Phân tích, bình luận quy định về tài sản trong Bộ luật dân sự năm 2005

A. ĐẶT VẤN ĐỀ.

Tài sản là vấn đề trung tâm, cốt lõi của mọi quan hệ xã hội nói chung và

quan hệ pháp luật nói riêng. Trong lĩnh vực kinh tế nếu tài sản luôn được coi

là điều kiện vật chất để duy trì các hoạt động trong lĩnh vực kinh tế và trong

đời sống của con người thì sự tồn tại của các quy phạm pháp luật điều chỉnh

các quan hệ liên quan đến tài sản lại được coi là điều kiện cần thiết để giải

quyết các tranh chấp liên quan đến tài sản đó. Bộ luật dân sự Việt Nam năm

2005 cũng đã có những quy định xung quanh vấn đề tài sản chính vì thế em

xin chọn đề tài: “Phân tích, bình luận quy định về tài sản trong Bộ luật dân

sự năm 2005” để tìm hiểu.

B. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ.

I. Những vấn đề chung về tài sản.

1. Khái niệm

Tài sản luôn được coi là một điều kiện vật chất để duy trì các hoạt động

trong lĩnh vực kinh tế và đời sống xã hội. Khái niệm về tài sản chắc chắn đã

được hình thành từ rất lâu, gần như song song với lịch sử hình thành loài

người. Tài sản là một công cụ của đời sống xã hội nên khái niệm về tài sản

không phải là một khái niệm thuần túy có tính học thuật mà là một khái

niệm có tính mục đích cao. Khái niệm này phải đáp ứng được các nhu cầu

cần thiết của xã hội. Tài sản không thể được xem xét tách rời các giá trị xã

hội.

Ta có thể hiểu tài sản là của cải được con người sử dụng. Theo nghĩa

này thì tài sản luôn biến đổi và phát triển cùng với sự thay đổi của thời gian,

của điều kiện xã hội, của sự nhận thức con người về giá trị vật chất nên

phạm vi của tài sản qua mỗi thời kì lại được nhìn nhận ở một góc độ khác

nhau. Có thể nhận thấy tài sản là khách thể của quyền sở hữu, nó có thể là

đối tượng của thế giới vật chất hoặc là kết quả của các hoạt động sáng tạo

tinh thần.

Theo điều 163 Bộ luật dân sự (BLDS) năm 2005: “Tài sản bao gồm vật,

tiền, giấy tờ trị giá được bằng tiền và các quyền tài sản.”

1

Trong đó vật được hiểu là bộ phận của thế giới khách quan mà con

người có thể cảm nhận được bằng các giác quan của mình. Vật chỉ có ý

nghĩa khi nó trở thành đối tượng trong quan hệ pháp luật nên nếu bộ phận

của thế giới vật chất mà con người không kiểm soát, không chiếm hữu được

nó thì cũng đồng nghĩa với việc con người không tác động được vào nó. Do

đó, gió, không khí, mưa… thuộc về mặt vật chất nhưng không thể được coi

là tài sản về mặt pháp lí. Hơn nữa, là đối tượng của trong quan hệ pháp luật

phải đáp ứng được lợi ích của các bên chủ thể trong quan hệ. Như vậy, muốn

trở thành vật trong dân sự phải thỏa mãn những điều kiện: là bộ phận của thế

giới vật chất, con người chiếm hữu được, mang lại lợi ích cho chủ thể, có thể

đang tồn tại hoặc hình thành trong tương lai.

Tiền theo kinh tế - chính trị học là vật ngang giá chung được sử dụng

làm thước đo giá trị của các loại tài sản khác. Một tài sản được coi là tiền

hiện nay khi nó có giá trị lưu hành trên thị trường.

Giấy tờ có giá là loại tài sản rất phổ biến trong giao lưu dân sự hiện nay,

đặc biệt là giao dịch trong các hệ thống ngân hàng và tổ chức tín dụng. Nó

được hiểu là giấy tờ có trị giá được bằng tiền và có thể chuyển giao trong

giao lưu dân sự. Giấy tờ có giá được hiểu là giấy tờ trị giá được bằng tiền và

chuyển giao được trong giao lưu dân sự. Giấy tờ có giá hiện nay được tồn tại

dưới nhiều dạng khác nhau như séc, cổ phiếu, tín phiếu, trái phiếu, hối

phiếu, kì phiếu, công trái…Khác với tiền chỉ do cơ quan duy nhất là do

Ngân hàng nhà nước ban hành thì giấy tờ có giá có thể do rất nhiều cơ quan

ban hành như Chính phủ, ngân hàng, kho bạc, các công ty cổ phần,…; nếu

tiền luôn có mệnh giá nhất định, luôn lưu hành không có thời hạn, không ghi

danh thì giấy tờ có giá có thể có mệnh giá hoặc không có mệnh giá, có thể

có thời hạn sử dụng hoặc không có thời hạn sử dụng, có thể ghi danh hoặc

không ghi danh và việc định đoạt về số phận thực tế đối với giấy tờ có giá

cũng không bị hạn chế như việc định đoạt tiền. Cần chú ý các loại giấy tờ

xác nhận quyền sở hữu, quyền sử dụng đối với tài sản như giấy chứng nhận

quyền sử dụng đất, giấy chứng nhận quyền sử dụng nhà, giấy đăng kí ô tô,…

không phải là giấy tờ có giá.

Ngoài vật, tiền, giấy tờ có giá thì tài sản còn được xác định là quyền tài

sản và quyền tài sản được quy định tại điều 181 của Bộ luật dân sự 2005:

“Quyền tài sản là quyền trị giá được bằng tiền và có thể chuyển giao trong

2