Phát triển tín dụng cho vay đối với doanh nghiệp nhỏ và vừa tại ngân hàng thương mại cổ phần Sài Gòn - Hà Nội (SHB) chi nhánh Thái Nguyên

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH

NGUYỄN NGỌC SƠN

PHÁT TRIỂN TÍN DỤNG CHO VAY ĐỐI VỚI

DOANH NGHIỆP NHỎ VÀ VỪA TẠI NGÂN HÀNG

THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN SÀI GÒN - HÀ NỘI (SHB)

CHI NHÁNH THÁI NGUYÊN

LUẬN VĂN THẠC SĨ THEO ĐỊNH HƯỚNG ỨNG DỤNG

NGÀNH: QUẢN TRỊ KINH DOANH

THÁI NGUYÊN, 2020

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH

NGUYỄN NGỌC SƠN

PHÁT TRIỂN TÍN DỤNG CHO VAY ĐỐI VỚI

DOANH NGHIỆP NHỎ VÀ VỪA TẠI NGÂN HÀNG

THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN SÀI GÒN - HÀ NỘI (SHB)

CHI NHÁNH THÁI NGUYÊN

NGÀNH: QUẢN TRỊ KINH DOANH

Mã số: 8.34.01.01

LUẬN VĂN THẠC SĨ THEO ĐỊNH HƯỚNG ỨNG DỤNG

Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS Trần Quang Huy

THÁI NGUYÊN, 2020

i

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan đây là công trình do chính tôi thực hiện với đề

tài “Phát triển tín dụng cho vay đối với doanh nghiệp nhỏ và vừa tại

Ngân hàng Thương mại Cổ phần Sài Gòn - Hà Nội (SHB) - Chi nhánh

Thái Nguyên” dưới sự hướng dẫn khoa học của PGS.TS Trần Quang

Huy. Các số liệu được dựa trên nguồn tin cậy và thực tế tiến hành khảo

sát của tôi. kết quả nghiên cứu này chưa được công bố trong những

công trình được nghiên cứu từ trước đến nay. Tôi xin hoàn toàn chịu

trách nhiệm về công trình nghiên cứu của mình.

Thái Nguyên, ngày tháng năm 2020

Tác giả luận văn

Nguyễn Ngọc Sơn

ii

LỜI CẢM ƠN

Để hoàn thành chương trình cao học và viết bản luận văn này, tôi đã

nhận được sự hướng dẫn, giúp đỡ nhiệt tình của Ban Giám hiệu trường Đại

học Kinh tế và Quản trị kinh doanh - Đại học Thái Nguyên, các thầy cô giáo,

khoa sau Đại học.Tôi xin chân thành cảm ơn đến Ban Giám hiệu trường Đại

học Kinh tế và Quản trị kinh doanh - Đại học Thái Nguyên, quý thầy cô giáo,

Khoa sau Đại học, và gửi lời cảm ơn sâu sắc đến thầy giáo – PGS.TS. Trần

Quang Huy đã dành nhiều thời gian và tâm huyết hướng dẫn tôi hoàn thành

luận văn này.

Tôi cũng xin chân thành cảm ơn đến ban lãnh đạo cùng các anh, chị

đang công tác tại các sở: Kế hoạch đầu tư tỉnh Thái Nguyên, Cục Thống kê

tỉnh Thái Nguyên, Chi nhánh các ngân hàng thương mại trên địa bàn tỉnh Thái

Nguyên đã tạo điều kiện giúp đỡ tôi hoàn thành luận văn này.

Mặc dù đã có nhiều cố gắng đề hoàn thiện luận văn của mình, tuy nhiên

vẫn không tránh khỏi những thiếu sót và hạn chế. Rất mong nhận được sự

đóng góp quý báu của các thầy cô giáo và các bạn.

Tôi xin chân thành cảm ơn!

