Phát triển giáo dục Việt Nam đáp ứng yêu cầu hội nhập kinh tế quốc tế

Bé Gi¸o dôc vµ §µo t¹o

ViÖn Khoa häc Gi¸o dôc ViÖt Nam

---------------------

B¸o c¸o tæng kÕt ®Ò tµi

ph¸t triÓn gi¸o dôc ViÖt Nam

®¸p øng yªu cÇu héi nhËp kinh tÕ

quèc tÕ

M∙ sè: B2005 – 80 – 14

Chñ nhiÖm ®Ò tµi: PGS.TS §Æng Thµnh H−ng

7344

12/5/2009

Hµ Néi- 2008

Danh s¸ch thµnh viªn ®Ò tµi

TT Hä vµ Tªn §¬n vÞ c«ng t¸c

1 §Æng Thµnh H−ng ViÖn Khoa häc GD ViÖt Nam

2 Phan ThÞ L¹c nt

3 Bïi §øc ThiÖp nt

4 NguyÔn TiÕn Hïng nt

5 TrÇn Kim ThuËn nt

6 §Æng Quèc B¶o Häc viÖn Qu¶n lý gi¸o dôc

7 NguyÔn Danh B×nh ViÖn Khoa häc GD ViÖt Nam

8 NguyÔn B¸ Th¸i nt

9 Hå ViÕt L−¬ng nt

§¬n vÞ phèi hîp chÝnh

1. ViÖn Nghiªn cøu Qu¶n lÝ kinh tÕ TW

2. Vô Gi¸o dôc Ban Tuyªn Gi¸o TW

3. §¹i häc S− ph¹m Hµ Néi

4. §¹i häc Quèc gia Hµ Néi

5. Häc viÖn Qu¶n lÝ Gi¸o dôc

Tãm t¾t kÕt qu¶ nghiªn cøu

®Ò tµi khoa häc c«ng nghÖ cÊp viÖn

Tªn ®Ò tµi: Ph¸t triÓn gi¸o dôc ViÖt Nam ®¸p øng yªu cÇu héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ.

M· sè: B2005 – 80 – 14

Chñ nhiÖm ®Ò tµi: PGS.TS §Æng Thµnh H−ng

§iÖn tho¹i: 0913 303 209 Email: [email protected]

C¬ quan chñ tr×: ViÖn Khoa häc Gi¸o dôc ViÖt Nam

Thêi gian thùc hiÖn: 2005-2006

1. Môc tiªu

X¸c ®Þnh nh÷ng yªu cÇu cña héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ ®èi víi gi¸o dôc vµ ®Ò

xuÊt mét sè ®Þnh h−íng ph¸t triÓn gi¸o dôc ViÖt Nam ®¸p øng nh÷ng yªu cÇu ®ã.

2. Néi dung chÝnh

- Tæng quan vµ ph©n tÝch c¸c yªu cÇu chñ yÕu cña héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ

- Nghiªn cøu kinh nghiÖm cña mét sè n−íc thµnh viªn míi cña WTO vÒ viÖc

gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò gi¸o dôc khi héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ

- Ph©n tÝch so s¸nh gi¸o dôc ViÖt Nam víi nh÷ng yªu cÇu héi nhËp kinh tÕ

quèc tÕ

- §Ò xuÊt nh÷ng ®Þnh h−íng gi¶i ph¸p ph¸t triÓn gi¸o dôc ®Ó ®¸p øng nh÷ng

yªu cÇu héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ

3. KÕt qu¶ chÝnh ®¹t ®−îc

VÒ lý luËn

- §Ò tµi ®· lµm râ kh¸i niÖm héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ, nªu râ tÝnh kh¸ch quan

cña viÖc héi nhËp vµo nÒn kinh tÕ toµn cÇu vµ ph©n tÝch nh÷ng c¬ héi còng nh−

nh÷ng th¸ch thøc cña héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ vµ nh÷ng vÊn ®Ò ®Æt ra ®èi víi ngµnh

gi¸o dôc - ®µo t¹o

- Ph©n tÝch lÝ luËn nh÷ng vÊn ®Ò cña gi¸o dôc ViÖt Nam trong qu¸ tr×nh héi

nhËp quèc tÕ.

