phát triển nền kinh tế hàng hoá nhiều thành phàn theo định hướng xã hội chủ nghĩa

PHẦN MỞ ĐẦU

SỰ CẦN THIẾT CỦA ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU

Đặc điểm kinh tế của các quốc gia trên thế giới hiện nay đang cố gắng

không ngừng để tìm kiếm xây dựng những mô hình thể chế kinh tế thích

hợp để đạt hiệu quả kinh tế xã hội cao trong đó mô hình có sự kết hợp kế

hoạch và thị trường mà trong đó cơ cấu kinh tế nhiều thành phần là cốt lõi.

Ở nước ta sau một thời gian duy trì nền kinh tế tập trung cao đã thấy

xuất hiện những mặt không phù hợp của nó. Sau Đại hội VI (1986), Đảng

và nhà nước ta mở ra con đường XHCN của đất nước bằng việc chuyển từ

nền kinh tế tập trung quan liêu bao cấp sang nền kinh tế hàng hoá nhiều

thành phần có sự quản lý của nhà nước.

Sau khi có chính sách đổi mới chúng ta đã đạt được những thành tựu

và bước đầu có ý nghĩa rất lớn nhưng hiện nay chúng ta đang đứng trước

những khó khăn thách thức lớn, cái cũ và cái mới đan xen nhau triệt tiêu lẫn

nhau. Bổn phận của chúng ta là phải làm sao cho cái mới cái tiến bộ thay

thế cái cũ nhưng không có nghĩa là phủ định hoàn toàn cái cũ, nhận thức

được điều này em đã chọn đề tài “ Phát triển kinh tế hàng hoá nhiều thành

phần theo định hướng XHCN là giải pháp cơ bản chuyển từ sản xuất nhỏ

lên sản xuất lớn ở nước ta hiện nay” làm đề tài cho tiểu luận của mình để

qua việc tìm tài liệu nghiên cứu đề tài nâng cao hiểu biết của mình về kinh

tế hàng hoá, kinh tế thị trường, giúp cho em trong quá trình học tập tại

trường và hiểu biết thêm về hiện trạng của đất nước để sau khi ra trường có

thể góp một phần công sức của mình xây dựng đất nước giàu đẹp.

Đây là đề tài đầu tay của em trong bộ môn này nên chắc chắn không

tránh khỏi những sai sót mong được sự góp ý nhiệt tình của thầy giáo .

Em xin chân thành cảm ơn !

1

NỘI DUNG

I. CƠ SỞ LÍ LUẬN CỦA VIỆC PHÁT TRIỂN KINH TẾ HÀNG HOÁ

NHIỀU THÀNH PHẦN TRONG THỜI KỲ QUÁ ĐỘ LÊN CNXH NÓI

CHUNG.

1/ Lý luận của chủ nghĩa Mác-Lênin về sự phát sinh phát triển của sản

xuất hàng hoá:

a/ Sự ra đời của sản xuất hàng hoá:

Quá trình chuyển từ sản xuất tự cung tự cấp lên sản xuất hàng hoá là

kiểu tổ chức kinh tế đầu tiên mà loài người sử dụng để giải quyết vấn đề sản

xuất cái gì, sản xuất như thế nào, sản xuất cho ai.

Sản xuất tự cung tự cấp là kiểu tổ sản xuất mà trong đó sản phẩm của

người lao động làm ra được dùng để thoả mãn nhu cầu tiêu dùng cho nội bộ

gia đình, từng công xã hay từng cá thể riêng lẻ. Sản xuất tự cung tự cấp còn

được gọi là sản xuất tự cấp tự túc hoặc kinh tế tự nhiên.

Đây là kiểu tổ chức sản xuất khép kín nên nó thường gắn với bảo thủ trì trệ,

nhu cầu thấp, kỹ thuật thô sơ, lạc hậu. Nền kinh tế tự nhiên tồn tại ở các giai

đoạn phát triển thấp của xã hội( công xã nguyên thuỷ, nô lệ, phong kiến )

Ở Việt Nam hiện nay, kinh tế tự nhiên vẫn còn tồn tại ở vùng sâu vùng

xa vùng núi phía Bắc, Tây Nguyên, đồng bào dân tộc thiểu số.

Tuy nhiên khi lực lượng sản xuất phát triển cao, phân công lao động xã

hội được mở rộng thì dần xuất hiện trao đổi hàng hoá khi trao đổi hàng hoá

trở thành mục đích thường xuyên của sản xuất hàng hoá thì lúc đó sản xuất

hàng hoá ra đời.

