Phân tích tài chính theo loại hình dự án tại Công ty Tư vấn đầu tư xây dựng mỏ và công nghiệp

Lời mở đầu

Công nghiệp hoá và hiện đại hoá nhằm phát triển nền kinh tế quốc gia là

mục tiêu mà nhà nước và nhân dân Việt Nam đang cố gắng thực hiện trong nỗ

lực chung nhằm đưa nước ta trở thành một nước công nghiệp theo đúng xu thế

phát triển của thế giới. Để thúc đẩy sự phát triển của một nền kinh tế cần có

nhiều yếu tố như : cơ sở hạ tầng, khoa học kỹ thuật phát triển, một nền sản xuất

hiện đại và đội ngũ lao động có trình độ. Tất cả những yếu tố này tuy có tính

chất hoàn toàn khác nhau nhưng đều có một điểm chung là có thể tạo ra qua quá

trình đầu tư của xã hội. Muốn có cơ sở hạ tầng thì cần có đầu tư trong hoạt động

xây dựng, có khoa học kỹ thuật phát triển cần đầu tư nghiên cứu ứng dụng, để

có đội ngũ lao động trình độ cao thì phải đầu tư cho giáo dục và dạy nghề... Vậy

đầu tư có vai trò quan trọng với nền kinh tế là tạo ra động lực cho phát triển kinh

tế xã hội và thúc đẩy quá trình phát triển của một quốc gia.

Để có được một kết quả tốt thì cần một quá trình nghiên cứu kỹ lưỡng và

thực hiện đầu tư tốt. Hai tiêu chuẩn chính để có thể đánh giá một quá trình đầu

tư có hiệu quả hay không là xem chúng có tạo ra hiệu quả về mặt tài chính &

kinh tế xã hội không. Một quá trình đầu tư được xem là có hiệu quả về mặt tài

chính nếu sau khi đưa vào hoạt động nó đem lại cho chủ đầu tư một khoản thu

lớn hơn chi phí bỏ ra; một dự án xem là có hiệu quả về kinh tế- xã hội nếu nó

đem lại lợi ích cho xã hội-cộng đồng như tạo việc làm cho người lao động, tăng

thu nhập cho quốc gia. Một dự án có thể chỉ có hiệu quả về tài chính hoặc kinh

tế-xã hội nhưng cũng có dự án có hiệu quả cả về tài chính và kinh tế-xã hội.

Thông thường trong hai kết quả thì kết quả về mặt tài chính thường được coi

trọng hơn và nó là mục tiêu chính của hầu hết các hoạt động đầu tư trong xã hội.

Như vậy việc phân tích chỉ tiêu tài chính có vai trò rất quan trọng trong quá trình

lập một dự án đầu tư nó là tiền đề cho việc đánh giá hiệu quả, lựa chọn dự án và

là cơ sở cho tính toán chỉ tiêu kinh tế-xã hội.

Trong quá trình lập một dự án đầu tư phân tích hiệu quả tài chính dự án đầu

tư là một vấn đề quyết yếu đối với chất lượng của một dự án đầu tư. Do vậy

đánh giá tài chính luôn được giành một mối quan tâm đặc biệt của các chủ đầu

1

tư, các tổ chức tài chính, cơ quan chức năng trong quá trình lập, thẩm định dự

án.

Công ty Tư vấn đầu tư xây dựng mỏ và công nghiệp là một đơn vị hoạt

động trong lĩnh vực tư vấn đầu tư xây dựng nên phân tích hiệu quả tài chính

luôn được công ty quan tâm đặc biệt vì nó quyết định lợi ích của khách hàng và

cũng chính là lợi ích của công ty. Tuy có nhiều vấn đề cần xem xét song công ty

đã có được những kết quả tốt trong việc phân tích hiệu quả tài chính dự án đầu

tư tại công ty. Chính vì vậy qua quá trình thực tập nghiên cứu tại phòng Kinh tế

mỏ của công ty nhận thức tầm quan trọng của vấn đề mà muốn nhìn thận về

những cải tiến trong quá trình đánh giá hiệu quả tài chính của công ty, cũng như

mong muốn đóng góp một phần để giải quyết vấn đề còn tồn tại của đơn vị nên

em đã chọn đề tài : “ Phân tích tài chính theo loại hình dự án tại Công ty Tư

vấn đầu tư xây dựng mỏ và công nghiệp” để làm chuyên đề thực tập tốt nghiệp

của mình.

