Phát triển bền vững kinh tế thành phố Thái Nguyên đến năm 2020

Số hóa bởi trung tâm học liệu http://www.lrc-tnu.edu.vn/

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH

NGUYỄN THANH BÌNH

PHÁT TRIỂN BỀN VỮNG KINH TẾ

THÀNH PHỐ THÁI NGUYÊN ĐẾN NĂM 2020

Chuyên ngành: Quản lý kinh tế

Mã số: 60.34.04.10

LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ

Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: TS. Trần Quang Huy

THÁI NGUYÊN - 2013

Số hóa bởi trung tâm học liệu http://www.lrc-tnu.edu.vn/

i

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan Luận văn này công trình nghiên cứu của riêng tôi.

Các số liệu, kết luận nghiên cứu trình bày trong luận văn này là trung thực và

chính xác. Những kết quả của luận văn chưa từng được công bố trong bất cứ

công trình nào.

Tôi xin chịu trách nhiệm về nghiên cứu của mình!

Thái Nguyên, tháng……..năm 2013

Tác giả luận văn

Nguyễn Thanh Bình

Số hóa bởi trung tâm học liệu http://www.lrc-tnu.edu.vn/

ii

LỜI CẢM ƠN

Để hoàn thành luận văn này, tôi xin trân trọng bày tỏ lòng biết ơn

TS. Trần Quang Huy đã tận tình hướng dẫn tôi trong suốt quá trình

thực hiện. Tôi xin trân thành cảm ơn Phòng Quản lý Đào tạo Sau đại học

- Trường ĐH Kinh tế và QTKD đã tạo mọi điều kiện để tôi hoàn thành

khoá học và trình bày luận văn này.

Tôi

hiện thành công luận văn..

Xin trân trọng cảm ơn!

Thái Nguyên, tháng……..năm 2013

Tác giả luận văn

Nguyễn Thanh Bình

Số hóa bởi trung tâm học liệu http://www.lrc-tnu.edu.vn/

iii

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN .............................................................................................i

LỜI CẢM ƠN..................................................................................................ii

MỤC LỤC.......................................................................................................iii

DANH MỤC NHỮNG TỪ VIẾT TẮT .......................................................vii

DANH MỤC BẢNG.....................................................................................viii

DANH MỤC HÌNH.......................................Error! Bookmark not defined.

DANH MỤC BIỂU ĐỒ................................................................................viii

MỞ ĐẦU........................................................................................................... 1

1. Sự cần thiết của đề tài...................................................................................... 1

2. Mục tiêu nghiên cứu........................................................................................ 2

3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu.................................................................... 3

............................................................................. 3

....................................................................................... 4

6. Kết cấu luận văn ............................................................................................. 4

Chƣơng 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ PHÁT TRIỂN BỀN

VỮNG KINH TẾ............................................................................................. 5

1.1. Khái niệm và nội dung của phát triển bền vững kinh tế ............................ 5

1.1.1. Một số khái niệm cơ bản về phát triển, phát triển bền vững và phát triển

bền vững kinh tế................................................................................................ 5

1.1.2. Nội dung phát triển bền vững kinh tế ................................................... 15

1.1.3. Các điều kiện bảo đảm phát triển bền vững kinh tế.............................. 22

1.2. Một số kinh nghiệm về phát triển bền vững kinh tế ................................ 28

1.2.1. Kinh nghiệm của một số nước trên thế giới.......................................... 28

1.2.2. Kinh nghiệm phát triển bền vững trong chương trình phát triển kinh tế -

xã hội các xã đặc biệt khó khăn vùng dân tộc thiểu số và miền núi............... 33

Số hóa bởi trung tâm học liệu http://www.lrc-tnu.edu.vn/

iv

1.2.3. Bài học kinh nghiệm cho tỉnh Thái Nguyên và thành phố Thái Nguyên

trong phát triển bền vững kinh tế .................................................................... 37

Chƣơng 2. PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU............................................. 39

