Noi thang - nghe thuat noi truoc cong chung.pdf

NÓI THẲNG (TALKING STRAIGHT

CỦA AUGUSTINE LOORTHUSAMY)

Giúp Bạn Nói Trước Công Chúng Cách

Rõ Ràng Và HữuHiệu

Lm. Lê Công Đức dịch từ TALKING

STRAIGHT

AGuide To ClearAndEffective Public Speaking của

Augustine Loorthusamy do Cahayasuara Communications

Centre, Kuala Lumpur, Malaysia xuất bản theo yêu cầu của

AsianCommunicationNetwork (ACN) Bangkok, Thailand

2005

haian14_5@convert *prc

LỜI GIỚI THIỆUCỦANGƯỜI DỊCH

Augustine Loorthusamy – hay Augy, như nhiều bạn hữu gọi ông

cách thânmật – là một trong những người nói trước công chúng tốt

nhất mà chúng tôi được biết. Ông là một trong những diễn giả điều

hành khoá Truyền Thông dành cho một số giáo sư đạichủng viện

Việt Namtổ chức tại Bangkok cách đây vài năm, mà chúng tôicó

maymắn được thamdự. Những bài nóichuyện củaAugy luôn luôn

có sứcthu hútmãnh liệt từ đầu đến cuối.

Ông thu hút người nghe bằng tất cả những gì ông có: bằng chất

giọng, bằng ánh mắt, bằng miệng cười, bằng thứ ngôn ngữ rất tự

nhiên nhưng tinh tế, bằng những câu chuyện minh hoạ có duyên,

bằng cách ông khéo léo sử dụng tấm bảng viết, những video clip

hay những trình bày PowerPoint thông qua máy chiếu (projector).

Ông biết cách làmcho người nghe không chỉ nghe mà còn thamdự

cách tích cực vào việc khai triển chủ đề ông trình bày. Nhất là, ông

biết cách trao cho người nghe cáiấn tượng sâu đậmrằng ông thực

sự xáctínmạnhmẽ những gì ông nói.

Vào cuối khoá,Augy tặngmỗi thamdự viênmột quyển TALKING

STRAIGHT mà ông mới xuất bản. Lần giở qua các trang sách,

chúng tôi thú vị nhận rarằng ông đãthực hành cách tuyệt vời những

gì ông viết ở đây. Hay nói đúng hơn, tấtcả những gì được viết ở đây

là kết tinh từ chính kinh nghiệmriêng của tác giả, một người gắn đời

mình với‘nghiệp’ truyền thông và đãcó 25 nămlàmdiễn giả.

Chuyển quyển sách ‘nhỏ mà lớn’ này sang Việt ngữ, chúng tôi vừa

muốn bày tỏ lòng biết ơn đối với Augustine Loorthusamy và các

đồng nghiệp của ông trong Mạng Lưới Truyền Thông Á Châu

(ACN), vừa muốn coi như một ‘phụ bản’ có thể dùng kèm với

quyển Để Giảng Lễ Tốt Hơn (Preaching Better) của Đức Cha Ken

Untener, mà bản tiếngViệt mới được giớithiệu cách đây ít lâu và đã

được rất nhiều độc giả nồng nhiệt đón nhận. Người giảng lễ không

phảicũng là một người nóitrướccông chúng đó sao?

Ngàylễ Thánh Gioan Vian,

Năm Thánh Linh Mục 2009,

Người dịch

LỜI CÁM ƠN

Tập sách này thành hình nhờ sự giúp đỡ và ủng hộ nhiệt tình của

nhiều bạn bè và đồng nghiệp.

Tôi đặc biệt triân tấtcả những ai đãcho tôicáccơ hội đểthực hiện

những khoá giáo dục truyền thông quan trọng cho nhiều giới khác

nhau - như các phụ huynh, các nhà giáo, phụ nữ, công nhân, các

bạn trẻ. Nhờ những cơ hộiấy mà các kinh nghiệmđược rút tỉa và

đúc kết trong tập sách này. Đây làsự đóng góp nhỏ bécủatôi.

Cách riêng, tôichân thành triân:

* Alfonso Deza, Philippines, người từ ban đầu đã gợi ý tôi viết

quyển sách này.

* Jerry Martinson, JESCOMEAO, Đài Loan, đã không ngừng

hỗ trợ tôitrong công tác giáo dụctruyền thông.

* M. Nadarajah, Mạng Lưới Truyền Thông Á Châu (ACN),

Bangkok và Kuala Lumpur, đã trợ giúp biên tập và lo liệu cho

quyển sách này được xuất bản.

* G. Clare Westwood, Kuala Lumpur, đã đóng góp trong khâu

biên tập.

* Canute Januarius, Trung Tâm Truyền Thông Cahayasuara,

Kuala Lumpur, đãsửa bản in.

* Adeline James, Trung Tâm Truyền Thông Cahayasuara,

Kuala Lumpur, đãtrình bày vàthiết kế quyển sách.

