Phát triển nguồn nhân lực tại các Ngân hàng Thương mại trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH

LÊ THỊ LAN PHƯƠNG

PHÁT TRIỂN NGUỒN NHÂN LỰC

TẠI CÁC NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI TRÊN ĐỊA BÀN

TỈNH THÁI NGUYÊN

LUẬN VĂN THẠC SĨ THEO ĐỊNH HƯỚNG ỨNG DỤNG

CHUYÊN NGÀNH: QUẢN LÝ KINH TẾ

THÁI NGUYÊN - 2018

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH

LÊ THỊ LAN PHƯƠNG

PHÁT TRIỂN NGUỒN NHÂN LỰC

TẠI CÁC NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI TRÊN ĐỊA BÀN

TỈNH THÁI NGUYÊN

Chuyên ngành: Quản lý kinh tế

Mã số: 8 34 04 10

LUẬN VĂN THẠC SĨ THEO ĐỊNH HƯỚNG ỨNG DỤNG

Người hướng dẫn khoa học: TS.PHẠM THỊ NGỌC VÂN

THÁI NGUYÊN - 2018

i

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan rằng: Số liệu và kết quả nghiên cứu trong luận văn

này là hoàn toàn trung thực và chưa từng được sử dụng hoặc công bố trong

bất kỳ công trình nào khác.

Thái Nguyên, tháng 01 năm 2018

Tác giả luận văn

Lê Thị Lan Phương

ii

LỜI CẢM ƠN

Tác giả xin chân thành cảm ơn: Ban Giám hiệu Trường Đại học Kinh tế

và Quản trị kinh doanh, Đại học Thái Nguyên, Phòng Đào tạo, các giảng viên

của chuyên ngành Quản lý kinh tế đã tận tình giảng dạy và hướng dẫn trong

quá trình học tập và nghiên cứu. Xin cảm ơn các cơ quan ban ngành liên quan

đã tận tình giúp đỡ, cung cấp tài liệu, tạo điều kiện, đóng góp nhiều ý kiến

cho nội dung nghiên cứu của đề tài.

Đặc biệt, tác giả xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến TS. Phạm Thị

Ngọc Vân, người đã tận tình bồi dưỡng kiến thức, năng lực tư duy, phương

pháp nghiên cứu và trực tiếp hướng dẫn giúp đỡ tác giả hoàn thành luận văn

này. Mặc dù đã có nhiều cố gắng trong quá trình thực hiện, song luận văn

không thể tránh khỏi những thiếu sót, tác giả rất mong nhận được những ý

kiến đóng góp, trao đổi của thầy cô, các bạn đồng nghiệp và độc giả để luận

văn được hoàn thiện và đề tài có giá trị thực tiễn cao hơn.

Xin chân thành cảm ơn!

Thái Nguyên, tháng 01 năm 2018

Tác giả luận văn

Lê Thị Lan Phương

iii

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN .............................................................................................. i

LỜI CẢM ƠN ...................................................................................................ii

MỤC LỤC........................................................................................................iii

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT ................................................................. vi

DANH MỤC CÁC BẢNG.............................................................................. vii

DANH MỤC CÁC HÌNH..............................................................................viii

MỞ ĐẦU .......................................................................................................... 1

1. Tính cấp thiết của đề tài ................................................................................ 1

2. Mục tiêu nghiên cứu...................................................................................... 2

3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của đề tài ................................................ 3

4. Những đóng góp mới của luận văn ............................................................... 3

5. Bố cục của luận văn ...................................................................................... 4

Chương 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ PHÁT TRIỂN

NGUỒN NHÂN LỰC TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI....................... 5

1.1. Cơ sở lý luận về phát triển nguồn nhân lực tại NHTM ............................. 5

1.1.1. Tổng quan về nguồn nhân lực................................................................. 5

1.1.2. Tổng quan về phát triển nguồn nhân lực của ngân hàng thương mại..... 9

1.1.3. Nội dung phát triển nguồn nhân lực của ngân hàng thương mại.......... 13

1.1.4. Các nhân tố ảnh hưởng đến phát triển nguồn nhân lực của ngân

hàng thương mại.............................................................................................. 23

