vi$t Nam 3

TS. va Hfru f)(fc, Trl£CYQg £)r;1i hQC M& TPHCM

--··

··

········

·

· ···-·····

Vc;1n dt,mg phU'O'ng phap giang dc;1y tich Cl,l'C doi v&i m(lt s6 hQC phan nganh Tai 16

chinh

TS. Vo Van Can va ThS. Nguyen Thi Lien HU'O'ng, Tru'{mg Df;li h9c Nha Trang

Giang dc;1y men Nguyen ly ke toan theo hU'&ng tiep cc;1n ngLI'O'i SU' d1,mg thong tin 27

ThS. Trfm Tuyet Thanh, Df;li hQc M& TP.HCM

Trao doi kinh nghi$m giang dc;1y hQc phan Nguyen ly ke toan 37

ThS. Nguyen Bfch Hll'ang Thao, Trll'O'ng Dr;1i hQc Nha Trang

PhU'ang phap giang dc;1y d6i v&i hQc phan Ke toan tai chinh 1 42

ThS. Mai Diem Lan HU'O'ng, Trll'O'ng Dr;1i hQc Nha Trang

SU' dt,mg phU'O'ng phap giang dc;1y bang tlnh huong trong hQC phan quan tri rui ro 50

tai chinh

ThS. Chu Thi Le Dung, Trll'&ng Dr;1i h9c Nha Trang

Kinh nghi$m giang dc;1y men hQc Ke toan chi phf 54

ThS. Hoang Huy Cll'&ng, TrU'O'nJliJ..?L�Qc M& TPHCM

__ ,,..,,-

M(lt so kinh nghi$m giang dc;1y men hQC Kiem toan 58

ThS. Le Thi Thanh Xuan va ThS. Tran Thi Vinh, Tm&ng Dr;1i h9c M& TPHCM

Kinh nghi$m trong vi$c dU'a tlnh huong thvc te vao VI dt,1 trong giang dc;1y m6n 63

kiem toan.

ThS. Ph{;lm Minh Vll'ang va ThS. Dinh Thi Thu Hien, Tm&ng Df;li h9c M&

TPHCM

Kinh nghi$m ap dt,mg phU'O'ng phap giang dc;1y Heh Cl,l'C doi v&i hQC phf!n Thue 68

cua l&p h9c dong sinh vien nganh Ke toan - Tai chfnh

ThS. Thai Ninh, TrLf&ng £Jc;1i hQc Nha Trang

LQ'i fch va vi$c giang dc;1y mon hQc H$ thong thong tin ke toan d6i v&i sinh vien 74

nganh Ke toan

ThS. VO Qu6c Thong, TrLf&ng £Jc;1i hQC M& TPHCM

Trao d6i ve ung dt,mg Microsoft Excel trong giang dc;1y chuyen nganh ke toan 89

ThS. Nguyen Thi Ng9c EJi?P, TrLfO'ng EJf;li h9c M& TPHCM

Nhfrng thach th(rc va CO' h<)i cha cac giang Vien tre trong giang dc;1y chuyen 93

nganh Tai chfnh - Ngan hang

ThS. Huynh Thi Nhll' Thao, TrLfO'ng EJ?i h9c Nha Trang

Nhfrng thach th(rc va CO' h<)i cha giang vien tre trong giang dc;1y chuyen nganh 101

hi$n nay

ThS. Nguyen Thi Bao Ng<;>c, TrLfO'ng £Jc;1i h9c Nha Trang

T6 Chll'C giang dc;1y cac ChlfO'ng trlnh Cc;lp nhc;1t kien thll'C ve quan ly tai chinh, tai 110

san va ke taan hanh chinh St,J' nghi$p

ThS. Phan Thi Thuy Ng9c, Trll'&ng EJ?i h9c Mo· TPHCM

Chu d� 2: Nghien cuu khoa hQc trong linh VlfC K� toim - Tai chinh

Ch, tieu gia v6n hang ban tren baa cao tai chf nh cua cac daanh nghi$p 115

TS. Phan Thi Dung, TrLfO'ng fJ?i H<;>c Nha Trang

Cac nhan to anh hU'&ng muc d(> thuyet minh baa caa tai chinh cac daanh nghi$p 122

niem yet tren thi truong chll'ng khaan Vi$t Nam

TS. Le Thi Khoa Nguyen va ThS. Le Thi Thanh Xuan, Tm&ng D?i h9c M&

TPHCM

Danh gia chat luqng thong tin trlnh bay tren bao caa thU'ong nien cua cac cong 138

ty thuy san niem yet tren thi truang ch(mg khoan Vi$t Nam

ThS. Do Thi Ly, Trll'&ng D?i h9c Nha Trang

Tac dong cua sai 1$ch thong tin tren baa caa tai chinh gifra tru&c va sau khi 151