Vấn đề này có tính thực tiễn và là một vấn đề mà công ty cũng đang muốn

giải quyết nhất là trong điều kiện thực tế hiện nay công ty đang cố gắng chuẩn

hoá công tác tư vấn đầu tư của công ty mình để đạt tiêu chuẩn quốc tế ISO 9002

trong vấn đề quản lý chất lượng. Với sự nỗ lực của bản thân và sự giúp đỡ nhiệt

tình của các cô chú tại đơn vị thực tập và giáo viên hướng dẫn em đã thực hiện

đề tài này, tuy đây là một đề tài không mới nhưng không dễ để có thể phân tích

thấu đáo mọi vấn đề về nó chính vì vậy em chỉ hy vọng qua đề tài này thể hiện

được phần nào nhận thức của mình về vận dụng lý thuyết đã học tại giảng

đường đại học để giải thích một phần thực tế hoạt động tại công ty.

Mục đích nghiên cứu của đề tài:

Đề tài nghiên cứu này nhằm khẳng định tầm quan trọng của hoạt động

phân tích tài chính với dự án đầu tư và sự đa dạng của cách thức phân tích của

các đơn vị khác nhau. Trên cùng một khung chung thì với mỗi đơn vị đều có sự

cải tiến công tác phân tích tài chính để phù hợp với thực tế hoạt động của đơn vị

mình đó là điều em rút ra sau quá trình thực tập tại Công ty Tư vấn đầu tư xây

dựng mỏ và công nghiệp và muốn chọn để trình bày trong đề tài của mình.

Với các kết quả phân tích sẽ là các giải pháp mà em xin đưa ra tuy vẫn

còn mang nặng tính lý thuyết trong cũng là nỗ lực bước đầu trong quá trình tiếp

cận thực tế của bản thân.

2

Đối tượng và phạm vi nghiên cứu:

Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của đề tài tập trung vào quy trình phân

tích tài chính dự án tại Công ty Tư vấn đầu tư xây dựng mỏ và công nghiệp cùng

với việc xem xét đánh giá qua hai dự án thực tế được lập tại công ty là : “ Đầu

tư mở rộng mỏ than Kế Bào”, “ Dự án mua sắm thiết bị cho mỏ than Đèo

Nai”.

Phương pháp nghiên cứu:

Đề tài sử dụng phương pháp nghiên cứu duy vật biện chứng, duy vật lịch

sử của chủ nghĩa Mac-Lênin cùng với sự kết hợp với các chủ trương, chính sách

của chính phủ của Tổng công ty than Việt Nam... để phân tích. Việc tính toán

trong đề tài đựơc thực hiện theo đúng quy trình phân tích, xử lý số liệu thống kê

kết hợp với sử dụng các trương trình trong Microsolf Excel để tính toán nhằm

đảm bảo tính chính xác và thống nhất của dữ liệu đưa ra.

Em đã cố gắng chọn ví dụ trong đề tài để đảm bảo tính điển hình cho quá

trình phân tích tài chính dự án tại công ty nhưng không đại diện cho tất cả mà

tuỳ điều kiện thực tế có thể có sai khác một vài điểm mà trong khuôn khổ của đề

tài không trình bày hết được.

