Phân tích đối chiếu tính từ láy đơn âm tiết (hình thức AA) trong Hán ngữ và tiếng Việt

教育暨培训部

胡志明市开放大学

--------∞0∞--------

童清秀

中国语言硕士毕业论文

汉语和越南语单音节形容词重叠式（AA式 ）对比分析

胡志明市, 2022 年

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

TRƯỜNG ĐẠI HỌC MỞ THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

--------∞0∞--------

ĐỒNG THANH TÚ

PHÂN TÍCH ĐỐI CHIẾU TÍNH TỪ

LÁY ĐƠN ÂM TIẾT (HÌNH THỨC AA)

TRONG HÁN NGỮ VÀ TIẾNG VIỆT

Chuyên ngành: Ngôn ngữ Trung Quốc

Mã số chuyên ngành: 8 22 02 04

LUẬN VĂN THẠC SĨ NGÔN NGỮ TRUNG QUỐC

Giảng viên hướng dẫn: TS. NGUYỄN LÝ UY HÂN

TP. HỒ CHÍ MINH, NĂM 2022

TRƯỜNG ĐẠI HỌC MỞ CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM

THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH Độc lập – Tự do – Hạnh phúc

KHOA ĐÀO TẠO SAU ĐẠI HỌC

GIẤY XÁC NHẬN

Tôi tên là: Đồng Thanh Tú

Ngày sinh: 26-09-1998 Nơi sinh: Bình Long

Chuyên ngành: Ngôn ngữ Trung Quốc Mã học viên: 2082202042011

Tôi đồng ý cung cấp toàn văn thông tin luận văn tốt nghiệp hợp lệ về bản quyền

cho Thư viện trường đại học Mở Thành phố Hồ Chí Minh. Thư viện trường đại học

Mở Thành phố Hồ Chí Minh sẽ kết nối toàn văn thông tin luận văn tốt nghiệp vào

hệ thống thông tin khoa học của Sở Khoa học và Công nghệ Thành phố Hồ Chí

Minh.

Ký tên

Đồng Thanh Tú

i

独创性声明

本人郑重声明：所呈交“汉语和越南语单音节形容词重叠式（AA 式 ）

对比分析”的论文是我个人在导师指导下进行的研究工作及取得的研究成果。

尽我所知，除了文中特别加以标注和致谢的地方外，论文中不包含其他人已

经发表或撰写的研究成果,也不包含为获得胡志明市开放大学或其他教育机构

的学位或证书所使用过的材料。与我一同工作的同志对本研究所做的任何贡

献均已在论文中作了明确的说明并表示了谢意。

论文作者(签名):

胡志明，2022 年 11 月 3 日

ii

致谢

当我拿起笔写下这些文字的时候，也就是我结束在开放大学学习的日

子，两年不短也不长，学习的压力和困难现在都只是回忆。 上学的这两年，

因为疫情，距离拉长了一年，只能隔着电脑屏幕看到老师和朋友，但这并没

有改变我对老师和朋友的感激之情。

首先，我要感谢我的家人、父母和丈夫，他们是第一个人鼓励我追求我

喜欢的语言，遇到什么压力他们也是第一次来勉励安慰我。

接下来，我要感谢土龙木大学和开放大学为我创造了学习条件，可以跟

老师和朋友一起学习，交流知识及许多宝贵的经验。我要感谢开放大学的老

师们提供的质量和宝贵的课程，一直给我们一些很好的想法，总是包容我

们，也感谢土龙木大学的老师们在压力时给我建议和指导。

尤其要感谢我的指导老师阮李威欣博士，您花不少时间帮我看论文，给

出整理论文的建议，感谢您给我宝贵的建议，感谢您的帮助，谢谢您在我缓

慢时，见谅我，包容我，谢谢老师。

感谢哥哥姐姐们，三位同年朋友，感谢你们两年的陪伴，一起愉快地学

习，一起打车上课，互相提醒和鼓励，以后的日子不容易再见面，希望我在

给位的眼里永远是一个开朗的姑娘。

最后，我想说一声感恩自己，谢谢你坚持到最后，谢谢你很累的时候没

有放弃你选择的路线，尽力了，很感谢。

童清秀

iii

摘要

汉语和越南语重叠式一直是语法研究的重要课题，而形容词重叠式的数

量是最多，该法也是两者重要的语法现象之一，具有丰富的表义特征、活跃

的句法功能、复杂的重叠规律。单音节形容词重叠式在两国学界是个很重要

的语法手段，有不少学者对该法进行深入地研究。本文基于前人对汉语和越

南语单音节形容词重叠式的研究成果，对单音节形容词该法进行对比分析，

通过对比揭示两者在语法意义、语法功能与变音特征其三方面的异同之处。

本文以汉语、越南语的单音节形容词重叠式为研究对象，进行对比分析

汉-越单音节形容词重叠式的语法意义、语法功能和变音特征，阐明关于这几

方面的异同之处以及提出有关教学的建议、翻译建议。

本文具体的内容如下：

第一：说明选题缘由，概述国内外关于单音节形容词重叠式的相关研究

成果，提出本文的研究目的、研究范围、研究对象 、理论框架，说明本文的

语料来源。

第二：综述汉语和越南语单音节形容词重叠式的形式、语法意义、语法

功能、变音特征等内容和特征。

第三：从语法意义、语法功能与变音特征角度将汉语和越南语单音节形

容词重叠式（AA 式、AA 的 式、AA 儿的式）和（Aa 式、aA 式、AA là 式）

进行对比分析。

第四：提出教学建议和翻译建议。

第五：结语，总结了本文的主要观点，并指出本文的创新与不足。

关键词：现代汉语、越南语、单音节形容词、重叠式、对比分析

iv

Tóm tắt

Từ láy luôn là một đề tài quan trọng về nghiên cứu ngữ pháp, trong đó tính từ

láy có số lượng nhiều hơn cả và nó cũng là một trong những hiện tượng ngữ pháp

quan trọng trong tiếng Trung và tiếng Việt, nó có những đặc điểm biểu ý phong phú,