dU'Q'C kiem toan den gia trj thj trU'ang cua cong ty - Nghien CLl'U O' Vi$t Nam

ThS. Nguyen Van HU'(Jng, Twang D?i h9c Nha Trang

Tc'>ng quan ve hanh vi dieu chfnh lqi nhufrn cua nha quan ly doanh nghi$p 163

ThS. Ngc>,Haang EJi�p, TrU'cmg EJt;1i H9c M& TP. HCM

Mo hlnh ly thuy�t nghien CLl'U tac d(>ng cua ki�m soat n(>i b(> den hi$u qua hoc;1t 176

d(>ng va rui ro tc;1i cac ngan hang thuO'ng mc;1i Vi$t Nam

ThS. Nguyen Tu!Jn, Trll'O'ng EJt;1i hQc Nha Trang

Ap dt,1ng ly thuyet hanh vi tlm nguyen nhan hanh d(>ng dau tu chung khoan tc;1i 195

thi tmang Vi$t Nam

ThS. Tn1n Minh NgQC, TTIJ'cmg EJt;1i fie;,� M& TPH__CM

U'ng dt,1ng ly thuyet ngu6n ll,l'c gi&i hc;1n (TOG) d� xac djnh ket du san ph�m t6i 207

LYU tc;1i doanh nghi$p san xuiit: Nghien CU'U tc;1i Cong ty c6 phan May Khanh hoa

ThS. Phan Hong Nhung, TrU'&ng EJ9i hQC Nha Trang

Nhung tieu chi xac djnh SI! thanh cong cua h$ th6ng thong tin ke toan tc;1i cac 220

doanh nghi$p vua va nho a Vi$t Nam

ThS. VO Qu6c Thong, TrU'&ng EJ9i H9c M& TPHCM

Anh hu&ng chi phi di vay den baa cao tai chinh -Truang hqp Cong ty c6 phan 236

Thuang mc;1i Dich vt,1 A chau

ThS. Tu Mai Hoang Phi, Trll'O'ng £Jt;1i hQc Nha Trang

Nhung trai nghi$m tu vi$c thvc hi$n nghien cuu khoa hQc va cong b6 trong linh 245

Vl,l'C ke toan

ThS. Nguyen Thi Hong H9nh, Trll'O'ng fJc;Ji hQc M& TPHCM

LOI NOi DAU

Giang dc;1y va nghien CU'U khoa hQC la hai ITnh Vl,l'C hoc;1t d(>ng quan trQng

cua tru1ang dc;1i hQC. H(>i thao Giang dc;1y va nghien CU'U khoa hQC trong tai chinh

- ke toan do hai dan vi d6ng to chuc la Khoa Ke toan - Kiem toan, TrU'&ng Dc;1i

hQc M& TPHCM va Khoa Tai chinh - Ke toan, TrU'&ng Dc;1i hQc Nha Trang v&i

m1,1c dfch nang cao nang h,rc giang di;ly Va nghien CU'U khoa hQC cua giang Vien.

Cu(>c h(>i thao dU'Q'C mong dqi la dip giang vien cua hai khoa trlnh bay cac no

ll,l'C, Chia Se kinh nghi�m Va thao lu�n Ve cac giai phap doi m&i trong hoc;1t d(>ng

giang dc;1y va nghien CU'U khoa hQC cua moi ben. H(>i thao cOng la m(>t hoi;lt

d(>ng danh dau qua trlnh hlnh thanh va phat trien cua hai dan vi: Ky ni�m 5

nam ngay thanh l�p Khoa Ke toan - Tai chfnh, Dc;1i hQc Nha Trang (2010 -

2015), ky ni�m 5 nam ngay thanh l�p Khoa Ke toan - Kiem toan, Tru1ang 8c;1i

hQc M& TPHCM (201 o - 2015) va d6ng thai ky ni�m 25 nam thanh l�p TrU'&ng

Dc;1i hQc M& TPHCM (1990 - 2015). Ban lanh dc;10 hai khoa cOng ky v9ng day

la kh&i diem cua ho�t d(>ng hqp tac giCra hai tmang trong vi�c to chuc nhCl'ng

buoi h(>i thao lien trU'&ng hang nam v&i chM IU'qng ngay cang nang len.

C6 tat ca 26 bai tham lu�n cua giang vien hai khoa, thu(>c hai chu de

giang dc;1y va nghien CU'U khoa hQC. V&i mong mu6n khuyen khich cac giang

Vien tham gia, tat ca bai tham lu�n deu dU'Q'C dU'a vao ky yeu sau khi chf nh

SLl'a, bien t�p cha th6ng nhat ve djnh dc;1ng va phu hqp VO'i m1,1c tieu cua hQi

thao.