VÒ thùc tiÔn

- Nªu s¬ l−îc qu¸ tr×nh ViÖt Nam héi nhËp vµo nÒn kinh tÕ thÕ giíi: nh÷ng tæ

chøc quèc tÕ vµ khu vùc mµ ViÖt Nam ®· gia nhËp vµ ®ang/sÏ ®Æt môc tiªu gia

nhËp.

- Ph©n tÝch nh÷ng thµnh tùu mµ ViÖt Nam ®· ®¹t ®−îc tõ khi b¾t ®Çu më cöa

vµ héi nhËp vµo nÒn kinh tÕ thÕ giíi vµ nh÷ng khã kh¨n ®ang ®Æt ra

- Ph©n tÝch nh÷ng ®iÓm m¹nh còng nh− nh÷ng ®iÓm yÕu cña gi¸o dôc ViÖt

Nam trªn mét sè mÆt nh−: kinh tÕ vµ tµi chÝnh gi¸o dôc; c¬ cÊu hÖ thèng gi¸o dôc;

qu¶n lý nhµ n−íc vÒ gi¸o dôc; chÊt l−îng gi¸o viªn; ng−êi häc vµ häc tËp; ch−¬ng

tr×nh gi¸o dôc,...(trong so s¸nh víi yªu cÇu cña héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ)

- §Ò xuÊt mét sè ®Þnh h−íng gi¶i ph¸p ph¸t triÓn gi¸o dôc - ®µo t¹o cña ViÖt

Nam ®¸p øng ®−îc c¸c yªu cÇu cña héi nhËp quèc tÕ.

4. S¶n phÈm cña ®Ò tµi

- 01 b¸o c¸o tæng kÕt vµ 01 b¸o c¸o tãm t¾t

- 01 phô lôc gåm c¸c b¸o c¸o chuyªn ®Ò

- 01 kû yÕu héi th¶o

- 03 bµi b¸o

summary

Project title:

Developing Vietnam education to meet the requirements of international

economic integration

Code number: B2005-80-14

Project Director: Ass.Prof.PhD. Dang Thanh Hung

Tel: 0913 303 209 Email: [email protected]

Coordinators:

TT Coordinator Department Assignment

1 Dang Thanh Hung Vietnam institute for

educational sciences

Project Director

2 Phan Thi Lac - Member

3 Bui Duc Thiep - Member

4 Nguyen Tien Hung - Member

5 Tran Kim Thuan - Member

6 Dang Quoc Bao - Member

7 Nguyen Danh Binh - Member

8 Nguyen Ba Thai - Member

9 Ho Viet Luong - Member

Implementing Institution:

Vietnam institute for educational sciences

Cooperating Institution:

1. The Centre Institute for Economic Management

2. Education Department under the Centre Board of Education and Sciences

3. Hanoi University of Teaching Training

4. Vietnam National University, Hanoi

5. The Centre Institute for Education Management

Duration: from 2005 to 2006

1. Objective:

Identifying requirements of international economic integration and directions

for solutions of Vietnam education development meeting these requirements

2. Main contents:

- Overviewing and analyzing major requirements of international economic

integration

- Studying experiences of solving education problems of some new members

of WTO

- Analyzing in comparative Vietnam education reality with requirements of

international economic integration

- Defining some directions for solutions of Vietnam education development

meeting these requirements

3. Results obtained:

3.1. In terms of theory:

In this study we have identified some issues: concept of international economic

integration; objective nature of international economic integration; opportunities

and challenges of international economic integration; and requirements to education

sector.