Kết cấu của đề tài được chia ra làm ba phần chính ngoài lời mở đầu và kết luận

ra đó là:

CHƯƠNG I : CÁC VẤN ĐỀ LÝ LUẬN CHUNG

CHƯƠNG II : THỰC TRẠNG PHÂN TÍCH TÀI CHÍNH THEO LOẠI HÌNH DỰ ÁN TẠI

CÔNG TY TƯ VẤN ĐẦU TƯ XÂY DỰNG MỎ VÀ CÔNG NGHIỆP

CHƯƠNG III : MỘT SỐ KIẾN NGHỊ NHẰM HOÀN THIỆN CÔNG TÁC PHÂN TÍCH TÀI

CHÍNH THEO LOẠI HÌNH DỰ ÁN TẠI CÔNG TY TƯ VẤN ĐẦU TƯ XÂY DỰNG MỎ

VÀ CÔNG NGHIỆP

Sau cùng là phụ lục và danh mục các tài liệu đã sử dụng trong đề tài.

3

CHƯƠNG I : CÁC VẤN ĐỀ LÝ LUẬN CHUNG

I. ĐẦU TƯ VÀ ĐẦU TƯ PHÁT TRIỂN

1.Khái niệm chung về đầu tư, đầu tư phát triển

Đầu tư là sự bỏ ra hay sự hy sinh các nguồn lực ở hiện tại như tiền, là tài

nguyên thiên, sức lao động và trí tuệ để tiến hành hoạt động nào đó nhằm đạt

được các kết quả có lợi cho nhà đầu tư trong tương lai.

Các kết quả đạt được của hoạt động đầu tư có thể là lợi ích về vật chất như

nhà xưởng, trường lớp, đường xá, cầu cống được xây dựng mới hay là các khoản

tiền thu được từ hoạt động buôn bán hoặc đó cũng có thể là các lợi ích về trình

độ học vấn, kỹ năng thông qua học tập hoặc cũng có thể chỉ là các lợi ích xã

hội...

Tuy nhiên không phải mọi hoạt động đầu tư đều đem lại lợi ích chung cho

cả nền kinh tế. Các hoạt động gửi tiền tiết kiệm, mua cổ phần, mua hàng tích trữ

không hề làm tăng tài sản cho nền kinh tế. Các hoạt động này thực chất chỉ là

chuyển giao quyền sử dụng tiền tệ từ người này sang người khác trong khi đó

các hoạt động bỏ tiền xây dựng, mua thêm máy móc, đầu tư sản xuất- kinh

doanh.. làm tăng thêm tài sản cho nền kinh tế các hoạt động như thế gọi là đầu

tư phát triển.

Vậy đầu tư phát triển là việc sử dụng các nguồn lực tài chính, vật chất, lao

động, trí tuệ để xây dựng sửa chữa nhà cửa và cấu trúc hạ tầng mua sắm trang

thiết bị và lắp đặt chúng, bồi dưỡng đào tạo nguồn nhân lực, thực hiện các chi

phí thường xuyên gắn liền với sự hoạt động của các tài sản này nhằm duy trì

tiềm lực hoạt động của các cơ sở đang tồn tại và tạo ra tiềm lực mới cho nền

kinh tế- xã hội, tạo việc làm nâng cao đời sống của mọi thành viên trong xã hội.

Do vậy đầu tư phát triển có vai trò quan trọng với nền kinh tế.

2. Đặc điểm đầu tư phát triển

Do sự khác biệt của mình nên về bản chất đầu tư phát triển nói riêng có

những đặc điểm khác biệt với các loại hình đầu tư khác ở những điểm sau:

 Đầu tư phát triển mang tính chất lâu dài, các nguồn lực tiền, vật tư, lao động

cần huy động lớn

4

Thời gian từ lúc tiến hành đầu tư cho đến khi các thành quả đầu tư phát huy

tác dụng thường kéo dài nhiều tháng, năm. Do đó trong quá trình đầu tư phải

huy động một số vốn lớn và để nằm khê đọng trong suốt quá trình thực hiện đầu

tư, không tham gia vào quá trình chu chuyển, nên nó không sinh lợi cho nền

kinh tế. Đây là cái giá phải trả khá lớn của đầu tư phát triển.

