Nữ tướng thời Trưng Vương

1 ■ ” . . .

g n n N h ì

^ửVìệ

V

Trải CỊua hơM hai nghìn năm, lậ i íạí irang fử cữ, ihề hệ ir í ihêm một lần nữa

ãược òn lại tinh thần đoàn kít.chếnỳgiặc ngoại xâm cụiý bán cna dàn tặc.

Ntịà nghiên cứu

Nịguyễn Khắc Xương

sinh ngày 25/Ị0/1922, tại

làng Khê Thượng, Ba Vì,

là con trai trưởng của thi

sĩ Tản Đà Nguỹễn Khắc

Hiếu. Xứ Đoài đã sinh

ra bao anh tài, mà dù đi

đâu cũng lậm quê

hương nức tiếng. Lên

Phú 'Thọ từ 1949, thời

kháng Pháp, rồi định cư

gắn, bó nơi này, Nguyễn

, Khắc Xương đã không

hổ danh cha, một thi

nhân lón.

Xuất bản lần đầu năm 1976

&IUI iỉì

JỊU

www.alphabooka.vn

Vui lòng liên hệ vcyi chúng tôi vè vấn đè bản quyèn, nhuận bút,

góp ý vè sách, liên hệ vè bản thảo: Ban Biên tập Công ty có phân sách Alpha:

[email protected] I điện thoại: (04) 3 7226234 máy lẻ 304

Địa chỉ: 176 Thái Hà, Trung Liệt, Đống Đa, Hà Nội.

NỮTưỚNG THỜI TRưNG VưO*NG

Bản quyèn © Nguyền Khâc Xưo-ng

ISBN: 978-604-935-980-4

Thiết kế bìa; Nguyễn Vũ Thiên Thanh

Biên tập viên Alpha Books; Huyên Thảo

Không phân nào trong xuẩt bản phám này được phép sao chép

hay phát hành dưó'i bất kỳ hình thức hoặc phưo*ng tiện nào

mà không có sự cho phép trưót: bằng văn bản của Công ty Cổ phân Sách Alpha.

Liên hệ hợp tác về nội dung số: [email protected]

Liên hệ họp tác xuẩt bản & truyền thông trên sách; [email protected]

n ^ u v ễ n K b ắ c X ư a n q

íìữ tư c ìiậ

thòi Crưnậ Vươnậ

1 Tái bản trên bản in năm 1976 i

NHÀ XUẤT BẢN DÂN TRÍ

Hợp tác xuất bản:

Trung tâm HỢp tác

Trí tuệ Việt Nam

VICC

176 Thái Hà,

Đống Đa, Hà Nội

Tel: (043)-37227443

Email: [email protected]

Bảo trợ thõng tin:

Tạp chí Tia Sáng

: o ù ĩ j

70 Trần Hưng Đạo,

Hoàn Kiém, Hà Nội

Tel: (043)-9426376

Email: [email protected]

b â l E l â i TH IỆU

Bạn đọc thân mến!

Lịch sử văn hóa của một dần tộc không phải của

riêng cá nhân nào, chính vì vậy, việc bảo tồn, gìn giữ và

phát triển lịch sử văn hóa cũng không phải riêng một

người nào có thể gánh vác được, nó thuộc vế nhận thức

chung của toàn xã hội và vai trò của từng nhân tố trong

mỗi chặng đường lịch sử. Lịch sử là một khoa học. Lịch

sử không phải là việc thống kê sự kiện một cách khô

khan rời rạc. Bởi mỗi sự kiện trong tiến trình đó đểu

có mối liên kết chặt chẽ với nhau bằng sợi dây vô hình

xuyên suốt không gian và thời gian tạo nên lịch sử của

một dân tộc.

Dân tộc Việt Nam trải hơn một nghìn năm Bắc

thuộc, gẩn trăm năm dưới ách cai trị của thực dân, đế

quốc, nhưng con cháu bà Trưng, bà Triệu, Lý Thường

Kiệt, Trẩn Hưng Đạo, Lê Lợi, Quang Trung... vẫn kiên

tri bển chí, tin tưởng ở quá khứ hào hùng, không ngừng

tranh đấu hướng tới tương lai rộng mở vì độc lập tự do

của đất nước.