2.1. Câu hỏi nghiên cứu .................................................................................. 39

2.2. Lựa chọn địa bàn nghiên cứu ................................................................... 39

2.3. Cơ sở phương pháp luận .......................................................................... 39

2.4. Các phương pháp nghiên cứu cụ thể........................................................ 40

2.4.1. Phương pháp thu thập số liệu................................................................ 40

2.4.3. Phương pháp xử lý số liệu..................................................................... 40

2.4.4. Phương pháp phân tích.......................................................................... 40

2.5. Hệ thống chỉ tiêu nghiên cứu ................................................................... 41

Chƣơng 3. THỰC TRẠNG PHÁT TRIỂN BỀN VỮNG KINH TẾ

THÀNH PHỐ THÁI NGUYÊN GIAI ĐOẠN 2006-2012, ĐỊNH HƢỚNG

ĐẾN NĂM 2020............................................................................................. 46

3.1. Điều kiện tự nhiên, kinh tế và xã hội ảnh hưởng tới phát triển bền vững

kinh tế thành phố Thái Nguyên....................................................................... 46

3.1.1. Vị trí địa lý ............................................................................................ 46

3.1.2. Tài nguyên thiên nhiên.......................................................................... 46

3.1.3. Đặc điểm khí hậu, thuỷ văn .................................................................. 49

3.1.4. Dân số, lao động.................................................................................... 49

3.1.5. Điều kiện cơ sở vật chất - hạ tầng......................................................... 50

3.2. Thực trạng phát triển bền vững kinh tế thành phố Thái Nguyên............. 52

3.2.1. Quá trình thành lập và phát triển Thành Phố Thái Nguyên.................. 52

3.2.2. Tổng quan về phát triển kinh tế xã hội của thành phố Thái Nguyên.... 53

ể ế thành phố Thái Nguyên

giai đoạn 2006 - 2012...................................................................................... 59

Số hóa bởi trung tâm học liệu http://www.lrc-tnu.edu.vn/

v

3.3.1. Đánh giá tốc độ và chất lượng tăng trưởng........................................... 59

3.3.2. Đánh giá về mức độ phát triển bền vữ

............................................................................................................. 71

3.3.3. Đánh giá tác động tăng trưởng đến xã hội, văn hóa, môi trường ......... 77

3.4. Phân tích điểm mạnh, điểm yếu, cơ hội, thách thức trong quá trình phát

triển kinh tế Thành phố Thái Nguyên ............................................................. 82

3.4.1. Điểm mạnh ............................................................................................ 82

3.4.2. Điểm yếu ............................................................................................... 83

3.4.3. Cơ hội.................................................................................................... 84

3.4.4. Thách thức............................................................................................. 85

2020 ............................................................................ 86

Chƣơng 4. GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN BỀN VỮNG KINH TẾ THÀNH

PHỐ THÁI NGUYÊN, ĐỊNH HƢỚNG ĐẾN NĂM 2020 ........................ 89

4.1. Quan điểm, định hướng, mục tiêu............................................................ 89

4.1.1. Quan điểm phát triển bền vững kinh tế thành phố Thái Nguyên.......... 89

4.1.2. Định hướng phát triển bền vững kinh tế thành phố Thái Nguyên đến

năm 2020 ......................................................................................................... 90

4.2. Giải pháp chủ yếu phát triển bền vững kinh tế thành phố Thái Ngyên ... 92

ởng kinh tế và bền vững............................................... 92

4.2.2. Phát triển bền vững và chuyển đổi cơ cấu ngành kinh tế ..................... 94

4.2.3. Phát triển bền vững và chuyển đổi nhanh cơ cấu kinh tế hướng vào

xuất khẩu ........................................................................................................ 95

4.2.4. Phát triển kinh tế bền vững và việc làm, thu nhập................................ 96

4.2.5. Hoàn thiện công tác quy hoạch, kế hoạch và đầu tư phát triển ............ 97

4.2.6. Phát triển khoa học công nghệ, đào tạo nguồn nhân lực ...................... 98

Số hóa bởi trung tâm học liệu http://www.lrc-tnu.edu.vn/

vi

KẾT LUẬN .................................................................................................. 100

TÀI LIỆU THAM KHẢO .......................................................................... 102

..................................................................................................... 105

Số hóa bởi trung tâm học liệu http://www.lrc-tnu.edu.vn/

vii

DANH MỤC NHỮNG TỪ VIẾT TẮT

CNH Công nghiệp hóa

GDP

Tổng sản phẩm nội địa (viết tắt của Gross

Domestic Product)