1.2. Cơ sở thực tiễn về phát triển nguồn nhân lực .......................................... 28

1.2.1. Kinh nghiệm của Tập đoàn công nghệ thông tin và viễn thông FPT ... 28

1.2.2. Kinh nghiệm của Tập đoàn Vingroup................................................... 29

1.2.3. Kinh nghiệm của Ngân hàng Thương mại Cổ phần Ngoại thương

Việt Nam (Vietcombank)................................................................................ 30

1.2.4. Kinh nghiệm của các NHTM ở một số quốc gia trên thế giới.............. 31

iv

Chương 2: PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ............................................ 34

2.1. Câu hỏi nghiên cứu .................................................................................. 34

2.2. Phương pháp nghiên cứu.......................................................................... 34

2.2.1. Phương pháp tiếp cận............................................................................ 34

2.2.2. Phương pháp thu thập dữ liệu ............................................................... 35

2.2.2.1. Phương pháp thu thập dữ liệu thứ cấp ............................................... 35

2.2.2.2. Phương pháp thu thập dữ liệu sơ cấp................................................. 35

2.2.3. Xác định quy mô mẫu và phương pháp chọn mẫu ............................... 37

2.2.4. Phương pháp phân tích thông tin .......................................................... 40

2.3. Hệ thống các chỉ tiêu nghiên cứu Phát triển nguồn nhân lực .................. 46

Chương 3: THỰC TRẠNG PHÁT TRIỂN NGUỒN NHÂN LỰC TẠI

CÁC NHTM TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH THÁI NGUYÊN............................ 49

3.1. Khái quát về quá trình hình thành và phát triển của hệ thống NHTM

Thái Nguyên.................................................................................................... 49

3.1.1. Lịch sử hình thành................................................................................. 49

3.1.2. Hệ thống mạng lưới các ngân hàng thương mại ................................... 50

3.1.3. Kết quả hoạt động kinh doanh của các chi nhánh NHTM tỉnh

Thái Nguyên ................................................................................................... 51

3.2. Thực trạng phát triển nguồn nhân lực ở các chi nhánh NHTM tỉnh

Thái Nguyên.................................................................................................... 52

3.2.1. Thực trạng nguồn nhân lực ở các chi nhánh NHTM ............................ 52

3.2.2. Thực trạng phát triển nguồn nhân lực về số lượng và cơ cấu............... 56

3.2.3. Thực trạng phát triển chất lượng nguồn nhân lực................................. 63

3.3. Các yếu tố ảnh hưởng đến phát triển nguồn nhân lực ở các chi nhánh

NHTM trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên............................................................ 72

3.3.1. Phân tích nhân tố và đánh giá độ tin cậy của thang đo......................... 72

3.3.2. Phân tích hồi quy để xác định mức độ ảnh hưởng của các nhân tố

trên tới phát triển nguồn nhân lực ................................................................... 75

v

3.4. Đánh giá chung về nguồn nhân lực, phát triển nguồn nhân lực ở các

NHTM trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên............................................................ 81

3.4.1. Kết quả đạt được ................................................................................... 81

3.4.2. Tồn tại ................................................................................................... 82

3.4.3. Nguyên nhân ......................................................................................... 83

Chương 4: MỘT SỐ GIẢI PHÁP CHỦ YẾU NHẰM PHÁT TRIỂN

NGUỒN NHÂN LỰC Ở CÁC NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI TRÊN

ĐỊA BÀN TỈNH THÁI NGUYÊN............................................................... 84

4.1. Quan điểm, định hướng phát triển nguồn nhân lực ở các NHTM trên

địa bàn tỉnh Thái Nguyên................................................................................ 84

4.1.1.Quan điểm phát triển nguồn nhân lực ở các NHTM trên địa bàn tỉnh

Thái Nguyên.................................................................................................... 84