Trong chu de giang dc;1y, cac thay c6 giao de c�p nhieu den vi�c d6i m&i

n(>i dung Va phU'O'ng phap giang di;ly theo hU'&ng tich Cl,l'C trong toan bQ

chU'O'ng tr]nh dao ti;lO cOng nhU' trong tlfOQ m6n hQC Cl,l the cua hai nganh ke

toan va tai chinh. Ngoai ra, m(>t van de kh6ng kem phan quan tr9ng la nhfrng

CO' h(>i va thach thuc cua giang vien tre hi�n nay. Nhln chung qua cac bai viet

tren, cac giang Vien trong tlfng mon hQC cua Ca hai khoa dang trong qua trlnh

tich IOy kinh nghi�m giang dc;1y va dU'a dan cac phU'ang phap, kien thuc m&i

vao bai giang cua minh. Cac kh6 khan thU'O'ng g�p dU'Q'C ch, ra nhU' tinh chat

nghi�p v1,1 chuyen mon cua cac mon hQc trong nganh, sT s6 l&p dong ... TrU'&c

nhfrng van de nay, tat ca cac thay CO deu tin tU'&ng vao Sl,I' can thiet cua d6i

m&i va c6 nhfrng giai phap cua rieng mlnh. Ben Ci;lnh d6, kh6ng it thach thuc

cua nghe nghi�p giang vien lam cho cac thay c6 tran tr& nhU' thu nh�p, chinh

sach cua nha trU'O'ng, dieu ki�n nghien CU'U khoa hQC ... M�c du CO' hQi phat

trien nghe nghi�p la dieu mQi ngU'O'i deu nh�n thay, nhU'ng VU'Q't qua cac thach

thll'C n6i tren la van de can trao d6i ban bi;lC them.

� Trong chu de ve nghien CLl'U khoa hQC, c6 mU'O'i nghien CLl'U dU'Q'C cong

bo, trong d6 mqt SO la cac de tai cac giang Vien da thhl,.l'C hi$n trong trU'ang

hoiflc trong ChU'O'ng tr.lnh dao ti;lO Sau di;li hQC. Cac nghien CLl'U de c�p den

nhieu de tai da di;lng trong ITnh Vl,.l'C ke toan, tai chinh, kiem toan va h� thong

thong tin ke toan. Cac de tai nghien CLl'U khoa hQC cho thay cac giang vien da

b�t d§u tiep c�n v&i cac cong Cl) nghien CLl'U djnh IU'Q'ng. M�c du ph§n l&n

dung 6' muc dQ phat trien cac nghien CU'U tren the gi&i vao moi trU'ang Vi�t

Nam, nhU'ng d6 la nhung bU'O'C tien rat dang khich I� trong qua trlnh nang cao

nang ll,.l'C giang Vien.

Nen giao dl;lC dc,'li hQC Vi�t Nam dang trong giai dol;}n chuyen giao the h�

cung qua trinh thl,.l'C hi�n cac chinh sach doi m&i mc;1nh me cua Nha nU'O'C.

Chung toi tin r�ng v&i d¢i ngu giang vien cua hai khoa, d�c bi�t la cac giang

Vien tre, chat IU'Q'ng giang di;ly Va nghien CLl'U khoa hQC se ngay cang dU'Q'C

nang len Cung VO'i Sl,.f phat trien quan hEf! hqp tac giua hai khoa Va hai trU'ang

di;ti h9c.

Tran tr9ng cam O'n Ban to chuc, cac th§y co giao da gLI'i tham lu�n va

tham dl,.I' hQi thao.

PGS. TS. Vu HC,,u £>(1,c

Ph6 Hi$u tm&ng, Tm&ng Khoa KE§ toan -

Kiem toan, Tm&ng 8.;ii hoc Ma TPHCM

2

TS. Phan Thi Dung

TrLI'ang Khoa KE§ toan - Tai chinh,

Tm&ng 8.;ii hoc Nha Trang

DBi moi dao t�o k� toan - kinh nghi�m Hoa Ky va cac

d� xu,t cho Viet Nam

Vu Hfru Drrc

Tidn SI, Ph6 Girio SU, Truong fJ{Ji h9c Mil TPHCM

Tom tiit

D6i m&i dao tc;lO k€ toan la v�n dS quan tr9ng trong phat tri�n ngu6n nhan

lµc k€ toan, dap ung nhu du cua nSn kinh tt T�i Hoa Ky, qua trinh nay da di�n

ra vao nhung nam 1970 trong cac truong dc;ti h9c va ti€p tµc tro thanh v�n ds

thai SlJ vao th�p nien d�u cua th€ ky 21. Bai vi�t nay phan tich ti@n trinh d6i m&i

dao tc;lO kf toan tc;ti Hoa Ky, danh gia nhfrng hc;ln ch@ cua h� th6ng dao tc;to k� toan

Vi�t Nam d� dS xuflt m9t s6 dinh huang c6 th� thvc hi�n duqc trong di�u ki�n

Vi�tNam.

