Phát triển vùng nguyên liệu cho các nhà máy chế biến của Tổng công ty Rau quả, nông sản.doc

Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp Ph¹m ThÞ Ph¬ng Thuû - CN 42A

Më ®Çu

TiÒm n¨ng s¶n xuÊt Rau qu¶, n«ng s¶n lµ mét trong c¸c m¶ng tµi nguyªn sinh

th¸i n«ng nghiÖp ViÖt Nam- ph¸t triÓn rau, hoa, qu¶ lµ khai th¸c mét nguån lîi cã gi¸

trÞ cu¶ ®Êt níc vµ ®¸p øng nhu cÇu thiÕt yÕu ngµy cµng t¨ng cña ®êi sèng nh©n d©n

Ph¸t triÓn s¶n xuÊt rau qu¶ g¾n víi c«ng nghiÖp chÕ biÕn, phôc vô tiªu dïng vµ

xuÊt khÈu ®· trë thµnh mét trong c¸c môc tiªu cña ch¬ng tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ -

hiÖn ®¹i hãa n«ng nghiÖp, n«ng th«n níc ta. Thêi gian qua, ngµnh rau qu¶ tuy ®· cã

bíc ph¸t triÓn, nhng tèc ®é cßn chËm, cha t¬ng xøng víi tiÒm n¨ng cña ®Êt níc; tr×nh

®é s¶n xuÊt , n¨ng suÊt, s¶n lîng, chÊt lîng cßn thÊp cha ®¸p øng ®îc yªu cÇu cña thÞ

trêng trong vµ ngoµi níc.

HiÖn nay s¶n phÈm trong ngµnh n«ng nghiÖp rÊt ®a d¹ng vµ phong phó, qu¸

tr×nh s¶n xuÊt ra s¶n phÈm trong thêi gian dµi (Sím th× 2-3 th¸ng, l©u th× 3-5 n¨m vµ

h¬n thÕ n÷a). Cã nh÷ng s¶n phÈm s¶n xuÊt ra ®Ó dïng, ®a sè s¶n phÈm s¶n xuÊt ra ®Ó

thÞ trêng tiªu thô, kh«ng nh÷ng thÞ trong níc mµ c¶ thÞ trêng ngoµi níc. Cã nh÷ng s¶n

phÈm ¨n t¬i, cã nh÷ng s¶n phÈm ph¶i th«ng qua chÕ biÕn, ®Ó tiÖn b¶o qu¶n l©u dµi

vËn chuyÓn, vËn chuyÓn ®i xa ®Õn ngêi tiªu dïng. Nh vËy, tõ s¶n xuÊt nguyªn liÖu,

chÕ biÕn c«ng nghiÖp ®Õn ngêi tiªu dïng lµ c¶ mét qu¸ tr×nh khÐp kÝn, ®ßi hái ph¶i rÊt

khoa häc, rÊt cô thÓ vµ t¬ng ®èi phøc t¹p. Lµ mét ®¬n vÞ chuyªn s¶n xuÊt, chÕ biÕn vµ

kinh doanh xuÊt nhËp khÈu rau qu¶ ë VÞªt nam, Tæng c«ng ty Rau qu¶, n«ng s¶n ®·

kh«ng ngõng phÊn ®Êu ®Ó trë thµnh ®¬n vÞ dÉn ®Çu trong toµn ngµnh, sím kh¼ng ®Þnh

®îc vai trß vµ vÞ thÕ cña m×nh c¶ trong vµ ngoµi níc. Trong c¸c mÆt hµng rau qu¶ th×

døa chÕ biÕn ®îc xem lµ mét mÆt hµng chñ lùc cña Tæng c«ng ty, Døa lµ mét lo¹i qu¶

nhiÖt ®íi thÝch hîp víi khÝ hËu ViÖt nam, phÇn lín døa ®îc chÕ biÕn ®Ó xuÊt khÈu, vµ

chiÕm kim ng¹ch xuÊt khÈu rÊt cao. NhËn thøc ®îc vai trß vµ thÕ m¹nh cña mÆt hµng

nµy nªn trong c¸c chiÕn lîc ph¸t triÓn cña Tæng c«ng ty th× vÊn ®Ò ®Èy m¹nh c«ng t¸c

xuÊt khÈu s¶n phÈm døa chÕ biÕn cña Tæng c«ng ty lu«n ®îc chó träng ®óng mùc.