3.2. In terms of practice:

- Displaying the process of integrating international economic of Vietnam and

international organizations that Vietnam has joined in and tends to join

- Analyzing achievements that Vietnam has gained science its opening and

integrating in the international economic and difficulties as well

- Analyzing strengths and weaknesses of Vietnam education in some aspects

such as: economics and finance of education; education organization; national

management of education; quality of teachers; learners and learning; education

curriculums;...in comparative with requirements of international economic

integration

- Propose some directions of solutions of Vietnam education development to

meet requirements of international economic integration

3.3. Products:

- 01 summary report and 01 brief report

- 01 appendix including professional reports

- 03 articles published on the Educational Science Review

- 01workshop summary record

1

PhÇn I. Më ®Çu

1. TÝnh cÊp thiÕt

Héi nhËp quèc tÕ ®Ó ph¸t triÓn vµ t¨ng c−êng n¨ng lùc c¹nh tranh cña quèc

gia ®ang lµ xu thÕ tÊt yÕu ë c¸c n−íc ph¸t triÓn vµ ®ang ph¸t triÓn. N−íc ta ®· kÝ

HiÖp ®Þnh th−¬ng m¹i ViÖt - MÜ ngµy 10/12/2001, trong ®ã dÞch vô gi¸o dôc lµ 1

trong 52 lo¹i dÞch vô trao ®æi vµ hîp t¸c hai bªn. Sau nghÞ quyÕt sè 07 ngµy

27/11/2001 cña Bé ChÝnh trÞ vÒ héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ, ChÝnh phñ ta ®· c«ng bè

Ch−¬ng tr×nh hµnh ®éng Quèc gia thùc hiÖn môc tiªu nµy. Trong qu¸ tr×nh héi nhËp

vµ ngay trong néi dung héi nhËp, kh«ng thÓ kh«ng cã vai trß quan träng cña gi¸o

dôc. Bëi v× gi¸o dôc quyÕt ®Þnh l©u dµi tíi chÊt l−îng nguån nh©n lùc, ®Õn hiÖu lùc

cña nÒn hµnh chÝnh quèc gia, ®Õn giao l−u v¨n hãa quèc tÕ vµ viÖc gi¶i quyÕt c¸c

vÊn ®Ò tßan cÇu nh− b¶o vÖ m«i tr−êng, æn ®Þnh, hßa b×nh vµ hîp t¸c trªn c¬ së c¸c

nguyªn t¾c ph¸t triÓn bÒn v÷ng vµ t«n träng tÝnh ®a d¹ng v¨n hãa trong ph¸t triÓn

cña loµi ng−êi.

Gi¸o dôc ViÖt Nam ®· cã lÞch sö ph¸t triÓn l©u dµi víi nhiÒu cuéc c¶i c¸ch

lín nhá, nhiÒu thµnh tùu vµ nhiÒu kinh nghiÖm quý b¸u. Gi¸o dôc ViÖt Nam hiªn

nay ®ang d−îc x¸c ®Þnh lµ quèc s¸ch hµng ®Çu, ®−îc −u tiªn ph¸t triÓn, lµ ®iÓm

s¸ng trong bèi c¶nh gi¸o dôc chung cña c¸c n−íc ®ang ph¸t triÓn, lµ ®iÓm nhÊn

trong trong cuéc ®æi míi toµn diÖn ®Êt n−íc ta theo h−íng chuÈn hãa, hiÖn ®¹i hãa

vµ x· héi hãa, ®¸p øng c¸c yªu cÇu ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi trong thêi k× qu¸ ®é

tiÕn lªn CNXH. §ã lµ m«i tr−êng chÝnh trÞ-x· héi ®Ó gi¸o dôc ph¸t triÓn m¹nh h¬n,

ngang tÇm thÕ giíi vµ héi nhËp quèc tÕ.

