Thư viện tri thức trực tuyến
Kho tài liệu với 50,000+ tài liệu học thuật
© 2023 Siêu thị PDF - Kho tài liệu học thuật hàng đầu Việt Nam

Phạm Đình Trọng với sự tồn vong của triều đình Lê - Trịnh giữa thế kỷ XVIII
Nội dung xem thử
Mô tả chi tiết
PiiAM eiivsi Tiioi\G \6i siJ T6] \ VOI\G CUA /v" ^' TRIEU DirVII LE-TRII\II GIIJA TIDE KY TIHJ XVIII
VAN TAO'
Danh nhan Pham Dinh Trgng dUdc
Khdm dinh Viet sd thong giam
CUcfng muc - vie't tat la CM (Qud'c sU quan
trieu Nguyen bien soan, tap II, Nxb. Giao
due, 1998, tr. 544-545) ghi rd: Pham Dinh
Trgng ngUdi xa Khinh Dao, huyen Giap
Sdn (sau thuge huyen Kinh Mdn, Hai
Dudng) dd Tie'n si khoa Ky Mui (1739) nam
Vinh Huu, trieu Le Y Tdng. Ong xua't than
va nhap the d xa hdi Dai Viet vao giUa the'
ky XVIII, khi mau thuan giiia ndng dan va
phong kien phat trien len mdt dinh cao,
bieu hien thanh mdt eao trao ndng dan
khdi nghia ma tieu bieu la cude khdi nghla
Nguyen Hiiu Ciu. Chinh liic nay sii ton
vong cua trieu dinh Le-Trinh trUdc cao trdo
khdi nghla nong ddn lgi dugc bdo ddm
bdng tdi ndng ciia danh tiidng Phgm Dinh
Trgng. De danh gia dung sU that ve Pham
Dinh Trgng can hieu biet sau ve dd'i thu
khdng dgi trdi chung cua dng la Nguyen
Hiiu Cau - ngudi danh thang nhieu tUdng
tai eua Le - Trinh ma chi thua cd Pham
Dinh Trgng. Hai nhan vat lich sd nay xua't
hien trong eugc giao tranh giiia ndng dan
va phong kien cd the coi la dien hinh cua
giai doan lich sU giiia the ky XVIII.
Nhin rgng ra trong lich sd the' gidi, the
ky XVIII dUdc coi la the ky cua khdi nghla
ndng dan d nhieu nUdc phUdng Ddng. Day
la thdi ky che do phong kien da lam vao
khung hoang. Kinh te hang hda va giao
thdng, thudng mai dang phat trien. Chii
nghia tu ban, tien de eua each mang tU san
dang phat sinh.
Rieng d Dai Viet, xa hdi phong kien dan
suy tan, khdi nghia ndng dan ndi len la mgt
tat yeu lich sd. Tuy chUa manh dUdc de'n
mUc lat dd dUde ngai vang phong kien, lap
nen xa hgi mdi theo hUdng dan chu tU san,
thi cCing la mdt each "phan dng" bang vii
khi bude trieu dinh phong kien phai cai
each, cai td de cdu van sU diet vong. Ddi
sdng ndng dan tam thdi dUde cai thien
Mat khac, vi ehUa di tdi dUde each mang tU
san dan chu ma van cd ye'u cau quan ly da't
nUdc, giii gin cho ky dudc ddc lap dan tdc
trUdc cac ke thu xam ludc Ddng, Tay dang
nhdm ngd, nen lich sd ddi hdi phai cd mdt
nha nude dan tdc du manh de chd'ng ngoai
xam. Vi vay ma trieu dinh Le-Trinh tdn tai
cdn la can thiet, cdn la hdp ly va cin cd
ngUdi bad ve. Cd nha trie't hge tam cd the
gidi da ndi "Cai gi tdn tai la hdp ly", tdc den
khi nd khdng tdn tai nd mdi la bat hdp ly.
Pham Dinh Trgng da ddng dUdc vai trd bao
ve "tinh hdp ly" dd chd den cud'i the ky
XVIII, khi khdi nghia ndng dan Tay Sdn
• GS. Vien Sd hoc