Phân tích nhân tố ảnh hưởng đến biến động giá chứng khoán của các doanh nghiệp niêm yết trên HOSE: Luận văn thạc sĩ tài chính ngân hàng / Lê Chính Trung ; Hà Lê Diễm Chi người hướng dẫn khoa học

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGÂN HÀNG NHÀ NƢỚC VIỆT NAM

TRƢỜNG ĐẠI HỌC NGÂN HÀNG TP.HỒ CHÍ MINH

LÊ CHÍNH TRUNG

PHÂN TÍCH NHÂN TỐ ẢNH HƢỞNG ĐẾN BIẾN ĐỘNG GIÁ

CHỨNG KHOÁN CỦA CÁC DOANH NGHIỆP NIÊM YẾT

TRÊN HOSE

LUẬN VĂN THẠC SĨ

Thành Phố Hồ Chí Minh - Năm 2020

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGÂN HÀNG NHÀ NƢỚC VIỆT NAM

TRƢỜNG ĐẠI HỌC NGÂN HÀNG TP.HỒ CHÍ MINH

LÊ CHÍNH TRUNG

PHÂN TÍCH NHÂN TỐ ẢNH HƢỞNG ĐẾN BIẾN ĐỘNG GIÁ

CHỨNG KHOÁN CỦA CÁC DOANH NGHIỆP NIÊM YẾT

TRÊN HOSE

Chuyên ngành: Tài chính- Ngân hàng

Mã Ngành: 8 34 02 01

LUẬN VĂN THẠC SĨ

NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. LÊ HÀ DIỄM CHI

Thành Phố Hồ Chí Minh - Năm 2020

i

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan đề tài “Phân tích nhân tố ảnh hưởng đến biến động giá

chứng khoán của các doanh nghiệp niêm yết trên HOSE” là nghiên cứu của riêng

tôi dưới sự hướng dẫn khoa học của Ts. Lê Hà Diễm Chi. Các số liệu, tư liệu, trích

dẫn trong đề tài này có nguồn gốc rõ ràng. Các giải pháp và gợi ý đưa ra là xuất

phát từ kết quả nghiên cứu và tìm hiểu của cá nhân người thực hiện đề tài này.

TP. Hồ Chí Minh, ngày tháng năm 2020

Ngƣời thực hiện

Lê Chính Trung

ii

LỜI CẢM ƠN

Với tình cảm và lòng biết ơn chân thành nhất, tôi xin gửi lời cảm ơn đến:

- Quý thầy cô khoa sau đại học trường Đại Học Ngân Hàng thành phố Hồ

Chí Minh đã cung cấp cho tôi kiến thức chuyên môn, kỹ năng nghiên cứu trong

suốt khóa học.

- Đặc biệt gửi lời cảm ơn sâu sắc nhất đến Ts. Lê Hà Diễm Chi đã tận tình

hướng dẫn, giúp đỡ, nhận xét và chỉ bảo tôi trong suốt quá trình học tập, thực hiện

và hoàn thành luận văn thạc sĩ.

- Quý thầy cô trong hội đồng chấm luận án đã cho tôi những ý kiến phản

biện quý báu đối với đề tài này.

- Gia đình và các bạn lớp cao học CH21A đã giúp đỡ tôi rất nhiều để vượt

qua những trở ngại trong quá hình học tập cũng như khi thực hiện luận văn.

Mặc dù đã nổ lực hết sức mình trong quá trình nghiên cứu và thực hiện

luận văn nhưng không thể tránh khỏi những thiếu sót ngoài mong muốn, tôi kính

mong nhận được những ý kiến đóng góp của Quý thầy cô và bạn bè để luận văn

được hoàn thiện hơn nữa.

Xin trân trọng cảm ơn!

TP.Hồ Chí Minh, ngày tháng năm 2020

Ngƣời thực hiện

Lê Chính Trung

iii

TÓM TẮT LUẬN VĂN

Tiêu đề: Phân tích nhân tố ảnh hưởng đến biến động giá chứng khoán của

các doanh nghiệp niêm yết trên HOSE.

Tóm tắt:

Lý do chọn đề tài: Biến động giá chứng khoán là vấn đề quan tâm hàng

đầu không chỉ đối với nhà đầu tư tìm kiếm lợi nhuận, với doanh nghiệp niêm yết

mà còn đối với mục tiêu ổn định thị trường tài chính nói chung và thị trường chứng

khoán nói riêng của các cơ quan quản lý về thị trường chứng khoán. Nhà đầu tư cần

có những quyết định lựa chọn hợp lý để đạt được lợi nhuận mong muốn, bên cạnh

đó doanh nghiệp cũng cần có những chiến lược kinh doanh và quản trị phù hợp để

tạo sự ổn định cho giá cổ phiếu.

Mục tiêu nghiên cứu: Gợi ý các kiến nghị cho cơ quan quản lý, doanh

nghiệp và cộng đồng nhà đầu tư nhằm ổn định và phát triển thị trường chứng khoán

trong thời gian tới.