Thái Nguyên, ngày tháng năm 2020

Tác giả luận văn

Nguyễn Ngọc Sơn

iii

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN ............................................................................................. i

LỜI CẢM ƠN..................................................................................................ii

MỤC LỤC.......................................................................................................iii

DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU, CHỮ VIẾT TẮT....................................... vii

DANH MỤC BẢNG BIỂU............................................................................ ix

DANH MỤC SƠ ĐỒ, BIỂU ĐỒ .................................................................... x

MỞ ĐẦU .......................................................................................................... 1

1. Tính cấp thiết của đề tài ................................................................................ 1

2. Mục tiêu nghiên cứu...................................................................................... 3

3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của đề tài ................................................ 3

4. Ý nghĩa khoa học và đóng góp của đề tài ..................................................... 4

5. Bố cục của luận văn ...................................................................................... 4

CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ PHÁT TRIỂN

TÍN DỤNG CHO VAY DOANH NGHIỆP NHỎ VÀ VỪA ....................... 6

1.1. Cơ sở lý luận về phát triển tín dụng cho vay đối với doanh nghiệp nhỏ và

vừa ..................................................................................................................... 6

1.1.1. Khái niệm tín dụng ..........................................................................................6

1.1.2. Bản chất của tín dụng ......................................................................................6

1.1.3. Vai trò của tín dụng .........................................................................................7

1.1.4. Hoạt động tín dụng của ngân hàng thương mại.............................................7

1.1.5. Khái quát về doanh nghiệp nhỏ và vừa........................................................10

1.1.6. Phát triển tín dụng cho vay đối với doanh nghiệp nhỏ và vừa ...................17

1.2 Cơ sở thực tiễn về tín dụng cho vay đối với doanh nghiệp nhỏ và vừa của

một số TCTD tại Việt Nam và bài học kinh nghiệm cho địa bàn tỉnh Thái

Nguyên. ........................................................................................................... 18

1.2.1. Kinh nghiệm tại ngân hàng TMCP Quân đội (MB)....................................19

1.2.2. Kinh nghiệm tại ngân hàng Đầu tư và phát triển Việt Nam (BIDV).........19

iv

1.2.3. Kinh nghiệm tại ngân hàng Bảo Việt...........................................................21

1.2.4. Kinh nghiệm của một số chi nhánh ngân hàng TMCP trên địa bàn tỉnh

Thái Nguyên.............................................................................................................21

1.2.5. Bài học kinh nghiệm rút ra cho ngân hàng SHB chi nhánh Thái Nguyên.24

CHƯƠNG 2: PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU........................................ 27

2.1. Câu hỏi nghiên cứu .................................................................................. 27

2.2. Phương pháp thu thập thông tin ............................................................... 27

2.2.1 Phương pháp thu thập thông tin sơ cấp.........................................................27

2.2.2 Phương pháp thu thập thông tin thứ cấp .......................................................28

2.3 Phương pháp phân tích thông tin .............................................................. 30

2.4. Hệ thống các chỉ tiêu nghiên cứu............................................................. 31

2.4.1. Nhóm các chỉ tiêu định tính.........................................................................31

2.4.2. Nhóm chỉ tiêu định lượng .............................................................................33

CHƯƠNG 3: THỰC TRẠNG PHÁT TRIỂN TÍN DỤNG CHO VAY

ĐỐI VỚI DOANH NGHIỆP NHỎ VÀ VỪA TẠI NGÂN HÀNG TMCP

SÀI GÒN HÀ NỘI (SHB) - CHI NHÁNH THÁI NGUYÊN.................... 39

3.1 Tổng quan về ngân hàng TMCP Sài Gòn- Hà Nội.................................. 39

3.1.1 Thông tin khái quát.........................................................................................39

3.1.2 Lịch sử hình thành và phát triển ngân hàng SHB.........................................39

3.1.3 Sơ lược về ngân hàng TMCP Sài Gòn- Hà Nội chi nhánh Thái Nguyên...40

3.1.4 Kết quả hoạt động kinh doanh của chi nhánh trong giai đoạn 2016-2019 .47

3.2 Thực trạng phát triển tín dụng cho vay đối với DN NVV của SHB Chi

nhánh Thái Nguyên ......................................................................................... 58