* Simone Anthony, Trung Tâm Truyền Thông Cahayasuara,

Kuala Lumpur, đãthực hiện tấtcảcác hìnhminh hoạ.

Tôi chân thành cám ơn Lawrence John, Giám Đốc Trung Tâm

Truyền Thông Cahayasuara, Kuala Lumpur, đã nhận xuất bản

quyển sách này cho Mạng Lưới Truyền Thông Á Châu (ACN,

Bangkok).

LỜI TỰA

Nói trước công chúng, đối với nhiều người, có thể là một kinh

nghiệmkhủng khiếp. Bạn có thểlà một trí thức, một bácsĩsáng giá,

một nghệ sĩ tài năng hay một doanh nhân thành đạt… nhưng khi

đứng trước mộtcử toạ, bạn trở thànhmột kẻ lúng ta lúng túng. Bạn

ngượng nghịu và líu lưỡi; bạn hoang mang đến vã mồ hôi, và thậm

chí bạn thấymình tắctị.

Nhưng tình hình có thể còn tệ hơn thế nữa. Bạn có thể làm cho

người nghe mình lắc đầu ngao ngán và hoàn toàn thất vọng.

Sách này bàn về việc nói trước công chúng. Nó không dùng các

thuật ngữ chuyên môn kỹ thuật, nhưng muốn trình bày khoa nói

trướccông chúng bằng thứ ngôn ngữ sátmặt đất.

Sách này sẽ giúp bạn vượt qua nỗisợ nóitrướccông chúng, và giúp

bạn ăn nói tốt hơn. Nó là một quyển sách đơn giản, chứa đựng

những ý tưởng gần gũi, dựa vào 25 năm kinh nghiệm diễn thuyết

cho các nhómđủmọitầmvóc:lớn và nhỏ. >

Tôicó bao gồmtrong sách này những phần bàn về việc điều hành

một diễn đànmở, về việc nóichuyện ứng khẩu, và về việc đối phó

vớimộtcuộc phỏng vấn bất ngờ.

Chúc bạn đọc vui vẻ!

Augustine Loorthusamy,

Thư Ký điều hành Mạng Lưới Truyền Thông Á Châu

(ACN), Bangkok; Phó Chủ Tịch Signis World, Brussels (2001-

2005)

CHƯƠNG1 : TẠI SAONÓI?

Không gì tuyệt vời bằng một ýtưởng hay – và không gì bi đát

bằng một ýtưởng hay mà không thểtruyền đạt.

TRUYỀN THÔNGLÀCHUYỆN SINHTỬ

Truyền thông, hay liên lạc, là một tiến trình luôn luôn diễn ra

trong thế giới con người, động vật, cây cỏ. Đó là một tiến trình

tương táctoàn vũ trụ, nối kếtmọi dạng đờisống.

Trong tất cả những thứ mà con người làm, việc liên lạc với

nhau có tính đặc trưng con người nhất. Tôi trở thànhmộtcon người

nếu tôicó thểliên lạc với người khác. Không có con ngườicô lập.

Từ “truyền thông” (communication) có gốc ở từ La Tinh

communis, có nghĩalà“cùng chung với nhau.”Khichúng ta ở trong

tình trạng communis, thì chúng ta cảm thông nhau; chúng ta bình

đẳng; chúng ta giống nhau; chúng ta hiệp nhất. Chính vì vậy mà có

những từ như hiệp thông (communion),cộng đồng (community).

Nếu không có truyền thông thì sẽ không có tương quan,

chẳng có gia đình hay cộng đồng, cũng chẳng có ý niệmvề dân tộc.

Truyền thông là chất kết dính xã hội. Đó là một nhu cầu thiết yếu

của con người, và vì thế đó cũng là một quyền căn bản của con

người.

Nếu truyền thông gặp bế tắc thì điều xảy ra là hiểu lầm, đố

kỵ, khích bác. Tình trạng này tách chúng ta ra khỏi nhau và gây ra

những nỗi khổ cho con người. Truyền thông là cơ sở cho cả xung

đột lẫn cảm thông, cả tàn phá lẫn hoà giải, cả chiến tranh lẫn hoà

bình.

Truyền thông có mặt trong mọi khía c đời sống. Nó định

nghĩa và định hướng chính đờisống.

MẪUTHỨCTRUYỀN THÔNG

Thời đại Ánh Sáng ở Châu Âu đã đemlạimột thay đổi lớn

trong cách hiểu về truyền thông. Truyền thông được coi như

phương tiện để truyền đạt các thông điệp, nghĩa là phổ biến, gửi,

hay trao thông tin cho người khác. Cái nhìn này cũng nối kết truyền

thông với đường bộ, đường xe lửa, điện tín. Truyền thông trở thành

một công nghệ truyền bá các kiến thức, các ý tưởng, các thông tin

xa hơn và nhanh hơn, nhằmkiểmsoát không gian vàcon người. Mẫu thức SMCRE (source-message-channel-receiver￾effect / tức: nguồn - thông điệp - kênh truyền - người nhận -

hiệu quả) là tóm tắt cái nhìn về truyền thông như sự truyền đạt. Mẫu thức này phản ảnh một cách hiểu ‘dây chuyền’ về truyền

thông:Ai nói gì? Qua kênh nào? Nói vớiai? Với hiệu quả gì? Định

nghĩa này phản ảnh cấu trúc bề mặt của truyền thông, bao gồmlời

nói, cử chỉ, nét mặt. Nhưng trái timvàlinh hồn củatruyền thông vẫn

chưa được nhắc đến. Truyền thông trở thành một biểu thức toán

học, một tiến trìnhmáymóc.

