Phân tích, đánh giá thực trạng công tác định mức lao động tại nhà máy sản xuất ô tô 3 2 thời gian

Chuyên đề thực tập tốt nghiệp

MỤC LỤC

LỜI NÓI ĐẦU........................................................................................................................4

CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ ĐỊNH MỨC VÀ ĐỊNH MỨC KỸ THUẬT LAO

ĐỘNG....................................................................................................................................7

I. Mức lao động...........................................................................................................7

1. Khái niệm lao động....................................................................................................7

1. Khái niệm lao động.................................................................................................7

2. Khái niệm mức lao động............................................................................................7

2. Khái niệm mức lao động.........................................................................................7

3. Các dạng mức lao động..............................................................................................7

3. Các dạng mức lao động...........................................................................................7

4. Yêu cầu của mức........................................................................................................8

4. Yêu cầu của mức.....................................................................................................8

II. Định mức lao động.................................................................................................8

1. Khái niệm định mức lao động....................................................................................8

1. Khái niệm định mức lao động.................................................................................8

2. Nhiệm vụ và nội dung của định mức lao động...........................................................9

2. Nhiệm vụ và nội dung của định mức lao động........................................................9

3. Yêu cầu của định mức..............................................................................................11

3. Yêu cầu của định mức...........................................................................................11

4. Cở sở để định mức lao động.....................................................................................12

4. Cở sở để định mức lao động..................................................................................12

4.1. Phân chia quá trình sản xuất thành các bộ phận hợp thành..............................12

4.1. Phân chia quá trình sản xuất thành các bộ phận hợp thành..............................12

4.2. Phân loại hao phí thời gian làm việc................................................................14

4.2. Phân loại hao phí thời gian làm việc................................................................14

4.3. Các phương pháp khảo sát thời gian làm việc..................................................16

4.3. Các phương pháp khảo sát thời gian làm việc..................................................16

4.3.1.1.Chụp ảnh thời gian làm việc.....................................................................16

4.3.1.1. Chụp ảnh thời gian làm việc............................................................................16

4.3.1.2.Bấm giờ bước công việc...........................................................................17

4.3.1.2. Bấm giờ bước công việc..................................................................................17

5. Tiêu chuẩn để định mức kỹ thuật lao động..............................................................17

5. Tiêu chuẩn để định mức kỹ thuật lao động...........................................................17

III. Các phương pháp định mức kỹ thuật lao động....................................................18

1. Nhóm phương pháp tổng hợp...................................................................................18

1. Nhóm phương pháp tổng hợp................................................................................18

2. Nhóm phương pháp phân tích..................................................................................20

2. Nhóm phương pháp phân tích...............................................................................20

2.1.Phương pháp phân tích tính toán (phương pháp tính mức kỹ thuật thời gian theo

tiêu chuẩn)................................................................................................................20

2.1. Phương pháp phân tích tính toán (phương pháp tính mức kỹ thuật thời gian theo

tiêu chuẩn)........................................................................................................................20

2.2.Phương pháp phân tích khảo sát (phương pháp điều tra phân tích) ..................21

2.2. Phương pháp phân tích khảo sát (phương pháp điều tra phân tích) ..................21

2.3.Phương pháp so sánh điển hình..........................................................................22

- 1 -

Chuyên đề thực tập tốt nghiệp

2.3. Phương pháp so sánh điển hình..........................................................................22

IV. Vai trò của định mức kỹ thuật lao động..............................................................22

1. Đối với công tác trả công.........................................................................................22

1. Đối với công tác trả công......................................................................................22

2. Với tăng năng suất lao động và hạ giá thành sản phẩm...........................................23

2. Với tăng năng suất lao động và hạ giá thành sản phẩm........................................23

3. Định mức lao động với kế hoạch.............................................................................24

3. Định mức lao động với kế hoạch..........................................................................24

4. Định mức lao động là cơ sở của tổ chức lao động khoa học....................................24

4. Định mức lao động là cơ sở của tổ chức lao động khoa học.................................24

V. Sự cần thiết của công các định mức lao động ở Nhà máy sản xuất ô tô 3-2........25

CHƯƠNG 2: PHÂN TÍCH, ĐÁNH GIÁ THỰC TRẠNG CÔNG TÁC ĐỊNH MỨC LAO

ĐỘNG TẠI NHÀ MÁY SẢN XUẤT Ô TÔ 3-2 THỜI GIAN QUA..................................27

VI. Khái quát về Nhà máy sản xuất ô tô 3-2.............................................................27

1. Giới thiệu chung.......................................................................................................27