nư tưóìiậ Ibòi Crưnq Vưctnậ

Một dân tộc, một quốc gia muốn trường tổn và

phát triển, ngoài việc đẩy mạnh phát triển cơ sở hạ tẩng,

khoa học kỹ thuật, điếu quan trọng hơn nữa là phải có

một nến tảng giáo dục vững chắc. Trong đó, giáo dục

vê' lịch sử và lòng tự hào dân tộc là cẩn thiết để ghi khắc

trong tâm trí các thê' hệ, đặc biệt là tầng lớp thanh niên

ý thức vê' nguồn gốc dân tộc, truyển thống văn hóa và

nội lực quốc gia, đổng thời giúp định hình góc nhin

thấu đáo vể vai trò của từng giai đoạn, triếu đại và nhân

vật - dù gây tranh cãi - tạo nên lịch sử đó.

Chính vì những giá trị to lớn đó, vấn đế học tập, tim

hiểu lịch sử nước nhà hiện đang là mối quan tâm hàng

đầu của Nhà nước và toàn xã hội. Hội Khoa học Lịch sử

Việt Nam, Quỹ Phát triển Sử học Việt Nam, Tạp chí Xưa

và Nay... và rất nhiểu những tổ chức khác đã và đang kiên

trì con đường thúc đẩy sự phát triển của nến khoa học lịch

sử quốc gia, phổ biến tri thức lịch sử, góp phần giáo dục

truyén thống văn hóa dân tộc tới toàn xã hội.

Đồng hành với mối quan tầm của toàn xã hội,

Công ty Cổ phẩn Sách Alpha - một doanh nghiệp hoạt

động trong lĩnh vực xuất bản, với tôn chỉ “Tri thức là

sức mạnh” - đặc biệt quan tâm tới việc góp phẩn nâng

cao hiểu biết của người dân vể truyển thống văn hóa

lịch sử đất nước.

Theo nhiểu kết quả khảo sát, đánh giá nhu cầu của

bạn đọc cho thấy, “lỗ hổng lịch sử” ở không ít người trẻ

nậuyln Khấc

hiện nay hoàn toàn có thể bù lấp một phẩn dựa trên

nhiểu nguổn tư liệu, công trình nghiên cứu, sách cổ

sách quý hiện đang được các Viện nghiên cứu, các tổ

chức, cá nhân lưu giữ. Để chung tay tái hiện một cách

rỏ nét những mảnh ghép lịch sử dân tộc, Công ty Cổ

phần Sách Alpha đã triển khai dự án xuất bản mang tên

Góc nhìn sử Việt với mục đích xuất bản lại và xuất bản

mới một cách có hệ thống các công trình, tư liệu, sách

nghiên cứu, sách văn học có giá trị... vể lịch sử, bước

đẩu hình thành nên Tủ sách Alpha Di sản.

Cuốn sách bạn đang cấm trên tay là một trong

những sản phẩm đẩu tiên của dự án này.

Xin trán trọng giới thiệu.

CÔNG TY CP SÁCH A lph a

7

—

MỌE blỊE

Lời giới thiệu................................................................................ 5

Lời nói đầu................................................................................... 11

Thánh Thiên - Nữ tướng anh hùng........................................... 13

Lê Chăn - Tưởng quân miền biển.............................................. 30

Bót Nạn - Đại tướng.................................................................. 46

Nàng Nội - Tưống vùng Bạch H ạc........................................... 67

Lê Thị Hoa - Nữ tướng............................................................. 80

Hổ €)ề - Phó nguyên soái........................................................... 91

Xuân Nương - Trưởng quản quăn cơ........................................104

Nòng Quỳnh, nàng Quế - Tiên phong phó tướng................... 117

£)àm Ngọc Nga - Tiền đạo tả tướng........................................124

Thiều Hoa - Tiên phong hữu tướng......................................... 137

Quách A - Tiên phong tả tưởng.............................................146

Vĩnh Hoa - Nội thị tưống quăn................................................153

Lê Ngọc Trinh - t)ại tướng......................................................160

Lê Thị Lan - Tưởng quân......................................................... 172

Phật Nguyệt - Tả tướng thủy quăn.........................................180

Phương Dung - Nữ tướng..........................................................192