Ti'r kh6a: Dao tc;lo kf toan, D6i m&i dao tc;lO k@ toan

1. Gioi thi�u

Vi�t Nam dang trong qua trinh phat tri�n kinh t€ h9i nh�p v&i nSn kinh t�

toan du. DiSu nay doi hoi d(li ngil kS toan phai dap ung duqc yeu du cua c6ng

tac quan ly doanh nghi�p, cua cac dinh ch€ cua nsn kinh ts thi truang cung nhu

qua trinh tµ do h6a thucmg m?,,i trong khu V\JC Va tren th� gioi

Trong g�n 30 nam qua, cac truong dc;li h9c Vi�t Nam da co nhfrng thay

d6i tich C\JC trong l'inh V\JC dao tc;lO k€ toan. M�c du v�y, v:1n con khoang each

kha xa gifra yeu c�u thvc t� va san phllm cua qua trinh dao t�o. Df>i m&i dao t<;tO

k� toan la V�n d� dang duqc d�t ra Va duqc SlJ quan tam khong chi boi cac

truong d<;ti h9c ma con cua cac tb chuc nghs nghi�p, cac doanh nghi�p.

Khao sat kinh nghi�m cac qu6c gia di tru&c la m9t each hfru hi�u d€ tim

ki�m dinh huang dung cho qua trinh nay. Vi�c Iva ch9n m(lt qu6c gia duy nhflt

la Hoa Ky d@ khao sat nhfun co diSu ki�n di sau vao phan tich cac di�u ki�n va

3

ti�n trinh d6i m6i trong b6i canh th1,rc t� m9t qu6c gia. Hon rn1a, Hoa Ky la qu6c

gia hung m<;tnh trong linh V\JC nghS nghi�p k� toan - ki§m toan cung nhu dao tc;io

dc;ii h9c": ·it� th6ng dao tc;io kS toan cua Hoa Ky bao g6m cac truong dc;ii h9c, cac

truang nght nghi�p v6'i S\f tham gia hi�u qua cua cac t6 chuc nghS nghi�p vs

ngu6n Ive. Cac kSt qua nghien cuu dugc bao cao dcly du va chi tiSt nen d€ dang

nghien cuu. M�t khac, dao t�o kS toan t�i Vi�t Nam c6 m9t di�m tucmg d6ng v6'i

Hoa Ky la d�t nSn tang tren giao dvc dc;ii h9c 4 nam vS kS toan/kinh doanh. Di�m

tuang d6ng tren giup cho chung ta c6 rut tia du9·c nhfrng kinh nghi�m tu qu6c

gia nay cho Vi�t Nam trong d6i m6'i trong dao t�o 6 b�c dc;ii h9c.

Phcln dclu cua bai vi�t trinh bay qua trinh d6i m6'i dao tc;io k� toan t�i Hoa

Ky giai do<;tn th�p nien 1990 v6'i tr9ng tam la d6i m6'i qua trinh dao t�o ti,ii cac

truong d0i h9c. Phcln thu hai trong bai viSt dS c�p dSn nhung hoc;it d('ing d6i m6'i

gc1n day nhfit lien quan dSn sv ph6i hgp nhiSu t6 chuc dS nang tc1m nghS nghi�p

trong thS ky 21. Ph�n ti�p theo, bai viSt xem xet nhilng vfin dS dang d�t ra cua h�

th6ng dao t?o kS toan Vi�t Nam. Cu6i cung la ph�n dS xufit m9t s6 dinh huang

d6i m6'i dao tc;io kS toan Vi�t Nam tren CO' SO' tiSp thu ch9n l9c cac kinh nghi�m

cua Hoa Ky. M(>t phcln nho trong bai viet minh h9a qua trinh d6i m6'i tc;ii Khoa

KS toan - KiSm toan, Truong Dc;ii h9c Ma TPHCM qua d6 trao d6i nhilng kh6

khan, thu�n lgi trong ti�n trinh nay.

2. D6i moi dao t�o k� toan t�i Hoa Ky th�p ky 1990

Tu nhung nam 1970, lan song phe phan h� th6ng dao tc;io ke toan Hoa Ky

da d§n dSn H9i KS toan Hoa Ky (American Accounting Association -AAA) da

phai thvc hi�n m(H nghien cuu vs vfm dS nay. Nghien cuu s6 1 O vs dao tc;io k�

toan duqc cong b6 nam 1989 v6'i ten g9i Tai djnh hucmg dao fr;w ki toan: Bao

cao vJ moi truimg, giang vien va chuang trinh dao tqo ki toan chi ra nhfrng

diSm t6i trong dao tc;io kS toan: chuang trinh dao ti,io it duqc d6i m6'i, phuang

phap giang <l?y kem hi�u qua va cu ky, trong khi cac giang vien thi duqc nhiSu

dai ng9 hon va hai long hon vS nghien cuu (Schultz et al, 1989).