1. Giới thiệu chung....................................................................................................27

2. Quá trình hình thành và phát triển............................................................................27

2. Quá trình hình thành và phát triển.........................................................................27

3. Chức năng, nhiệm vụ sản xuất kinh doanh..............................................................31

3. Chức năng, nhiệm vụ sản xuất kinh doanh...........................................................31

4. Cơ cấu tổ chức..........................................................................................................33

4. Cơ cấu tổ chức.......................................................................................................33

5. Kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh trong những năm gần đây.........................34

5. Kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh trong những năm gần đây......................34

II. Những đặc điểm sản xuất kinh doanh của đơn vị ảnh hưởng đến hoạt động định

mức...................................................................................................................................37

6. Mặt bằng cơ sở vật chất, máy móc thiết bị...............................................................37

6. Mặt bằng cơ sở vật chất, máy móc thiết bị............................................................37

1.1.Mặt bằng cơ sở vật chất......................................................................................37

1.1. Mặt bằng cơ sở vật chất......................................................................................37

1.2.Máy móc thiết bị.................................................................................................37

1.2. Máy móc thiết bị.................................................................................................37

7. Lao động...................................................................................................................40

7. Lao động................................................................................................................40

8. Sản phẩm..................................................................................................................41

8. Sản phẩm...............................................................................................................41

9. Công tác tổ chức lao động........................................................................................42

9. Công tác tổ chức lao động.....................................................................................42

10. Những thuận lợi khó khăn đối với công tác định mức...........................................43

10. Những thuận lợi khó khăn đối với công tác định mức........................................43

VII. Phân tích, đánh giá thực trạng công tác định mức lao động tại đơn vị.............43

1. Bộ máy làm công tác định mức................................................................................43

1. Bộ máy làm công tác định mức.............................................................................43

2. Phương pháp và quy trình xây dựng mức................................................................45

2. Phương pháp và quy trình xây dựng mức.............................................................45

3. Công tác áp dụng và tình hình thực hiện mức..........................................................49

3. Công tác áp dụng và tình hình thực hiện mức.......................................................49

- 2 -

Chuyên đề thực tập tốt nghiệp

3.1.Công tác áp dụng............................................................................................49

3.1. Công tác áp dụng................................................................................................49

3.2.Tình hình thực hiện mức................................................................................55

3.2. Tình hình thực hiện mức....................................................................................55

4. Nhận xét, đánh giá....................................................................................................63

4. Nhận xét, đánh giá.................................................................................................63

CHƯƠNG 3: MỘT SỐ GIẢI PHÁP NHẰM HOÀN THIỆN CÔNG TÁC ĐỊNH MỨC KỸ

THUẬT LAO ĐỘNG TẠI NHÀ MÁY SẢN XUẤT Ô TÔ 3-2........................................65

I. Hoàn thiện bộ máy làm công tác định mức...........................................................65

5. Đào tạo cán bộ xây dựng mức..................................................................................65

5. Đào tạo cán bộ xây dựng mức...............................................................................65

6. Tăng cường sự phối kết hợp giữa các phòng ban, bộ phận trong việc thực hiện công

tác định mức.................................................................................................................67

6. Tăng cường sự phối kết hợp giữa các phòng ban, bộ phận trong việc thực hiện

công tác định mức............................................................................................................67

II. Hoàn thiện phương pháp xây dựng mức...............................................................68

7. Hoàn thiện phương pháp phân tích tính toán...........................................................69

7. Hoàn thiện phương pháp phân tích tính toán........................................................69

8. Xây dựng phương pháp so sánh điển hình...............................................................70

8. Xây dựng phương pháp so sánh điển hình............................................................70

2.1.Trình tự xây dựng...........................................................................................70

2.1. Trình tự xây dựng...............................................................................................70

2.2.Ưu, nhược điểm của phương pháp.................................................................72

2.2. Ưu, nhược điểm của phương pháp.....................................................................72

2.3.Biện pháp khắc phục......................................................................................72