Trần Nang - Trưởng lĩnh trung quân...................................... 211

Nàng Quốc - Trung dũng đại tướng quân..............................225

Dạm nương, Hổng nương

Thanh nương - Tả đạo tướng quăn.........................................239

Quý Lan - Nội thị tướng quân................................................ 252

nư iưónạ ibcTi Crưnạ Vưcdiậ

10

nguyễn Khấc Xưcoiậ

bâi N0I ĐẦa

A^ĩột sự kiện lịch sử thật kỳ lạ trong lịch sử Việt

Nam và lịch sử các dần tộc trên thê' giới: Ngay từ đấu

Công nguyên, cả một dân tộc đã vùng dậy theo lời kêu

gọi của hai người phụ nữ trẻ tuổi và đã tôn nhiểu phụ

nữ lên nấm quyến lãnh đạo khởi nghĩa vũ trang toàn

dân để giải phóng dần tộc, giải phóng đất nước. Sự kiện

đặc biệt trên chỉ xảy ra có một lấn trong lịch sử thế giới.

Các nhà nghiên cứu khoa học xã hội sẽ hào hứng

và cố gẳng tìm hiểu vế thời đại thần kỳ đó, thời đại đã

xuất hiện những nhà lãnh đạo quần sự, chính trị lỗi lạc

là phụ nữ, và vể một thê' hệ phụ nữ anh hùng.

Nhân dân ta luôn luôn quỹ mến và biê't ơn các bậc

anh hùng, ghi nhớ và truyén kể mãi mãi đời này qua đời

khác vé sự cống hiến vĩ đại đó. Nhân dân ta luôn luôn

học tập, noi gương và phát huy truyển thống anh hùng.

Trưng nữ vương, vị lãnh tụ kiệt xuất đã được sử

sách đời đời ghi chép công ơn. Các tướng lĩnh tài ba tuy

chưa được ghi chép trong chính sử, song sự tích kỳ tài

của các anh hùng liệt nữ đó đã được tạc trên bia đá, ghi

11

vào thẩn phả và được nhân dân các vùng truyển tụng

mãi mãi.

Nhờ có công cuộc nghiên cứu vế Hai Bà Trưng

của ngành văn hóa tại Vĩnh Phúc, công đức của các vị

nữ tướng quân anh dũng đó đã được sưu tập lại. Dựa

vào những tư liệu lịch sử và truyển thuyết dân gian, tác

giả đã xây dựng thành những câu chuyện dã sử vể từng

vị nữ tướng. Từ thời Hai Bà Trưng tới nay đã quá xa

xưa, việc nghiên cứu mới chỉ là bước đẩu nên chưa có

thật đẩy đủ tài liệu vê' quá trình chiến đấu và cả vế chức

vụ của các vị nữ anh hùng: Lê Chân, Thánh Thiên, Lê

Thị Hoa...

Để góp phẩn phát huy truyén thống anh hùng

của phụ nữ Việt Nam, chúng tôi xuất bản cuốn sách

giới thiệu hai mươi vị nữ tướng thời Trưng Vương. Rất

mong các nhà nghiên cứu và các bạn đọc sẽ góp ý để

chúng tôi sửa chữa, bổ sung cho những truyện trong

sách này, cũng như những vấn để vể truyển thống phụ

nữ Việt Nam sẽ tiếp tục được xuất bản.

N h à xuất bả n p h ụ n ữ

nữ iưóìiq thòTi Crưnậ Vưcmậ

12

THÁNH THIÊN

Nữ TđâNS ANH HÙNG

T ro n g thanh vắng của đêm trăng suông vẳng lên

tiếng vó ngựa đập mau trên mặt đường. Eo óc gà gáy

rộn lên rồi tắt, nhưng tiếng vó ngựa không tắt mà lại

càng rõ, càng vội, càng lúc càng gấp.

Trên ngựa, một tên lính đô hộ cúi rạp mình, mặt

sát vào bờm ngựa, tay cẩm thanh đao to bản và ngắn,

sống dày, có đường gờ nổi lên, là kiểu đao thông dụng

của quân lính đô hộ trong các huyện miển Hải Đông

quận Giao Chỉ.

Chợt có tiếng mõ nổi lên cắt ngang tiếng vó ngựa.

Mặt đường ngập trăng, lố nhố những người cẩm giáo và

gậy. Có tiếng quát: “Ai đó? Xuống ngựa!”.

Con ngựa chổm lên, hất tung hai vó trước lên trời

rồi đạp mạnh xuống mặt đất, dừng lại, mũi thở phì phì.

Tên lính đô hộ rướn thẳng người trên mình ngựa, cất

cao giọng nói tiếng Việt rất sõi: “Cho ta đi, có hỏa bài

của Sái huyện úy đây!”