Song ®Ó cã thÓ thùc sù héi nhËp quèc tÕ, gi¸o dôc n−íc ta vÉn ®øng tr−íc

nhiÒu th¸ch thøc vµ vÊn ®Ò phøc t¹p ®ßi hái chÝnh gi¸o dôc ph¶i chñ ®éng kh¾c

phôc vµ th¸o gì. Chóng ta ph¶i gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò khã kh¨n chuyªn m«n còng

nh− qu¶n lÝ míi mÎ, ch−a tõng gÆp trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn gi¸o dôc n−íc nhµ, cã

liªn quan ®Õn t¸c ®éng toµn cÇu nh− c¹nh tranh, gi¸ trÞ, thÞ tr−êng hãa, hîp t¸c kinh

2

tÕ, v¨n ho¸ vµ trao ®æi dÞch vô gi¸o dôc… §ã lµ nh÷ng khã kh¨n g×? CÇn quan niÖm

vµ gi¶i quyÕt chóng thÕ nµo? C¸c xu thÕ cña thêi ®¹i hiÖn nay? Chóng ta cÇn x¸c

®Þnh nh÷ng ph−¬ng h−íng chiÕn l−îc vµ c¸c gi¶i ph¸p phï hîp nµo ®Ó cã thÓ hç trî

®Êt n−íc héi nhËp kinh tÕ thÕ giíi trong ®iÒu kiÖn CNH, H§H tiÕn lªn CNXH víi

c¬ chÕ thÞ tr−êng? §Ò tµi gãp phÇn gi¶i ®¸p b−íc ®Çu nh÷ng c©u hái bøc thiÕt ®ã.

2. Môc tiªu

X¸c ®Þnh nh÷ng yªu cÇu cña héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ ®èi víi gi¸o dôc - ®µo

t¹o vµ ®Ò xuÊt mét sè ®Þnh h−íng gi¶i ph¸p ph¸t triÓn gi¸o dôc ViÖt Nam ®¸p øng

nh÷ng yªu cÇu ®ã.

3. Ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu

3.1. C¸c ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu lÝ luËn

- Ph−¬ng ph¸p tæng quan so s¸nh,

- Ph−¬ng ph¸p logic x©y dùng khung quan niÖm vµ kÜ thuËt nghiªn cøu cña

®Ò tµi.

3.2. C¸c ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu thùc tiÔn

- Håi cøu vµ tæng hîp t− liÖu khoa häc, sè liÖu thèng kª vµ ®¸nh gia hiÖn cã,

- Tæng kÕt c¸c ®¸nh gi¸ chuyªn gia vÒ lÝ luËn vµ thùc tiÔn gi¸o dôc

3.3. C¸c ph−¬ng ph¸p kh¸c

- §µm tho¹i, th¶o luËn qua héi th¶o, héi nghÞ,

- Pháng vÊn mét sè tri thøc

- Xö lÝ sè liÖu thèng kª vµ sè liÖu ®iÒu tra.

4. Ph¹m vi nghiªn cøu

- §Ò tµi tËp trung vµo gi¸o dôc ®¹i häc vµ gi¸o dôc nghÒ nghiÖp

3

- §¸nh gi¸ ®iÓm m¹nh, yÕu cña gi¸o dôc - ®µo t¹o ViÖt Nam trong so s¸nh

víi yªu cÇu cña héi nhËp ®−îc dùa trªn nh÷ng d÷ liÖu ®· cã vÒ gi¸o dôc ®µo t¹o vµ

dùa trªn ý kiÕn ®¸nh gi¸ cña tËp thÓ chuyªn gia.

5. Néi dung chÝnh

Néi dung ®−îc x¸c ®Þnh l¹i theo kinh phÝ thùc tÕ ®−îc cÊp lµ 40 triÖu, kh«ng

ph¶i lµ 200 triÖu nh− dù kiÕn kinh phÝ trong ®Ò c−¬ng nghiªn cøu ban ®Çu (theo

®óng kÕt luËn cña héi ®ång nghiÖm thu cÊp c¬ së).