Tuy nhiªn, hiÖn nay t×nh tr¹ng thiÕu trÇm träng nguyªn liÖu døa cung cÊp cho

c¸c nhµ m¸y chÕ biÕn ®ang lµ vÊn ®Ò bÊt cËp cña Tæng c«ng ty. MÆc dï viÖc quy

1

Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp Ph¹m ThÞ Ph¬ng Thuû - CN 42A

ho¹ch vµ ph¸t triÓn vïng nguyªn liÖu ®· ®îc Tæng c«ng ty quan t©m tõ l©u nay nhng

tèc ®é ph¸t triÓn cña vïng nguyªn liÖu vÉn cha theo kÞp tèc ®é cña c¸c nhµ m¸y chÕ

biÕn. V× vËy viÖc nghiªn cøu vÊn ®Ò quy ho¹ch vµ ph¸t triÓn vïng døa nguyªn liÖu

trong t×nh h×nh hiÖn nay lµ hÕt søc cÇn thiÕt ®Ó s¶n xuÊt cã thÓ ph¸t triÓn bÒn v÷ng

XuÊt ph¸t tõ nh÷ng vÊn ®Ò trªn, vµ ®Ó gãp phÇn n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng

cña c¸c nhµ m¸y chÕ biÕn b»ng viÖc cung cÊp ®ñ nguyªn liÖu ®Ó c¸c nhµ m¸y ®¹t

100% c«ng suÊt thiÕt kÕ em lùa chän ®Ò tµi:”Ph¸t triÓn vïng nguyªn liÖu cho c¸c

nhµ m¸y chÕ biÕn cña Tæng c«ng ty Rau qu¶, n«ng s¶n” lµm ®Ò tµi chuyªn ®Ò tèt

nghiÖp.

Néi dung cña chuyªn ®Ò tèt nghiÖp bao gåm 3 phÇn:

PhÇn 1: Giíi thiÖu chung vÒ Tæng c«ng ty Rau qu¶, n«ng s¶n.

Ph©n 2: Thùc tr¹ng cung cÊp nguyªn liÖu døa cho c¸c nhµ m¸y chÕ biÕn cña Tæng

c«ng ty Rau qua, n«ng s¶n

PhÇn 3: Mét sè ý kiÕn nh»m ph¸t triÓn vïng nguyªn liÖu døa cho c¸c nhµ m¸y chÕ

biÕn cña Tæng c«ng ty Rau qu¶, n«ng s¶n

Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n PGS.TS Ng« ThÞ Hoµi Lam, chó TrÇn H÷u Thµnh-Tr￾ëng phßng KH-TH cïng c¸c c« chó, anh chÞ trong Tæng c«ng ty Rau qu¶, n«ng s¶n

®· gióp ®ì em hoµn thµnh chuyªn ®Ò nµy.

PhÇn 1: §Æc ®iÓm chung cña Tæng c«ng ty

2

Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp Ph¹m ThÞ Ph¬ng Thuû - CN 42A

Rau qu¶, n«ng s¶n(1)

1.1 Giíi thiÖu tæng quan vÒ Tæng c«ng ty Rau qu¶, n«ng s¶n

1.1.1 LÞch sö h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña Tæng c«ng ty Rau qu¶, n«ng s¶n

Tæng c«ng ty rau qu¶, n«ng s¶n lµ Tæng c«ng ty Nhµ níc trùc thuéc Bé n«ng

nghiÖp vµ ph¸t triÓn n«ng th«n, ®îc thµnh lËp theo quyÕt ®Þnh sè 66/2003/Q§/BNN￾TCCB ngµy 11/06/2003 cña Bé n«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn n«ng th«n trªn c¬ së s¸p

nhËp Tæng c«ng ty XuÊt nhËp khÈu n«ng s¶n vµ thùc phÈm chÕ biÕn vµ Tæng c«ng

ty Rau qu¶ ViÖt Nam

Tæng c«ng ty xuÊt nhËp khÈu n«ng s¶n vµ chÕ biÕn thùc phÈm ®îc thµnh lËp

vµo ngµy 30 th¸ng 12 n¨m 1995 theo quyÕt ®Þnh sè 409/BNN-TCCB/Q§ cña Bé n«ng

nghiÖp vµ ph¸t triÓn n«ng th«n. V× thêi gian s¸p nhËp cña 2 c«ng ty cha dµi nªn giai

®o¹n tríc n¨m 2003 t«i chØ ®i ph©n tÝch s©u t×nh h×nh s¶n xuÊt kinh doanh cña Tæng

c«ng ty Rau qu¶ ViÖt Nam.