2.3. Biện pháp khắc phục..........................................................................................72

III. Hoàn thiện tổ chức lao động, tổ chức sản xuất...................................................73

9. Nâng cao chất lượng đào tạo cho công nhân............................................................73

9. Nâng cao chất lượng đào tạo cho công nhân.........................................................73

10. Hoàn thiện phân công, hợp tác lao động................................................................74

10. Hoàn thiện phân công, hợp tác lao động.............................................................74

11. Hoàn thiện công tác phục vụ nơi làm việc.............................................................75

11. Hoàn thiện công tác phục vụ nơi làm việc..........................................................75

12. Cải thiện điều kiện làm việc...................................................................................76

12. Cải thiện điều kiện làm việc................................................................................76

KẾT LUẬN..........................................................................................................................77

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO.............................................................................78

PHẦN PHỤ LỤC.................................................................................................................79

- 3 -

Chuyên đề thực tập tốt nghiệp

LỜI NÓI ĐẦU

Trong điều kiện nền kinh tế thị trường và gần đây là việc gia nhập tổ chức

thương mại quốc tế WTO của nước ta, sự cạnh tranh giữa các doanh nghiệp nói

chung và các doanh nghiệp sản xuất nói riêng ngày càng trở nên gay gắt. Việc tìm

ra các biện pháp nhằm nâng cao năng suất lao động, tăng cường hiệu quả sản xuất

cũng như đảm bảo phát triển người công nhân một các toàn diện chính là yếu tố

quyết định giúp doanh nghiệp phát triển ổn định và tăng cường khả năng cạnh tranh

của mình. Tổ chức lao động khoa học là môn khoa học nghiên cứu các biện pháp

kết hợp tối ưu các yếu tố cơ bản của quá trình sản xuất sẽ giúp cho doanh nghiệp

đạt được điều đó. Định mức lao động chính là cơ sở của tổ chức lao động khoa học.

Sản xuất càng phát triển, vai trò của định mức kỹ thuật lao động ngày càng được

khẳng định và nâng cao.

Hệ thống định mức kỹ thuật lao động hiện nay đang được các giám đốc, các

chủ doanh nghiệp chú trọng vận dụng như một công cụ sắc bén trong quản lý kinh

tế xí nghiệp. Cũng như nhiều doanh nghiệp khác, Nhà máy sản xuất ô tô 3-2 đã ý

thức được tầm quan trọng của công tác định mức lao động. Tuy nhiên, qua thời gian

thực tập tại Nhà máy, em nhận thấy thực trạng công tác định mức lao động tại đây

vẫn còn một số hạn chế cần sớm khắc phục. Do đó, em đã lựa chọn đề tài “Hoàn

thiện công tác định mức kỹ thuật lao động tại Nhà máy sản xuất ô tô 3-2” cho

chuyên đề thực tập tốt nghiệp.

Với tầm quan trọng của mình, công tác định mức lao động đã được nhiều cơ

quan, tổ chức quan tâm nghiên cứu. Về mặt lý luận, có rất nhiều cuốn sách đã đề

cập đến vấn đề này, như cuốn “Tổ chức lao động khoa học” (năm 1994) của trường

Đại học kinh tế quốc dân hay cuốn “Định mức lao động (tập bài giảng)” (năm 2000)

của trường Đại học Lao động- Xã hội. Trong thực tế, Nhà máy sản xuất ô tô 3-2

cũng đã ý thức được tầm quan trọng và rất quan tâm tới công tác này. Tuy nhiên, do

nhận thức chưa hoàn toàn đầy đủ cũng như một số lý do khác nên tới nay vẫn chưa

có công trình nào nghiên cứu về vấn đề này. Với tư cách là công trình đầu tiên viết

- 4 -

Chuyên đề thực tập tốt nghiệp

về định mức lao động tại Nhà máy sản xuất ô tô 3-2, chuyên đề này có ý nghĩa khá

lớn đối với những người làm công tác này tại Nhà máy.

Mục đích của chuyên đề là nhằm phân tích thực trạng công tác định mức lao

động tại Nhà máy sản xuất ô tô 3-2 và trên cơ sở đó, đưa ra những giải pháp để

hoàn thiện công tấc này. Để thực hiện được mục đích đó, chuyên đề này cần giải

quyết những nhiệm vụ sau:

- Lý luận khái quát về mức lao động và định mức lao động.

- Nghiên cứu, phân tích thực trạng công tác định mức lao động tại nhà máy,

đánh giá ưu nhược điểm, tìm ra các nguyên nhân gây hạn chế.