1. C¬ së lÝ luËn vµ kinh nghiÖm quèc tÕ vÒ héi nhËp quèc tÕ

1.1. ViÖt Nam víi héi nhËp quèc tÕ

- Kh¸i niÖm Héi nhËp quèc tÕ

- TÝnh kh¸ch quan cña héi nhËp quèc tÕ

- Nh÷ng t¸c ®éng cña héi nhËp quèc tÕ

- S¬ l−îc qu¸ tr×nh héi nhËp quèc tÕ cña ViÖt Nam – nh÷ng thµnh tùu vµ khã

kh¨n ®ang ®Æt ra

1.2. Héi nhËp quèc tÕ, c¬ héi – th¸ch thøc vµ nh÷ng vÊn ®Ò ®Æt ra ®èi víi gi¸o

dôc ViÖt Nam

- Nh÷ng c¬ héi mµ héi nhËp quèc tÕ cã thÓ mang l¹i cho gi¸o dôc ViÖt Nam

- Nh÷ng th¸ch thøc cña héi nhËp quèc tÕ ®èi víi gi¸o dôc ViÖt Nam

- Nh÷ng vÊn ®Ò ®Æt ra ®èi víi gi¸o dôc ViÖt Nam

1.3. Kinh nghiÖm cña mét sè quèc gia trong gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò gi¸o dôc

®Ó héi nhËp quèc tÕ

2. Ph©n tÝch nh÷ng ®iÓm m¹nh, ®iÓm yÕu cña gi¸o dôc - ®µo t¹o ViÖt Nam

trong so s¸nh víi nh÷ng yªu cÇu cña héi nhËp quèc tÕ trªn c¸c mÆt: kinh tÕ vµ tµi

chÝnh gi¸o dôc; c¬ cÊu hÖ thèng gi¸o dôc; qu¶n lý nhµ n−íc vÒ gi¸o dôc; chÊt l−îng

gi¸o viªn; ng−êi häc vµ häc tËp; ch−¬ng tr×nh gi¸o dôc,...

4

3. §Ò xuÊt mét sè ®Þnh h−íng gi¶i ph¸p ph¸t triÓn gi¸o dôc- ®µo t¹o ViÖt

Nam ®¸p øng c¸c yªu cÇu cña héi nhËp quèc tÕ

6. S¶n phÈm

- 01 b¸o c¸o tæng kÕt vµ 01 b¸o c¸o tãm t¾t

- 01 phô lôc gåm c¸c b¸o c¸o chuyªn ®Ò

- 01 kû yÕu héi th¶o

- 03 bµi b¸o

5

PhÇn II

KÕt qu¶ nghiªn cøu cña ®Ò tµi

1. C¬ së lý luËn vµ kinh nghiÖm quèc tÕ vÒ ph¸t triÓn gi¸o dôc ®¸p øng

yªu cÇu héi nhËp quèc tÕ

1.1. ViÖt Nam víi héi nhËp quèc tÕ

1.1.1. Mét sè vÊn ®Ò lý luËn vÒ Héi nhËp quèc tÕ

1.1.1.1. Kh¸i niÖm

Kh¸i niÖm héi nhËp quèc tÕ ®· xuÊt hiÖn vµi thËp niªn gÇn ®©y vµ tån t¹i

nhiÒu c¸ch hiÓu kh¸c nhau vÒ kh¸i niÖm nµy. Tuy nhiªn, c¸c c¸ch hiÓu nµy chñ yÕu

tËp trung vµo hai h−íng:

H−íng thø nhÊt quan niÖm “héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ lµ qu¸ tr×nh c¸c quèc gia

tiÕn hµnh x©y dùng, th−¬ng l−îng, ký kÕt vµ tu©n thñ c¸c cam kÕt quèc tÕ song

ph−¬ng, ®a ph−¬ng vµ toµn cÇu vÒ c¸c lÜnh vùc th−¬ng m¹i, ®Çu t− vµ c¸c lÜnh vùc

kh¸c cã liªn quan nh»m ®¶m b¶o tÝnh t−¬ng thÝch gi÷a hÖ thèng kinh tÕ quèc gia

víi hÖ th«ng kinh tÕ quèc tÕ, khu vùc vµ toµn cÇu trªn c¬ së nh÷ng nguyªn t¾c vµ

quy ®Þnh thèng nhÊt” [2]. BiÓu hiÖn mµ chóng ta cã thÓ nhËn thÊy dÔ dµng lµ viÖc ®i

®Õn thèng nhÊt c¸c chÝnh s¸ch, luËt ph¸p vµ c¸c quy ®Þnh cã tÝnh chÊt ph¸p lý kh¸c

cña quèc gia víi nh÷ng nguyªn t¾c, th«ng lÖ vµ tËp qu¸n quèc tÕ.