3.2.1 Những quy định chung về hoạt động cho vay đối với DN NVV của ngân

hàng...........................................................................................................................58

3.2.2. Quy trình cho vay đối với khách hàng doanh nghiệp tại Chi nhánh SHB

Thái Nguyên.............................................................................................................60

3.2.3 Thực trạng phát triển tín dụng cho vay đối với DN NVV tại SHB chi nhánh

v

Thái Nguyên.............................................................................................................64

3.3. Đánh giá những yếu tố ảnh hưởng đến thực trạng phát triển tín dụng cho

vay DNNVV tại chi nhánh Thái Nguyên........................................................ 75

3.3.1. Kết quả điều tra ý kiến các khách hàng doanh nghiệp................................75

3.3.2. Kết quả điều tra lấy ý kiến một số chuyên viên quan hệ khách hàng doanh

nghiệp và chuyên viên thẩm định tín dụng liên quan đến cho vay đối với doanh

nghiệp NVV trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên ..........................................................79

3.3.3. Đánh giá những yếu tố ảnh hưởng đến phát triển cho vay khách hàng DN

NVV tại ngân hàng SHB – Chi nhánh Thái Nguyên.............................................82

3.4. Những kết quả đạt được và những tồn tại, hạn chế liên quan đến phát

triển tín dụng cho vay đối với DN NVV của SHB Chi nhánh Thái Nguyên.. 89

3.4.1. Những kết quả đạt được của SHB Thái Nguyên.........................................89

3.4.2. Những hạn chế tồn tại về phát triển tín dụng của chi nhánh.......................90

3.4.3. Những nguyên nhân dẫn đến những hạn chế trên .......................................91

CHƯƠNG 4: GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN TÍN DỤNG CHO VAY ĐỐI

VỚI DOANH NGHIỆP NHỎ VÀ VỪA TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG

MẠI CỔ PHẦN SÀI GÒN HÀ NỘI (SHB) CHI NHÁNH THÁI

NGUYÊN........................................................................................................ 93

4.1. Chủ trương phát triển DN NVV của tỉnh Thái Nguyên........................... 93

4.2 Khả năng tiếp cận nguồn vốn vay của DN NVV trên địa bàn.................. 93

4.3 Định hướng phát triển hoạt động cho vay đối với DN NVV của SHB- Chi

nhánh Thái Nguyên ......................................................................................... 94

4.4 Thuận lợi ................................................................................................... 94

4.5. Khó khăn .................................................................................................. 95

4.6. Giải pháp phát triển tín dụng cho vay đối với DN NVV tại SHB Thái

Nguyên ............................................................................................................ 95

4.6.1. Giải pháp mở rộng, phát triển dư nợ cho vay đối với DN VVN................96

4.6.2. Giải pháp nâng cao chất lượng nợ đối với DN NVV tại chi nhánh ........ 101

vi

KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ.................................................................... 107

1. KẾT LUẬN............................................................................................... 107

2. KIẾN NGHỊ .............................................................................................. 109

2.1. Kiến nghị với cơ quan quản lý nhà nước ............................................... 109

2.2. Kiến nghị với Ngân hàng Nhà nước ...................................................... 110

2.3. Kiến nghị đối với các DN NVV............................................................. 110

2.4. Kiến nghị đối với Ngân hàng TMCP Sài Gòn – Hà Nội ....................... 111

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO................................................... 113