Tæng c«ng ty Rau qu¶ ViÖt Nam lµ mét tæ chøc kinh tÕ lín cña Nhµ níc thùc

hiÖn nhiÖm vô s¶n xuÊt kinh doanh c¸c s¶n phÈm rau qu¶, n«ng s¶n vµ liªn doanh víi

c¸c tæ chøc níc ngoµi vÒ c¸c lÜnh vùc s¶n xuÊt n«ng nghiÖp, chÕ biÕn c«ng nghiÖp vµ

xuÊt khÈu gia vÞ, rau qu¶. Cho tíi nay Tæng c«ng ty ®· cã quan hÖ víi h¬n 50 níc

trªn thÕ giíi.

Tríc n¨m 1988, viÖc s¶n xuÊt, chÕ biÕn kinh doanh vµ kinh doanh xuÊt khÈu

rau qu¶ ®îc h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn theo ba khèi:

- S¶n xuÊt rau qu¶ (do C«ng ty rau qu¶ Trung ¬ng thuéc Bé n«ng nghiÖp qu¶n lÝ)

(1) Tªn gäi : Tæng c«ng ty Rau qu¶, n«ng s¶n

Tªn giao dÞch : Vietnam national vegtabal, fruit and agricultural product

corporation

Tªn viÕt t¾t : Vegetexco Vietnam

Trô së giao dÞch: Sè 2- Ph¹m Ngäc Th¹ch- §èng §a- Hµ Néi

V¨n phßng ®¹i diÖn t¹i níc ngoµi: Moscow (nga), Philadenphia (Hoa Kú)

- ChÕ biÕn rau qu¶ ViÖt Nam (do Liªn hiÖp xÝ nghiÖp ®å hép mét vµ hai thuéc Bé

c«ng nghiÖp thùc phÈm qu¶n lý).

3

Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp Ph¹m ThÞ Ph¬ng Thuû - CN 42A

- Khèi kinh doanh xuÊt khÈu rau qu¶ (do Tæng c«ng ty xuÊt khÈu rau qu¶ thuéc Bé

ngo¹i th¬ng qu¶n lý).

Do bÞ chia c¾t thµnh 3 khèi ®éc lËp nh trªn nªn ®· h¹n chÕ rÊt nhiÒu kh¶ n¨ng thÝch

øng cña 3 khèi, thËm chÝ g©y ra m©u thuÉn c¹nh tranh lÉn nhau g©y ¶nh hëng xÊu ®Õn

toµn ngµnh. §Ó t¹o nªn sù thèng nhÊt trong s¶n xuÊt, chÕ biÕn, kinh doanh, ngµy

11/2/1988 theo quyÕt ®Þnh sè 63 NN-TCCB/Q§ cña Bé n«ng nghiÖp vµ C«ng nghiÖp

thùc phÈm, Tæng c«ng ty Rau qu¶ ViÖt Nam chÝnh thøc ®îc thµnh lËp trªn c¬ së gi÷a

C«ng ty rau qu¶ Trung ¬ng; Tæng c«ng ty xuÊt nhËp khÈu rau qu¶ vµ Liªn hiÖp c¸c xÝ

nghiÖp n«ng- c«ng nghiÖp Phñ Quú cña Bé n«ng nghiÖp vµ C«ng nghiÖp (nay lµ Bé

n«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn n«ng th«n). Vµ ®îc thµnh lËp l¹i vµo ngµy 29/12/1995 theo

quy ®Þnh sè 395-NN-TCCB/Q§ cña Bé n«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn n«ng th«n. Tõ ®ã,

Tæng c«ng ty rau qu¶ ViÖt Nam ®· trë th¹nh mét ®¬n vÞ kinh tÕ chuyªn kinh doanh

rau qu¶ lín nhÊt, ®¸p øng ®îc nhu cÇu ph¸t triÓn toµn ngµnh.

Ho¹t ®éng cña Tæng c«ng ty tõ khi thµnh lËp cã thÓ chia thµnh ba thêi kú nh

sau:

1.1.1.1Thêi kú 1988-1990:

Lµ thêi kú ho¹t ®éng theo c¬ chÕ bao cÊp s¶n xuÊt kinh doanh Rau qu¶ thêi kú

nµy ®ang n»m trong ch¬ng tr×nh hîp t¸c ViÖt- X« (1986-1990) mµ Tæng c«ng ty ®îc

ChÝnh phñ giao cho lµm ®Çu mèi. VËt t chñ yÕu phôc vô cho s¶n xuÊt n«ng- c«ng

nghiÖp ®Òu do Liªn X« cung cÊp. S¶n phÈm Rau qua t¬i vµ Rau qu¶ chÕ biÕn ®îc xuÊt

khÈu sang Liªn X« lµ chÝnh (chiÕm 97,7% kim ng¹ch xuÊt nhËp khÈu

Sau khi ®îc thµnh lËp ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña Tæng c«ng ty ®· cã

nh÷ng bíc chuyÓn biÕn thùc sù vÒ chÊt, ®¹t ®îc nh÷ng kÕt qu¶ nhÊt ®Þnh ë c¸c mÆt

s¶n xuÊt n«ng nghiÖp, s¶n xuÊt c«ng nghiÖp, kinh doanh xuÊt nhËp khÈu, nghiªn cøu

khoa häc chuyªn ngµnh.