H−íng thø hai, quan niÖm “héi nhËp quèc tÕ lµ qu¸ tr×nh c¸c quèc gia lo¹i bá

dÇn c¸c rµo c¶n ®Ó ho¹t ®éng th−¬ng m¹i, di chuyÓn c¸c yÕu tè s¶n xuÊt vµ thanh

to¸n quèc tÕ diÔn ra mét c¸ch thuËn lîi”[2]. Quan niÖm vÒ héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ

theo h−íng nµy g¾n héi nhËp víi qu¸ tr×nh tù do ho¸ kinh tÕ trªn quy m« toµn cÇu.

Tuy tån t¹i nhiÒu c¸ch hiÓu kh¸c nhau vÒ héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ song quan

niÖm t−¬ng ®èi phæ biÕn hiÖn nay lµ: “héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ lµ sù g¾n kÕt nÒn

kinh tÕ cña mçi quèc gia vµo c¸c tæ chøc hîp t¸c kinh tÕ khu vùc vµ toµn cÇu trong

®ã c¸c n−íc thµnh viªn chÞu sù rµng buéc theo nh÷ng quy ®Þnh chung cña c¶ khèi.

Nãi mét c¸ch kh¸c, héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ lµ qu¸ tr×nh c¸c quèc gia thùc hiÖn m«

6

h×nh kinh tÕ më, tù nguyÖn tham gia vµo c¸c ®Þnh chÕ vµ tµi chÝnh quèc tÕ, thùc

hiÖn thuËn lîi ho¸ vµ tù do ho¸ th−¬ng m¹i, ®Çu t− vµ c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ ®èi

ngo¹i kh¸c”[2]

1.1.1.2. TÝnh kh¸ch quan cña héi nhËp quèc tÕ

Héi nhËp quèc tÕ lµ mét xu h−íng kh¸ch quan, “g¾n víi qu¸ tr×nh vËn ®éng

cña c¸c quy luËt kinh tÕ kh¸ch quan cña ph©n c«ng lao ®éng quèc tÕ, chuyªn m«n

ho¸ vµ tù do ho¸ th−¬ng m¹i, ®Çu t−, tµi chÝnh vµ viÖc h×nh thµnh chuçi gi¸ trÞ toµn

cÇu”[2]. Héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ g¾n víi qu¸ tr×nh x· héi ho¸ quèc tÕ vÒ s¶n xuÊt

vµ thÞ tr−êng, lµ mét qu¸ tr×nh vËn ®éng tõ thÊp ®Õn cao, vµ ngµy cµng ®−îc më

réng c¶ vÒ quy m« vµ ph¹m vi, c¶ vÒ lùc l−îng s¶n xuÊt vµ quan hÖ s¶n xuÊt.

Ban ®Çu, x· héi ho¸ g¾n víi ho¹t ®éng s¶n xuÊt trong ph¹m vi tõng quèc gia

víi sù chi phèi cña c¸c quy luËt ph©n c«ng lao ®éng vµ chuyªn m«n ho¸. Nh−ng khi

lùc l−îng s¶n xuÊt ph¸t triÓn ®Õn mét møc ®é nµo ®ã th× tÝnh chÊt x· héi ho¸ ®−îc

më réng ra khái ph¹m vi cña tõng quèc gia, lan ra c¸c quèc gia khu vùc vµ thÕ giíi.

Mçi quèc gia trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn ®Òu nhËn ra nh÷ng thÕ m¹nh riªng cña m×nh

còng nh− nh÷ng mÆt h¹n chÕ. Vµ ®Æc biÖt lµ kh«ng mét quèc gia nµo, dï tr×nh ®é

ph¸t triÓn cã cao ®Õn ®©u, l¹i cã thÓ tù ®¸p øng ®−îc ®Çy ®ñ vµ ®¸p øng tèt nh÷ng

nhu cÇu cña b¶n th©n hä. Bëi vËy, héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ ®· trë thµnh vÊn ®Ò cã

tÝnh chÊt quy luËt trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña mçi quèc gia. Thùc tÕ ®· chøng

minh nh÷ng quèc gia chËm trÔ trong viÖc héi nhËp ph¶i tr¶ gi¸ ®¾t b»ng sù tôt hËu.

