Phép biện chứng và tư duy biện chứng

I. §Æt vÊn ®Ò

BiÖn chøng vµ siªu h×nh lµ hai ph¹m trï trong triÕt häc, nã lµ hai ph¬ng

ph¸p t duy tr¸i ngîc nhau. Ph¬ng ph¸p siªu h×nh lµ ph¬ng ph¸p xem xÐt sÑ vËt

hiÖn tîng trong tr¹ng th¸i tÜnh t¹i kh«ng trong mèi quan hÖ phè biÕn trong qu¸

tr×nh vËn ®éng vµ ph¸t triÓn. Do vËy ph¬ng ph¸p nµy sÏ dÉn ®Õn sai lÇm phñ

nhËn sù ph¸t triÓn kh«ng nhËn thÊy mèi liªn hÖ gi÷a c¸c sù vËt hiÖn tîng. Tr¸i

l¹i víi ph¬ng ph¸p t duy siªu h×nh, ph¬ng ph¸p biÖn chøng lµ ph¬ng ph¸p nhËn

thøc thÕ giíi lý gi¶i thÕ giíi, gi¶i quyÕt vÊn ®Ò thùc hiÖn theo nguyªn t¾c biÖn

chøng xem xÐt sù vËt hiÖn tîng trong qu¸ tr×nh kh«ng ngõng vËn ®éng ph¸t

triÓn ®ång thêi thÊy ®îc mèi quan hÖ c¸ thÓ vµ ®oµn thÓ.

Trong lÞch sö triÕt häc cã nh÷ng thêi ®iÓm, t duy siªu h×nh chiÕm u thÕ so

víi t duy biÖn chøng. Nhng xÐt trong toµn bé lÞch sö triÕt häc th× phÐp biÖn

chøng lu«n gi÷ vai trß ®Æc biÖt trong ®åi sè tinh thÇn triÕt häc. PhÐp biÖn chøng

lµ mét khoa häc cña triÕt häc. V× vËy nã còng ph¸t triÓn tr× thÊp tèi cao vµ cã

nh÷ng th¨ng trÇm ®Ønh cao cña phÐp biÖn chøng duy vËt lµ phÐp biÖn chøng

M¸c-xÝt cña triÕt häc M¸c - Lª nin. Chñ nghÜa M¸c lu«n ®¸nh gi¸ cao phÐp biÖn

chøng nhÊt lµ phÐp biÖn chøng duy vËt, vµ coi ®ã lµ mét c«ng cô t duy ®¾c lùc,

s¾c bÐn ®Ó ®Êu tranh víi thuyÕt kh«ng thÓ biÕn t duy siªu h×nh gióp cho trong

nhËn thøc vµ c¶i t¹o thÕ giíi.

§Ó thÊy râ b¶n chÊt cña phÐp biÖn chøng vµ sù ph¸t triÓn cña t duy biÖn

chøng cña nh©n lo¹i th× chóng ta ph¶i nghiªn cøu lÞch sö ph¸t triÓn cña phÐp

biÖn chøng.