- Đề xuất một số giải pháp để hoàn thiện công tác định mức kỹ thuật lao động

tại Nhà máy.

Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của chuyên đề là thực trạng công tác định

mức kỹ thuật lao động tại Nhà máy sản xuất ô tô 3-2.

Chuyên đề nhằm trả lời 3 câu hỏi:

- Công tác định mức lao động tại Nhà máy có ưu điểm và những kết quả mà

nó đem lại là gì?

- Công tác định mức lao động tại Nhà máy còn những hạn chế gì, tác động của

chúng và nguyên nhân?

- Để hoàn thiện công tác định mức kỹ thuật lao động, Nhà máy cần thực hiện

những biện pháp gì?

Đề tài được nghiên cứu dựa trên một số phương pháp như: phương pháp phân

tích, tổng hợp số liệu, phương pháp chụp ảnh thời gian làm việc, phương pháp đánh

giá, phương pháp phỏng vấn.

Kết cấu của chuyên đề gồm 3 phần chính:

Chương 1: Cơ sở lý luận về định mức và định mức kỹ thuật lao động

Chương 2: Phân tích, đánh giá thực trạng công tác định mức lao động tại nhà

máy sản xuất ô tô 3-2 thời gian qua

Chương 3: Một số giải pháp nhằm hoàn thiện công tác định mức lao động tại

Nhà máy sản xuất ô tô 3-2

- 5 -

Chuyên đề thực tập tốt nghiệp

Em xin chân thành cám ơn thầy giáo- PGS.TS. Nguyễn Ngọc Quân đã tận

tình hướng dẫn em hoàn thành chuyên đề, chân thành cám ơn ban lãnh đạo Nhà

máy sản xuất ô tô 3-2 đã tạo mọi điều kiện tốt nhất giúp đỡ em trong quá trình thực

tập!

- 6 -

Chuyên đề thực tập tốt nghiệp

CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ ĐỊNH MỨC VÀ ĐỊNH MỨC KỸ THUẬT

LAO ĐỘNG

I. Mức lao động

1. Khái niệm lao động

Lao động là hoạt động có mục đích của con người, nhằm thỏa mãn những

nhu cầu về đời sống của mình, là điều kiện tất yếu để tồn tại, phát triển của xã hội

loài người.

2. Khái niệm mức lao động

Mức lao động là lượng lao động hao phí được quy định để tiến hành sản xuất

một đơn vị sản phẩm hoặc một khối lượng công việc đúng tiêu chuẩn chất lượng

trong những điều kiện tổ chức kỹ thuật nhất định.

“Lượng lao động hao phí” ở đây có thể là hao phí về người, về thời gian hay

về lượng nhiên, nguyên vật liệu cần thiết để sản xuất ra một đơn vị sản phẩm hay

một khối lượng công việc đúng tiêu chuẩn chất lượng.

Tuy nhiên, các tiêu chuẩn chất lượng này không phải được áp dụng trong

mọi điều kiện mà phải trong “những điều kiện tổ chức kỹ thuật nhất định”, cụ thể,

vì với những điều kiện khác nhau sẽ đòi hỏi các tiêu chuẩn chất lượng khác nhau.

3. Các dạng mức lao động

Trong thực tế sản xuất, có các dạng mức sau được áp dụng:

* Mức thời gian (Mtg): Là lượng thời gian lao động hao phí được quy định

cho một hay một nhóm người lao động có trình độ nghiệp vụ thích hợp để hoàn

thành một đơn vị sản phẩm hay một khối lượng công việc đúng tiêu chuẩn chất

lượng trong những điều kiện tổ chức kỹ thuật nhất định. Mức thời gian được tính

theo công thức:

Mtg= Thời gian hao phí/ Số lượng thành phẩm sản xuất trong thời gian

đó

* Mức sản lượng (Msl): Là số lượng đơn vị sản phẩm hay khối lượng công

việc được quy định cho một hay một nhóm người lao động có trình độ chuyên môn

- 7 -

Chuyên đề thực tập tốt nghiệp

nghiệp vụ nhất định phải hoàn thành trong một thời gian tiêu chuẩn trong những

điều kiện tổ chức kỹ thuật nhất định.