PHỤ LỤC..................................................................................................... 117

vii

DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU, CHỮ VIẾT TẮT

TT CV Chuyên viên

1 CVHTTD Chuyên viên hỗ trợ tín dụng

2 DNNVV Doanh nghiệp nhỏ vừa

3 DVKH Dịch vụ khách hàng

4 DPRR Dự phòng rủi ro

5 DN Doanh nghiệp

6 GĐCN Giám đốc chi nhánh

7 GĐPGD Giám đốc phòng giao dịch

8 GS.TS Giáo sư. Tiến sĩ

9 PGS. TS Phó giáo sư tiến sĩ

10 KTQD Kinh tế quốc dân

11 KHCN Khách hàng cá nhân

12 KHDN Khách hàng doanh nghiệp

13 KH Khách hàng

14 LĐTBXH Lao động thương binh xã hội

15 NĐ-CP Nghị định- Chính Phủ

16 NHTM Ngân hàng thương mại

17 NXBGD Nhà xuất bản giáo dục

18 NN&PTNT Nông nghiệp và phát triển nông thôn

19 QĐ- NHNN Quyết định ngân hàng nhà nước

20 QĐ-HĐQT Quyết định hội đồng quản trị

21 QH Quốc hội

22 TMCP Thương mại cổ phần

23 TCTD Tổ chức tín dụng

24 TP Trưởng phòng

25 TSCĐ Tài sản cố định

viii

TT CV Chuyên viên

26 TW Trung ương

27 TT-NHNN Thông tư ngân hàng nhà nước

28 SHB

Ngân hàng thương mại cổ phần Sài Gòn –

Hà Nội

29 UBND Uỷ ban nhân dân

30 USD Đô la mỹ

31 VNĐ Việt Nam đồng

32 WTO Tổ chức Thương mại Thế giới

ix

DANH MỤC BẢNG BIỂU

Bảng 1.1: Tiêu chuẩn doanh nghiệp nhỏ và vừa của Việt Nam ...........................10

Bảng 3.1: Tổng số CBCNV tại SHB CN Thái Nguyên tính đến hết 31/12/201942

Bảng 3.2. Bảng tổng hợp Doanh thu thuần và lợi nhuận từ hoạt động kinh doanh

giai đoạn 2016- 2019 Chi nhánh SHB Thái Nguyên ...........................47

Bảng 3.3. Kết quả huy động vốn giai đoạn 2016-2019 tại SHB Thái Nguyên...49

Bảng 3.4. Kết quả huy động vốn giai đoạn 2016-2019 của các TCTD trên địa

bàn tỉnh Thái Nguyên (trừ NH chính sách, Ngân hàng phát triển và

các quỹ tín dụng) ....................................................................................50

Bảng 3.5. Kết quả Phát triển hoạt động tín dụng giai đoạn 2016- 2019 của Chi

nhánh SHB Thái Nguyên.......................................................................53

Bảng 3.6. Kết quả cho vay vốn giai đoạn 2016-2019 của các TCTD trên địa bàn

tỉnh Thái Nguyên (trừ NH chính sách, Ngân hàng phát triển và các

quỹ tín dụng)...........................................................................................54

Bảng 3.7 Số lượng DN NVV, dư nợ cho vay và tỷ trọng dư nợ cho vay của DN

NVV của chi nhánh qua các năm 2016 – 2019....................................65

Bảng 3.8 Bảng tổng hợp số lượng và dư nợ của khách hàng DN NVV phân chia

theo mục đích vay vốn tại chi nhánh Thái Nguyên năm 2016 - 201966

Bảng 3.9 Bảng tổng hợp số lượng và dư nợ của khách hàng DN NVV phân chia

theo lĩnh vực hoạt động của khách hàng tại SHB chi nhánh Thái

Nguyên năm 2016 - 2019.......................................................................67

Bảng 3.10. Cơ cấu dư nợ hoạt động cho vay khách hàng DN NVV Chi nhánh

SHB Thái Nguyên giai đoạn 2016- 2019..............................................68

Bảng 3.11. Kết quả cho vay KHDN NVV giai đoạn 2016-2019 của các NHTM

CP ngoài quốc doanh trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên ..........................69

Bảng 3.12 Nợ xấu và tỷ lệ nợ xấu cho vay các DN NVV tại chi nhánh qua các

năm..........................................................................................................71

Bảng 3.13: Dư nợ cho vay và thu thuần từ hoạt động cho vay DN NVV tại SHB

x

Thái Nguyên ...........................................................................................73

Bảng 3.14. Kết quả khảo sát qua Phiếu thu thập thông tin khách hàng DNNVV

vay vốn tại Ngân hàng TMCP Sài Gòn- Hà Nội Chi nhánh Thái

Nguyên ....................................................................................................76

