Phân biệt lãnh đạo và quản lí trong quản lí giáo dục

cuu •Khoa hoc Gido due

w v

PHA N BIE T LAN H DA O V A QUA N L I TRON G QUA N L I GIA O DU C

• PGS.TS. NGUYEN LOC

Vien Khoa hoc Giao due Viet Nam

I. Oat van de

M3c du, d mot mdc dp nao do, lanh dao va

quan li nhieu khi dupe dung vdi npi dung nhu

nhau, song khi dupe dat canh nhau de phan tich

thi ngudi ta ngam dinh su khac biet Idn gida hai

khai niem nay. Viec phan biet hai khai niem nay

nham giup giai quyet mot thdc tiln quan li kha

dac trung. 06 la, khi thdc hien cong viec cua

minh, cac nha quan li cua mot td chdc, chlng

han nhu hieu trudng, hieu phd, trudng, phd

phong ban, td trudng bp mon cua mot trudng

hpc, thudng gap phai cac tinh hudng khdng can

bang, tham chi la cue doan. Cd ngddi qua chu

trong den nhung cdng viec ti mi nhu tuyen chpn

can bp, lo ling ngan sach, kiem tra, giam sat,

v.v... ma Idi long viec suy nghi dinh hudng phat

then cho nha trudng. NgUdc lai cd mot sd ngddi

lai qua bay bong vdi nhdng ke hoach va phddng

hddng phat then vien vdng, ma khdng chu y den

cac dieu kien cu the can cd de van hanh nha

trddng tot. Ket qua la ca hai kieu ngddi quan li

nhd vay deu mang den that bai cho nha trudng.

Mpt dieu can nhan thay nda la phan Idn cac nha

quan li thudng chu trong vao cdng viec cu the,

thddng nhat, nhieu hdn la suy nghT ve phddng

hddng phat then hay la tarn nhin cho nha trddng.

II. Khai niem va djnh nghTa

Oe tranh nham lan, trddc het ta can thdng

nhat mpt so dinh nghTa ve lanh dao va quan li

nhd sau (Davies, B. va Ellison, L, 1997):

Lanh dao la de ra tarn nhin chien lupc de

dinh hudng phat then cho to chirc cung nhu su

dung cac kTnang khich le (khdng ep budc) nham

ddng vien cac nhan vien cap dudi tich cue thuc

hien tarn nhin de ra.

Quan li la tap trung vao cac cdng viec cu the

nhu to chUc nhan luc, danh gia va phan phoi

nguon luc, van dung cac quy che... nh'am van

hanh td chUc mpt each hieu qua nhat.

Oinh nghTa lanh dao trong bai nay ve cd ban

khdng khac nhieu so vdi khai niem lanh dao ndi

chung1

. Dieu can chu y la khai niem lanh dao d

day nhan manh viec "de ra tarn nhin chien lupc"

nhd la sd khac biet dac trdng trong sd tddng

phan vdi khai niem quan li.

Mat khac, djnh nghTa ve quan li trong bai

nay cd khac so vdi dinh nghTa ve quan li ndi

chung2

. Quan li ndi chung la quan li dupe hieu

theo nghTa rpng, nd the hien ban chat cua cong

viec ma ta can phai lam vdi td each la ngddi gid

mpt chdc vu quan li nao dd. Tuy nhien, ngddi gid

mpt chdc vu quan li ndi chung can phai ket hpp

hai hoa hai mat, dd la lanh dao va nhdng viec

con lai. Nhdng viec con lai dd dddc gpi la quan li

theo nghTa hep, cd nghTa la nd chi bao ham

"cdng wee cu the nhu to chUc nhan luc, danh gia

va phan phoi nguon luc, van dung cac quy che'.

Trong pham vi bai viet nay, khai niem quan li

dddc hieu theo nghTa hep.

Nhieu cdng trinh nghien cdu ve quan li cho

thay cd mpt quan diem phd bien trong nhieu

thap ki qua, ke ca cho tdi nay, la mpt td chdc

phat then thanh cdng la do ngddi quan li cd kT

nang quan li tot. Dieu nay ch? dung khi the gidi

cua chung ta tddng ddi on dinh va md hinh quan

li theo triet li "kiem tra" con td ra hieu qua. Song

the gidi hien nay da trd nen phdc tap hon nhieu,

chda ddng nhieu bien dpng, cac td chdc trd nen

da dang, chiu nhieu thach thdc. Neu nhu trudc

day viec ap dung cac kT nang quan li la dd de

dap dng cac trach nhiem ddi vdi khach hang,

nhan vien, v.v... thi ngay nay va sau nay, ngddi

quan li can phai biet nhin xa hdn vao tddng lai

cua td chdc, biet dpng vien va khich le nhan

vien, va do dd tao thay ddi de phu hdp vdi xu the

khach quan (Daft. R.L, 1999).

Neu xet thdc tien hoat dpng cua cac nha

quan If dddi gdc dp lanh dao - quan li thi nhdng

khao sat ddi vdi nhieu td chdc gan day cho thay

cd tdi 2/3 nhdng ngudi dupe hdi cho ring trong

1 Theo nghTa chung nhat "Lanh dao la qua trinh khich le moi ngudi cung co gang lam viec de hoan thanh cac

nhiem vu quan trong" (Nguyen Lpc, 2009)

2. Quan li theo nghTa rpng dddc dinh nghTa nhd: "Nghe thuat hoan thanh cong viec thong qua ngudi khac"

(Nguyen Lpc. 2009).

KHGD sd 55. thdng 4 - 2010 7