4.1.2. Định hướng phát triển nguồn nhân lực của hệ thống các NHTM trên

địa bàn tỉnh Thái Nguyên giai đoạn 2016 - 2020............................................ 87

4.2 Các giải pháp chủ yếu nhằm phát triển nguồn nhân lực ở các NHTM

trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên......................................................................... 88

4.2.1 Nhóm giải pháp đối với các chi nhánh NHTM...................................... 88

4.2.2. Nhóm giải pháp đối với NHNN.......................................................... 102

4.2.3 Nhóm giải pháp đối với các cơ sở đào tạo........................................... 103

4.3. Kiến nghị................................................................................................ 105

4.3.1. Đối với NHNN.................................................................................... 105

4.3.2. Đối với các cơ sở đào tạo.................................................................... 106

4.3.3. Đối với các NHTM ............................................................................. 107

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO................................................... 110

PHỤ LỤC..................................................................................................... 113

vi

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT

CBNV : Cán bộ nhân viên

CNH, HĐH : Công nghiệp hóa, hiện đại hóa

NH : Ngân hàng

NHNN : Ngân hàng nhà nước

NHTM : Ngân hàng thương mại

TCTD : Tổ chức tín dụng

TMCP : Thương mại cổ phần

PGS.TS : Phó giáo sư, tiến sỹ

GS.TS : Giáo sư, tiến sỹ

LTPL : Tiền lương, phúc lợi

CLPT : Chiến lược phát triển

VHXH : Văn hóa, xã hội

ĐGCV : Đánh giá công việc

CSHT : Cơ sở hạ tầng

ĐTPT : Đào tạo, phát triển

TDLĐ : Tuyển dụng lao động

TTLĐ : Thị trường lao động

CLLĐ : Chất lượng lao động

TN : Thái Nguyên

VN : Việt Nam

vii

DANH MỤC CÁC BẢNG

Bảng 3.1 Kết quả kinh doanh của các chi nhánh NHTM trên địa bàn tỉnh Thái

Nguyên............................................................................................ 51

Bảng 3.2 Số lượng nhân lực làm việc tại các chi nhánh NHTM trên địa

bàn tỉnh Thái Nguyên...................................................................... 53

Bảng 3.3 Số lượng cán bộ được tuyển dụng mới tại một số chi nhánh

NHTM............................................................................................. 60

Bảng 3.4 Số lượng cán bộ, nhân viên được đào tạo (giai đoạn 2014 - 2016).... 69

Bảng 3.5 Kết quả các hệ số hồi quy................................................................ 77

Bảng 3.6 Kết quả hồi quy của mô hình........................................................... 79

Bảng 3.7: Phân tích phương sai ANOVA....................................................... 80

viii

DANH MỤC CÁC HÌNH

Biểu đồ 3.1. Nhu cầu nhân lực trong 3 năm tới.............................................. 54

Biểu đồ 3.2: Cơ cấu lao động phân theo giới tính .......................................... 55

Biểu đồ 3.3 Cơ cấu lao động phân theo trình độ học vấn............................... 55

Biểu đồ 3.4 Xây dựng chiến lược phát triển nguồn nhân lực bằng văn bản...... 56

Biểu đồ 3.5. Đánh giá về chiến lược phát triển nguồn nhân lực..................... 57

Biểu đồ 3.6. Các loại kế hoạch phát triển nguồn nhân lực của chi nhánh...... 59

Biểu đồ 3.7. Đánh giá về công tác tuyển dụng nhân sự.................................. 62

Biểu đồ 3.8: Đánh giá về việc bố trí, sử dụng lao động.................................. 63

Biểu đồ 3.9. Sử dụng kết quả đánh giá thực hiện công việc để đánh giá

nhu cầu đào tạo ............................................................................. 64

Biểu đồ 3.10 Bản mô tả công việc ở các chi nhánh........................................ 65

Biểu đồ 3.11 Đánh giá công tác phân tích và đánh giá công việc .................. 66