Rất lâu trước đó, Aristote rõ ràng nghĩ tương tự khi ông

xem truyền thông có quan hệ với thuật hùng biện, gồm ba yếu tố

chính là: người nói,câu chuyện được nói, và người nghe – trong

đó mỗi yếu tố hoàn toàn phân biệt, thậmchí đứng tách rời khỏicác

yếu tố kia. Ông cho rằng mục tiêu của hùng biện là tìm kiếm mọi

phương tiện có thể để thuyết phục, nhằmgây ấn tượng đúng hơn là

nhằm truyền thông cho người khác. Sự nhấn mạnh được đặt trên

văn phong và kỹ thuật, chẳng hạn điệu bộ, chất giọng, và cảmxúc

mãnh liệt.

Tuy nhiên, các học giả hiện đại không đồng ý với định nghĩa

truyền thông chỉ là truyền đạt. Dewey (1916) giải thích rằng xã hội

tồn tại không chỉ nhờ truyền đạt mà còn nhờ truyền thông nữa.

Quan niệmcủa ông vềtruyền thông, hiểu như một sự chiasẻ hay sự

thông dự dựa trênmột niềmtin chung, mở ra những gốc rễ cổ xưa

của ý niệmnày. Theo Dewey, truyền thông là tiến trình không phải

nhắmmở cácthông điệp ratrong không gian nhưng là nhắmbảo tồn

xã hộitrong thời gian; không nhắmphổ biến thông tin nhưng là nhắm

diễn tả những niềmtin đượcchiasẻ.

TÍNHTHÁNHTHIÊNGCỦATRUYỀN THÔNG

Tính thánh thiêng củatruyền thông kết hợp

vớicái nhìnĐông phương vềtruyền thông

vốn bao gồmnhững cột trụ có tính văn hoá

vàsiêu hình họccủachân lý vàthựctại.

Cái nhìnĐông phương nhận thức vịtrícủa

cá nhân trong vũ trụ và mốitương quan

của đương s vớicác yếu tố khác. Nó nhìn

vào đờisống vàlốisống củacon người

đang truyền thông. Người nói không phải

là một yếu tố phân biệt hẳn vớicâu chuyện

được nói hay với người nghe.

Ở ÁChâu,chúng tathấy tính thánh

thiêng củatruyền thông trong sự giao

tiếp đầy ý nghĩa biểu tượng với người

khác. Chẳng hạn, ởẤnĐộ, SriLanka

và TháiLan, khi hai người gặp nhau, họ

chắp tay lại gần chỗ tráitimvàcúi đầu

nóilờichào: namaskaram hay

namaste hay sawasdeetuỳ từng nơi. Ở

HànQuốc, Nhật Bản và TrungQuốc,

ngườitacũng cúi đầu chào nhau khi

gặp, vớicáctiếng chào tương ứng là:

annyonghashimnhikka, ohayo

gozaimas, và ni hao. Ở Malaysia,

Indonesia vàcác nước HồiGiáo khác,

ngườita hoặc ômhôn hoặcsiết tay

nhau và nói assala mulaikum (chúc

bạn bình an). Ở Philippines, khitrẻem

từ trường về đến nhà,chúng chào cha

mẹ bằng cách nắmlấy bàn tay cha mẹ

và đặt trên tránmình để biểu hiện lòng

tôn kính. Cử chỉ này gọilà mano.

Khi làmnhững điều như thế, thựcsự chúng ta đang hạ mình

trước bản tính thần thiêng nơi người khác vốn hiệp nhất vớichúng

ta. Những biểu tượng này là những bằng chứng hùng hồn nhắc

chúng tarằng chúng talà một dân của ThiênChúa được gắn kết với

nhau trong cộng đồng, rằng sự sống có tính thánh thiêng, và rằng

hoà bình và hoà điệu là những mục tiêu tối hậu của truyền thông.

Văn hoá Đông phương là một nền văn hoá hai tay ômlấy sự sống.

Tráilại, văn hoá Tây phương đãtrở

thànhmột nền văn hoá một tay. Khi hai

người gặp nhau, họ xoè bàn tay ra để

bắt tay nhau, ngầmmuốn nóirằng “Hãy

xem bàn taytôi đây nè. Không có

dao đâu nhé. Tôikhông gây hấn.”

Thật khó trao và nhận sự nồng nhiệt với

chỉmột bàn tay.