VÒ s¶n xuÊt c«ng nghiÖp: c¸c nhµ m¸y chØ lo s¶n xuÊt ra s¶n phÈm ®¹t tiªu

chuÈn chÊt lîng, s¶n phÈm s¶n xuÊt ra bao nhiªu ®îc xuÊt khÈu sang hÕt Liªn X« vµ

c¸c níc §«ng ¢u.

4

Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp Ph¹m ThÞ Ph¬ng Thuû - CN 42A

VÒ s¶n xuÊt n«ng nghiÖp: mÆc dï hÇu hÕt c¸c vên c©y l©u n¨m cña c¸c n«ng

trêng ®· ë giai ®o¹n cuèi cña chu kú kinh tÕ, vèn ®Çu t cña Nhµ níc h¹n chÕ vµ gi¶m

dÇn, nhng Tæng c«ng ty ®· chñ tr¬ng tËp trung ch¨m sãc vµ trång míi c©y trång ®Ó

®¶m b¶o nguyªn liÖu cho c¸c nhµ m¸y chÕ biÕn vµ xuÊt khÈu t¬i. KÕt qu¶ lín nhÊt

thêi kú nµy lµ ®· bíc ®Çu t¹o ra vïng nguyªn liÖu Døa cã qui m« diªn tÝch vµ s¶n l￾îng lín nhÊt so víi nh÷ng n¨m tríc ®ã: s¶n lîng Døa n¨m 1990 ®· ®¹t 21.709 tÊn,

t¨ng 77% so víi n¨m 1987.

1.1.1.2 Thêi kú 1991-1995:

§©y lµ thêi kú c¶ níc bíc vµo ho¹t ®éng theo c¬ chÕ thÞ trêng, hµng lo¹t chÝnh

s¸ch míi cña Nhµ níc ra ®êi vµ tiÕp tôc ®îc hoµn thiÖn. NÒn kinh tÕ cña níc ta b¾t

®Çu t¨ng trëng tõ n«ng nghiÖp, c«ng nghiÖp, kinh doanh xuÊt nhËp khÈu, ®Çu t ph¸t

triÓn, ®· t¹o c¬ héi vµ m«i trêng thuËn lîi cho s¶n xuÊt kinh doanh cña Tæng c«ng ty.

C¸c doanh nghiÖp níc ngoµi còng ®îc phÐp ®Çu t vµ ®· ®Çu t vµo s¶n xuÊt kinh doanh

rau qu¶ ë ViÖt Nam t¹o ra m«i trêng c¹nh tranh quyÕt liÖt, ch¬ng tr×nh hîp t¸c ViÖt￾X« giai ®o¹n nµy kh«ng cßn n÷a do ho¹t ®éng kÐm hiÖu qu¶, viÖc chuyÓn ®æi ho¹t

®éng tõ bao cÊp sang c¬ chÕ thÞ trêng ®· g©y cho Tæng c«ng ty nhiÒu bì ngì lóng

tóng. Trong bèi c¶nh ®ã toµn bé Tæng c«ng ty ®· tr¨n trë dån t©m søc t×m nh÷ng gi¶i

ph¸p, nhøng bíc ®i thÝch hîp ®Ó trô l¹i, æn ®Þnh vµ tõng bíc thÝch øng dÇn víi c¬ chÕ

thÞ trêng, cô thÓ:

VÒ n«ng nghiÖp: Liªn X« tan vì, thÞ trêng xuÊt khÈu cña Tæng c«ng ty ®ét

ngét gi¶m sót, ¶nh hëng trùc tiÕp ®Õn s¶n xuÊt n«ng nghiÖp, døa kh«ng cã ®Çu ra

buéc c¸c n«ng trêng ph¶i gi¶m nhanh vÒ s¶n lîng. C¸c n«ng trêng ®· ®Èy m¹nh viÖc

trång c©y ¨n qña vµ c©y c«ng nghiÖp dµi ngµy ( nh cµfª, cao su ) thùc hiÖn giao …

kho¸n ®Êt ®ai, vên c©y cho hé gia ®×nh c¸n bé c«ng nh©n viªn. B»ng c¸c gi¶i ph¸p

trªn n«ng trêng ®· tõng bíc vît qua thêi kú khã kh¨n.

