phố cổ hà nội và nét hấp dẫn của phố cổ đối với du khách

Lêi më ®Çu

Toµn cÇu ho¸ hiÖn nay ®ang lµ mét xu thÕ tÊt yÕu ®èi víi sù ph¸t triÓn

cña nh©n lo¹i trªn nhiÒu lÜnh vùc. Nã ®· gãp phÇn t¹o c¬ héi cho viÖc giao lu

v¨n ho¸ gi÷a c¸c níc trªn thÕ giíi. ë ViÖt Nam vÊn ®Ò nµy ®· gãp phÇn kh«ng

nhá trong quan hÖ hîp t¸c víi c¸c quèc gia kh¸c, t¹o nÒn t¶ng cho viÖc ph¸t

triÓn kinh tÕ, song mÆt kh¸c nã l¹i ®Æt ra nh÷ng th¸ch thøc cho viÖc b¶o vÖ b¶n

s¾c v¨n ho¸ d©n téc. Phè cæ Hµ Néi lµ mét trong nh÷ng ®Þa ®iÓm bÞ xu híng

“t©n thêi ho¸”,a chuéng ®å ngo¹i lµm cho biÕn d¹ng. HiÖn nay trong qu¸ tr×nh

c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸, ®Ó ®¸p øng nhu cÇu sinh ho¹t ngêi d©n ph¸ bá

nhµ cò x©y dùng nh÷ng ng«i nhµ míi theo phong c¸ch, kiÕn tróc hiÖn ®¹i, bªn

c¹nh ®ã nh÷ng ng«i nhµ cò vµi tr¨m tuæi cha bÞ ph¸ bá th× ë trong t×nh tr¹ng

xuèng cÊp nghiªm träng. T×nh tr¹ng nµy ®ang lµm Hµ Néi dÇn mÊt ®i mét di

s¶n v¨n ho¸ ®¸ng tù hµo, ngµnh du lÞch mÊt ®i mét nguån tµi nguyªn v¨n ho¸

trong viÖc ph¸t triÓn du lÞch v¨n ho¸ cña thñ ®«. ChÝnh v× thÕ vÊn ®Ò c¶i t¹o,

b¶o vÖ vµ t«n t¹o khu di tÝch nµy hiÖn nay ®ang lµ vÊn ®Ò ®¸ng quan t©m cña

chÝnh quyÒn ®Þa ph¬ng vµ thµnh phè.

Lµ mét sinh viªn kinh tÕ sau nµy sÏ lµm viÖc trong lÜnh vùc du lÞch, vÊn

®Ò b¶o tån phè cæ ®· thu hót sù quan t©m cña em.

Trong bµi viÕt nµy em xin ph©n tÝch phè cæ ë khÝa c¹nh gi¸ trÞ v¨n ho¸

cña nã ®èi víi viÖc ph¸t triÓn du lÞch vµ vÊn ®Ò khai th¸c nh÷ng gi¸ trÞ ®ã vµo

c¸c tour du lÞch cña thñ ®« trong hiÖn t¹i vµ t¬ng lai.

Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n Th¹c sÜ Ng« §øc Anh ®· híng dÉn vµ gióp ®ì

em hoµn thµnh ®Ò ¸n nµy.