Phương pháp nghiên cứu: Để đạt được mục tiêu nghiên cứu đề ra, đề tài

sử dụng phương pháp thống kê mô tả và nghiên cứu định lượng.

Kết quả nghiên cứu: Sử dụng hồi quy dữ liệu bảng bằng phương pháp

hồi quy OLS, FEM, REM với mô hình hồi quy 10 nhân tố tác động đến biến động

giá cổ phiếu của các doanh nghiệp niêm yết trên HOSE, kết quả tìm được 8 biến có

ý nghĩa và 2 biến không có ý nghĩa thống kê.

Kết luận và khuyến nghị: Kết quả nghiên cứu đã xác định được tác động

có ý nghĩa thống kê của các nhân tố tỷ suất sinh lợi trên tổng tài sản, doanh thu

thuần, CPI và GDP có ảnh hưởng cùng chiều trong khi đó lợi tức cổ phần, thu nhập

cổ phần, giá vàng và quy mô công ty có ảnh hưởng ngược chiều lên biến động giá

cổ phiếu. Luận văn cũng đưa ra một số gợi ý để giúp Thị trường chứng khoán phát

triển ổn định, bền vững trong thời gian tới.

Từ khóa: Biến động giá chứng khoán; Nhân tố ảnh hưởng; Dữ liệu bảng;

Gợi ý; Hose.

iv

ABSTRACT

Title: Factors affecting the stock price volatility of the firms listed on HOSE.

Summary:

Reason for the thesis: Stock price volatility is the top concern not only

for all investors but also for the stable goal on the stock market of State Securities

Commission of Vietnam. State Securities Commission of Vienam and other

Regulators must have specific strategies to develop and stabilize the stock market

in order to increase the market's competition among the countries in Asia, and help

achieve the goal of market upgrade to emerging market in the near future.

Research objective: Suggesting recommendations for the regulators, the

firms and the investors to stabilize and develop the stock market in the coming

time.

Research methodology: To achieve the proposed research objective, the

thesis uses descriptive statistical method and the quantitative research method.

Research result: In this study, the author codified the concept of the

stock market and the factors affecting stock price volatility. Based on previous

studies, this study uses panel data regression method, OLS, FEM and REM

regression model with 10 factors affecting on stock price volatility.

Conclusions and recommendations: The research results have showed 4

significant positive effects of Return on total assets, Gross net revenue, CPI and

GDP, while the Dividend yield, Earning per shares, Gold price and Company size

have negative effects on stock price volatility. Interest and Exchange ratio factors

have statistically insignification. The thesis also gives some suggestions to help the

stock market develop stably and sustainably in the near future.

Keywords: Stock Price Volatility; Affecting Factors; Panel Data;

Suggestions; Hose.

v

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT

STT Ký hiệu Tiếng Anh Tiếng Việt

1 FEM Fixed Effect Model Mô hình tác động cố định

2 GLS

Generalized Least

Square

Phương pháp bình phương nhỏ nhất

tổng quát

3 OLS Ordinary Least Square Phương pháp bình phương nhỏ nhất

4 REM Random Effect Model Mô hình tác động ngẫu nhiên

5 TTCK Thị trường chứng khoán

6 HOSE Hochiminh S.E Sở giao dịch chứng khoán TPHCM

7 UBCK Uỷ Ban Chứng Khoán

8 CTCP Công ty cổ phần

9 PV Price Volatility Biến động giá chứng khoán

10 DY Dividend Yield Lợi tức cổ phiếu

11 EPS Earnings per Shares Tỷ suất thu nhập trên cổ phần

12 ROA Return on Assets Tỷ số lợi nhuận trên tài sản

13 GROW Tốc độ tăng trưởng doanh thu

14 SIZE Company Size Quy mô doanh nghiệp

15 GOLD Giá vàng SJC trong nước

16 EXR Exchange rate Tỷ giá USD/VNĐ

17 INT Interest Lãi suất tiết kiệm kỳ hạn 12 tháng

18 GDP Gross Domestic Product Tổng sản phẩm quốc nội

19 CPI Consumer Price Index Chỉ số giá tiêu dùng

20 ROA Return on Asset Tỷ suất sinh lợi trên tài sản

vi

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN ......................................................................................................i

LỜI CẢM ƠN ...........................................................................................................ii

TÓM TẮT LUẬN VĂN ......................................................................................... iii

ABSTRACT .............................................................................................................iv

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT.........................................................................v

DANH MỤC CÁC BẢNG ......................................................................................ix

DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ ..................................................................................x

DANH MỤC CÁC HÌNH ........................................................................................x

MỞ ĐẦU....................................................................................................................1

CHƢƠNG 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ THỊ TRƢỜNG CHỨNG KHOÁN ...........5

1.1. Thị trƣờng chứng khoán (1)

...................................................................5

1.1.1. Định nghĩa Thị trƣờng chứng khoán..................................................5