Bao cao nay th1,rc ra chi kh�ng dinh li,ii bao cao cua AAA c6 ten Dao tqo

ki toan fltong lai: Chudn bj cha S�t phat tridn ngh§ nghi¢p (thuong g9i la

Bedford Committee Report) nam 1985. Cung trong nam 1989, trong m9t sµ ph6i

hgp hiSm thfiy gifra cac cong ty kiSm toan hang dc1u (h'.lc d6 la Big Eight), m('it

bao cao da ra dai c6 ten Kha nang thanh c6ng trong nghi nghiefp ki toan. Bao

Cao nay gui d�n m9t thong di�p ro rang vS Sl.J quan ngc;ti cua cac Cong ty nay d6i

voi cfoit luqng va dinh huang cua giao dvc k€ toan (Mueller, 1994).

4

Trong b6i canh d6, Uy ban D6i m&i Dao tc;lo KS toan (Accounting

Education Change Committee- AECC) duqc AAA thanh l�p. Trong 7 nam hoc;lt

d(lng cua minh, AECC da ban hanh m(H s6 van ban nhu:

• Cac cong b6 v� thµc tn;mg cac chu dS ( dS c�p d@n nhung vfm dS nhu

mvc dich cua dao t.;to k@ toan, dao t.;to k@ toan nam d�u tien, vai tro

cua cac truong cao a�ng trong dao t.;to k@ toan, cai thi�n vfin ds kinh

nghi�m cua sinh vien m&i ra truong ... )

• Huang d�n v� danh gia trong cac chuong trinh dao t.;to nghS nghi�p

• H9c t�p c6 djnh hu&ng: Quy trinh h9c each h9c trong cac clmong

trinh dao t.;to k@ toan ...

AECC cfing nh�n m9t ngan sach 3 tri�u USD dS tai trq cho 13 truong d.;ti

h9c d6i m&i chuong trinh dao t"w kS toan (Sundem, 1999).

M9t bao cao kha hoan chinh dugc cong b6 nam 2000 c6 ten Dao {(JO ki

toan: Ki hoqch cha m(jt tuong lai ddy bdt tnic. Day la kSt qua cua m9t dµ an tai

trg b&i AAA, H9i KS toan cong chung Hoa Ky (AICPA), H9i KS toan quan tri

(IMA) va Big Five. Ban bao cao 71 trang nay c6 7 chuong, chi ra nhfrng ySu

kem hi�n t.;ti, nguyen nhan va d� xmit nhfrng di�u cfin lam dS cai thi�n. Du6'i day

la m9t s6 n(li dung can ban cua bao cao nay (Albrecht & Sack, 2000):

• Tinh hinh svt giam nghiem tr9ng sinh vien theo h9c nganh kS toan va

ch�t luqng cua sinh vien khi ra truong. Bao cao da phan tich du li�u

th6ng ke cua AICPA dS chi ra s6 luqng sinh vien dc;1i h9c ghi danh

nganh kS toan nam h9c 1998-1999 giam 20% so v&i nam h9c 1995-

1996 va s6 lugng sinh vien ra truong cua nganh nay cfing giam 23%

tuong ung. Bao cao cung thµc hi�n nhfrng khao sat qua ph6ng v�n cac

giang vien va cac doanh nghi�p, ty 1� tra lai r&ng s6 luqng sinh vien

t6t nghi�p d.;tt chfrt luqng suy giam chiSm dSn 80, 1 % (gi6'i h9c thu�t)

va 45,7% (gi6'i ngh� nghi�p).

• Nguyen nhan thu nh§t d.ln dSn tinh tr.;tng nay la muc luong cua kS

toan (kS ca kiSm toan) m&i ra truong da giam xu6ng ca v� tuy�t dbi

l�n tuong d&i trong 4 nam g�n nh�t. Nguyen nhan thfr hai la nganh k@

toan tro nen kem h�p d�n sinh vien hon so v&i nhiSu nganh m&i.

Nguyen nhan thu ba la vi�c thiSu thong tin ho�c thong tin sai l.;tc vs

nghS kS toan (sinh vien hinh dung day la m9t nghS bu6n te, ch�m ch.;tp

va loanh quanh s6 li?u ... ). Cubi cung, vi?c yeu c�u sinh vien tbt

rrghi�p phai h9c them 150 gia m6'i duqc thi l§y chfrng chi CPA cung

la m9t ysu t6.

5

• v� ban ch£t, SlJ suy S\JP cua nganh k€ toan do SlJ thay d6i cua moi

truang nhanh ch6ng nhung cac nha giao dvc khong thay d6i kip. Ky

,·; · Jiethu�t va cong nghe phat tri�n, toan cftu h6a va SlJ gia tang quy�n h;rc

ct:ia c�c guy dftu tu d�n d€n chi phi thong tin giam xu6ng nhung c1;1nh

tranh tang Ien. Di�u nay thuc dAy cac doanh nghiep, cac cong ty kiSm

toan thay d6i v� yeu du cong viec k€ toan, kiSm toan nhung nha

truang chua thay d6i kip thai.