VÒ chÕ biÕn c«ng nghiÖp: GÆp nhiÒu khã kh¨n do khñng ho¶ng thÞ trêng xuÊt

khÈu, thiÕt bÞ cò kü l¹c hËu nªn chÊt lîng s¶n phÈm, mÉu m·, gi¸ thµnh cha ®ñ søc

c¹nh tranh trªn thÕ giíi. Khèi lîng s¶n xuÊt thêi kú nµy gi¶m m¹nh chØ cßn 61.712

tÊn; b×nh qu©n 12.340 tÊn / n¨m (b»ng 43,7% thêi kú 1988-1990), cã n¨m chØ ®¹t

5

Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp Ph¹m ThÞ Ph¬ng Thuû - CN 42A

7.088 tÊn. Tríc t×nh h×nh ®ã Tæng c«ng ty ®· cã chñ tr¬ng mét mÆt më réng t×m hiÓu

thÞ trêng ®Ó xuÊt khÈu c¸c mÆt hµng tiªu thô trong níc, liªn doanh- liªn kÕt ®a d¹ng

ho¸ s¶n phÈm. KÕt qu¶ c¸c ®¬n vÞ ®· vît qua thêi kú khã kh¨n nhÊt, trô l¹i vµ cã mÆt

ph¸t triÓn.

1.1.1.3 Thêi kú tõ 1995 ®Õn nay:

Lµ thêi kú ho¹t ®éng theo m« h×nh “Tæng c«ng ty 90”. Nhê nh÷ng bµi häc khëi

®Çu cña 5 n¨m chËp ch÷ng bíc vµo kinh tÕ thÞ trêng, tõ thµnh c«ng vµ c¶ nhøng thÊt

b¹i trong s¶n xuÊt kinh doanh Tæng c«ng ty ®· t×m cho m×nh mét híng ®i v÷ng ch¾c

®¸p øng vai trß cña nã. Ho¹t ®éng trong m« h×nh míi, l¹i ®îc Bé n«ng nghiÖp vµ ph¸t

triÓn n«ng th«n quan t©m chØ ®¹o x©y dùng vµ phª duyÖt ®Þnh híng ph¸t triÓn Tæng

c«ng ty giai ®o¹n 1998-2000 vµ 2010, ChÝnh phñ phª duyÖt ®Þnh híng ph¸t triÓn Rau

qu¶ vµ c©y c¶nh thêi kú 1999-2010 ®· t¹o cho Tæng c«ng ty c¬ héi ph¸t triÓn míi vÒ

chÊt. §iÒu ®ã ®îc thÓ hiÖn ë nh÷ng thµnh c«ng lín: T¹o ®îc uy tÝn trong quan hÖ ®èi

néi, ®èi ngo¹i, còng nh c¸c lÜnh vùc kh¸c. §Õn nay Tæng c«ng ty vÉn gi÷ v÷ng vµ

ph¸t huy nh÷ng u ®iÓm cña m×nh, chÝnh v× vËy hµng ho¸ cña Tæng c«ng ty nh÷ng

n¨m gÇn ®©y ®· xuÊt khÈu ®i nhiÒu níc víi khèi lîng ngµy cµng t¨ng. §iÒu nµy ®·

gióp Tæng c«ng ty n©ng cao gi¸ trÞ cña s¶n phÈm chÕ biÕn, ngµy cµng më réng vïng

nguyªn liÖu, t¹o c«ng ¨n viÖc lµm n©ng cao thu nhËp, æn ®Þnh cuéc sèng cho c«ng

nh©n vµ n«ng d©n.

N¾m b¾t c¬ héi kinh doanh, ®Èy m¹nh ®Çu t, më réng thÞ trêng, tõng bíc th¸o

gì nh÷ng khã kh¨n ®ã lµ chñ tr¬ng mµ Tæng c«ng ty ®· nªu ra nh»m ®a Tæng c«ng ty

lªn mét tÇm cao míi. §iÒu nµy cµng kh¼ng ®Þnh h¬n khi n¨m 1999-2003 toµn Tæng

c«ng ty ®· ®¹t ®îc kÕt qu¶ sau:

B¶ng 1: KÕt qña thùc hiÖn c¸c chØ tiªu n¨m 1999-2003

N¨m

ChØ tiªu §¬n vÞ 1999 2000 2001 2002 2003*

1.Kim ng¹ch xuÊt USD 39.128.555 43.041.410 60.478.714 70.000.000 132.000.000

6