Quá trình vận hành các kết quả đầu tư cho đến khi thu hồi được vốn hoặc

cho đến khi thanh lý tài sản do vốn đầu tư tạo ra cũng thường kéo dài trong

nhiều năm. Nên không tránh khỏi sự tác động hai mặt tích cực và tiêu cực của

các yếu tố về tự nhiên, xã hội, chính trị, kinh tế.

Những kết quả tạo ra từ hoạt động đâu tư phát triển có vai trò quan trọng

với nền kinh tế

Các thành quả của hoạt động đầu tư phát triển có giá trị sử dụng lâu dài

nhiều năm, có khi hàng trăm hàng nghàn năm và thậm chí tồn tại vĩnh viễn.

Điều này nói lên giá trị lớn lao của các thành quả đầu tư phát triển.

Những thành quả của hoạt động đầu tư phát triển là các công trình xây

dựng sẽ hoạt động ở ngay nơi mà nó được tạo dựng nên. Do đó các điều kiện về

địa lý, địa hình tại đó ảnh hưởng đến quá trình thực hiện đầu tư cũng như tác

dụng sau này của các kết quả đầu tư.

 Đầu tư phát triển là hoạt động mang tính rủi ro.

Hoạt động đầu tư một mặt là sự đánh đổi lợi ích ở hiện tại và quá trình thực

hiện diễn ra trong một thời gian dài không cho phép nhà đầu tư lường trước hết

những thay đổi có thể xảy ra trong quá trình thực hiện đầu tư so với dự tính. Do

các kết quả và hiệu quả của thành qủa đầu tư chịu ảnh hưởng nhiều của các yếu

tố không ổn định theo thời gian và điều kiện địa lý của không gian.

Để đảm bảo cho công cuộc đầu tư phát triển đạt được hiểu quả kinh tế xã

hội cao thì đòi hỏi phải làm tốt công tác chuẩn bị đầu tư.

II.DỰ ÁN ĐẦU TƯ

1.Khái niệm

Dự án đầu tư có thể xem xét từ nhiều góc độ. Về mặt hình thức, dự án đầu

tư là một tập hồ sơ tài liệu trình bày một cách chi tiết có hệ thống các hoạt động

5

và chi phí theo một kế hoạch để đạt được những kết quả và thực hiện những mục

tiêu nhất định trong tương lai.

Về mặt nội dung, dự án đầu tư là một tập hợp các hoạt động có liên quan

với nhau được kế hoạch hoá nhằm đạt các mục tiêu đã định bằng việc tạo ra kết

quả cụ thể trong một thời gian nhất định thông qua việc sử dụng các nguồn lực

nhất định.

Một dự án đầu tư thường có bốn thành phần chính:

-Mục tiêu của dự án : Bao gồm hai loại là mục tiêu phát triển lợi ích kinh tế

xã hội do dự án đem lại và các mục tiêu trước mắt là các mục đích cụ thể cần

thực hiện được của dự án.

-Các kết quả : Đó là những kết quả cụ thể, có thể định lượng được tạo ra từ

các hoạt động khác nhau của dự án. Đây là những điều kiện cần thiết để dự án

thực hiện được các mục tiêu.

-Các hoạt động : Là những nhiệm vụ hoặc những hành động được thực hiện

trong dự án để tạo ra những kết quả nhất định. Những nhiệm vụ hoặc hành động

này cùng với biểu lịch và trách nhiệm cụ thể của các bộ phận thực hiện sẽ tạo

thành kế hoạch làm việc của dự án.

-Các nguồn lực: Về vật chất, tài chính, con người cần thiết để tiến hành các

hoạt động của dự án. Giá trị hoặc chi phí các nguồn lực này chính là vốn đầu tư

cho dự án.