1.1.2. Bản chất của Thị trƣờng chứng khoán...............................................5

1.1.3. Chức năng của Thị trƣờng chứng khoán ...........................................6

1.1.4. Các nguyên tắc hoạt động cơ bản của Thị trƣờng chứng khoán .....7

1.1.5. Cấu trúc và phân loại cơ bản của Thị trƣờng chứng khoán ............8

1.2. Chứng khoán........................................................................................10

1.2.1. Cổ Phiếu...............................................................................................11

1.2.2. Giá cổ phiếu.........................................................................................11

1.2.3. Biến động giá chứng khoán (PV).......................................................12

1.3. Các lý thuyết liên quan đến biến động giá ........................................12

1.3.1. Lý thuyết thị trƣờng hiệu quả (Efficient Market Hypothesis).......12

1.3.2. Lý thuyết Miller và Modigliani (1961) (M-M Theory)....................13

1.3.3. Lý thuyết Chú chim trong lòng bàn tay (Bird-In-Hand Theory) ..14

1.3.4. Lý thuyết Phát tín hiệu (Signalling Theory) ....................................14

1.3.5. Lý thuyết Bƣớc đi ngẫu nhiên (Random Walk hypothesis) ...........14

1.4. Các nhân tố ảnh hƣởng đến biến động giá chứng khoán ................15

1.4.1. Nhóm nhân tố nội tại doanh nghiệp..................................................15

1.4.2. Nhóm nhân tố Thị trƣờng..................................................................19

vii

1.4.3. Nhóm nhân tố Vĩ mô...........................................................................20

1.5. Lƣợc khảo các nghiên cứu trƣớc đây ................................................21

1.5.1. Các nghiên cứu nƣớc ngoài................................................................21

1.5.2. Các nghiên cứu trong nƣớc................................................................23

1.6. Kết luận chƣơng 1 ...............................................................................24

CHƢƠNG 2. PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU..................................................25

2.1. Dữ liệu bảng .........................................................................................25

2.2. Lựa chọn phƣơng pháp.......................................................................26

2.3. Giả thuyết nghiên cứu.........................................................................27

2.3.1. Giả thuyết 1 (H1).................................................................................27

2.3.2. Giả thuyết 2 (H2).................................................................................27

2.3.3. Giả thuyết 3 (H3).................................................................................28

2.3.4. Giả thuyết 4 (H4).................................................................................28

2.3.5. Giả thuyết 5 (H5).................................................................................28

2.3.6. Giả thuyết 6 (H6).................................................................................28

2.3.7. Giả thuyết 7 (H7).................................................................................29

2.3.8. Giả thuyết 8 (H8).................................................................................29

2.3.9. Giả thuyết 9 (H9).................................................................................30

2.3.10. Giả thuyết 10 (H10).............................................................................30

2.4. Mô hình nghiên cứu.............................................................................30

2.5. Mô tả biến và kỳ vọng dấu của mô hình nghiên cứu .......................32

2.5.1. Biến phụ thuộc ....................................................................................32

2.5.2. Mô tả biến độc lập...............................................................................33

2.6. Dữ liệu nghiên cứu...............................................................................39

2.7. Kết luận chƣơng 2 ...............................................................................40

CHƢƠNG 3. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN.............................41

3.1. Tổng quan về TTCK Việt Nam sau 20 năm ()

...................................41

3.2. Thống kê mô tả ....................................................................................46

3.3. Phân tích hồi quy.................................................................................52

3.3.1. Ma trận tƣơng quan ...........................................................................52

viii

3.3.2. Kết quả hồi quy...................................................................................53

3.3.3. Thảo luận kết quả nghiên cứu ...........................................................59

3.4. Kết luận chƣơng 3 ...............................................................................69

CHƢƠNG 4. GỢI Ý CHÍNH SÁCH VÀ KẾT LUẬN........................................70

4.1. Kết quả nghiên cứu .............................................................................70

4.2. Các gợi ý chính sách............................................................................71

4.3. Hạn chế của đề tài ...............................................................................74

4.4. Hƣớng nghiên cứu tiếp theo ...............................................................74

4.5. Kết luận ................................................................................................74

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO.................................................................i

PHỤ LỤC .................................................................................................................vi

ix

DANH MỤC CÁC BẢNG

Ký hiệu Tên Trang

Bảng 2.1 Mô hình nghiên cứu 31

Bảng 2.2 Tổng hợp kỳ vọng dấu theo giả thuyết 32

Bảng 2.3 Tổng hợp mô tả biến độc lập và kỳ vọng dấu 38

Bảng 3.1 Thống kê mô tả các biến 46

Bảng 3.2 Ma trận tương quan 52

Bảng 3.3 Kiểm định VIF 53

Bảng 3.4 Tổng hợp kết quả hồi quy 54

Bảng 3.5 Kết quả kiểm định Breusch & Pagan Lagrangian 55

Bảng 3.6 Kết quả kiểm định Hausman 55

Bảng 3.7 Kết quả kiểm định phương sai thay đổi 56

Bảng 3.8 Kết quả kiểm định tự tương quan 56

Bảng 3.9 Kết quả hồi quy FGLS 57

Bảng 3.10 Kết quả hồi quy theo Beta chuẩn hóa 58

Bảng 3.11 Tóm tắt kết quả nghiên cứu 67