Biểu đồ 3.12. Đánh giá về công tác lập kế hoạch đào tạo .............................. 67

Biểu đồ 3.13 Tình hình thực hiện đào tạo tại chi nhánh................................. 68

Biểu đồ 3.14 Đánh giá về tổ chức thực hiện đào tạo ...................................... 71

Biểu đồ 3.15 Đánh giá về chất lượng hoạt động đào tạo................................ 71

Biểu đồ 3.16 Sự nâng cao năng lực thực hiện công việc của nhân viên

sau khi đào tạo .............................................................................. 72

Hình 3.1. Mô hình nghiên cứu ........................................................................ 75

1

MỞ ĐẦU

1. Tính cấp thiết của đề tài

Trong xu thế toàn cầu hóa, hội nhập, cạnh tranh và hướng tới nền kinh

tế tri thức, các quốc gia đều chú trọng đầu tư đào tạo phát triển nguồn nhân

lực có chất lượng. Với Việt Nam nói chung và với địa bàn tỉnh Thái Nguyên

nói riêng để không tụt hậu xa so với trình độ chung của các nước tiên tiến

trong khu vực và trên thế giới, chúng ta phải thật sự có các chính sách đổi mới

công tác đào tạo phát triển nguồn nhân lực. Đặc biệt, trong một ngành kinh tế

phát triển nhờ qui mô và tri thức như ngân hàng thì nguồn nhân lực lại càng

đóng vai trò quan trọng.

Hiện nay, trên cả nước đã có khoảng 40 cơ sở đào tạo ngành tài chính￾ngân hàng, nguồn nhân lực đã qua đào tạo cơ bản đáp ứng được yêu cầu của

ngành ngân hàng. Song khách quan mà nói, chất lượng nguồn nhân lực được

đào tạo còn thấp, không ít sinh viên sau khi ra trường còn “hổng” về kiến thức

và cả về kỹ năng cứng và kỹ năng mềm. Các NHTM đang thiếu nguồn nhân

lực chất lượng cao và thực tế cho thấy nhu cầu tuyển dụng đối với nguồn

nhân lực này vẫn còn rất lớn, đặc biệt là ở một số lĩnh vực chuyên sâu như:

xây dựng chiến lược phát triển, quản trị rủi ro, thanh toán quốc tế, đầu tư quốc

tế. Do khó tìm được ứng cử viên phù hợp với vị trí và yêu cầu công việc,

nhiều NHTM phải thuê các chuyên gia nước ngoài để phục vụ hoạt động kinh

doanh của mình

Ở tỉnh Thái Nguyên, qua 20 năm đổi mới mô hình tổ chức, hệ thống các

chi nhánh NHTM của tỉnh đã không ngừng hoàn thiện với mạng lưới ngày

càng được mở rộng trên cơ sở tăng cường phục vụ cho quá trình phát triển kinh

tế - xã hội của địa phương. Cùng với sự phát triển của ngành, số lượng lao

động làm việc tại các NHTM trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên cũng tăng lên. Tuy

nhiên, cùng chung với thực trạng nguồn nhân lực của ngành ngân hàng cả

nước, lao động ở các chi nhánh NHTM của tỉnh Thái Nguyện hiện nay vừa

2

thiếu vừa yếu. Bên cạnh những kiến thức kinh tế, ngân hàng, giao tiếp của nhân

viên còn hạn chế thì kiến thức bổ trợ (tin học, ngoại ngữ) của nhân viên cũng

chưa cao. Nhiều chi nhánh ngân hàng thiếu đội ngũ quản trị điều hành, lãnh

đạo có trình độ chuyên môn, khả năng phân tích, am hiểu luật pháp và độc lập

xử lý các vấn đề thực tế. Trình độ chuyên môn, khả năng lập dự án, tầm nhìn

chiến lược của đội ngũ giám đốc chưa đáp ứng yêu cầu cạnh tranh và hội nhập.