Msl= T/ Mtg

Trong đó, T là đơn vị thời gian tính cho Msl (ngày, ca, …)

* Mức phục vụ (Mpv): Là số lượng máy móc thiết bị, số đầu con gia súc, số

nguyên vật liệu quy định cho một hay một nhóm người lao động có trình độ nghiệp

vụ thích hợp phải phục vụ trong những điều kiện tổ chức kỹ thuật nhất định, công

việc phải ổn định, lặp lại có chu kỳ.

* Mức biên chế (Mbc): là số lượng người lao động có trình độ nghiệp vụ

thích hợp được quy định chặt chẽ để thực hiện một khối lượng công việc cụ thể

trong một bộ máy quản lý nhất định.

Ngoài 4 dạng mức lao động trên, còn có mức lao động tổng hợp: Là lượng

lao động sống của những người tham gia để sản xuất ra một đơn vị sản phẩm cụ thể

(bao gồm lao động công nghệ, lao động phụ trợ, lao động quản lý) theo tiêu chuẩn

chất lượng quy định trong những điều kiện cụ thể của kỳ kế hoạch.

4. Yêu cầu của mức

Mức lao động có căn cứ khoa học phải đảm bảo những yêu cầu sau đây:

- Tính tiên tiến: Bảo đảm có cơ sở khoa học, trong các điều kiện tổ chức và

kỹ thuật tiên tiến, có tính đến các phương pháp công nghệ tiên tiến.

- Tính hiện thực: Mức lao động đảm bảo tính trung bình tiên tiến, tức là mức

trung bình của những người công nhân tiên tiến để mọi người lao động đều có thể

hoàn thành được mức.

- Tính quần chúng: Đảm bảo rằng, người lao động phải được tham gia tích

cực vào quá trình xây dựng và chính họ là những người thực hiện các mức đó. Có

như vậy mới có thể động viên được tính chủ động, tích cực và sáng tạo của mọi

người trong doanh nghiệp vào công tác định mức lao động.

II. Định mức lao động

1. Khái niệm định mức lao động

- 8 -

Chuyên đề thực tập tốt nghiệp

Theo nghĩa hẹp, định mức lao động là việc xác định mức cho tất cả các loại

công việc- biểu hiện chính là các chỉ tiêu. Các chỉ tiêu đó có thể là thống kê kinh

nghiệm hoặc có căn cứ kỹ thuật (có căn cứ khoa học) hay còn gọi là định mức kỹ

thuật lao động.

Định mức thống kê kinh nghiệm là các định mức thiếu căn cứ khoa học,

không dựa trên việc phân tích khoa học những điều kiện tổ chức kỹ thuật của doanh

nghiệp để áp dụng phương pháp khoa học về định mức.

Định mức kỹ thuật lao động là dựa trên cơ sở nghiên cứu một cách khoa học

quá trình sản xuất của doanh nghiệp để quyết định những điều kiện hoàn thành sản

phẩm trên cơ sở các điều kiện tổ chức kỹ thuật của doanh nghiệp như thiết bị, dụng

cụ sản xuất, nguyên vật liệu, trình độ kỹ thuật, sức khỏe của công nhân, tổ chức nơi

làm việc…

Theo nghĩa rộng, định mức khoa học công tác, công việc, là lĩnh vực hoạt

động thực tiễn về xây dựng và áp dụng các mức lao động đối với tất cả các quá trình

lao động. Nói cách khác, đấy là quá trình dự tính tổ chức thực hiện những biện pháp

về tổ chức lao động kỹ thuật để thực hiện công việc có năng suất lao động cao trên

cơ sở có xác định mức tiêu hao để thực hiện công việc. Quá trình này yêu cầu phải

làm các công việc:

- Nghiên cứu cụ thể những điều kiện tổ chức kỹ thuật ở nơi sản xuất.

- Đề ra, đưa vào sản xuất những biện pháp về tổ chức kỹ thuật.

- Xây dựng mức.

- Quản lý và điều chỉnh mức.

2. Nhiệm vụ và nội dung của định mức lao động

Nhiệm vụ cơ bản của công tác định mức lao động trong doanh nghiệp là

nghiên cứu, phát hiện và sử dụng có hiệu quả nhất nguồn nhân lực của doanh

nghiệp để không ngừng nâng cao năng suất lao động và hiệu quả kinh tế trong sản

xuất- kinh doanh.

Từ nhiệm vụ cơ bản đó, công tác định mức lao động có các nhiệm vụ cụ thể

như sau:

- 9 -