• Cac ySu kem Cl,l thS tu phia nha truang la ( 1) Chuong trinh dao t<;tO

h�p, 16i thai do d<;ty cai minh c6 hon la d1;1y cai thi truang cftn, khong

dc;1y cho sinh vien nhung khai ni¢m m6'i nhu toan cftu h6a, c6ng ngh�

va d<;to due; (2) Giang d<;ty theo ki�u ap d�t, h9c thu(k long, t�p trung

vao thi dr ma khong chuin bi cho sinh vien nhiing diSu vS thS gi&i

kinh doanh thµc t€ ma h9 se bu&c vao; (3) Phuong phap giang d<;ty

thi�u sang t<;to, dµa qua nhiSu vao sach giao khoa va khong thuc dAy

sinh vien tµ nghien cuu, tµ tim tai li�u; ( 4) Dao t<;to nhdn m<;tnh vao rn)i

dung ma thiSu dao t<;to cac ky nang cftn thi€t cho sinh vien; ( 5) Dao t<;to

khong d�y du vs cong ngh¢ thong tin; (6) Giang vien xa rai v&i doanh

nghi�p va thvc tiSn kinh doanh va ( 6) ThiSu dinh huang va chiSn luqc

d� ctsn sµ chenh I�ch giua cac truang tang Ien va c<;tnh tranh cung gia

tang.

• Cac dS xu�t bao g6m tai du true l<;ti ho<;tt d(mg dao t<;to (ra soat l<;ti ml}C

tieu dao t1;10, chuang trinh dao t<;10, n9i dung cac mon h9c va phuang

phap giang d<;ty tren CO' SO' tim hiSu vs moi truang) va d�u tu vao d9i

ngu giang vien theo huang ti€p c�n v6-i th€ gi6·i kinh doanh.

Nhin chung, qua trinh d6i m6'i dao t<;to k€ toan t<;ti Hoa Ky giai do�m cu6i

thS ky 20 t�p trung vao vi¢c ct6i m6i qua trinh ctao t<;to va giang vien t<;ti cac

truang d1;1i h9c nhim cung dp nhan lµc phu hqp han cho nSn kinh tS, ch�n l<;ti da

suy thoai cua nganh k� toan trong cac truang d1;1i h9c.

Bao cao t6ng kSt qua trinh ho<;tt d9ng cua AECC nam 1999 nh�n xet ring

n6 lµc cua AECC da lam thay d6i phuang phap giang d1;1y kS toan, d�c bi¢t dua

cac ky nang truySn thong va quan h¢ d6i nhan vao chuong trinh dao t<;tO. Uy ban

nay cung thuc d§y duqc cac d6i m6'i khac trong chuong trinh dao t1;10 nhung v�n

con phai thµc hi�n nhiSu. AECC tin ring minh da pha va duqc sµ tri tr� th6ng tri

trong dao t1;10 kS toan hon hai th�p ky nhung cung cho dmg d.n luu y nhiing tri

tr� m&i se phat sinh (Sundem, 1999).

6

3. D6i moi dao t:;io k� toan t�i Hoa Ky dfiu th� ky 21

Nam 2008, sau nhiSu V\l tai ti�ng trong nghS nghi�p, Uy ban Tu v§.n nghS

nghi�p Ki�m toan (ACAP) cua B¢ Tai chinh Hoa Ky dS nghi thanh l�p m9t uy

ban nghien CU'U tinh tr�ng dao t�o ki�m toan hi�n t�i va dS xu§.t nhfrng thay d6i.

Tren ca sa d6, AICPA va AAA da ph6i hgp thanh l�p Uy ban Phat tri�n nghS

nghi�p (Pathways Commission). Khai ni�m pathways thucmg dugc dung dS chi

cac bu&c phat tri�n cua m(>t ca nhan trong nghs nghi�p, bao g6m tu truac khi

h9c cao dilng, dl;li h9c cho dSn khi ra trucmg va tham gia vao nghS nghi�p. Uy

ban Phat tri�n nghS nghi�p ( du&i day g9i tit la Pathways) bao g6m cac giao su

k€ toan, cac chuyen gia nghs nghi�p, cac nha l�p quy, cac nha quan ly va cac ben

lien quan khac d� thu th�p thong tin va nh�n d,:mg, phan tich cac v�n dS. Nhu

Bruce Behn; Giao su Bl;li h9c Tennessee cilng la Chu tich Pathways phat bi�u:

"L�n d�u tien trong }ich SU, chung ta k�t hgp t�t ca cac ben quan tr9ng

trong dao 1<,lO k€ toan: trucmg phf> thong trung h9c, cao dilng c9ng d6ng, d�i h9c,

doanh nghi�p, cac nha l�p quy va cac cong ty ki�m toan.