Trong 4 thành phần trên thì kết quả được coi là cột mốc đánh dấu tiến độ của

dự án. Vì vậy yêu cầu trong quá trình thực hiện dự án thường xuyên có đánh giá

kết quả.

2. Sự cần thiết phải đầu tư theo dự án

Như đã trình bày ở trên đầu tư là quá trình sử dụng nhiều nguồn lực cả vật

chất và trí tuệ, lao động với các kết quả được hình thành và tồn tại lâu dài nên

ảnh hưởng trực tiếp đến chiến lược phát triển sản xuất kinh doanh của một

doanh nghiệp nói riêng và quốc gia nói chung vì vậy đầu tư theo dự án là một

bước tối ưu hoá công cuộc đầu tư để thực hiện tốt các kế hoạch phát triển của

doanh nghiệp, địa phương hay quốc gia.

6

Để lập được một dự án đầu tư thì chủ đầu tư cần phải thực hiện theo một

trình tự quy định từ việc tìm kiếm cơ hội đầu tư , lập nghiên cứu tiền khả thi

đến lập nghiên cứu khả thi ... trải qua một quá trình như vậy giúp chủ đầu tư có

điều kiện để đánh giá một các chính xác về tính khả thi của dự án tạo điều kiện

cho chủ đầu tư tiết kiệm chi phí vì nếu dự án không có tính khả thi sẽ dừng lại

ngay ( giảm các chi phí không cần thiết) tránh dự án kém hiệu quả gây lãng phí.

Ngoài ra với chủ đầu tư việc lập dự án còn có tác dụng giúp họ xin được giấy

phép đầu tư hoặc giấy phép hoạt động, thuận tiện nếu dự án có nhập khẩu máy

móc- thiết bị hay muốn xin các khoản ưu đãi đầu tư nếu là các dự án thuộc dạng

được ưu đãi.

Muốn đầu tư một dự án các đơn vị thường không đủ năng lực tài chính

hoặc muốn san sẻ rủi ro cho các đơn vị khác nên thường bên cạnh nguồn vốn

chủ sở hữu một dự án đầu tư thường có thêm vốn vay của các đơn vị hoặc vốn

cổ phần thông qua phát hành cổ phiếu trái phiếu nên dự án đầu tư chính là cơ sở

pháp lý cho việc vay vốn hoặc xin phép phát hành cổ phiếu của các đơn vị.

Dự án đầu tư là một kết quả của quá trình nghiên cứu cẩn thận và kỹ lưỡng

của các yếu tố thị trường, đầu vào-đầu ra sản phẩm... nên khi đầu tư theo dự án

giúp hạn chế rủi ro mà một dự án có thể gặp phải hoặc có thể thay đổi phương

án khi gặp rủi ro vì khi lập dự án đã tính đến các yếu tố rủi ro vậy dự án vẫn có

thể đạt được các mục tiêu đã định.

Dự án đầu tư cũng là cơ sở để đơn vị tổ chức theo dõi, quản lý, kiểm tra

trong quá trình thực hiện đầu tư và cũng là cơ sở để bố trí nguồn lực cho các giai

đoạn của dự án.

Về phía các cơ quan quản lý thì dự án đầu tư là cơ sở để họ ra các quyết

định đầu tư, là cơ sở cho việc thẩm định tính khả thi của dự án và cũng là cơ sở

để tài trợ cho dự án.

Như vậy dự án đầu tư có vai trò hết sức quan trọng cho cả đơn vị lập và các

tổ chức có liên quan và là bước khởi đầu quan trọng để có một quá trình đầu tư

thuận lợi.

III.PHÂN TÍCH TÀI CHÍNH DỰ ÁN ĐẦU TƯ

1.Khái niệm

7

Phân tích tài chính dự án đầu tư là việc xem xét tính khả thi về mặt tài

chính của dự án thông qua việc xem xét nhu cầu và sự đảm bảo nguồn lực tài

chính cho việc thực hiện dự án đầu tư, xem xét tình hình kết quả và hiệu quả

hoạt động của dự án trên góc độ hạch toán kinh tế của đơn vị thực hiện dự án.