HĐH Hiện đại hóa

PTBV Phát triển bền vững

Số hóa bởi trung tâm học liệu http://www.lrc-tnu.edu.vn/

viii

DANH MỤC BẢNG

Bảng 3.1. Thống kê dân số thành phố Thái Nguyên....................................... 49

Bảng 3.2. Tốc độ tăng trưởng GDP giai đoạn 2006 - 2012 ............................ 60

Bảng 3.3. Đóng góp của Lao động, Vốn và TFP vào GDP thành phố Thái Nguyên

từ 2006 - 2012...........................................................................................65

Bảng 3.4. Dự báo tăng trưởng kinh tế tỉnh Thái Nguyên giai đoạn 2012 -

2020............................................................................................70

Bảng 3.5. Cơ cấu GDP theo ngành kinh tế giai đoạn 2006 - 2012.........................71

i Nguyên.......................................................75

................................77

Bảng 3.8. Tỷ lệ hộ nghèo của thành phố Thái Nguyên giai đoạn 2006 - 2012......80

Số hóa bởi trung tâm học liệu http://www.lrc-tnu.edu.vn/

ix

DANH MỤC HÌNH

Hình 1.1. Các nhân tố tác động đến phát triển bền vững................................ 19

DANH MỤC BIỂU ĐỒ

Biểu đồ 3.1. Cơ cấu kinh tế thành phố Thái Nguyên năm 2010..................... 54

Biểu đồ 3.2. Cơ cấu kinh tế thành phố Thái Nguyên năm 2011..................... 55

Biểu đồ 3.3. Tốc độ tăng trưởng phân theo lĩnh vực giai đoạn 2006 - 2012.. 61

Số hóa bởi trung tâm học liệu http://www.lrc-tnu.edu.vn/

1

MỞ ĐẦU

1. Sự cần thiết của đề tài

Phát triển bền vững (PTBV) với ba trụ cột là phát triển kinh tế, giải

quyết các vấn đề xã hội và bảo vệ môi trường, ba trụ cột này là một quá

trình toàn diện, bao gồm những biến đổi về kinh tế, cũng như những biến

đổi về xã hội, văn hóa và giáo dục, khoa học và công nghệ, về môi trường

và sự phát triển của con người. PTBV là nhu cầu tất yếu và đang thách

thức cho mọi quốc gia, nhất là trong điều kiện toàn cầu hóa, hội nhập

kinh tế quốc tế. Việc lựa chọn con đường, biện pháp và thể chế, chính

sách bảo đảm PTBV luôn là mối quan tâm hàng đầu của các nước trong

quá trình phát triển. Đối với Việt Nam, để thực hiện mục tiêu phát triển

bền vững đất nước và thực hiện cam kết quốc tế, ở cấp quốc gia, Chính

phủ đã ban hành “Định hướng chiến lược phát triển bền vững ở Việt

Nam” (Chương trình nghị sự 21 của Việt Nam). Theo đó, định hướng

chiến lược PTBV ở Việt Nam là chiến lược khung, bao gồm những định

hướng lớn làm cơ sở pháp lý để các Bộ, ngành, địa phương và các tổ

chức và cá nhân có liên quan triển khai thực hiện, đồng thời thể hiện sự

cam kết của Việt Nam với quốc tế.

Khái niệm "phát triển kinh tế bền vững" là một khái niệm, một phạm

trù đang được toàn thế giới trong đó có Đảng và Nhà nước Việt Nam hết sức

lưu tâm. Đại hội XI của Đảng đã thông qua nhiều văn kiện quan trọng, tạo

tiền đề cho việc xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên Chủ nghĩa xã

hội. Quán triệt và triển khai thực hiện thành công Nghị quyết Đại hội XI của

Đảng cùng với việc đề ra chương trình hành động với những giải pháp nhằm

phát triển nhanh, bền vững nền kinh tế đất nước là một nhiệm vụ chính trị

quan trọng của toàn Đảng, toàn dân và toàn quân.

Tỉnh Thái Nguyên với trung tâm là thành phố Thái Nguyên nằm trên

vùng Trung du và miền núi Bắc Bộ, có nhiều lợi thế so sánh về vị trí địa lý,