Nợ nước ngoài ảnh hưởng đến tăng trưởng kinh tế các nước khu vực Đông Nam Á

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

TRƯỜNG ĐẠI HỌC MỞ THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

--------------------------------------------

NGUYỄN QUỐC TUẤN

NỢ NƯỚC NGOÀI ẢNH HƯỞNG ĐẾN

TĂNG TRƯỞNG KINH TẾ CÁC NƯỚC

KHU VỰC ĐÔNG NAM Á

Chuyên ngành : Kinh tế học

Mã số chuyên ngành : 60 03 01 01

LUẬN VĂN THẠC SỸ KINH TẾ HỌC

Người hướng dẫn khoa học:

TS. LÊ THÁI THƯỜNG QUÂN

Tp. Hồ Chí Minh, năm 2015

iii

TÓM TẮT

Nghiên cứu được thực hiện nhằm xác định chiều hướng và mức độ tác

động của nợ nước ngoài đến tăng trưởng kinh tế các nước khu vực Đông Nam

Á. Sau khi lược khảo cơ sở lý thuyết và các nghiên cứu liên quan, phương pháp

nghiên cứu định lượng với mô hình hồi quy dữ liệu bảng Within-Group được

lựa chọn để xác định các tham số hồi quy. Dữ liệu nghiên cứu là dữ liệu thứ cấp

được thu thập từ website của Ngân hàng Thế giới (World Bank).

Qua phân tích dữ liệu và kết quả hồi quy, với mức ý nghĩa thống kê 10%

ta có thể kết luận nợ nước ngoài có tác động nghịch biến mạnh mẽ đến tăng

trưởng kinh tế, kế đến là độ mở thương mại, và sau đó là tỷ lệ thanh toán nợ

nước ngoài. Bên cạnh đó, đầu tư tư nhân có tác động mạnh (đồng biến) đến

tăng trưởng, kế đến là tác động của tốc độ gia tăng dân số POP và đầu tư trực

tiếp nước ngoài. Kết quả nghiên cứu cũng tìm thấy mối quan hệ nghịch biến

của tổng dịch vụ nợ so với xuất khẩu và tỷ lệ tiết kiệm đối với tăng trưởng kinh

tế, tuy nhiên vẫn chưa tìm thấy ý nghĩa thống kê của các hệ số hồi quy.

Như vậy, nhìn chung việc sử dụng và quản lý nguồn vốn nợ nước ngoài

của các quốc gia ĐNA vẫn chưa thực sự hiệu quả. Những lợi ích tích cực do

ngồn vốn này mang lại cũng như việc mở cửa thương mại vẫn chưa được khai

thác triệt để. Các yếu tố vốn đầu tư khác lại có tín hiệu tác động tích cực đến

tăng trưởng cho thấy hiệu quả trong việc sử dụng đầu tư trực tiếp nước ngoài,

và đặc biệt là đầu tư tư nhân. Đồng thời, chính sách dân số hiệu quả của các

quốc gia nói trên cũng cần được nhắc đến.

Bên cạnh những kết quả đạt được, một số mặt hạn chế của nghiên cứu

này cũng chính là những gợi ý cho hướng nghiên cứu tiếp theo. Song song đó,

việc mở rộng phạm vi nghiên cứu ra ngoài các nước khu vực ĐNA, so sánh tác

động của nợ nước ngoài đến tăng trưởng kinh tế giữa các quốc gia, giữa các

khu vực với nhau cũng là gợi ý thiết thực cho những nghiên cứu trong tương

lai.

iv

MỤC LỤC

Trang

Lời cam đoan ..................................................................................... i

Lời cảm ơn ........................................................................................ ii

Tóm tắt ........................................................................................... iii

Mục lục ............................................................................................ iv

Danh mục hình vẽ và đồ thị ............................................................ vi

Danh mục bảng ............................................................................... vii

Danh mục từ viết tắt ...................................................................... viii

Chương 1: Giới thiệu tổng quan nghiên cứu .................................... 1

1.1 Đặt vấn đề nghiên cứu ............................................................... 1

1.2 Câu hỏi nghiên cứu ........................................................................ 2

1.3 Mục tiêu nghiên cứu .................................................................... 2

1.4 Đối tượng và phạm vi nghiên cứu ................................................ 3

1.5 Phương pháp nghiên cứu. ............................................................ 3

1.6 Kết cấu dự kiến của đề tài ............................................................ 3

Chương 2: Cơ sở lý thuyết và các nghiên cứu liên quan ................................. 5

2.1 Cơ sở lý thuyết về nợ, nợ nước ngoài và tăng trưởng kinh tế ...... 5

2.1.1 Khái niệm về nợ nước ngoài và tăng trưởng kinh tế ............ 5

2.1.2 Tác động của nợ nước ngoài đến tăng trưởng kinh tế 8

2.1.3 Giá trị tới hạn của nợ đối với tăng trưởng kinh tế .... 10

2.1.4 Tiêu chí đánh giá mức độ an toàn nợ nước ngoài đối

các quốc gia có thu nhập thấp. ............................................. 11

2.2 Các nghiên cứu thực nghiệm về tác động của nợ nước ngoài đến

tăng trưởng kinh tế ............................................................. 14

2.3 Tiểu kết chương hai ......................................................... 22

Chương 3: Mô hình nghiên cứu và cơ sở dữ liệu ............................ 24

3.1 Mô hình nghiên cứu .................................................................. 24

3.1.1 Dữ liệu bảng .......................................................................... 24

v

3.2 Cơ sở dữ liệu ............................................................................. 28

3.3 Quy trình nghiên cứu ................................................................ 28

3.4 Tiểu kết chương ba ................................................................... 31

Chương 4: Kết quả nghiên cứu ....................................................... 32

4.1 Đặc điểm dữ liệu nghiên cứu .......................................... 32

4.2 Tương quan giữa các biến .............................................. 33

4.3 Kết quả hồi quy các mô hình dữ liệu bảng ...................... 34

4.4 Lựa chọn mô hình và phương pháp ước lượng phù hợp .. 35

4.5 Kết quả hồi quy theo phương pháp GLS trường hợp có

phương sai thay đổi và tự tương quan ............................ 37

4.6 Tiểu kết chương bốn ...................................................... 41

Chương 5: Khuyến nghị và kết luận ............................................... 44

5.1 Khuyến nghị .................................................................... 43

5.2 Giới hạn của đề tài và hướng nghiên cứu tiếp theo ........... 47

5.3 Kết luận ........................................................................... 47

Tài liệu tham khảo ............................................................................. 49

Phụ lục A ............................................................................................ 52

Phụ lục B ............................................................................................ 54

Phụ lục C ........................................................................................... 55

Phụ lục D ............................................................................................ 56

vi

DANH MỤC HÌNH VẼ VÀ ĐỒ THỊ

Trang

Hình 2.1 Đường cong Laffer về nợ .............................................................. 10