Có nhiều nguyên nhân chủ quan và khách quan dẫn đến những hạn chế trong

công tác nhân sự ở các chi nhánh NHTM trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên. Vì

vậy, một yêu cầu cấp thiết đặt ra cho các chi nhánh NHTM trên địa bàn tỉnh

hiện nay là xây dựng đội ngũ nhân lực có chất lượng đáp ứng các yêu cầu phát

triển của hệ thống ngân hàng và của hội nhập kinh tế quốc tế. Vì vậy, tôi chọn

đề tài: “Phát triển nguồn nhân lực tại các Ngân hàng thương mại trên địa

bàn tỉnh Thái Nguyên" để làm luận văn tốt nghiệp của mình.

2. Mục tiêu nghiên cứu

2.1. Mục tiêu chung

Đánh giá thực trạng hoạt động phát triển nguồn nhân lực tại các NHTM

trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên giai đoạn 2014-2016. Qua đó, đề xuất những

giải pháp nhằm phát triển nguồn nhân lực tại các NHTM trên địa bàn tỉnh

Thái nguyên trong thời gian tới.

2.2. Mục tiêu cụ thể

- Hệ thống hóa những vấn đề lý luận cơ bản về nguồn nhân lực, phát

triển nguồn nhân lực tại các Ngân hàng thương mại.

- Đánh giá thực trạng nguồn nhân lực và hoạt động phát triển nguồn

nhân lực tại các NHTM trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên trong giai đoạn 2014

đến 2016. Từ đó, đưa ra những kết quả đã đạt được, những hạn chế còn tồn tại

và nguyên nhân của những hạn chế đó.

- Phân tích các nhân tố ảnh hưởng đến hoạt động phát triển nguồn nhân

lực tại các NHTM trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên.

3

- Đề xuất một số định hướng và các giải pháp nhằm phát triển nguồn

nhân lực tại các NHTM trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên.

3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của đề tài

3.1. Đối tượng nghiên cứu

Đối tượng nghiên cứu của đề tài là công tác phát triển nguồn nhân lực.

3.2. Phạm vi nghiên cứu

- Về nội dung: Luận văn đề cập đến vấn đề phát triển nguồn nhân lực

tại các NHTM trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên chủ yếu dựa trên việc tiếp cận,

nghiên cứu, đánh giá số lượng, cơ cấu và đánh giá công tác đào tạo, phát triển

nguồn nhân lực của các NHTM trên địa bàn.

- Về không gian: Luận văn được nghiên cứu tại Chi nhánh các NHTM

trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên. Cụ thể bao gồm: Ngân hàng Công thương -

Chi nhánh Thái Nguyên, Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn -

Chi nhánh Thái Nguyên, Ngân hàng TMCP Đầu tư & Phát triển Việt Nam -

Chi nhánh Thái Nguyên, Ngân hàng Quốc tế - Chi nhánh tại Thái Nguyên,

Ngân hàng Việt Nam Thịnh vượng - Chi nhánh tại Thái Nguyên, Ngân hàng

Hàng hải - Chi nhánh tại Thái Nguyên, Ngân hàng Quốc dân - Chi nhánh Thái

Nguyên, Ngân hàng TMCP Á Châu - Chi nhánh tại Thái Nguyên, Ngân hàng

TMCP Kỹ thương - Chi nhánh tại Thái Nguyên.

- Về thời gian: số liệu trong luận văn lấy từ năm 2014 - 2016.

4. Những đóng góp mới của luận văn

Đề tài nghiên cứu “Phát triển nguồn nhân lực tại các Ngân hàng thương

mại trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên” có một số đóng góp mới sau:

Đề tài đã hệ thống hóa được những vấn đề lý luận cơ bản về nguồn

nhân lực, phát triển nguồn nhân lực tại các NHTM. Từ cơ sở lý luận, đề tài

cũng đánh giá được về thực trạng nguồn nhân lực cũng như công tác phát

triển nguồn nhân lực tại các NHTM trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên. Kết quả

nghiên cứu sẽ đưa ra một cái nhìn tổng quát một số nội dung về công tác phát

4

triển nguồn nhân lực và những yếu tố ảnh hưởng tới công tác phát triển nguồn

nhân lực từ đó đưa ra các giải pháp nhằm nâng cao chất lượng nguồn nhân lực

làm việc tại các NHTM trên địa bàn tỉnh trong giai đoạn tới.