Sản xuất hàng hoá : là sản xuất ra sản phẩm để trao đổi để bán trên thị

trường, sản phẩm ở đây không phải là sản xuất ra để thoả mãn nhu cầu nội

bộ của người sản xuất mà sản xuất ra để trao đổi.

Cơ sở kinh tế- xã hội của sự ra đời và tồn tại của sản xuất hàng hoá là

phân công lao động xã hội và sự tách biệt về kinh tế giữa người sản xuất

này và người sản xuất khác do các quan hệ sở hữu khác nhau về tư liệu sản

xuất quy định.

Phân công lao động là việc phân chia người sản xuất vào các ngành nghề

khác nhau của xã hội hoặc nói cách khác đó là chuyên môn hoá sản xuất.

Do chuyên môn hoá nên mỗi người chỉ sản xuất một hay một vài sản

phẩm nhất định.Song nhu cầu sản xuất và tiêu dùng của mọi người đều có

nhiều loại sản phẩm vì vậy họ đòi hỏi phải có mối liên hệ trao đổi sản phẩm

cho nhau, phụ thuộc vào nhau, phân công lao động là điều kiện của sản xuất

hàng hoá. Điều kiện thứ hai của sản xuất hàng hoá là sự tách biệt về kinh tế

2

giữa những người sản xuất do các quan hệ khác nhau về tư liệu sản xuất

quy định.

Dựa vào điều kiện này mà người chủ tư liệu sản xuất có quyền quyết

định việc sử dụng tư liệu sản xuất và những sản phẩm do họ sản xuất ra.

Như vậy quan hệ sở hữu khác nhau về tư liệu sản xuất đã chia rẽ người sản

xuất làm họ tách biệt nhau về mặt kinh tế. Trong điều kiện đó người sản

xuất này muốn sử dụng sản phẩm của người sản xuất khác thì phải trao đổi

sản phẩm lao động cho nhau, sản phẩm lao động đây trở thành hàng hoá.

Khi sản phẩm lao động xã hội trở thành hàng hoá thì người sản xuất trở

thành người sản xuất hàng hoá, lao động của người sản xuất hàng hoá vùa

có tính chất xã hội vừa có tính chất tư nhân cá biệt.

Tính chất xã hội của lao động sản xuất hàng hoá thể hiện ở chỗ do phân

công lao động xã hội nên sản phẩm lao động của người này trở nên cần thiết

cho người khác, cần cho xã hội.

Tinh chất tư nhân cá biệt thể hiện ở chỗ sản xuất ra cái gì bằng công cụ

nào, phân phối cho ai là công việc cá nhân của chủ sở hữu tư liệu sản xuất,

do họ định đoạt. Tính chất xã hội của lao động sản xuất hàng hoá chỉ được

thưà nhận khi họ tìm được người mua trên thị trường và bán đưọc hàng hoá

do họ sản xuất ra.

Vì vậy, lao động của người sản xuất hàng hoá bao hàm sở hữu thống nhất

giữa hai mặt đối lập là tính chất xã hội và tính chất cá biệt của lao động.

Mâu thuẫn giữa tính chất xã hội và tính chất cá biệt của lao động sản xuất

hàng hoá là mâu thuẫn cơ bản của sản xuất hàng hoá. Những mâu thuẫn này

được giải quyết trên thị trường , đồng thời nó được tạo ra một cách liên tục

thường xuyên với tư cách là mâu thuẫn của nền kinh tế hàng hoá nói chung.

Chính mâu thuẫn này là nguyên nhân kinh tế của khủng hoảng sản xuất

thừa.

Sản xuất hàng hoá ra đời và phát triển là một quá trình lịch sử sở hữu lâu

dài. Đầu tiên là sản xuất hàng hoá giản đơn dựa trên kỹ thuật thủ công và

lạc hậu. Nhưng khi lực lượng sản xuất phát triển cao hơn, sản xuất hàng hoá

giản đơn chuyển thành sản xuất hàng hoá quy mô lớn. Quá trình chuyển

biến này diễn ra trong thời kỳ quá độ từ xã hội phong kiến sang xã hội tư

bản.

b/ Hàng hoá:

+ Hàng hoá là vật phẩm có thể thoả mãn nhu cầu nào đó của con người

và được sản xuất ra để bán

Hàng hoá có hai thuộc tính là giá trị và giá trị sử dụng.Trong đó giá trị sử

dụng là thuộc tính tự nhiên, còn giá trị là thuộc tính xã hội của hàng hoá.

Hai thuộc tính này là 2 mặt đối lập cùng tồn tại trong hàng hoá, cũng từ hai

3