1.1.1.3. Nh÷ng t¸c ®éng cña héi nhËp quèc tÕ

Nh÷ng t¸c ®éng tÝch cùc

- Gióp khai th¸c cã hiÖu qu¶ lîi thÕ so s¸nh cña c¸c quèc gia, h×nh thµnh c¬

cÊu kinh tÕ khu vùc vµ thÕ giíi phï hîp, t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi vµ t¨ng c−êng ph¸t

triÓn c¸c quan hÖ th−¬ng m¹i vµ ®Çu t−, më réng thÞ tr−êng xuÊt nhËp khÈu

- T¹o sù æn ®Þnh l©u dµi trong quan hÖ gi÷a c¸c quèc gia nh»m h−íng tíi môc

tiªu chung

7

- H×nh thµnh c¬ cÊu quèc tÕ míi víi nh÷ng −u thÕ vÒ quy m« vµ nguån lùc

ph¸t triÓn, t¹o viÖc lµm, c¶i thiÖn thu nhËp cho d©n c− vµ t¨ng phóc lîi cña c¶ céng

®ång

- T¹o ®éng lùc c¹nh tranh, kÝch thÝch viÖc øng dông c¸c thµnh tùu khoa häc

c«ng nghÖ míi ë c¸c quèc gia, t¹o ®éng lùc ®æi míi c¬ cÊu kinh tÕ, c¬ chÕ qu¶n lý

vµ tiÕt kiÖm chi phÝ,...

- §iÒu chØnh chÝnh s¸ch cña tõng quèc gia ®Ó t−¬ng thÝch vµ phï hîp h¬n víi

chÝnh s¸ch ph¸t triÓn cña nhãm n−íc/khu vùc/thÕ giíi

Nh÷ng t¸c ®éng tiªu cùc cã thÓ x¶y ra

- T¹o ra sù c¹nh tranh mang tÝnh quèc tÕ khi h×nh thµnh mét thÞ tr−êng thèng

nhÊt, g©y x¸o trén c¸c quan hÖ kinh tÕ ®· ®−îc h×nh thµnh trong tõng nÒn kinh tÕ

cña mçi quèc gia. C¹nh tranh gay g¾t cã thÓ dÉn tíi sù ph¸ s¶n cña c¸c doanh

nghiÖp ho¹t ®éng kh«ng hiÖu qu¶ vµ sù mÊt thÞ phÇn trong n−íc, g©y ra thÊt nghiÖp,

tÖ n¹n x· héi,...

- G©y « nhiÔm m«i tr−êng vµ c¹n kiÖt tµi nguyªn thiªn nhiªn do khai th¸c qu¸

møc cho t¨ng tr−ëng kinh tÕ.

- Nh÷ng ¶nh h−ëng xÊu vÒ v¨n ho¸, lèi sèng vµ an ninh quèc phßng,...

1.1.2. Qu¸ tr×nh héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ cña ViÖt Nam – nh÷ng thµnh tùu vµ nh÷ng

khã kh¨n

1.1.2.1. S¬ l−îc vÒ qu¸ tr×nh héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ cña ViÖt Nam tõ sau ®æi míi

vµ më cöa ®Õn nay

Tõ sau khi cã chÝnh s¸ch më cöa ViÖt nam ®· nhanh chãng ®i nh÷ng b−íc ®i

ch¾c ch¾n trªn con ®−êng héi nhËp quèc tÕ. C¸c tæ chøc kinh tÕ thÕ giíi, c¸c ®Þnh

chÕ tµi chÝnh quèc tÕ ®· nhanh chãng kÕt n¹p hoÆc kh«i phôc l¹i vÞ trÝ cña ViÖt nam

trong c¬ cÊu cña m×nh. Mét sè sù kiÖn chÝnh cña qu¸ tr×nh nµy cã thÓ ®−îc ®iÓm l¹i

nh− sau:

