Phân tích bản chất chủ nghĩa tư bản hiện đại - tư bản độc quyền

§Ò tµi: Ph©n tÝch b¶n chÊt chñ nghÜa t b¶n hiÖn ®¹i - t b¶n ®éc quyÒn.

1. B¶n chÊt cña chñ nghÜa t b¶n hiÖn ®¹i:

Chñ nghÜa t b¶n ®îc x¸c lËp lµ mét ph¬ng thøc s¶n xuÊt thèng trÞ khi cã mét

nÒn ®¹i c«ng nghiÖp c¬ khÝ. (Tõ cuèi thÕ kû 18 ë níc Anh b¾t ®Çu cuéc c¸ch m¹ng

c«ng nghiÖp lÇn I)

Ph¬ng thøc s¶n xuÊt t b¶n chñ nghÜa ph¸t triÓn qua 2 giai ®o¹n:

 Chñ nghÜa t b¶n tù do c¹nh tranh (cuèi thÕ kû 18 ®Çu thÕ kû 19) Trong thêi

kú tù do c¹nh tranh nhµ t b¶n ®ång thêi võa lµ chñ së h÷u võa lµ gi¸m ®èc

®iÒu hµnh.

 Chñ nghÜa t b¶n ®éc quyÒn tõ cuèi thÕ kû 19.

§©y lµ hai giai ®o¹n cña cïng mét ph¬ng thøc s¶n xuÊt, cïng dùa trªn quan hÖ

s¶n xuÊt t b¶n chñ nghÜa, chØ kh¸c nhau vÒ tr×nh ®é x· héi ho¸ cña lùc lîng s¶n

xuÊt.

T b¶n ®éc quyÒn lµ giai ®o¹n ph¸t triÓn tÊt yÕu cña t b¶n tù do c¹nh tranh.

a. T b¶n §éc quyÒn t nh©n:

C¹nh tranh tù do dÉn ®Õn hµng lo¹t nh÷ng xÝ nghiÖp qui m« nhá bÞ ph¸ s¶n,

bÞ th«n tÝnh hoÆc mét sè xÝ nghiÖp qui m« nhá tù nguyÖn x¸t nhËp l¹i thµnh xÝ

nghiÖp qui m« lín. ChÝnh c¹nh tranh tù do thóc ®Èy tËp trung s¶n xuÊt.

Do sù ph¸t triÓn cña c¸ch m¹ng khoa häc kü thuËt, viÖc øng dông nh÷ng

tiÕn bé kü thuËt míi vµo s¶n xuÊt dÉn ®Õn më réng qui m« s¶n xuÊt.

Khñng ho¶ng kinh tÕ næ ra dÉn ®Õn hµng lo¹t xÝ nghiÖp bÞ ph¸ s¶n, cßn l¹i

mét sè xÝ nghiÖp tho¸t ra khái khñng ho¶ng th× ph¶i ®æi míi t b¶n cè ®Þnh. Nã

còng thóc ®Èy më réng qui m« s¶n xuÊt.

Tõ nh÷ng qu¸ tr×nh trªn ®· ®Èy nhanh tÝch tô tËp trung s¶n xuÊt, chØ cßn l¹i

mét sè nh÷ng xÝ nghiÖp qui m« lín vµ nh÷ng xÝ nghiÖp cã qui m« lín cã khuynh

híng tho¶ thuËn víi nhau vÒ qui m« s¶n xuÊt, vÒ gi¸ c¶ s¶n xuÊt .... dÉn ®Õn ra ®êi

cña ®éc quyÒn vµ tæ chøc ®éc quyÒn.

1