BiSu chung ta tim ki€m la chung ta chu§.n bi nhfrng gi dS sinh vien tr6'

thanh m(>t chuyen gia k€ toan trong m(>t thi truong hi�n di;ii. Chung ta quan tam

d€n m(>t cau hoi c6 tinh chi€n luqc: Lam sao chung ta c6 thS thu hut duqc cac

nhan tai da di;ing va giu h9 trong con duang nghS nghi�p? Bau la con duang phat

triSn dao t<;lO cho k€ toan? Con ducmg nay ra sao trong hi�n ti;ii va chung se nhu

th€ nao trong tuang lai ?"

Nam 2012, Pathways cong b6 bao cao Di xudt chiin lzwc qu6c gia cha

tht h¢ tiip theo cua ccic nha kt toan. Bao cao nay (Pathways, 2012) c6 nhfrng

rn)i dung chinh sau:

• Xac l�p tiSn dS cho chi€n luge, trong d6 chi ra r&ng vi�c chu§.n bi dao

t<,lO cho m(>t nha kS toan phai d�t tren nSn tang m9t t�m nhin ro rang

va bao quat vs vai tro cua nghS kS toan trong m(H xa h(>i r9ng lan han.

Ti Sn dS nay nh�n mi;inh dSn vai tro quan tr9ng cua thong tin kS toan

trong thi trucmg tai chinh toan du va hi�u qua cua t6 chuc, y thuc

trach nhi�m ddi vai xa h9i va cac phllm ch�t dn c6 cua nguai kS toan.

• Bua ra bay kiSn nghi bao g6m:

L Xay dµng nghS kS toan thanh mot nghS nghi�p ma trong d6 c6 sµ

kSt n6i ch�t che gifra nghien cuu, dao t<,lO va hol;lt d9ng thµc ti�n

cho sinh vien, nha giao dvc va nhung nguai hanh nghS.

2. Xay dµng ca ch� cho phep dap ung nhu c�u giang vien thong qua

dao t<,10 tiSn Sl linh ho<,lt han va mo r('mg cac lo<,li hinh giang vien.

7

3.

,•;' r,

4.

5.

6.

7.

Cai each ctao t<;10 k8 toan ct€ vi�c giang d<;1y v� k8 toan duqc coi

tr9ng va khuy�n khich nhu m9t ph�n kbong th€ thi8u cua SU m<;1ng

nha trucmg.

�hat tri�n chuong trinh dao t;;io eta d,,mg, gin v6i b9c li�u va

khuysn khich cac giang vien tham gia qua trinh phat triSn nay.

Cai thi�n each thl'.rc thu h(1t sinh vien tai nang va da d<;1ng vao nghS

nghi�p

Xay dl,111g CO' ch� thu th�p, phan tich va ph6 biSn thong tin vs thi

trucmg lao ct9ng ct6i vai nghS nghi�p ks toan va giang vien k8 toan

C6 ca chS dS biSn nhung suy nghi thanh hanh d<)ng

C6 thS th§.y cac kiSn nghi tren lien quan dSn nhfmg thay d6i trong vai tro

kS toan cua thS ky 21 sau nhfrng vµ d6 bS tai chinh. NghS nghi�p kS toan (bao

g6m ca kiSm toan) cang ngay cang quan tr9ng hon khi thi truong tai chinh eta

mang tfnh ch§.t toan c�u. Nguai kS toan dn tang cucmg hon y thuc trach nhi�m

nghS nghi�p cua minh cung nhu nfmg cao hi�u qua c6ng vi�c.

Ban dS xu§.t tren cfmg huang dSn vi�c khiic phµc m9t nhuqc diSm 16n cua

Hnh Vl}'C kS toan la St}' tach rcri cua nghien cuu, giang dc;1y va thµc ti�n. Day la

m9t vfm dS cua h� th5ng dao tc;10 kS toan cua Hoa Ky hinh thanh tu th�p nien

1960, khi cac giang vien dc;ii h9c va cac chuyen gia ngh@ nghi�p ngay cang tach

bi�t nhau. Cac giang vien dc;ii h9c khong con thoi gian danh cho hoc;1t d9ng nghS

nghi�p ma chu ySu t�p trung vao giang d<;1y va nghien cuu. Cac chuyen gia ngh�

nghi�p kh6ng danh thoi gian hqp tac v6i cac trucmg dc;1i h9c ma t�p trung vao

phat triSn cac ky thu�t m&i dS tang tinh qmb tranh cho c6ng ty (Sundem, 1999).

Ngay trong Hnh Vl,TC giang dc;1y va nghien cuu, cac nghien cuu trong linh vµc kS

toan cfing it g�n b6 v&i thvc tS nghb nghi�p va giang vien cac trucmg dc;ii h9c bi

ap lµc vs nghien cuu ngay m<)t nhiSu han, anh huong dSn vi�c giang dc;1y.