Đề tài cũng cung cấp cho lãnh đạo ở các NHTM trên địa bàn tỉnh nhận

thức được tầm quan trọng của việc phát triển nguồn nhân lực tại các NHTM.

Từ đó, nghiên cứu cung cấp thông tin giúp nhà quản lý xây dựng các chính

sách để xây dựng chiến lược phát triển nguồn nhân lực, chiến lược quy hoạch

nguồn nhân lực và các chương trình đào tạp, phát triển nguồn nhân lực một

cách hợp lý, góp phần vào sự nghiệp phát triển của ngành tài chính nói riêng

và sự phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh Thái Nguyên nói chung.

5. Bố cục của luận văn

Ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo và phụ lục,

nội dung của luận văn gồm 4 chương.

Chương 1: Cơ sở lý luận và thực tiễn về phát triển nguồn nhân lực tại

các NHTM.

Chương 2: Phương pháp nghiên cứu.

Chương 3: Thực trạng phát triển nguồn nhân lực tại các NHTM trên địa

bàn tỉnh Thái Nguyên.

Chương 4: Một số giải pháp chủ yếu nhằm phát triển nguồn nhân lực

chất lượng cao tại các NHTM trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên.

5

Chương 1.

CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ PHÁT TRIỂN

NGUỒN NHÂN LỰC TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI

1.1. Cơ sở lý luận về phát triển nguồn nhân lực tại NHTM

1.1.1. Tổng quan về nguồn nhân lực

1.1.1.1. Khái niệm nguồn nhân lực

Trước đây, nghiên cứu về nguồn lực con người thường nhấn mạnh đến

chất lượng và vai trò của nó trong phát triển kinh tế xã hội. Trong lý thuyết về

tăng trưởng kinh tế, con người được coi là một phương tiện hữu hiệu cho việc

đảm bảo tốc độ tăng trưởng kinh tế bền vững thậm chí con người được coi là

nguồn vốn đặc biệt cho sự phát triển - vốn nhân lực.

Từ thập niên 80 của thế kỷ XX với sự thay đổi căn bản về phương thức

quản lý hiện đại, lấy con người làm trung tâm thì thuật ngữ “nguồn nhân lực” bắt

đầu được sử dụng rộng rãi, với ý nghĩa là nguồn lực con người, thể hiện một sự

nhìn nhận lại vai trò yếu tố con người trong quá trình phát triển. Nội hàm nguồn

nhân lực không chỉ bao hàm những người trong độ tuổi lao động có khả năng lao

động, cũng không chỉ bao hàm về mặt chất lượng mà còn chứa đựng hàm ý rộng

hơn. Hiện nay có nhiều quan điểm khác nhau về nguồn nhân lực.

Theo Liên Hợp Quốc định nghĩa “Nguồn nhân lực là trình độ lành

nghề, là kiến thức và năng lực của toàn bộ cuộc sống con người hiện có thực

tế hoặc tiềm năng để phát triển kinh tế - xã hội trong một cộng đồng”.

Theo Theo David Begg (2008, tr.282): “Nguồn nhân lực là toàn bộ quá

trình chuyên môn mà con người tích luỹ được, nó được đánh giá cao vì tiềm

năng đem lại thu nhập trong tương lai. Cũng giống như nguồn lực vật chất,

nguồn nhân lực là kết quả đầu tư trong quá khứ với mục đích đem lại thu

nhập trong tương lai”.

Theo TS. Nguyễn Hữu Dũng (2003, tr.5): “Nguồn nhân lực được xem

xét dưới hai góc độ năng lực xã hội và tính năng động xã hội. Ở góc độ thứ