Bảng 3.15. Kết quả khảo sát qua Phiếu thu thập thông tin khách hàng DNNVV

vay vốn tại Ngân hàng TMCP Sài Gòn- Hà Nội Chi nhánh Thái

Nguyên ....................................................................................................80

Bảng 3.16. Đối thủ cạnh tranh trong lĩnh vực ngân hàng của Chi nhánh SHB

Thái Nguyên ...........................................................................................86

DANH MỤC SƠ ĐỒ, BIỂU ĐỒ

Sơ đồ 3.1. Mô hình tổ chức và quản lý tại Chi nhánh SHB Thái Nguyên...........43

Sơ đồ 3.2. Quy trình cho vay Khách hàng doanh nghiệp tại SHB Thái Nguyên61

Biểu đồ 3.1. Thị phần HĐV của các TCTD trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên năm

2019.........................................................................................................52

Biểu đồ 3.2. Thị phần dư nợ cho vay của các NHTM CP ngoài quốc doanh tại

Thái Nguyên ...........................................................................................56

Biểu đồ 3.3. Cơ cấu thu tuần từ KHDN NVV năm 2019 – SHB Thái Nguyên .75

1

MỞ ĐẦU

1. Tính cấp thiết của đề tài

Ngân hàng TMCP Sài Gòn – Hà Nội (tiền thân là Ngân hàng TMCP

Nông thôn Nhơn Ái) được thành lập vào ngày 13/11/1993 tại Cần Thơ với tổng

vốn điều lệ ban đầu là 400 triệu đồng. Với định hướng phát triển bền vững, an

toàn và hiệu quả, SHB đã đạt được những tăng trưởng vượt bậc trong hoạt động

kinh doanh. Tính đến ngày 30/6/2019, SHB có vốn điều lệ hơn 12.000 tỷ đồng,

tổng tài sản gần 342 nghìn tỷ đồng; vốn tự có hơn 23.000 tỷ đồng. Từ một ngân

hàng chỉ có 8 nhân viên nghiệp vụ, 2 điểm giao dịch, SHB đã phát triển mạnh

mẽ với gần 8.000 cán bộ nhân viên đang làm việc tại hơn 500 điểm giao dịch

trong và ngoài nước, phục vụ gần 4 triệu khách hàng cá nhân, doanh nghiệp và

kết nối tới 400 ngân hàng đại lý trên khắp các châu lục.

Với tôn chỉ hoạt động “Đối tác tin cậy, Giải pháp phù hợp”, chiến lược

của SHB là trở thành Ngân hàng bán lẻ đa năng hiện đại hàng đầu Việt Nam,

tầm nhìn đến năm 2020, SHB đứng trong Top 3 Ngân hàng cổ phần có quy mô

lớn nhất Việt Nam và trở thành một tập đoàn tài chính mạnh theo chuẩn quốc tế.

Ngân hàng thương mại cổ phần Sài Gòn – Hà Nội (SHB) - chi nhánh Thái

Nguyên được thành lập ngày 07 tháng 04 năm 2014, trải qua hơn 5 năm đi vào

hoạt động, SHB Thái Nguyên đã tạo dựng được uy tín, chiếm lĩnh thị phần và

trở thành Ngân hàng top đầu trong các Ngân hàng thương mại cổ phần tư nhân

trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên.

SHB nói chung và SHB Thái Nguyên nói riêng đã không ngừng nỗ lực

trong công cuộc đổi mới, nâng cao chất lượng dịch vụ, và phát triển tín dụng

mạnh mẽ. Trong đó đẩy mạnh phát triển tín dụng là mũi nhọn, là mối quan

tâm hàng đầu, là yếu tố then chốt quyết định đến sự thành công của mục tiêu

chiến lược.

Nhìn chung hiện nay tại Việt Nam, lợi nhuận của một ngân hàng thương

mại được mang lại từ các nguồn bao gồm từ hoạt động cấp tín dụng, từ