1

I. Phè cæ Hµ Néi vµ nÐt hÊp dÉn cña phè cæ ®èi víi du

kh¸ch

1. Vµi nÐt vÒ phè cæ Hµ Néi:

Hµ Néi kh«ng chØ lµ trung t©m kinh tÕ, chÝnh trÞ mµ ®©y cßn lµ trung t©m

v¨n ho¸ cña níc ViÖt Nam. Hµ Néi lµ n¬i héi tô nh÷ng tµi nguyªn tù nhiªn vµ

nh©n v¨n phong phó, ®a d¹ng, víi mét bÒ dµy lÞch sö gÇn 1000 n¨m ®· trë

thµnh mét trong nh÷ng ®iÓm ®Õn du lÞch hÊp dÉn ®èi víi du kh¸ch trong vµ

ngoµi níc. LÞch sö ngµn n¨m Quèc §« - Th¨ng Long – Hµ Néi b¾t ®Çu tõ ®êi

Lý C«ng UÈn (1010) khi «ng quyÕt ®Þnh dêi ®« tõ Hoa L (Ninh B×nh) ra

Th¨ng Long (Hµ Néi). NhËn thÊy ®©y lµ mét ®Þa thÕ “ë gi÷a khu vùc trêi vµ

®Êt, cã thÕ rång cuén hæ ngåi” nªn «ng ®· cho x©y dùng ®« thÞ Th¨ng Long

víi cÊu tróc “tam trïng thµnh qu¸ch” (trong thµnh ngoµi thÞ). Tr¶i qua chiÒu

dµi thêi gian trong di s¶n ®« thÞ Hµ Néi , toµ thµnh cæ hÇu nh ®· tan biÕn vµ

chØ cßn hiÖn diÖn bëi nh÷ng c«ng tr×nh kiÕn tróc ®¬n lÎ. Song nã l¹i ®îc ®Æc

trng bëi mét c¬ cÊu ®« thÞ hÕt søc ®Æc thï - ®ã lµ khu phè cæ hay cßn gäi lµ

khu vùc 36 phè phêng. Tríc ®©y díi triÒu ®¹i Lý, TrÇn, HËu Lª ®©y lµ trung

t©m th¬ng m¹i cña Th¨ng Long, lµ phÇn thÞ trong kiÕn tróc x· héi “tam trïng

thµnh qu¸ch”.

Khi thùc d©n Ph¸p x©m chiÕm Hµ Néi n¨m 1886, chóng ®· ph¸ huû gÇn

nh toµn bé hÖ thèng c¸c di tÝch v¨n ho¸, kiÕn tróc truyÒn thèng n»m xung

quanh khu vùc hå Hoµn KiÕm ®Ó lÊy chç x©y dùng khu phè T©y. Song song

víi viÖc hoµn thiÖn khu vùc trung t©m hå Hoµn KiÕm, ngêi Ph¸p ®· tiÕn hµnh

chØnh söa trong khu vùc “36 phè phêng” cña Hµ Néi. Nhng do ¶nh hëng cña

ph¬ng thøc x©y dùng míi vÉn cßn ë møc ®é h¹n chÕ, ngêi Hµ Néi vÉn tiÕp tôc

ph¬ng thøc x©y dùng ViÖt Nam truyÒn thèng trong söa ch÷a vµ x©y dùng míi

nh÷ng ng«i nhµ cña m×nh. §ã lµ nh÷ng ng«i nhµ kÕt cÊu gç lµ chñ yÕu, m¸i

lîp ngãi ta, chiÒu réng nhµ hÑp vµ ph¸t triÓn s©u vµo phÝa trong l« ®Êt b»ng

nh÷ng líp nhµ kÕ tiÕp nh÷ng líp s©n trong. ChÝnh v× vËy, nh×n chung khu phè

nµy vÉn mang nÐt truyÒn thèng quen thuéc bªn c¹nh “khu phè T©y” ®ang h×nh

thµnh víi nh÷ng ®êng nÐt qui ho¹ch vµ kiÕn tróc ®îc du nhËp tõ ch©u ©u. Sau

nµy hai khu vùc nµy ®îc gäi lµ “khu phè cæ” vµ “khu phè cò” lµm nªn niÒm tù

hµo cña c¶ Hµ Néi mµ kh«ng ph¶i bÊt cø thµnh phè nµo ë ViÖt Nam còng nh

nhiÒu níc kh¸c cã næi. Hai thuËt ng÷ nµy míi chØ ra ®êi tõ n¨m 1995, lµ mét

qui íc ®Ó tiÖn cho viÖc nghiªn cøu vµ t×m gi¶i ph¸p b¶o vÖ. Thµnh phè Hµ Néi

t¹m thêi qui ®Þnh “khu phè cæ” lµ khu phè cã h×nh tam gi¸c (nhng kú thùc lµ

h×nh thang), hai c¹nh ngang lµ phè Hµng §Ëu vµ d·y phè Hµng B«ng – Hµng

2