Nghe nói tới hỏa bài của huyện úy, đám người

cầm giáo vây kín lấy tên lính đô hộ và tiếng lào xào nổi

13

lên. Tên lính hỏi giọng hách dịch: “Đây là đâu, các anh

là tuần dũng làng nào?”. Một người nói buông thõng:

“Làng Kèo!”. Tên lính Hán tỏ vẻ vui mừng: “Kèo rồi à?

Được, được!”, bèn hất chiếc nón rộng vành xuống đất

và nói; “Đây, anh em cả đây, được, hãy cho xin bát nước

đã!”. Mọi người đưa tên lính vào điếm. Anh đuốc hắt lên.

Một lát sau, tiếng vó ngựa lại rộn vang trong đêm

cuối thu trời se lạnh. Ba con ngựa như ba mũi tên lao

đi, và một người trong bọn cất tiếng: “Không phải tới

Sêu nữa! Tới ngã ba Cây đa, chúng ta rẽ tay phải!”.

Dư iưdnậ thòi Crưnậ Vưcniậ

Nàng chủ ngổi im lặng, cặp mắt đen láy nghiêm

nghị nhìn thẳng vào mắt người lính đô hộ, hay đúng

hơn người lính Việt ở huyện mặc bộ binh phục Hán.

Nàng chủ lại mỉm cười hiển hậu khi thấy người này

không chịu nổi ánh mắt của mình vội cúi đầu xuống.

Trầm ngâm một lúc, nàng quay lại nhẹ giọng nói với

một nữ vệ quân đứng mé sau: “Em Nắp à, mời Nguyễn

đầu mục tới!”.

Người lính huyện không khỏi ngạc nhiên khi

thấy Nàng chủ vẫn thản nhiên như không trước một

tin quan trọng và khẩn cấp như thê'. Trước ánh sáng của

những đĩa đèn dấu dọc, khuôn mặt Nàng chủ như vầng

mặt trăng hiện ra trong một đêm trời quang đãng, với

đôi mày đen nhánh, đôi mắt trầm tư và cặp môi mỏng

màu hoa đào.

14

Hiậuycn Kbấc Xưonậ

Người lính có tuổi cúi đầu không dám nhìn

lâu khuôn mặt đẹp đẽ ấy, khuôn mặt vừa hiển từ vừa

nghiêm trang của người con gái mới mười chín tuổi mà

dân trong toàn huyện đểu chỉ tôn xưng là Nàng chủ,

chẳng ai dám gọi tới tên húy của nàng là Thánh Thiên.

Người con gái ấy mồ côi cả cha lẫn mẹ. Từ năm

mười sáu tuổi, Nàng đã cẩm đẩu dân chúng một vùng,

bắt trói diêm quan từ huyện vế đòi khám muối các nhà,

và chống lại lệnh nộp vải quả, trâu và người làm cống

phẩm gửi đi Tràng An. Vụ mùa năm ngoái, Sái Ngạc

Hoa mang quân tiễu phạt Thánh Thiên, hai lẩn đánh

đếu vứt giáo quay vể.

Nguyễn đẩu mục hỏi người lính huyện: “Bác Nhạc

à, quan quân từ phủ đô úy vê do tên nào cẩm đầu?”

“Mã Giang Long, tên này vẫn tự xưng là Hổ Mắt

Đỏ, vì hắn tính tình hung dữ mà hay rượu, mắt lúc nào

cũng đỏ vằn lên. Trong số tám trăm quần hắn mang vể,

có đội thần quân chuyên dùng khiên da trâu và đao

ngắn là lợi hại hơn cả”. Nàng chủ cất tiếng: “Mã Giang

Long, ta vẫn có nghe nói tới hắn. Nhưng hữu dũng vô

mưu, hắn củng không đáng sợ lắm!”. Người lính huyện

gật đấu: “Đúng, Mã Giang Long tự cao, hống hách và

cậy khỏe, nhưng hắn có một tên mưu sĩ mặt choắt như

mặt dơi, rất thầm hiểm. Tôi chắc lẩn này chúng dùng kỳ

binh đấy, ta chớ coi thường”.

Bác Nhạc đứng dậy: “Tôi phải vể. Xin Nàng chủ

cẩn thận giữ gìn. Lẩn đánh này không phải như hai lẩn

15