Cac ki8n nghi cu6i cua Pathways huang dSn vi�c thu hut nhfrng sinh vien

t6t cho nghS nghi�p va duy tri hQ trong nghS nghi�p. DiSu nay cho thcly nhfrng

vein dS cua th8 ky tru&c v§n chua hoan toan duqc giai quy8t tc;ii Hoa Ky lien quan

ctsn sue thu hut cua nghS nghi�p ks toan.

4. Cac v�n d� cua h� th6ng dao tl;lo k� toan Vi�t Nam hi�n tl;li

Suy thoai kinh tS trong nhfrng nam qua d§n d8n hang loc;it doanh nghi�p

pha san, phai rcri kh6i thi trucmg. DS t6n tc;ii, cac doanh nghi�p phai d6i m&i hoc;1t

ct9ng, nang cao nang Ive quan ly. Qua trinh nay d§n dSn khi kinh tS phµc h6i,

yeu du vS nang h;rc d<)i ngfi kS toan phai tang len hon nua ctS tr& thanh b9 ph�n

8

tu v�n hO'u hi�u trong quan ly, thay vi chi dfrng !9-i Cf chuc nang ghi chep va bao

cao theo lu�t dinh.

Trong b6i canh d6, cac hi�p djnh v� t\1 do thuong m9-i da va dang buoc

vao giai dO<;lD c6 hi�u lµc, trong d6 bao g6m ca thi truong v� kS toan. D(>i ngu k@

toan Vi�t Nam nSu kh6ng kip thay d6i, se khong nhfmg khong khai thac duqc lqi

ich cua vi�c tµ do <lich chuysn lao d9ng ma con m�t vi�c ngay t<;li chinh que

huong minh.

Tu phia ben trong, h? th6ng dao t�o kS toan Vi?t Nam c6 nhi�u ySu kem

do thiSu d6i m6i trong nhi�u nam qua:

• Chuong trinh dao t�o khong c6 nhi�u thay d6i so v6i 20 nam tru6c khi

m6i chuySn sang kinh tS thj truong. Thu nh�t, chi t�p trung vao kS

toan, thi�u m9t ki�n thuc bao quat v� doanh nghi�p va kinh doanh,

gay kh6 khan cho vi�c nang t.im vai tro ks toan trong doanh nghi�p.

Thu hai, cac mon h9c l�c hfm do thiSu c�p nh�t cac kiSn thuc m6i, cac

giang vien chi truy€n d�t cai minh c6 hon la tirn hi�u nhung gi thi

truong dang d.n. Thu ba, m6n h9c Nguyen ly k� toan chua thµc sµ

trinh bay duqc n�n tang ly lu�n CO' ban Cua k€ toan ma n�ng V� ghi

chep kS toan nhu m(>t m6n kS toan tai chinh thu nho. Di€ nay mc)t m�t

can tr& tu duy kinh doanh cua sinh vien kS toan, rn�t khac tiSp tl,lC lam

cho ngh� kS toan tr& thanh rn(>t ngh� bu6n te du6i con rn�t cua sinh

vien khong phai chuyen nganh.

• Phuong phap giang d,;1y theo ki�u ap d�t, tu d6 khuySn khich sinh vien

h9c thu9c long, h9c dS thi hon la ti€p c�n v6i thS gi&i kinh doanh

phong phu. D�y qua nhi€u ki€n thuc nhung kh6ng dao t�o cac ky nang

d.n thi�t cho sinh vien; tu cac ky nang "cung" cua ngh� nghi�p nhu

xet doan, phan tich thong tin ... cho asn cac ky nang "rn�rn" nhu lam

vi�c nh6m, quan ly thai gian, truy�n thong ...

• KiSn thuc va ky nang cong ngh� thong tin bi tach rai va giao ph6 cho

rn6n h9c H� thf>ng thong tin kS toan. Cac m6n h9c chuyen nganh (kS

toan tai chinh, k€ toan quan tri, ki�m toan ... ) dugc d,;1y tren n€n tang

k� toan thu c6ng. Di�u nay rn9t m�t lam cho cac ki€n thuc v� h� thf>ng

thong tin kS toan tro nen truu tugng, kh6 hi�u. M�t khac, sinh vien

thiSu kha nang tiSp c�n thµc tS nhanh ch6ng khi ra truang vi h�u hSt

cac cong vi�c hi�n t<!ti cua ks toan da thvc hi�n vai sµ h6 trq 16n cua

cong ngh� thong tin.

• Giang vien thiSu hi�u biSt v� doanh nghi�p va thvc ti€n kinh doanh

nen bai giang n�ng v� ly thuyst, thiSu minh h9a thvc ts va phan tich

9