8

- N¨m 1993, ViÖt Nam ®· khai th«ng quan hÖ víi c¸c tæ chøc tµi chÝnh tiÒn tÖ

quèc tÕ nh− Quü tiÒn tÖ quèc tÕ (IMF), Ng©n hµng thÕ giíi (WB), Ng©n hµng ph¸t

triÓn Ch©u ¸ (ADB), ®−a ho¹t ®éng hîp t¸c víi c¸c ®Þnh chÕ nµy dÇn ®i vµo chiÒu

s©u

- Ngµy 28/7/1995, ViÖt Nam trë thµnh thµnh viªn chÝnh thøc cña HiÖp héi

c¸c quèc gia §«ng Nam ¸ (ASEAN). ViÖt Nam ®· tham gia ®Çy ®ñ c¸c ho¹t ®éng

cña ASEAN vµ cã nh÷ng ®ãng gãp b»ng nhiÒu s¸ng kiÕn trong c¸c lÜnh vùc chÝnh

trÞ, ngo¹i giao, kinh tÕ, x· héi, c¸c c¸c ho¹t ®éng hîp t¸c víi c¸c n−íc, c¸c tæ chøc

®èi tho¹i cña ASEAN, trong ®ã cã DiÔn ®µn hîp t¸c ¸ - ¢u (ASEM), ®èi tho¹i

ASEAN - EU.

- Tõ 1/1/1996, ViÖt Nam b¾t ®Çu thùc hiÖn nghÜa vô vµ c¸c cam kÕt trong

Ch−¬ng tr×nh −u ®·i thuÕ quan cã hiÖu chung (CEPT) cña AFTA.

- Tõ th¸ng 3/1996, ViÖt Nam ®· tham gia ASEM víi t− c¸ch lµ mét trong

nh÷ng n−íc thµnh viªn s¸ng lËp cña ASEM. ASEM ®−îc thiÕt lËp tõ 10 n−íc ë

Ch©u ¸, bao gåm: Brunei, In®«nªxia, Malayxia, Philippine, Singapo, Th¸i Lan, ViÖt

Nam, Trung Quèc, Hµn Quèc, NhËt B¶n vµ 15 n−íc thµnh viªn EU cïng víi sù

tham gia cña Uû ban Ch©u ¢u (EC) trong tiÕn tr×nh hîp t¸c ¸ - ¢u nµy.

- KÓ tõ khi chÝnh thøc thiÕt lËp quan hÖ ngo¹i giao (ngµy 22/10/1990), quan

hÖ kinh tÕ, th−¬ng m¹i gi÷a ViÖt Nam vµ EU ngµy cµng ®−îc cñng cè vµ ph¸t triÓn.

Mét lo¹t nh÷ng HiÖp ®Þnh hîp t¸c kinh tÕ, th−¬ng m¹i ®· ®−îc ký kÕt, trong ®ã cã

HiÖp ®Þnh khung vÒ hîp t¸c ViÖt Nam - EU ®−îc ký kÕt ngµy 17/7/1995 ®· t¹o ra

c¬ së ph¸p lý thuËn lîi ®Ó ph¸t triÓn quan hÖ kinh tÕ gi÷a ViÖt Nam vµ EU. Ngoµi

ra, quan hÖ kinh tÕ, th−¬ng m¹i gi÷a ViÖt Nam - EU ®−îc t¨ng c−êng ®Èy m¹nh víi

viÖc EU c«ng nhËn ViÖt Nam lµ n−íc cã nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng vµ t¨ng c−êng quan

hÖ hîp t¸c toµn diÖn th«ng qua c¬ chÕ hîp t¸c trong ASEM ®· cã nh÷ng t¸c ®éng

m¹nh mÏ ®Õn sù ph¸t triÓn quan hÖ kinh tÕ gi÷a ViÖt Nam vµ EU.