Kết quả phân tích này là căn cứ để chủ đầu tư ra quyết định có đầu tư hay

không. Ngoài ra phân tích tài chính còn là cơ sở cho phân tích kinh tế xã hội

2.Vai trò của phân tích tài chính dự án

Đối với mỗi một chủ thể khác nhau thì phân tích tài chính DA có vị trí khác

nhau:

-Đối với chủ đầu tư : Phân tích tài chính là cách thức để chủ đầu biết có nên

đầu tư hay không và lựa chọn phương án tốt nhất trong khả năng tài chính của

mình.

-Đối với đơn vị cho vay vốn: Phân tích tài chính dự án là một trong những

công tác quan trọng để xem khả năng trả nợ của chủ đầu tư để từ đó có quyết

định cho vay vốn hay không.

-Đối với các cơ quan quản lý: Phân tích tài chính là một trong những căn cứ

để xem xét quyết định có cho phép đầu tư hay không, là cơ sở để lựa chọn dự án

đem lại lợi ích cho cả chủ đầu tư và xã hội.

3.Nội dung của phân tích tài chính dự án

3.1.Một số vấn đề có liên quan

Để phân tích được khía cạnh tài chính thì cần thu thập được các số liệu có

liên quan như lãi suất, doanh thu, chi phí... nhưng các yếu tố này phát sinh ở các

thời điểm khác nhau nên trước khi xem xét nội dung của phân tích tài chính

chúng ta phải xem xét một số khái niệm có liên quan là :

3.1.1. Giá trị thời gian của tiền

Chúng ta thấy ở các thời điểm khác nhau với cùng một khối lượng tiền tệ

thì lượng hàng hoá mua đựơc là không bằng nhau đó là do sự thay đổi giá trị của

tiền qua các giai đoạn. Như vậy tiền có giá trị về mặt thời gian và chịu ảnh

hưởng của các nhân tố sau:

8

Do ảnh hưởng của lạm phát điều này biểu hiện sự thay đổi giá trị của tiền

theo thời gian

Do ảnh hưởng của các yếu tố ngẫu nhiên : Giá trị thời gian của tiền biểu

hiện những giá trị gia tăng hoặc giảm đi theo thời gian do ảnh hưởng của các

nhân tố ngẫu nhiên. Chẳng hạn trong sản xuất nông nghiệp giá trị sản xuất trong

năm thời tiết thuận lợi cao hơn trong năm có thiên tai.

Do thuộc tính vận động và khả năng sinh lợi của tiền : Trong nền kinh tế

thị trường đồng vốn luôn luôn vận động để đem lại lợi ích cho chủ kể cả gửi

ngân hàng hay dùng để đầu tư... như vậy sự thay đổi của một khoản tiền sau một

thời gian cũng phản ánh giá trị thời gian của tiền và ở đây giá trị thời gian của

tiền biểu hiện qua lãi tức. Lãi tức được xác định bằng tổng số vốn đã tích luỹ

theo thời gian trừ đi vốn đầu tư ban đầu.

Chính vì có sự khác nhau về giá trị của tiền theo thời gian nên khi thực hiện

công việc phân tích tài chính một dự án đầu tư người ta phải thực hiện quy đổi

các khoản tiền về cùng một giai đoạn để tiện cho việc đánh giá hiệu quả thông

thường đó là giai đoạn thực hiện đầu tư.

Tính chuyển về mặt bằng hiện tại:

Tính chuyển về mặt bằng tương lai:

Trong đó:

PV(present value): giá trị hiện tại của tiền

FV(future value): giá trị tương lai của tiền

r: tỷ suất chiết khấu của dòng tiền

n: số năm

3.1.2. Tỷ suất “ r ”

9

PV=FV* 1/(1+r)n

FV=PV* (1+r)n