chức năng câu cú linh hoạt, quy luật láy tương đối phức tạp. Trong giới nghiên cứu

Trung - Việt, có rất nhiều học giả đã đào sâu nghiên cứu điểm ngữ pháp này, tác giả

dựa trên những thành quả nghiên cứu của người đi trước, tiến hành phân tích đối

chiếu tính từ láy đơn âm tiết, nhằm làm rõ được điểm giống và điểm khác của tính từ

láy đơn âm tiết trên ba phương diện: ý nghĩa ngữ pháp, chức năng ngữ pháp và đặc

trưng biến âm trong tiếng Trung và tiếng Việt.

Luận văn tiến hành phân tích đối chiếu ý nghĩa ngữ pháp, chức năng ngữ pháp

và đặc trưng biến âm của tính từ láy đơn âm tiết trong tiếng Trung và tiếng Việt.

Thông qua việc phân tích điểm giống nhau và khác nhau của các nội dung trên, luận

văn đề xuất hướng tiếp cận trong giảng dạy và phiên dịch.

Bài nghiên cứu được chia làm 5 chương:

Phần một: Khái quát về lịch sử vấn đề trong và ngoài nước, lý do chọn đề tài,

đồng thời đưa ra phạm vi nghiên cứu, đối tượng nghiên cứu, cơ sở lý luận và liệt kê

tài liệu tham khảo.

Phần hai: Khái quát về các đặc điểm trong hình thức láy, ý nghĩa ngữ pháp,

chức năng ngữ pháp và đặc trưng biến âm của tính từ láy đơn âm tiết trong tiếng

Trung và tiếng Việt.

Phần ba: Tiến hành phân tích đối chiếu tính từ láy đơn âm tiết của tiếng Trung

và tiếng Việt (hình thức AA, hình thức AA de, AA er de trong tiếng Trung) và (hình

thức Aa, hình thức aA, hình thức AA là trong tiếng Việt) dưới các góc độ: ý nghĩa

ngữ pháp, chức năng ngữ pháp và đặc trưng biến âm.

Phần bốn: Đề xuất hướng tiếp cận trong giảng dạy và phiên dịch.

Phần năm: Kết luận, chỉ ra các quan điểm chính, điểm mới trong hướng nghiên

cứu và các mặt còn thiếu sót.

v

目录

独创性声明......................................................................................................................................... i

致谢.................................................................................................................................................... ii

摘要................................................................................................................................................... iii

关键词............................................................................................................................................... iii

Tóm tắt............................................................................................................................................. iv

绪论.................................................................................................................................................... 1

第 1 章 汉语和越南语单音节形容词重叠式概况.......................................................................... 9

1.1 汉语单音节形容词重叠式....................................................................................... 9

1.1.1 汉语单音节形容词重叠机制.......................................................................... 9

1.1.2 汉语单音节形容词重叠式语法意义 ............................................................. 11

1.1.3 汉语单音节形容词重叠式语法功能 ............................................................. 12

1.1.4 汉语单音节形容词重叠式变音特征 ............................................................. 13

1.2 越南语单音节形容词重叠式 ................................................................................. 15

1.2.1 越南语单音节形容词重叠机制 .................................................................... 15

1.2.2 越南语单音节形容词重叠式语法意义.......................................................... 17

1.2.3 越南语单音节形容词重叠式语法功能.......................................................... 22

1.2.4 越南语单音节形容词重叠式变音特征.......................................................... 23

1.3 小结..................................................................................................................... 24

第 2 章 汉语、越南语单音节形容词重叠式对比分析................................................................ 25

2.1 汉-越单音节形容词重叠式语法意义...................................................................... 25

2.1.1 汉-越单音节形容词重叠式语法意义相同之处 .............................................. 25

2.1.2 汉-越单音节形容词重叠式特殊之处............................................................ 30

2.2 汉语-越南语单音节形容词重叠式语法功能........................................................... 38

2.2.1 汉-越单音节形容词重叠式相同之处 ............................................................ 38

2.2.2 汉-越单音节形容词重叠式特殊之处 ............................................................ 40

2.3 汉语-越南语单音节形容词重叠式变音特征........................................................... 41

2.3.1 汉-越单音节形容词重叠式相同之处 ............................................................ 41

2.3.2 汉-越单音节形容词重叠式特殊之处............................................................ 41

2.4 小结..................................................................................................................... 43

第 3 章 汉语单音节形容词重叠式教学及翻译建议.................................................................... 45

3.1 汉语单音节形容词重叠式的难点 .......................................................................... 45

3.2 汉语单音节形容词重叠式教学建议....................................................................... 47

3.2.1 对比教学法的应用...................................................................................... 47